هدف این تحقیق دریافت علل و عوامل تاریخی و پیدائی شهرنشینی سریع و ظهو شهرهای اصلی در کشورهای باصطلاح درحال توسعه، بویژه در ایران با مطالعه موردی شهر شیراز در مقاطع 1300 - 57 ه.ش و 1357 - 67 میباشد.دیدگاههای معاصر توسعه و توسعه نیافتگی و نظریات شهری مرتبط با این دیدگاه ها بررسی و دیدگاه مبتنی بر نظام اجتماعی و نظریه شهری مرکز پیرامونی پیشنهاد گردید.هر نظام اجتماعی برخوردار از عناصر سیاسی فرهنگی و اقتصادی مرتبط با یکدیگر بوده و هر کدام میتوانند تحت شرایطی قوه محرکه تغییرات و تحولات اجتماعی محسوب شوند سرمایه داری مرکزی در مقطعی از تاریخ رشد خود دریافته بود که برای تحقق درازمدت منافع اقتصادی خود باید علاوه بر مورد هجوم قراردادن دستگاه اقتصادی کشورهای پیرامونی، دستگاه سیاسی و دستگاه فرهنگی این کشورها را نیز مورد هجوم قرار دهد.سرمایه داری مرکزی ابتدا دستگاه سیاسی وابسته ای را دراین کشورها پیاده مینماید و با رهیافت (استراتژی) تمرکزگرایی که در بطن خود تصمیم گیری متمرکز را بهمراه دارد سیاستهای اقتصادی، فرهنگی خود را اعمال مینماید.حاصل رهیافت فوق و شهرگرا بودن نظام سرمایه داری، شهرنشینی سریع در کنار شبکه شهری ناهمگون، ظهور شهرهای اصلی و بلعیده شدن روستاهای اطراف شهر اصلی در کشورهای درحال توسعه میباشد.درایران، ظهور تمرکزگرایی سیاسی وابسته و اعمال سیاستهای اقتصادی و فرهنگی سرمایه داری غرب مصادف است با روی کارآمدن رضاخان و آغاز سلسله پهلوی.ازاین زمان به بعد پخشایش جمعیت ناموزون گردیده، بتدریج بعنوان یکی از مشکلات حاد اجتماعی مطرح میشود.نتایج تحقیق در مورد مطالعه موردی بیانگر افزایش درصد جمعیت شهری استان فارس از 37 درصد در سال 1335 به 52 درصد درسال 1365 میباشد.این درحالی است که سهم جمعیت شهر شیراز نسبت به کل جمعیت شهرنشین استان فارس از 47/4 درصد درسال 1335 به 52/2 درصد درسال 1365 رسیده است .مساحت شهر شیراز از 22 کیلومتر مربع درسال 1345 به 189 کیلومترمربع در سال 1365 رسیده است .از سال 1335 تا 1367 بتدریج روستاهای عمده ای (بیش از 35 روستا) جذب گسترش شهر شیراز گردیده و بمرور کارکردهای روستائی خودرا از دست داده و میدهند.آمار فوق نشانگر افزایش مستمر شهرنشینی و ناهمگون شدن شبک شهری در این منطقه، گسترش شهر اصلی و بلعیده شدن روستاهای اطراف شهر اصلی میباشد.بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی، علی رغم بدست آمدن استقلال سیاسی بعنوان اولین و مهمترین هدف ، عمدتا" بعلت تداوم رهیافت تمرکزگرایی نرخ توزی ناموزون جمعیت در کشور افزایش پیدا نموده است .چون شیوه تصمیم گیری در توزیع امکانات اقتصادی - اجتماعی تاثیری تعیین کننده داشته و نحوه توزیع این امکانات نیز به نوبه خود تعیین کننده الگوی پراکندگی جمعیت میباشد، لذا گام به سوی تصمیم گیری غیرمتمرکز بعنوان مهمترین راه حل پیشنهاد میگردد .