نام پژوهشگر: ربیع مهدوی
مهدی الهی بیژن هاشمی ملایری
مقدمه: بدن انسان از بافت های متنوع با خصوصیات فیزیکی و رادیولوژیکی متفاوت تشکیل شده است. توزیع دز بواسطه وجود این ناهمگنی ها دستخوش تغییر میشود و در میدان های کانفورمال احتمال خطای هندسی در تابش هدف به دلیل عدم قطعیت ناشی از اثر ناهمگنی در منحنی های همدز، افزایش می یابد. این تحقیق به بررسی اثر ناهمگنی بر صحت دزیمتریکی سیستم طراحی درمان corplan در پرتودرمانی کانفورمال پروستات در دو باریکه فوتونی 6 و 18 مگاولتی می پردازد. مواد و روش ها: از دو فانتوم انسان گونه همگن و ناهمگن لگن که از لحاظ هندسی کاملا شبیه به هم بودند استفاده شد. طراحی درمان کانفورمال سه بعدی (3dcrt) با تکنیک پنج میدانه بر روی تصاویر ct این دو فانتوم در انرژی¬های 6 و 18 مگاولتی با استفاده از سیستم طراحی درمان corplan با موتور etar مبتنی بر اصلاح ناهمگنی انجام شد. طراحی درمان کانفورمال سه بعدی دقیقا مطابق با سیستم طراحی درمان برای تابش پنج میدان، با شبیه سازی مونت کارلو مدل شد. از فیلم رادیوکرومیک ebt2 برای بدست آوردن توزیع دز در سه برش از فانتوم استفاده شده و همه اندازه گیری ها با فیلم سه بار تکرار شدند. توزیع دز بدست آمده از شبیه سازی مونت کارلو با توزیع دز حاصل از فیلم ebt2 و سیستم corplan برای دو فانتوم همگن و ناهمگن لگن مقایسه شد. مقایسه توزیع دز در قالب پروفایل باریکه دوبعدی انجام و مقادیر dd و dta بدست آمدند. بحث: نتایج نشان می¬دهد ناهمگنی سبب افزایش دز گزارش شده توسط الگوریتم طراحی درمان در ناحیه هدف تا 8/2% برای انرژی mv6 و 4/4% برای انرژی mv18 نسبت به مونت کارلو شده است. میانگین مقادیر dd (در محدوده هدف) برای فانتوم همگن در انرژی 6 و 18 مگاولت بترتیب برابر با 7/2 (در بازه 4/1 تا 6/5) و 6/1 (در بازه 6/0 تا 9/3) و برای فانتوم ناهمگن 5/5 (در بازه 4/3 تا 6/6) و 0/6 (در بازه 1/3 تا 6/7) و میانگین مقادیر dta برای فانتوم همگن در انرژی 6 و 18 مگاولتی بترتیب برابر 4/3 (در بازه 6/2 تا 8/9) و 3/2 (در بازه 2/2 تا 1/7) و برای فانتوم ناهمگن 7/3 (در بازه 4/2 تا 4/9) و 5/2 (در بازه 1/2 تا 8/7) بدست آمد. صحت دزیمتری سیستم طراحی درمان در انرژی¬های بالا بیشتر است، این در حالی است که اثر ناهمگنی بر صحت دزیمتری الگوریتم محاسباتی، با افزایش انرژی، افزایش می¬یابد. نتیجه گیری: خطای بدست آمده در حضور ناهمگنی در محدوده قابل قبول (5 درصد) نبود و میزان دز در ناحیه هدف توسط سیستم طراحی درمان بیشتر برآورد شده بود که ضرورت استفاده از یک الگوریتم مناسب در طراحی درمان را میرساند.