این مطالعه یک تحقیق نیمه تجربی است که به منظور بررسی اثر مشارکت زنان به عنوان رابطین بهداشتی در آگاهی مادران در رابطه با پیشگیری و کنترل اسهال و عفونتنهای تنفسی حاد کودکان زیر پنج سال در منطقه قوچ حصار شهر ری بررسی شده است . علت انتخاب این منطقه به این جهت بوده که تا قبل از شروع پژوهش در این منطقه، مرکز بهداشتی، درمانی روستایی بطور جامع راه اندازی نشده بود و از مشارکت مردمی (رابطین بهداشتی) استفاده نمی شده است . این پژوهش به عنوان یک مطالعهء نیمه تجربی می باشد که درآن اثر متغیر مستقل"استفاده از رابطین بهداشتی" بر روی متغیر وابستهء "آگاهی مادران" سنجیده شده است . پژوهشگر برای نیل به اهداف این پژوهش با شرکت در سرشماری منطقه جهت راه اندازی مرکز بهداشت روستایی در این منطقه با بافت اجتماعی و فرهنگی منطقه آشنا گردید و سپس باافراد کلیدی منطقه (اعضای اصلی بسیج خواهران) صحبت کرده و رضایت ایشان را برای همکاری به عنوان رابط بهداشتی جلب نموده همزمان با این اقدام به منازل اهالی منطقه مراجعه کرده و با ایشان در مورد کار داوطلبی در بهداشت صحبت کرده و از داوطلبین زن ثبت نام به عمل آورد و درنهایت از میان افراد داوطلب زنان متاهل و با سوادی را که مورد احترام و پذیرش مردم منطقه بودند به عنوان رابط بهداشتی انتخاب کرده است . قبل از شروع کار رابطین بهداشتی (مشارکت)، تعداد 160 مادر دارای کودک زیر پنج سال بطور تصادفی ساده از میان پرونده های بهداشتی خانوارهای دارای کودک زیر پنج سال منطقه قوچ حصار انتخاب شدند و سپس سطح آگاهی آنها از "پیشگیری و کنترل بیماریهای اسهال و عفونتهای تنفسی حاد کودکان زیر پنج سال توسط پرسشنامهء راهنمای مصاحبه سنجیده شد . "در مرحلهء بعدرابطین بهداشتی توسط پژوهشگر در مورد پیشگیری و کنترل این بیماریها تحت آموزش قرار گرفتند. بعد از شروع آموزش رابطین بهداشتی، ایشان خانواده های منتخب خویش را از میان واحدهای پژوهش ، تحت آموزش بهداشت اولیه در مورد پیشگیری و کنترل اسهال وعفونتهای تنفسی حاد قرار دادند و سپس آزمون مجدد (سنجش میزان آگاهی) از نمونه به عمل آمد و نتایج دو مرحلهء قبل و بعد از مشارکت (آموزش رابطین) با یکدیگر مقایسه گردید . مقایسهء میانگین نمرات آگاهی از پیشگیری و کنترل اسهال و عفونتهای تنفسی مرحلهء قبل و بعد از مشارکت زنان با استفاده از آزمون مقایسهء زوجها، تفاوت معنی داری را بین میانگین ها نشان می دهد که حاکی از اثر بخشی مشارکت زنان (رابطین بهداشتی) می باشد. همچنین در هر دو مرحله، قبل و بعد از مشارکت زنان، میانگین نمرات واحدهای پژوهش در موردآگاهی از پیشگیری و کنترل اسهال و عفونتهای تنفسی حاد، هریک بطور جداگانه و توام برحسب متغیرهای سن، سطح سواد، شغل و تعداد کودکان زیر پنج سال واحدهای مورد پژوهش (مادران دارای کودک زیر پنج سال) مورد بررسی قرار گرفتند، که در طی این بررسی میانگین نمرات آگاهی مادران در مورد پیشگیری و کنترل هر دو بیماری مورد بررسی با سطوح مختلف سواد مادران ارتباط معناداری مشاهده گردید (