این پژوهش در سه بخش و یک نتیجه گیری تنظیم شده است :بخش اول، ویژگی خصوصیات محیط جغرافیایی شهرستان قم را با توجه به ماهیت جغرافیا یعنی مطالعه روابط متقابل انسان و طبیعت ، در سه فصل مورد بررسی قرار می دهد.فصل اول، ویژگیهای طبیعی که شناخت طبیعت بعنوان بستر اولیه و ارائه کننده منابع و امکانات ، موانع و محدودیت ها است .فصل دوم، خصوصیات انسانی - اجتماعی که شناخت انسان و اجتماع او را در بستر اولیه طبیعی موردنظر قرار می دهد و فصل سوم اقتصاد محیط جغرافیایی که حاصل روابط متقابل انسان و طبیعت است .بخش دوم که هسته مطالعه را تشکیل می دهد،تحولات ساختاری و عملکردی شهر قم را از سه جنبه طبیعی - گسترش ارضی شهر، انسانی - اجتماعی، تغییر ساخت و بافت شهر ویژگیهای کالبدی آن و اقتصادی، تغییر در نقش و عملکرد شهر، مورد بررسی قرار می دهد و در آخر اثرات و پی آمدهای این تحولات را در محیط جغرافیایی خلاصه می کند. این بخش در پنج فصل تهیه شده است .بخش سوم، از جنبه ای کاربردی در جغرافیا، آینده برنامه ریزی شهری در شهر و شهرستان قم را در رابطه با ویژگیهای محیط جغرافیایی قرار داده و در دوفصل، آینده تحولات ساختاری و عملکردی ناحیه را به منظور سازماندهی فضایی متعادل و بهینه در تکامل شهر و شهرنشینی بررسی می کند . فصول دهگانه در این پژوهش ، موضوع را در هرفصل با یک مقدمه شروع و بایک جمع بندی خاتمه می دهد.درضمن سعی شده است که موضوعات موردمطالعه هرچه بیشتر با نقشه، جدول و نمودار همراه باشد .