نام پژوهشگر: حسینعلی زمانی
حسینعلی زمانی محمود رضا آقامعالی
ماهیان سفید پس از بلوغ جنسی عمدتا همه ساله تخم ریزی می کنند. شواهدی در دست است که نشان می دهد درصدی از ماهیان سفید بالغ از نظر تولید مثلی غیر فعال هستند و در تخمریزی سالیانه شرکت نمی کنند. این پژوهش به منظور بررسی سطوح شاخص ویتلوژنین پلاسما و دیگر فاکتورهای بیوشیمیایی مرتبط با تولید مثل در ماهیان سفید ماده غیر فعال و فعال انجام شد. ماهیان سفید ماده (سایز بزرگتر از 35 سانتی متر) در فصل تولید مثل طی 2 مرحله در ماه های اسفند سال90 و فروردین91 (به تعداد 35 عدد) از قسمت جنوب غرب دریای خزر صید شدند. در هر مرحله بلافاصله پس از صید از ماهی خونگیری(5سی سی) شد و نمونه های خون و ماهی ها به آزمایشگاه انتقال داده شدند. شاخص های وزنی گناد(gsi)، کبد(hsi) و چربی احشائی محاسبه شد. شاخص ویتلوژنین(alp)، میزان هورمون استرادیول(e2)، کلسیم و پروتئین کل پلاسما اندازه گیری شد. مراحل رسیدگی جنسی تخمک ابتدا از طریق ماکروسکوپی و سپس میکروسکوپی(بافت شناسی) تعیین شدند. ماهیان غیر فعال دارای تخمک های توسعه نیافته (مرحله 1 و2 رسیدگی جنسی) در تخمدان بودند. این در حالی است که ماهیان فعال دارای تخمک های کاملا توسعه یافته (مرحله 5) در تخمدان بودند. میزان هورمون 17- بتا استرادیول، alp ، کلسیم و پروتئین کل پلاسما در ماهیان غیر فعال تولید مثلی به طور قابل ملاحظه ای کمتر از ماهیان فعال بود. نتایج حاصله گویای آن است که در ماهیان سفید ماده غیر فعال به دلیل کاهش ترشح استرادیول و در نتیجه عدم تحریک کبد به سنتز ویتلوژنین، میزان alpپلاسما کاهش داشته و در نتیجه پروتئین کل و کلسیم پلاسما نیز کاهش می یابد.