نام: سحر مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد استاد راهنما: دکتر هوشنگ فرجی و دکتر بهمن پاسبان اسلام نام خانوادگی: گرگری رشته و گرایش: کشاورزی- زراعت تاریخ دفاع: 5/07/1390 تاثیر تنش خشکی بر عملکرد و برخی خصوصیات زراعی سه رقم برتر آفتابگردان (.helianthus annuus l) در تبریز به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک سه رقم برتر آفتابگردان، آزمایشی در سال 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی واقع در تبریز به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. عامل های آزمایشی عبارت از: تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در چهار سطح شامل بدون تنش (شاهد)، تنش در مرحله ساقهروی، تنش در مرحله گلدهی و تنش در مرحله رسیدگی و پر شدن دانه و رقم به عنوان عامل فرعی در سه سطح شامل: مستر، آرماویرسکی و لاکومکا بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی و رقم بر صفات تعداد دانه در طبق، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن معنیدار بود. همچنین برهمکنش بین تنش خشکی و رقم بر وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن معنی دار بود. بیش ترین و کم ترین تعداد دانه در طبق معادل 89/904 و 67/699 به ترتیب در سطح شاهد و تنش در مرحله گلدهی به دست آمد. رقم مستر چه در شرایط آبیاری کامل و چه در شرایط تنش دارای بیش ترین تعداد دانه در طبق و رقم لاکومکا دارای کم ترین تعداد دانه در طبق بود. برهمکنش تنش و رقم نشان داد که بیشترین عملکرد دانه به میزان 76/5487 کیلوگرم در هکتار در سطح شاهد و در رقم مستر به دست آمد. کم ترین میزان عملکرد دانه معادل 11/2423 کیلوگرم در هکتار در تنش در مرحله گلدهی و در رقم لاکومکا به دست آمد. برهمکنش تنش و رقم نشان داد که بیش ترین میزان وزن هزار دانه معادل 53/71 گرم در تیمار شاهد و در رقم لاکومکا و کم ترین میزان وزن هزار دانه معادل 6/34 گرم در تیمار تنش در مرحله گلدهی و در رقم آیرماویرسکی به دست آمد و همچنین بیش ترین میزان عملکرد روغن معادل 4/2458 کیلوگرم در هکتار در تیمار شاهد و در رقم مستر و کم ترین میزان عملکرد روغن معادل 7/1017 در تیمار تنش در مرحله گلدهی و در رقم لاکومکا به دست آمد.

به منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد زعفران در سطوح مختلف اندازه ی بنه و آرایش کاشت، آزمایشی در ایستگاه خسروشاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، به صورت فاکتوریل بر پایه ی بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار به مدت 2 سال (1392-1391) اجرا گردید. سال اول برای استقرار بهتر بنه ها در نظر گرفته شد و داده های حاصل از سال دوم مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. تیمارهای مورد مطالعه شامل اندازه های متفاوت بنه بر اساس قطر (4-2 و 6-4 سانتیمتر )، فاصله ی ردیف های کاشت بنه ها (10، 20 و 30 سانتیمتر) و فاصله ی بنه ها روی ردیف (7 و 14 سانتیمتر) بودند. صفات درصد سبز، تعداد بوته در واحد سطح، تعداد گل در واحد سطح، طول خامه ی گل، طول استیگما، طول و عرض گلبرگ، وزن تر و خشک گل، وزن تر و خشک استیگما، میزان عملکرد کل استیگما، زمان شروع گلدهی و طول دوره ی گلدهی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که همه ی صفات مورد مطالعه به جز طول خامه ی گل به طور معنی داری تحت تأثیر اندازه ی بنه قرار گرفتند. بنه های بزرگتر درصد سبز و همچنین وزن تر گل بیشتری داشتند. تعداد بوته در متر مربع تحت تأثیر اثر متقابل هر سه فاکتور مورد مطالعه قرار گرفت، به طوری که بیشترین تعداد بوته در متر مربع، در بنه های با قطر 4 تا 6 سانتیمتر و با 10 سانتیمتر فاصله ی کاشت بین ردیف و 7 سانتیمتر روی ردیف مشاهده شد. تیمار 7 سانتیمتر فاصله ی بنه روی ردیف، بیشترین تعداد گل را به وجود آورد. طول استیگما، طول و عرض گلبرگ، وزن خشک گل، وزن تر و خشک استیگما، به طور معنی داری تحت تأثیر اثر متقابل اندازه ی بنه و فاصله ی کاشت روی ردیف قرار گرفتند و بنه های بزرگ با فاصله ی کشت کمتر از نظر این صفات برتری داشتند. بیشترین میزان عملکرد از بنه های بزرگتر با آرایش کاشت 10 × 7 (فاصله بین ردیف 10 و فاصله روی ردیف 7 سانتیمتر) به دست آمد. بنه های بزرگتر گلدهی را زودتر شروع کردند و طول دوره ی گلدهی آن ها بیشتر از بنه های کوچکتر بود.

به منظور تعیین اثرات تنظیم کننده های رشد گیاهی و محلول پاشی نیتروژن بر پارامترهای رشد و عملکرد دو رقم گلرنگ بهاره، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی خسروشاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار طی سال زراعی 1392 اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه شامل مواد تنظیم کننده رشد در چهار سطح (شاهد، اکسین، سیتوکینین، اکسین+ سیتوکینین)، محلول پاشی نیتروژن در دو سطح (3 در هزار و 6 در هزار) و دو رقم گلرنگ بهاره (صفه و گلدشت) بودند. محلول پاشی تنظیم کننده های رشد و نیتروژن به صورت همزمان و با شروع ساقه روی و اواخر گلدهی (80 درصد گلدهی) انجام گرفت. صفات ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزاردانه، تعداد شاخه های فرعی، عملکرد دانه، نسبت وزن دانه به وزن پوسته مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که همه صفات مورد مطالعه به طور معنی داری تحت تأثیر نوع رقم قرار گرفتند. رقم صفه ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق، تعداد شاخه فرعی، تعداد طبق در بوته و نسبت وزن دانه به وزن پوسته بیشتری داشت. در مقابل، قطر طبق و وزن هزاردانه در رقم گلدشت بیشتر از رقم صفه بود. عملکرد دانه توسط اثر متقابل فاکتورهای مورد مطالعه به طور معنی داری تحت تأثیر قرار گرفت. تیمارهایی که رقم مورد استفاده در آن ها صفه و تنظیم کننده رشد اعمال شده اکسین بود و محلول پاشی نیتروژن به صورت 3 در هزار انجام گرفت بیشترین عملکرد دانه را داشتند. به نظر می رسد کاربرد اکسین همراه با محلول پاشی نیتروژن با غلظت 3 در هزار در بهبود عملکرد گلرنگ بهاره موثر باشد.

به منظور تعیین اثرات محلول¬پاشی برخی از عناصر ماکرو بر عملکرد و اجزای عملکرد کرچک تحت تنش خشکی، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی خسروشاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان¬شرقی به¬صورت فاکتوریل بر پایه¬ی بلوک¬های کامل تصادفی با 3 تکرار طی سال زراعی 1392 به اجرا درآمد. فاکتورهای مورد بررسی شامل آبیاری در دو سطح بدون تنش و تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه¬ها و محلول¬پاشی عناصر در چهار سطح شامل شاهد، گوگرد (پودر وتابل به میزان 2 در هزار)، نیتروژن (اوره به میزان 6 در هزار) و فسفر (سوپر فسفات تریپل به میزان 4 در هزار) بودند. صفات ارتفاع بوته، تعداد گل¬آذین، تعداد شاخه¬فرعی، تعداد برگ، دمای برگ، محتوای نسبی آب برگ، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، تعداد دانه در کپسول، نسبت پوست میوه به دانه، سرعت رشد نسبی طول گل آذین، عملکرد تک بوته و عملکرد دانه در واحد سطح مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که همه¬ی صفات مورد مطالعه به¬غیر از تعداد گل¬آذین به¬طور معنی¬داری تحت تأثیر فاکتور آبیاری قرار گرفتند. تنش خشکی باعث کاهش معنی¬دار ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه در واحد سطح، محتوای نسبی آب برگ، تعداد دانه در کپسول، نسبت پوست میوه به دانه، سرعت رشد نسبی طول گل آذین عملکرد تک بوته و افزایش معنی¬دار دمای برگ شد. تعداد شاخه¬فرعی و سرعت رشد نسبی طول گل آذین توسط اثر متقابل فاکتورهای مورد مطالعه به¬طور معنی¬داری تحت تأثیر قرار گرفتند. حداکثر این صفات در تیمارهای بدون تنش همراه با محلول پاشی نیتروژن مشاهده گردید.

به منظور بررسی اثر پرایمینگ و اندازه بذر بر عملکرد و ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک ارقام پیاز خوراکی در شرایط مزرعه این پژوهش در دو سال زراعی1392 و1391 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی اجرا گردید. فاکتور های آزمایش شامل پرایمینگ در چهار سطح ( هیدرو پرایمینگ با آب مقطر، اسمو پرایمینگ با نیترات پتاسیم2 درصد، پرایمینگ با استفاده از محلول اسید آمینه فولامین 2 درصد و شاهد (پرایمینگ نشده)، اندازه بذر در سه سطح (ریز، متوسط و درشت) و ارقام در دو سطح قرمزآذرشهر و زرقان بودند. ویژگیهای : عملکرد کل، عملکرد اقتصادی، پیازهای درجه 1، 2 و 3 چندقلو میخی، درصد سوخ های آلوده به فوزاریوم، عملکردهای خشک، بیولوژیکی وتک بوته، شاخص برداشت، ارتفاع گیاه، تعداد برگ، سطح برگ، درجه باردهی وزن پیاز، درصد ماده خشک، در صد خاکستر سوخ و برگ، درصد مواد جامد محلول میزانph سوخ، میزان تجمع نیترات سفتی بافت پیاز، قطر گردن قطر و طول پیاز، قطر طبق، تعدادلایه خوردنی (فلس)، تعداد پوست، وزن مخصوص سوخ حجم سوخ، شاخص کلروفیل، غلظت رنگیزههای فتوسنتزی، محتوای رطوبت نسبی برگ، کارایی مصرف آب، میزان رشد، شاخص ظهور گیاهچه در مزرعه، میزان انرژی دریافتی و شاخصهای فیزیولوژیکی رشد (lai, cgr, rgr , bgr nar, dma) مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب دوساله دادهها نشان داد به غیر از میزان ph سوخ، تجمع نیترات، وزن مخصوص سوخ و درصد ماده خشک بقیه صفات مورد مطالعه به طور معنیداری تحت تاثیر روش های پرایمینگ و اندازه بذر قرار گرفتند. به طوری که بیشترین عملکردهای کل (59/37 تن در هکتار) و اقتصادی (58/75 تن در هکتار) از تیمار پرایمینگ با اسید آمینه فولامین و کمترین آنها از تیمار شاهد به دست آمد. همچنین بیشترین عملکردهای کل (58/80 تن در هکتار)، اقتصادی (42/48 تن در هکتار) از بذور درشت و کمترین آنها از بذور ریز حاصل شد. اثرات متقابل اندازه بذر × پرایمینگ× رقم از نظر صفات عملکرد اقتصادی، پیازهای درجه 2، تعداد لایه خوردنی ( فلس)، کارایی مصرف آب، شاخص ظهور گیاهچه در مزرعه و میزان انرژی دریافتی معنیدار بود در سایر صفات اختلاف معنیداری مشاهده نگردید.

چکیده ندارد.

چکیده: به منظور ارزیابی نقش اشکوب های مختلف برگی و گل آذین، در پر شدن دانه، عملکرد و اجزای عملکرد دانه اکوتیپ های مختلف آفتابگردان آجیلی، آزمایشی در سال زراعی 1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اکوتیپ شامل چهار سطح (اکوتیپ بادامی محلی خوی، پسته ای دور سفید کردستان، قلمی محلی خوی، پسته ای محلی خوی) و فاکتور حذف برگ شامل 5 سطح حذف برگ 3/1پایینی، 3/1 میانی، 3/1 بالایی بوته، حذف کاسبرگهای گل آذین و پوشش آن با چسب پیوند و تیمار شاهد(بدون حذف برگ)بودند. عملیات حذف برگ در مرحله 5r (شروع گرده افشانی طبق) صورت گرفت. نتایج نشان دادند که صفات ارتفاع ساقه، قطر ساقه، تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی و دوره پر شدن دانه تحت تاثیر تیمارهای مختلف حذف برگ قرار نگرفت. برگ های محدوده میانی ساقه به دلیل سطح فتوسنتزی وسیع و فعالیت بیشتر از اهمیت بالاتری نسبت به سایر برگ ها برخوردار بوده اند. تیمار پوشش گل آذین در اکثر صفات اختلاف معنی داری را باتیمار شاهد نشان نداد. برگ های پایینی بوته نیز به دلیل مسن بودن کمترین کارایی لازم را دارا بودند به طوری که حذف این برگ ها تغییرات چشمگیری را نسبت به تیمار شاهد در صفات مورد مطالعه ایجاد نکرد. با توجه به اهمیت کمتر برگ های 3/1 پایینی بوته در حصول عملکرد کل دانه و این که اعمال تنش حذف برگ در این محدوده باعث افزایش درصد مغز به کل دانه و به تبع افزایش درصد روغن در دانه را سبب شد می توان به کشاورزان توصیه نمود که در کاشت اکوتیپ های بادامی و پسته ای دور سفید کردستان (5r) چنین تنشی را به گیاه اعمال کنند. واژه های کلیدی: اشکوب های برگی، پوشش گل آذین ، آفتابگردان آجیلی، عملکرد دانه، عملکرد روغن.

خشکی عمده ترین عامل محدوده کننده تولیددر گیاهان زراعی به شمار می رود. نظر به اینکه در بسیاری از مناطق زراعی ایران، بروز خشکی همواره با مراحل گل دهی و پر شدن دانه ها در کلزا همزمان است، بنابراین شناسایی ارقام متحمل و مقاوم به خشکی کلزا برای توسعه کشت دانه های روغنی در کشور، از اهمیت خاصی برخوردار است. خصوصیات فیزیولوژیک متعددی برای ارزیابی ژنوتیپ های کلزا از نظر مقاومت به خشکی بکار برده شده است، ولی میزان کارآیی آنها مورد سوال می باشد. گزارشهای متعددی حاکی از آن است که کمبود آب در کلزا با کاهش مقدار آب نسبی و پتانسیل آب برگ، باعث افت تورم سلولی، هدایت روزنه ای و در نتیجه فتوسنتز و عملکرد می گردد. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های فیزیولوژیک برای شناسایی اثرات کمبود آب و گزینش ارقام مقاوم به خشکی کلزا بوده و بررسی بازتابهای رشد و توسعه خورجین ها، عملکرد دانه، اجزای عملکرد و کیفیت محصول در برابر تنش خشکی نیز از دیگر اهداف این پژوهش است.