بیماری¬های کوتولگی زرد جو و غلات، از مخرب¬ترین و اقتصادی¬ترین بیماری¬های ویروسی غلات دانه¬ریز می¬باشند. مقاومت نسبت به عامل بیماری (barley and cereal yellow dwarf virus, b/cydv) ، به طور طبیعی در گندم وجود نداشته است. محققین ژن¬های مقاومت به bydv را در بیش از ده گونه¬ی وحشی خویشاوند آن یافته و به گندم انتقال داده¬اند. ژن bdv2 به¬عنوان منبع رایج و عمده¬ی مقاومت نسبت به bydv در گندم شناخته شده ¬است. این ژن از thinopyrum intermedium به گندم منتقل شده است. در تحقیق حاضر، لاین¬هایی از گندم بومی ایران به منظور یافتن منابع مقاومت نسبت به ویروس کوتولگی زرد جو (bydv-pav)، تحت شرایط گلخانه و با انجام مایه¬زنی مصنوعی با استفاده از منبع شته¬ی آلوده به bydv-pav مورد بررسی قرار گرفتند. بدین منظور، نود ¬و -هشت لاین از لاین¬های خالص گندم بومی ایران که در طی سال های متمادی از مناطق مختلف ایران جمع آوری و از لحاظ ژنتیکی خالص سازی شده بودند، از بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، تهیه و طی دو آزمایش مقدماتی و تکمیلی ارزیابی شدند. واکنش مواد ژنتیکی مذکور نسبت به bydv-pav با بررسی علائم بیماری همچون زردی، قرمزی و یا کوتولگی مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور، از شاخص 9-0 موسسه تحقیقات بین المللی گندم سیمیت cimmyt)) استفاده¬شد. واکنش¬های صفر تا دو، سه تا چهار، پنج تا شش و هفت تا نه، به ترتیب به عنوان واکنش مقاومت، نیمه مقاومت، نیمه حساسیت و حساسیت درنظرگرفته شدند. بر این اساس به ترتیب، 19%، 33%، 38% و 8% از لاین¬ها در گروه¬های مقاوم، نیمه مقاوم، نیمه حساس و حساس قرار گرفتند. گروه¬بندی مواد ژنتیکی ارزیابی شده بر اساس گروه¬های واکنشی نسبت به bydv-pav با توجه به عدد به¬دست آمده از آزمون الایزا نیز صورت گرفت. بر این اساس، نمونه¬هایی که جذب الایزای آن¬ها کمتر از x?+3sd بودند به¬ عنوان مقاوم شناخته شدند (x?، میانگین جذب گیاه سالم و sd، انحراف معیار گیاه سالم، می¬باشد). نمونه¬هایی که جذب الایزای آن¬ها تا 20% بالاتر از جذب گیاه سالم بوده در گروه نیمه مقاوم، نمونه¬هایی که جذب آن¬ها بین 20 تا 50% بالاتر از جذب گیاه سالم بوده به ¬عنوان رس¬شمار نیمه حساس و نمونه¬هایی که جذبی بالاتر از150% از گیاه سالم را دارا بودند، به عنوان حساس شناخته شدند. بر این اساس، حدود 1% از رس¬شمارها به-عنوان مقاوم، حدود 1% به¬ عنوان نیمه مقاوم، حدود 1% به¬ عنوان نیمه¬حساس و حدود 97% از آن¬ها حساس شناخته شدند. در این بررسی، نه لاین برتر به¬منظور انجام آزمایش تکمیلی انتخاب شدند. در آزمایش تکمیلی، بوته¬هایی از رس¬شمارهای دارای میانگین جذب در حد میانگین جذب کنترل منفی (یولاف سالم)، به¬عنوان رس شمار مقاوم، رس شمارهای دارای جذب معادل 20 درصد جذب کنترل مثبت (یولاف آلوده)، به¬عنوان رس شمار نیمه مقاوم، رس شمارهایی که میانگین عدد جذب الایزای آن¬ها، معادل 50 درصد عدد جذب کنترل مثبت (یولاف آلوده)، بوده، به¬عنوان نیمه حساس و رس¬شمارهایی که جذب آن¬ها، بیشتر از 50 درصد میانگین عدد جذب کنترل مثبت (یولاف آلوده) بودن به¬عنوان رس شمار حساس معرفی شدند. حدود 3% از این بوته¬ها به¬عنوان مقاوم، حدود 47% به¬عنوان نیمه¬مقاوم، 25% به¬عنوان نیمه¬حساس و 25% حساس معرفی شدند. با توجه به نتایج حاصل شده، رس¬شمارهایی که به عنوان رس¬شمارهای مقاوم شناخته شدند، قابلیت بکارگیری در برنامه¬های به¬نژادی گندم نسبت به این ویروس را دارا می¬باشند.

ویروس موزاییک زرد لوبیا (bymv) و ویروس موزاییک معمولی لوبیا (bcmv) متعلق به جنس پوتی ویروس می باشند. ویروس موزاییک زرد به دلیل دامنه میزبانی گسترده قادر به آلوده کردن طیف وسیعی از گیاهان می‎باشد و در مقابل ویروس موزاییک معمولی لوبیا فقط به خانواده fabaceae محدود می‎شوند. هر دو ویروس به وسیله مکانیکی و شته به صورت ناپایا انتقال می یابند. در این پژوهش تاثیر شش تیمار شامل نانو ذرات نقره سنتز شده توسط باکتریp. fluorescens جدایه cha0، تاثیر بیوکنترلی قارچ t. harizianum جدایه 62، باکتری p. fluorescens cha0، تاثیر عصاره الکلی گیاه زیتون (olea europaea)، گیاه بومادران (achillea millefolium) و تاثیر فسفیت پتاسیم در کاهش خسارت دو جدایه ِی ویروسی در سه ژنوتیپ لوبیا (ks21189، اختر و پاک) مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. برای انجام این پژوهش ابتدا گیاهان به صورت مکانیکی مایه زنی شدند. همزمان با ظهور علائم ویروسی ، تیمارهای مختلف بر روی گیاهان اعمال شدند. غلظت ویروس در گیاهان تیمار شده با آزمون das-elisa و بهره‎گیری از آنتی‎سرم چندهمسانه bymv و bcmv مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی پارامترهای رویشی و زایشی، غلظت کلروفیل aوb ، کلروفیل کل، غلظت پروتئین کل گیاه، میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و غلظت ویروس در سه ژنوتیپ لوبیا نسبت به bymv و bcmv نشان داد که بیشترین تاثیر بر کاهش غلظت ویروس bymv مربوط به تیمارهای فسفیت پتاسیم، عصاره الکلی بوماردران، جدایه cha0، در مورد ویروس bcmv بیشترین تاثیر مربوط به تیمارهای نانو ذرات سنتز شده توسط باکتری سنتز کننده نانوذرات نقره و جدایه cha0 بود. تفاوت حساسیت ژنوتیپ‎های مختلف نسبت به دو ویروس نشان داد که ژنوتیپ ks21189 به عنوان حساس‎ترین و ژنوتیپ پاک به عنوان ژنوتیپ نیمه حساس معرفی شد.