چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

در این پژوهش ، ابتدا به بررسی توصیفی - تحلیلی شاخص ها و مولفه های مبانی پیشین اقتدار سیاسی - شامل مبانی سنتی و دینی پرداخته و سپس با ارائه تحلیلی تاریخی ، زمینه های پیدایش مبانی جدید اقتدار را(تحت عنوان مبانی عرفی - قانونی) مورد بررسی قرار می دهد. دوم ، دگرگونی در گفتمان و فرهنگ سیاسی حاکم بر ایران( گفتمان و فرهنگ سیاسی پدرسالار) تاثیرات پایداری بر زندگی سیاسی داشته است ، که فقدان وفاق جمعی و ثبات سیاسی از آن جمله است . سوال اصلی این پژوهش عبارت از این که"دگرگونی در مبانی اقتدار در دوران حکومت قاجار، از حیث عناصر تشکیل دهنده، ویژگی ها و هیات ترکیبی، چه تاثیری در بی ثباتی سیاسی در کشور داشته است . براساس یافته های این پژوهش ، پیدایش و گسترش نسبی مبانی عرفی - قانونی اقتدار در دوران مزبور، نسبت مستقیمی با افزایش بی ثباتی سیاسی داشته است .

بررسی نحوه گذار از صورتهای نسبتا پایدار هویت جمعی به اشکال جدید هویت اجتماعی و جستجو درباره ارتباط میان قدرت سیاسی و تاسیس هویت ملی در ایران معاصر، موضوع رساله حاضر را تشکیل می دهد. فرض اصلی در پژوهش حاضر، این است که هویت ایرانی در دوران معاصر، خصوصا در عصر سلنت پهلوی اول، بر پایه ساختار قدرت جدید ساخته و پرداخته شد و تنها در پرتو قدرت دولت مطلقه رضا پهلوی بود که اجرای پروژه تجدد و هویت سازی ممکن و میسر گردید. ایرانیان، پیش از قرار گرفتن در گردونه مدنیت جدید اروپایی، دارای صورتهای متعدد و مختلف هویت جمعی بودند و نشانه ای از وجود هویت عام جامعه ای [هویت ملی] در ایران نیمه نخست سده سیزدهم به چشم نمی آید. رسوخ مناسبات سرمایه داری اروپایی، پیوستگی میان روند تحولات داخلی ایران با سیاستهای قدرتهای بزرگ و ورود ایدئولوژیهای جدید فرنگی موجبات ظهور نخستین اشکال هویت اجتماعی را فراهم آورد. جنبش مشروطیت و تحولات پس از آن، برای نخستین بار هویت ملی ایرانی را پدید آورد. بروز بحرانهای فراگیر سیاسی و ناتوانی و ضعف دولت مرکزی در استقرار نظم و امنیت و از همه مهمتر فقدان پایه های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی لازم برای تکوین مبانی دولت مدرن و هویت عام جامعه ای، تاثیرات بسیار مهمی بر الگوی اصلاحات و گفتار هویت سازی ملی بر جای گذاشت . شواهد و مدارک تاریخی گواهی می دهد که ظهور دولت مطلقه ایرانی در سالهای پس از جنگ جهانی اول، امر اجتناب ناپذیری بود. با استقرار دولت مطلقه ایرانی پروژه هویت سازی از جنگ جهانی اول، امر اجتناب ناپذیری بود. با استقرار دولت مطلقه ایرانی پروژه هویت سازی دستخوش تحول مهمی گردید، بدین معنی که طرح هویت ملی به طرح هویت ایرانی متجدد تحویل گردید. دولت مطلقه رضا پهلوی با بهره گیری از روشها و ابزارهای خاص مبادرت به تاسیس هویت ایرانی متجدد کرد. پروژه هویت سازی در دوران پهلوی اول با نارسایی های درونی و بیرونی روبرو گردید که در عمل تحقق تام و تمام آن را با دشواری روبرو ساخت .

جامعه مدنی در غرب در دوره های مختلف ظهور و بروز گوناگونی پیدا کرده است و مخصوصا در نوع رابطه آن با پدیده دولت نوسانات زیادی پدید آمده است . جامعه مدنی پدیده ای است که برآمده از نوع نگرش جدید انسانی به خود ، جامعه و تاریخ می باشد که بطور غیر قابل انکاری از درون دنیای متجدد غربی و متاثر از گرایشات فکری اومانیسم و عقل گرایی پدید آمده است . در جامعه ایران جامعه مدنی در مفاهیمی مانند آزادی ، برابری و قانونگرایی فهم شده است و همین هنجارهای سیاسی جنبش های مختلفی را در ایران برانگیخته است . جنبش مشروطه ، نهضت ملی ، انقلاب اسلامی و گرایش شدید جامعه در انتخابات ریاست جمهوری سال 1376 به این مفهوم از جمله این تحولات است .

این پژوهش به دو بخش تقسیم می شود. در بخش اول تلاش خواهیم کرد یک چارچوب نظری مناسب برای مطالعه ماهیت اجتماعی دولت حسب صورتبندی ارتباط دولت و جامعه فراهم شود. این بخش شامل دو فصل خواهد بود . در فصل اول نظریات موجود در خصوص ارتباط دولت و جامعه طبقه بندی ، ارائه و بررسی خواهد شد و در فصل دوم با سود جستن از دستاوردهای نظری موجود الگوهای صورتبندی ارتباط دولت و جامعه را عرضه می داریم. در بخش دوم تلاش ما برای شناسایی ماهیت اجتماعی دولت جمهوری اسلامی طی سالهای 1357 تا 1376 و تحولات آن خواهد بود. این بخش متشکل از 4 فصل خواهد بود. در فصل اول به بررسی جایگاه تاریخی دولت جمهوری اسلامی خواهیم پرداخت. در فصل دوم مبانی و عوامل زمینه های جامعه شناختی مورد بررسی قرار می گیرد . در فصل سوم ماهیت جمهوری اسلامی ایران طی سالهای 1376- 1357 حسب شاخص های مربوط به صورتبندی ارتباط دولت و جامعه بررسی خواهد شد. در فصل چهارم نیز به بررسی فرآیند گذار به صورتبندی پلورالیستی دولت جمهوری اسلامی ایران می پردازیم.

در این رساله سعی شده است که مشخصات و ویژگیهای موج اول و دوم و سوم روشنفکری دینی را مشخص ساخته و از آنجا که عمده رساله تکیه بر روی موج سوم است، ویژگیهای فکری حاکمیت ایدئولوژیک را نیز مطرح کرده و سپس به بیان متغیرهایی می پردازد که گفتمان مقاومت روشنفکری دینی تحت آن شکل گرفته است.

امروزه مشارکت سیاسی به عنوان نمودی از تحقق آرمان برابری انسانها در حقوق طبیعی و مدنی، در تمام جوامع و دیدگاههای سیاسی-اجتماعی مطرح و به صورت یک ارزش سیاسی محوری در آمده است. این پژوهش با تبیین رابطه منسجم میان جامعه پذیری سیاسی، فرهنگ سیاسی، مشارکت سیاسی و توسعه سیاسی، بر اساس مدل مشارکت سیاسی مدنی و توده ای، ماهیت و چگونگی مشارکت سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران را بررسی می نماید. نظام جمهوری اسلامی ایران با دگرگونی سیاسی اجتماعی و فرهنگی در جامعه به رشد و گسترش نهادهای مردمی پرداخته و زمینه های مشارکت سیاسی مدنی را در فرآیند تصمیم گیری، سیاستگذاری و اداره جامعه فراهم نموده است و رهبران نظام بر آن تاکید نموده اند. حقوق و آزادی های سیاسی اجتماعی ملت کانون و همه مباحث در قانون اساسی است و مواردی نظر حاکمیت انسان بر سرنوشت سیاسی اجتماعی خود، آزادی عقیده، بیان و مطبوعات، آزادی احزاب و انجمن ها، انتخابات، نظارت از طریق دعوی به خیر و نهی از منکر، اداره و اعمال نظارت از طریق شوراها، مساوات و برابری در قانون و، آموزش و پرورش، امنیت و عدالت به عنوان مکانیزمهای مشارکت سیاسی بر شمرده شده اند. مشارکت انتخابی در ایران تقریبا نهاینه شده است. برگزاری و حضور گسترده مردم در صحنه های مختلف انتخاباتی مبین مردم و نظام به مشارکت سیاسی شهروندان می باشد. احزاب سیاسی و مطبوعات بدلایل مختلف به غیر از برخی دوره های زمانی آن هم به صورت محدود، نتوانسته اند نقش خود را در گسترش مشارکت سیاسی مردم ایفا نمایند. بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت علیرغم اینکه ساختار نظام جمهوری اسلامی مبانی نظری و عملی مشارکت سیاسی مدنی را فراهم نموده است اما ضعف انسجام درونی و سیستمی جامعه ما در ابعاد جامعه پذیری سیاسی و فرهنگی سیاسی مشارکتی و شرایط مرحله گذار نظام سیاسی غیر دموکراتیک سلطنتی به نظام سیاسی جمهوری اسلامی، موجب شکل گیری مشارکت سیاسی توده ای گردیده است.

رساله حاضر برای بررسی ((عوامل اجتماعی - سیاسی و اقتصادی موثر بر اندیشه سیاسی لاک))، پژوهش خود را در دو بهره تدارک دیده است. بهره اول، که درواقع چارچوب نظری بحث بر آن بنا شده، باز تفسیر چهار مفهوم پایه ای مطرح در دو رساله حکومت، یعنی آزادی، جان، مال و قرارداد اجتماعی است. این بهره ضمن تبیین مفاهیم کلیدی طرح نو لاک، بر آن است تا افکار لاک را با توجه به منطق درونی اندیشه های وی قرائت نماید. عناوین و حتی مضامین برگزیده شده غالبا همان است که لاک در دو رساله آورده است: بحث از قانون طبیعیت، قانون عقل، وضع طبیعی، وضع جنگ، مالکیت، تغلب، غصب، قرارداد اجتماعی، جامعه مدنی، حق انقلاب و نیز مباحث دیگری چون قدرت سیاسی، حاکمیت دولت و محدودیت قدرت دولت نیز از مضامین بهره نخست محسوب می شوند. درواقع مزیت این بررسی آن است که سعی نموده تا چهار مفهوم آزادی، جان، مال و قرارداد اجتماعی مندرج در دو رساله را مستقلا بدون توجه به منطق بازسازی شده مورد تفسیر قرار دهد. براین اساس بهره دوم بر آن است که تا مفاهیم بهره نخست را با توجه به دغدغه های اجتماعی - سیاسی و اقتصادی دولت و جامعه مدرن و بورژوایی انگلستان مورد تبیین و رمزگشایی قرار دهد. بدین سان بهره دوم تمامی هم خود را به شناخت چهره ژانوسی لاک، یعنی لیپرالیسم سیاسی و ناسیونالیسم اقتصادی وی قرار داده است. فصل اول این بهره عوامل اجتماعی، سیاسی و جدالهای آزادیخواهانه داخلی انگلستان و تجارب لاک را برای ایجاد یک وفاق اجتماعی مورد بررسی قرار داده تا دریابد که چرا لیبرالیسم سیاسی لاک در دو رساله حکومت بر پایه نظریه تساهل بازسازی و استوار شده است. فصل دوم نیز با امعان نظر به مسائل اقتصادی انگلستان و توجه لاک به اقتصاد بین الملل، نشان می دهد که چگونه اندیشه سیاسی لاک با دغدغه ها و مشکلات اقتصادی انگلستان پیوند خورده است و بالاخره فصل پایانی این رساله با طرح نظریه انضمامی خود نشان داده است که چگونه و چرا تجارب داخلی لاک و نیز فعالیتهای وی در مستعمرات هرکدام در شکل دادن نیمی از اندیشه سیاسی وی موثر بوده است.

طی سه دهه آخر قرن بیستم شاهد تحولات چشمگیری در عرصه علوم اجتماعی و علوم انسانی و از همه مهمتر در ارتباط با رشته علوم سیاسی یا علم سیاست بطور اخص بوده ایم. اوج این تحولات را می توان در ظهور رویکرد جدید و رادیکال پست مدرن و سربرآوردن پست مدرنیسم به عنوان یک جنبش فکری-فلسفی دانست. در این میان حوزه سیاست همانند سایر رشته ها و حوزه های علوم اجتماعی و انسانی ازاین جنبش تاثیر شگرفی پذیرفت. اصلی ترین تاثیر را می توان در ظهور رویکرد پست مدرن به سیاست و شالوده شکنی آن از پارادایم های کلاسیک و مدرن سیاست دانست. در رویکرد پست مدرن، سیاست به معنای متداول و رایج آن در دو پارادایم اصلی کلاسیک و مدرن مورد چالش قرار گرفت و بسیاری از مفاهیم ، مضامین و الگوهای آن به زیر سوال برده شده است. کانون عمده رویکرد پست مدرن به سیاست را باید درراستای مفهوم شالوده شکنی از الگوهای کلاسیک و مدرن سیاست دانست که در آنها بسیاری از جریانهای عمده اجتماعی و نیروها و جنبشهای اجتماعی از حضور در مرکز عرصه سیاست محروم و مطرود مانده و به حاشیه رانده شده اند. داعیه رویکرد شالوده شکنانه سیاست پست مدرن عبارت است از تلاش برای بازگرداندن این قبیل گروهها و جنبش های اجتماعی به عرصه سیاست.

پژوهش حاضر به بررسی نگرش و راهبرد دولتهای نوساز در ایران معاصر طی یک دوره زمانی 80 ساله از انقلاب مشروطه تاکنون می پردازد.در این بررسی تلاشهای نوسازانه دولتهای قبل از انقلاب اسلامی(دولتهای رضا شاه پهلوی، محمدرضا شاه پهلوی) و دوره پس از انقلاب اسلامی (دهه اول انقلاب، دولت هاشمی رفسنجانی، دولت خاتمی) نشان داده می شوند. وجه مشترک تلاشهای نوسازانه دولتهای قبل از انقلاب اسلامی ، توجه به نوسازی اقتصادی ، صنعتی، اجتماعی، بوروکراتیک و نظامی است. در دوره بعد از انقلاب اسلامی، در دهه اول انقلاب به دلیل شرایط غیر عادی پس از انقلاب، بروز جنگ تحمیلی و عدم اعتقاد جدی به لزوم برنامه ریزی برای نوسازی و توسعه ، اقدامی برای تداوم روند نوسازی قبل از انقلاب صورت نگرفت و اقتصاد دولت سالار حاکمیت یافت. در دهه دوم انقلاب با توجه به ضرورتهای داخلی و بین المللی ، دو برنامه نوسازی اقتصادی-اجتماعی با گرایش به آزادسازی اقتصادی و خصوصی سازی تهیه و تدوین شد. در سرآغاز دهه سوم انقلاب برنامه سوم نوسازی اقتصادی -اجتماعی با چاشنی توسعه سیاسی و تنش زدایی و تعامل با نظام بین الملل ادامه یافت و برای اولین بار در تاریخ نوسازی ایران، توجه به توسعه جامع و متوازن در دستور کار دولت نوساز قرار گرفت از اینرو افق های جدیدی فراروی روند نوسازی و توسعه ملی گشوده شد.

در پایان نامه حاضر به منظور تعیین جایگاه مطلوب روش شناسی خود ، ابتدا ناچار از طرح مباحث فرانظری در علوم اجتماعی و هدایت آن به سمت معرفی هر چه بیشتر ابعاد روش شناختی مکتب انتقادی ، بوده ایم بنابراین در راستای پیوند پژوهش های تجربی و جامعه شناسی انتقادی معاصر که به ظاهر قابل جمع نمی آیند در حد امکان تلاش نموده ایم . برنامه پژوهشی انتقادی تمایز کمی- کیفی تحقیقات را قبول ندارد و در به کارگیری منطق و فنون پژوهشی بر خودی پراگماتیسمی دارد . ماهیتی متعهد (رهایی بخش )، فرا رشته ای و خصلتی دیالکتیکی و باز اندیشانه مشخصه های اصلی آن می باشند . تحلیل های آماری مشروط بر آنکه جایگاه خاص خود را در فرآیند پژوهش بیابند و غایت تحقیق تصور نشوند می توانند نقشی مفید داشته باشند . اما اصل پژوهش انتقادی بر ساختار گرایی تاویلی بنا شده است . در بخش دوم تحقیق حاضر به عنوان نمونه به بررسی محافظه کاری اجتماعی( در بعد ایستاری - عقیدتی آن ) در میان دانشجویان پرداخته ایم و حتی الامکان برخی الزامات اساسی برنامه پژوهشی را از جمله آغاز کار با یک تحلیل از کلیت نظام تاریخی ایران و تعریف سازه ای مفهوم محافظه کاری اجتماعی تامین نموده ایم .