نام پژوهشگر: عزیز شیخی
داوود بوالحسنی باغجمالی جابر کریمی
مینوز گوجه¬فرنگی (tomato laef miner) با نام علمی tuta absoluta (meyrick, 1917) از خانواده gelechiidae و راسته lepidoptera یکی از مهمترین آفات گوجه¬فرنگی در دنیا است که می¬تواند به عنوان یک تهدید جدی برای تولید گوجه فرنگی محسوب شود. این آفت در سال¬های اخیر از مرزهای شمالی و جنوبی وارد ایران شد و به سرعت دامنه پراکنش خود را گسترش داد و امروزه در بیشتر نقاط کشور به کشت گوجه¬فرنگی خسارت می¬زند. هدف از این پژوهش بررسی بیولوژی آفت در شرایط آزمایشگاهی و همچنین بررسی اثر کشندگی سه حشره¬کش تیودیکارب، تیوسیکلام وکرموفنوزید روی مرحله تخم و لارو سن سوم بود. آزمایشات در شرایط دمایی 1±27 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 16:8 (تاریکی : روشنایی) دراتاقک رشد انجام گرفت. در بررسی بیولوژی طول دوره جنینی 05/0±93/4 روز، طول دوره لارو سن اول تا چهارم به ترتیب 03/0±28/2، 02/0±12/2، 03/0±95/2 و 05/0±70/2 روز و طول دوره شفیرگی و حشره کامل به ترتیب 06/0±48/8 و 82/0±18/16 روز تعیین شد. همچنین امید به زندگی مرحله جنینی 09/0±66/5، مرحله لارو سن اول تا چهارم به ترتیب 75/0±75/5، 03/0±01/4، 04/0±09/3 و 01/0±23/2 و مرحله شفیرگی و حشره کامل به ترتیب 03/0±38/1 و 08/0±41/0 مشخص شد. تخم ریزی این آفت بیشتر روی برگ با میانگین 73/28±83/92 بوده که اختلاف معنی داری با سایر قسمت¬ها دارد. بیشترین تغذیه سنین مختلف لاروی از برگ با میانگین 50/0±06/10 است که لارو سن سوم بیشترین تغذیه و بیشترین خسارت را دارد. لارو سن چهارم برای تبدیل به شفیره مکان¬های مختلفی را انتخاب می¬کند که زیر و روی برگ با میانگین 24/1±2/4 در رده اول قرار دارد. نتایج زیست سنجی روی تخم ولارو سن سوم نشان داد حشره¬کش تیوسیکلام با دو حشره¬کش تیودیکارب و کروموفنوزید اختلاف معنا داری در میزان جلوگیری از تفریخ شدن تخم و میزان کشندگی لارو سن سوم دارد به طوری که lc50 (غلظتی از حشره کش که سبب تفریخ نشدن نیمی از تخم¬های مورد آزمایش شود)حشره¬کش¬های تیوسیکلام ،کروموفنوزید و تیودیکارب روی تخم به ترتیب 82/179، 2/64527 و 65/9376 پی پی ام و روی لارو سن سوم 84/172، 2/64527 و 73/4446 پی پی ام می¬باشد.