این گیاه از خانواده ی نعناعیان(lamiaceae) دارای خواص دارویی و ترکیبات آنتی اکسیدان ارزشمندی است.عوامل مورد بررسی شامل:پارامترهای رشد، رنگیزه های کلروفیلی و غیرکلروفیلی، پرولین، مالندی آلدئید، فنل، آنزیم های آسکوربات، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز، پروتئین، قندهای محلول و غیر محلول بودند که بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تیمار (0،100،300،500،1000میکرومولار مس) و با سه تکرار و در دو سری فاقد و دارای کینتین اعمال شد.

علف هرز انگلی سس مهم ترین علف هرز مزارع یونجه می باشد. کنترل شیمیایی علف های هرز باعث نابودی بوم نظام های زراعی و طبیعی می شود و شناسایی ارقام متحمل به علف های هرز از ضروریات دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار می باشد. کشت پایدار یونجه با شناسایی ارقام متحمل به علف های هرز امکان پذیر خواهد بود. آزمایشی در سال 1389 به صورت کرت خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 12 رقم یونجه بودند، نتایج نشان داد در میان رقم های کشت شده رقم محلی همدانی حساس ترین و رقم فائو متحل ترین رقم به علف هرز انگلی سس بودند. بعد از انجام تحقیقات مزرعه ای به منظور شناسایی مکانیزم تحمل و حساسیت ارقام شناسایی شده مطالعات آزمایشگاهی در قالب سه آزمایش جداگانه بر روی 2 رقم انتخاب شده انجام شد. در آزمایش اول اثر عصاره آبی بذر یونجه بر جوانه زنی سس مورد ارزیابی قرار گرفت. فاکتورها شامل ارقام متحمل و حساس یونجه وغلظت عصاره آبی بذر در 5 سطح شامل صفر (آب مقطر)، 25 ، 50 ، 75 و 100 درصد بودند.. نتایج نشان داد اثر غلظت های مختلف عصاره بر جوانه زنی سس معنی دار نشد اما اثر رقم (05/0?p) و اثر متقابل آن ها (01/0?p) معنی دار شد. با افزایش غلظت عصاره بذر فائو جوانه زنی سس کاهش یافت در حالی که در رقم محلی همدانی روند معکوس دیده شد. آزمایش دوم به منظور بررسی اثر جوانه زنی توام بذرهای یونجه و سس روی یکدیگر، در10 تکرار با دو رقم حساس (همدانی) و متحمل (فائو) انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر رقم بر طول ریشه چه و ساقه چه یونجه (01/0?p) معنی دار بود و بر درصد جوانه زنی یونجه در سطح احتمال 5 درصد (05/0?p) معنی دار بود. اثر سس بر طول ریشه چه گیاهچه های یونجه معنی دار بود (01/0?p) اما اثر متقابل رقم در سس معنی دار نبود. در آزمایش سوم اثر غلظت های مختلف پلی اتیلن گلیکول بر جوانه زنی سس مورد ارزیابی قرار گرفت. فاکتورها شامل ارقام متحمل و حساس یونجه و غلظت های مختلف پلی اتیلن گلایکول بود. نتایج تجزیه واریانس آزمایش 3 نشان داد که اثر غلظت های مختلف پلی اتیلن گلایکول بر جوانه زنی سس (01/0?p) معنی دار شد و با افزایش غلظت، از جوانه زنی سس کاسته شد. با توجه به مجموع نتایج به دست آمده نتیجه گرفته شد که رقم همدانی به علف هرز سس زراعی شدیدا حساس می باشد و احتمالا در درون بافت های بذر آن موادی وجود دارد که اثر تحریک کنندگی بر جوانه زنی سس دارد اما این نتایج در مورد رقم فائو که رقم مقاومی بود دیده نشد.

در این پژوهش تاثیر تنش آبی بر ویژگیهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در سه رقم کلزا (مودنا –زرفام – slm046 ) در سال 1388 در گلخانه بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار و4 تیمار برحسب ظرفیت زراعی در سطوح آزمایشی شاهد (control )-غرقابی (flooding)2/3fc-1/3fc- مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع تنش آبی (خشکی – غرقابی ) باعث کاهش معنی دار طول ریشه طول ساقه و سطح برگی در هر سه رقم کلزا گردید. قند محلول با اعمال تنش آبی هم در حالت خشکی و هم در حالت غرقابی افزایش یافت، ولی قندهای نامحلول در تنش آبی نسبت به شاهد کاهش یافت. غلظت پرولین در هر سه رقم کلزا با اعمال تنش آبی افزایش معنی دار داشت. همچنین ترکیبات فنلی در حالت خشکی ملایم 2/3fc وغرقابی افزایش یافت، ولی در تنش خشکی شدید 1/3fc نسبت به شاهد اختلاف معنی داری را نشان نداد. غلظت پرولین وترکیبات فنلی در رقم slm046تغییرات بیشتری را نسبت به دو گونه دیگر نشان داد ودر ارقام زرفام ومودنا قند محلول افزایش بیشتری را نشان داد. با اعمال تنش آبی آنزیمهای کاتالاز –پراکسیداز – آسکوربات پراکسیداز –پلی فنل اکسیداز نسبت به شاهد افزایش معنی دار داشتند. و این افزایش در رقم زرفام نسبت به دو رقم دیگر چمشگیرتر بود، به نظر میرسد که این رقم نسبت به دو رقم دیگر مقاومتر باشد.

به منظور بررسی پتانسیل آللوپاتی بقایای گندم در کاهش جمعیت علف های هرز تابستانه پژوهشی در دو بخش (مزرعه و آزمایشگاه) در سال های 90-1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا گردید. برای تهیه نمونه گیاه دگرآسیب، گندم رقم پیشتاز در مزرعه به روش مرسوم کشت شد. عصاره آبی اندام های مختلف گندم در دو سطح (کاه و کلش اندام هوایی و ریشه) طی سه مرحله فنولوژی رشد (پنجه زنی، خمیری نرم و رسیدگی فیزیولوژیک) با چهار غلظت 25، 50، 75 و 100 درصد تهیه شد. سپس تاثیر دگرآسیبی عصاره حاصل بر مولفه های جوانه زنی بذر و رشد اولیه چهار گونه از علف های هرز رایج در محصولات زراعی تابستانه، شامل تاج خروس ریشه قرمز (amaranthus retrofelxus)، سلمک (chenopodium album)، خرفه (portulaca oleracea) و سس (cuscuta compestris) طی چهار آزمایش مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. در هر آزمایش در کنار تیمارها از آب مقطر به عنوان شاهد برای مقایسه گروهی با سایر تیمارها استفاده شد. غلظت فنول تام عصاره ها (غلظت 100 درصد) با استفاده از روش folin-ciocalteu اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که عصاره بقایای گندم رقم پیشتاز دارای پتانسیل دگرآسیبی است که شدت آن بسته به اندامی که از آن عصاره تهیه شده، مراحل رشد و گیاه هدف متفاوت می باشد. نتایج حاصل از مقایسه غلظت های مختلف عصاره نشان داد به طور کلی با افزایش غلظت عصاره، جوانه زنی نهایی، تعداد گیاهچه های عادی، ضریب سرعت جوانه زنی و طول گیاهچه علف های هرز به طور معنی داری کاهش پیدا کرد. همان طور که انتظار می رفت بیشترین بازدارندگی در غلظت کامل (100%) مشاهده شد، با توجه به اختلاف کم پتانسیل اسمزی این امر می تواند ناشی از افزایش غلظت مواد آللوشیمیایی باشد. غلظت های پایین عصاره گندم تاثیر چندانی بر کاهش صفات مورد بررسی نداشتند و حتی در برخی صفات اثرات مثبت دیده شد. این مطلب بیانگر وابستگی پدیده آللوپاتی به غلظت مواد آللوشیمیایی است و ممکن است با تغییر در غلظت این مواد، اثر باز دارندگی یا تحریک کنندگی (روند دندانه ای) مشاهده گردد. در مجموع عصاره حاصل از اندام هوایی گندم بویژه در مرحله پنجه دهی بیشترین اثر منفی را بر مولفه های جوانه زنی علف های هرز مورد بررسی داشت. از آنجایی که اثر دگرآسیبی غلات به ترکیبات فنلی آنها نسبت داده شده، یافته های مربوط به سنجش فنول تام مبنی بر تجمع ترکیبات آللوشیمیایی در بخش های هوایی گندم بویژه در مرحله پنجه دهی موید این نتیجه گیری می باشد. به این ترتیب می توان خرد کردن و اختلاط بخش های هوایی گندم در مرحله پنجه زنی با خاک را به عنوان یک راهکار غیر شیمیایی برای مدیریت علف های هرز تابستانه مانند تاج خروس، سلمه تره، خرفه و سس معرفی نمود. در این روش افزایش ماده آلی و بهبود خواص فیزیکی خاک نیز به عنوان پیامدهای اجتناب ناپذیر این راهبرد مورد انتظار می باشد.

علف?های هرز و مدیریت آنها از چالش های عمده در کشاورزی محسوب می شود که بشر از سال?ها پیش تاکنون با آن دست به گریبان بوده است. برخی از علف?های هرز در مناطق ویژه?ای وجود دارند که با شرایط اقلیمی و خاکی آن نواحی سازش یافته?اند. در علم سیستماتیک، گیاهی به عنوان علف هرز وجود ندارد، یعنی تیره یا رده خاصی بنام علف هرز مطرح نیست، اما در علوم زراعت، کشاورزی و زیست شناسی گیاهی از برخی گیاهان بنام علف هرز یاد می?شود (دکر 2011). علف?های هرز از تاثیرات زندگی اجتماعی بشر می?باشند. علف هرز به صورت گیاه ناخواسته در یک مکان تعریف می شود (لانگستون 2007). برای کنترل این گیاه ناخواسته و مشکل ساز همواره روش?هایی بکار برده شده که برخی موفق و برخی ناموفق بوده اند. انسان اولیه می?توانست به سادگی بر روی زمین زندگی کند، اما امروزه 6 میلیارد انسان به غذا، پوشاک و فضای کافی نیاز دارند. با ازدیاد جمعیت و کاهش عرضه غذا، سطح زیر کشت اراضی حاصلخیز باید مورد توجه خاص قرار گیرد و کاهش عملکرد ناشی از علف?های هرز قابل تحمل نخواهد بود. انقلاب مکانیکی روش?های کشاورزی را کاملا تغییر داد و اکنون انقلاب شیمیایی آن را به سوی قله?های جدید کارایی به پیش می?برد. بخش اصلی انقلاب شیمیایی استفاده از علف?کش?ها برای کنترل گیاهان نامطلوب است (مجله رشد، 1388). بذر علف?های هرز حاصل تلقیح تخمک است که نه تنها باعث تولید نسل، تجدید و جداسازی مواد ژنتیکی، تکثیر و پراکندگی گیاهان، بلکه باعث بقا و تداوم گیاه می?شود (سلیمی و همکاران، 1381). بیولوژی علف?های هرز شامل خصوصیاتی از قبیل خواب بذر، جوانه?زنی، مورفولوژی، فیزیولوژی رشد، قدرت رقابت و بیولوژی تولید مثل است (راشد محصل و همکاران،1380) که هریک می?تواند موضوع بررسی و تحقیق گسترده ای باشد. شناسایی عوامل موثر بر جوانه?زنی علف?های هرز باعث ارائه راهکارهای جدید برای مدیریت آنها می?شود. به عبارت دیگر آگاهی از نیازهای جوانه?زنی بذر علف?های هرز برای طراحی و اجرای استراتژی?های مدیریت آنها اهمیت دارد (ژو و همکاران، 2005). از آنجا که گندم اساسی ترین و مهمترین ماده غذایی دنیاست، کشت و افزایش تولید آن از اهمیت خاصی برخوردار است (لانگستون ، 2007). مطالعه و شناخت علف?های هرز مزارع گندم از گذشته تاکنون مورد توجه بوده است. مزارع گندم دارای گونه های متعددی از علف?های هرز هستند که یکی از آن?ها، ارشته?خطایی (lepyrodiclis holosteoides) متعلق به تیره میخک است. ارشته?خطایی گیاهی یکساله، علفی و بهاره است که بعد از مرحله شش برگی به حالت روزت در می آید و سطح خاک را می پوشاند و مانع رسیدن نور به سطح زیرین می?شود. ارشته?خطایی نسبت به سایر علف?های هرز کمتر مورد بررسی قرار گرفته و منابع ?اندکی درباره شناسایی و مدیریت آن در مزارع گندم در دسترس است. این علف هرز با سرعت بسیار زیاد در حال آلوده کردن بسیاری از مزارع گندم از جمله منطقه شهریار است که خسارات فراوانی به گندمکاران می?زند (یعقوبی،1391). با توجه به اینکه ارشته?خطایی از اکثر مزارع گندم کشور گزارش شده و شناخت دقیقی درباره تاثیر عوامل محیطی (نور، دما، عمق، شوری، خشکی) بر جوانه?زنی بذر آن در دسترس نیست، شناسایی اثر عوامل محیطی بر جوانه?زنی آن با هدف ارائه راهکارهایی برای مدیریت آن ضروری به نظر می?رسد.

اثر تیمارهای متفاوت شوری سدیم کلرید(0 ، 50 ، 100 ، 200 ، 300 میلی مولار) در مراحل مختلف رشد و نمو(پنجه زنی، تورم غلاف ، گلدهی و گرده افشانی) دو رقم گندم(قدس : حساس به شوری، بولانی : مقاوم به شوری) بر غلظت یونهای سدیم، پتاسیم، کلسیم، عناصر نیتروژن و فسفر، میزان رشد نسبی، مقدار آب نوشاخه و ریشه، غلظت پرولین، غلظت کربوهیدارتهای محلول در آب ، غلظت کربوهیدراتهای احیاکننده، غلظت و الگوی الکتروفورزی sds-page پروتئین های برگ و بذر، فعالیت سینتیکی و الگوی الکتروفورزی page آنزیمهای آنتی اکسیدان(پراکسیدا، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز)، فعالیت سینتیکی نیترات ردوکتاز و پرولین دهیدروژناز، فعالیت سینتیکی و الگوی الکتروفورزی page مالات دهیدروژناز و پلی فنل اکسیداز برگ ، درصد رویش بذرها، غلظت سدیم و پتاسیم ریشه چه دانه رستها، ایزوالکتریک فوکوسینگ و الکتروفورز دوبعدی پروتئین های بذر مورد بررسی قرار گرفت . در مجموع در پاسخ به تیمارهای شوری مشاهده شد که: 1 - سدیم انباشته شده در قدس بیشتر از بولانی بود. 2 - کاهش پتاسیم، کلسیم، نیتروژن و فسفر، میزان رشد نسبی، مقدار آب نوشاخه و ریشه قدس بیشتر از بولانی بود. 3 - غلظت پرولین و کربوهیدراتهای احیاکننده در قدس بیشتر از بولانی بود. 4 - افزایش کربوهیدراتهای محلول در آب در بولانی بیشتر از قدس بود. 5 - فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان و ظهور ایزوزیم جدید پراکسیدازی در بولانی بیشتر از قدس بود. 6 - کاهش فعالیت نیترات ردوکتاز و پرولین دهیدروژناز در قدس بیشتر از بولانی بود. 7 - تفاوت چشمگیری از نظر رفتار پلی فنل اکسیداز و مالات دهیدروژناز بین قدس و بولانی مشاهده نشد. 8 - کاهش سنتز پروتئین در عصاره های پروتئینی محلول برگ قدس بیشتر از بولانی بود. همچنین افزایش و ظهور پروتئینهای جدید در بولانی آشکارتر از قدس بود. 9 - افزایش سنتز پروتئین و همچنین افزایش شدت و یا ظهور پلی پپتیدهای جدید در بذر بولانی بیشتر از قدس بود. 10 - کاهش درصد رویش بذر قدس بیشتر از بولانی بود. 11 - افزایش غلظت سدیم و کاهش غلظت پتاسیم ریشه چه دانه رستهای قدس بیشتر از بولانی بود. 12 - با توجه به رفتار قدس و بولانی به تیمارهای شوری می توان به حساس تر بودن قدس به شوری در مقایسه با بولانی پی برد.