پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر جیره حاوی کربوهیدراتهای غیرالیافی زیاد و بروز التهاب در گاوهای شیرده در دو آزمایش جداگانه انجام شد. در آزمایش اول 20 رأس گاو مبتلا به ورم پستان از دو گروه کم تولید و پرتولید (هر کدام 10 رأس) و 20 رأس گاو سالم از دو گروه کم تولید و پرتولید (هر کدام 10 رأس) انتخاب شدند. همه گاوها در دوره دوم و یا سوم شیردهی و در روزهای 80-120 پس از زایش بودند. میانگین تولید شیر در گروه های پرتولید و کم تولید به ترتیب 35 و 25 کیلوگرم شیر در روز بود و همه گاوها یک نوع جیره با میزان7/36 درصد کربوهیدرات غیرالیافی مصرف می کردند و گاوهای پرتولید خوراک بیشتری دریافت می کردند. مقایسه میزان هاپتوگلوبین در گاوها نشان داد که مقدار آن در گاوهای سالم در بین دو گروه کم تولید و پرتولید دارای تفاوت معنی داری بود (05/0p<) به طوری که میزان هاپتوگلوبین در گاوهای سالم پرتولید بیشتر از گاوهای سالم کم تولید که مصرف خوراک کمتر و در نتیجه مصرف کربوهیدراتهای غیرالیافی کمتری داشتند، بود. این نتایج حکایت از اثر مصرف زیاد جیره حاوی کربوهیدراتهای غیرالیافی و بروز التهاب در گاوهای شیرده دارد. آزمایش دوم با هدف مطالعه اثر جیره حاوی کربوهیدراتهای غیرالیافی زیاد بر تولید شیر، القاء التهاب و بیان ژن برخی از ژن های مرتبط با سیستم ایمنی ذاتی صورت گرفت. در این آزمایش از 7 رأس گاو شیرده جرزی چند شکم زا ( دوم یا سوم) با میانگین روز های شیردهی 3 ± 71 و تولید شیر 6 ± 29 کیلو گرم در روز استفاده شد. گاو ها در 14 روز اول آزمایش جیره ای با میزان دیواره سلولی زیاد (8/33 درصد ماده خشک) و کربوهیدراتهای غیرالیافی کم (3/34 درصد ماده خشک) مصرف کردند و سپس به مدت 7 روز جیره ای با میزان دیواره سلولی کم (2/30 درصد ماده خشک) و کربوهیدراتهای غیرالیافی زیاد (7/40 درصد ماده خشک) دریافت کردند. نسبت علوفه به کنسانتره در هر دو جیره ثابت و برابر40 به 60 بود. نمونه های خون و شیر در روز صفر )انتهای روز 14 ، که گاوها جیره شاهد دریافت کردند) و روز های 2، 4 و 7 پس از تغییر جیره گرفته شد. مصرف اختیاری خوراک، تولید شیر، نشانگر های التهابی خون و بیان ژن برخی از ژن های مرتبط با سیستم ایمنی ذاتی در طی آزمایش اندازه گیری شد. داده های این آزمایش به صورت داده های تکرار شونده در زمان تجزیه و تحلیل شدند. مصرف جیره با میزان کربوهیدراتهای غیرالیافی زیاد باعث کاهش معنی دار مصرف ماده خشک گردید(05/0p<). تولید شیر تحت تأثیر قرار نگرفت (05/0p>) اما تولید چربی شیر به طور معنی داری افزایش یافت (05/0p<). تولید پروتیین ال- سلکتین بر سطح نوتروفیل به عنوان یکی از نشانگر های التهابی ابتدا افزایش (روز دوم) و سپس کاهش یافت(05/0p<). بیگانه خواری و انفجار تنفسی نوتروفیل از دیگر نشانگر های التهابی تحت تأثیر مصرف جیره با میزان کربوهیدراتهای غیرالیافی زیاد قرار نگرفتند (05/0p>). میزان هاپتوگلوبین پلاسما در روز های 2 و 7 پس از مصرف جیره با میزان کربوهیدراتهای غیرالیافی زیاد افرایش معنی داری داشت(05/0p<) ولی غلظت روی پلاسما تحت تأثیر قرار نگرفت (05/0p>). بیان ژن سایتوکاین های پیش التهابی tnf-? و il1? و پروتیین های ضد التهابی mnda ,tlr2, selectin, tgf1? و cd74 در اثر مصرف جیره با میزان کربوهیدراتهای غیرالیافی زیاد به طور معنی داری کاهش یافت (05/0p<). نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از جیره حاوی سطح بالای کربوهیدراتهای غیرالیافی در گاوهای شیرده سیستم ایمنی ذاتی را متأثر می کند .کاهش مصرف خوراک همراه با افزایش هاپتوگلوبین و کاهش تجلی ژن های مرتبط با سیستم ایمنی ذاتی در این آزمایش نشان دهنده القای التهابی ملایم در نتیجه مصرف جیره حاوی کربوهیدراتهای غیرالیافی زیاد بود.