این رساله مجموعا دارای دو کتاب و ده فصل است که کتاب اول خود به شش فصل تقسیم می شود: در فصل اول ابتدا به وجه تمایزی که می تواند میان دو فرهنگ شرق و غرب یا سنتی و جدید، وجود داشته باشد، پرداخته ایم. هر فرنگ با ساختار ذهنس - وجودی خاصی که بر آن حاکم است ، محصولات و مقولات خاص خود در پی داشته است که همه آنها نیز تابعی از آن ساختار محسوب می شوند. این ساختار در فرهنگ شرق و ادبیات سنتی، ساختار "هرمی - اشراقی" و در فرهنگ غرب ، ساختار "توصیفی" نامیده ایم و مبسوطا به توضیح این نکته پرداخته ایم که چرا دستاوردهای جدید نتوانسته است در فرهنگ شرق، همان کارآیی را داشته باشد، که در فرهنگ غرب داشته است . و اصولا چرا - با وجود آنکه در جهان ارتباطات زندگی می کنیم - دو فرهنگ نتوانسته اند ارتباطی از نوع تبادل داشته باشند آن چنان که گویا مرج البحرین یلتقیان - بینهما برزخ لایبغیان. همچنین در این فصل به یکی دیگر از ویژگیهای مهم و مشترک فرهنگ و ادبیات سنتی که تذکر یا رجوع به سنت معنوی فرهنگ گذاشته است ، پرداخته ایم. به این معنا که هر اثر، در عین حال که در محور عمودی از ساختار هرمی - اشراقی پیروی کرده است ، در محور طولی، تذکر فرهنگ سنتی محسوب می شود. مطالب این فصل را در واقع پایه ای برای موضوع اصلی رساله که بررسی اعراض در شعر و تفکر نیمایی است قرار داده ایم. در فصل دوم گفته ایم که تفاوت شعر نیمایی با شعر سنتی، فراتر از شکستن قالبهای سنتی و پرداختن به موضوعات و حتی جهان بینی های جدید، یک تفاوت ساختاری - وجودی است به این معنا که شاعران بزرگ شعر نیمایی (نیما، اخوان، فروغ و سپهری)، از ویژگیهای مذکور در شعر و تفکر سنتی، اعراض کرده اند. برای اعراض هم دو مرحله برشمرده ایم و مرحله دوم آن را انحصارا به شعر و تفکر سپهری مربوط دانسته ایم، همچنین گفته ایم که اعراض اگر چه ویژگی مشترک شاعران بزرگ شعر نیمایی است در عین حال وجوه مختلفی دارد. که در فصول بعد در شعر هر شاعر به وجهی از اعراض که در شعر و تفکر او تشخص بیشتری داشته است ، پرداخته ایم و در ارتباط با آن موضوع برای هر فصل نامی انتخاب کرده ایم. فصل سوم با عنوان سوی شهر خاموش ، بررسی اعراض در شعر و تفکر نیماست . فصل چهارم با عنوان پوستین کهنه، به بررسی اعراض در شعر و تفکر اخوان اختصاص یافته است . فصل پنجم، در ابدیتی پرستاره، بررسی اعراض در شعر و تفکر شاملو است و بالاخره در فصل ششم که آخرین فصل از کتاب اول است ، با عنوان زنی تنها در آستانه فصلی سرد، به بررسی اعراض در شعر و تفکر فروغ پرداخته ایم. کتاب دوم که تقریبا از اواسط رساله شروع می شود، شامل چهار فصل است : در فصل اول به توضیح روش (هرمنوتیک و یا تحلیل مفهومی)، پرداخته ایم و به اجمال تفاوتهای آن را با روشهای دیگر بررسی کرده ایم. فصل دوم به بازاندیشی تفکر سپهری براساس تحلیل مفهومی اختصاص یافته است . فصل سوم بازسازی تفکر مولاناست براساس تحلیل مذکور و بالاخره در فصل چهارم که آخرین فصل رساله نیز هست به مقایسه سپهری و مولانا و بررسی تفاوتهای آن دو اختصاص یافته است . روش ما در این کتاب حتی آنجا که به بررسی تفکر مولانا پرداخته ایم متفاوت است با روشهایی که تاکنون متداول بوده است ، در عین حال کتاب دوم را نیز می باید اثبات اعراض در تفکر سپهری تلقی کرد.

نوشتار اقناعی به عنوان نوعی کلام مکتوب شناخته شده است که در مراحل مختلف زندگی حائز اهمیت بوده و به دلیل پیچیدگیهای خاصی که دارد، نگارش آن توام با مشکلاتی است . با وجود این، در میان انواع نثر که در ریتاریک مقابله ای (contrastive rhetoric) مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته اند، به نوشتار اقناعی - که بویژه برای سخنگویان غیر بومی مشکل آفرین می باشد - توجه چندانی نشده است . علاوه بر این، از دیرباز نوشته های دانش آموزان توسط مدلهایی که یک ارزیابی کلی از نوشته به عمل می آورند، مورد سنجش . ارزیابی قرار گرفته است که اینگونه ارزیابیها به اندازه کافی به جزئیات نپرداخته و به همین دلیل برای بررسی و ارزیابی تمام جوانب برخی از انواع کلام مکتوب که همچون نوشتار اقناعی دارای پیچیدگیهای خاصی هستند، کافی نمی باشند. در تحقیق حاضر سعی بر این است تا جوانب گوناگون نوشته های اقناعی دانشجویان زبان انگلیسی مورد بررسی و سنجش قرار گیرد. در این مطالعه نوشته های اقناعی 48 دانشجوی ایرانی که در رشته زبان انگلیسی تحصیل می کنند مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . این بررسی و سنجش با بهره گیری از یکی از مدلهایی انجام شد که به منظور بررسی نوشتار اقناعی توسط سخن شناسان و زبان شناسان فراهم آمده است . در این مدل 9 متغیر مستقل مورد بررسی قرار می گیرند که عبارتند از: مشخصه های نحوی شامل عامل یک (متن تقابلی در برابر متن ویرایش شده) و عامل دو (سبک انتزاعی در برابر سبک موقعیتی)، استمرار موازی، استمرار متوالی، استمرار موازی گسترده، ساختار روبنایی، استدلال، درخواستهای اقناعی و سازگاری اقناعی. متغیر وابسته در مطالعه حاضر نمرات کلی انشاء دانشجویان می باشد. علاوه بر این، متغیرهای مستقلی همچون سن و جنسیت نیز در مطالعه حاضر گنجانده شده اند تا ارتباط احتمالی این متغیرها با دیگر متغیرهای مستقل و وابسته مشخص گردد. نتایج حاصله نشان می دهد که متغیرهای مستقلی همچون (نحوه) استدلال که توسط مدل تولمین (toulmin) ارزیابی می شود و همچنین عامل یکم از مشخصه های نحوی و نیز متغیر سازگاری اقناعی، بیش از دیگر متغیرهای مستقل، ضریب همبستگی معناداری با نمرات کلی دانشجویان دارند. اساسا یافته های این تحقیق از رگرسیون چند متغیری نشان می دهد که از میان متغیرهای مستقل تنها نمره تولمین (به شیوه استدلال) می تواند متغیر وابسته را پیش بینی کند. بعلاوه، معلوم گردید که هیچ ارتباط معناداری بین جنسیت و سن دانشجویان با متغیرهای مستقل و وابسته وجود ندارد.