نام پژوهشگر: سامان ضیایی
سامان ضیایی ناصر شاهنوشی فروشانی
با توجه به اثرات خشکسالی و سیاست هدفمندسازی یارانهها ، بررسی پیآمدهای این پدیدهها بر بخش کشاورزی ایران امری ضروری است. هدف از پژوهش حاضر، ساخت مدل تعادل عمومی قابل محاسبه چندمنطقهای ایران موسوم به مدل iran orani-g و کاربرد آن در شبیهسازی و تحلیل شوکها و سیاستهای اقتصادی بود. برای این منظور، پایگاه دادهای مدل به زبان tablo در نرمافزار gempack ساخته شد. مدل ساخته شده تحت تأثیر شوک خشکسالی سال 87-1386 در بخش کشاورزی، افزایش قیمت آب آبیاری و هزینه کل نهادهها به میزان صد درصد در بخش کشاورزی (زیربخش زراعت) بهدلیل هدفمندسازی یارانهها و کاهش تعرفه واردات در بخش کشاورزی به میزان ده درصد در کوتاهمدت قرار گرفت. اثر هر کدام از این شوکها بر متغیرهای ستانده، اشتغال، صادرات و واردات، از چهار جنبه کلان، منطقهای، بخشی و گروههای تجمیعشده مورد ارزیابی قرار گرفت. در مورد پدیده خشکسالی، نتایج نشان داد که این پدیده باعث کاهش تولید ناخالص داخلی، تولید ناخالص منطقهای در تمام استانها، اشتغال کل، اشتغال در اکثر استانها، صادرات، و افزایش واردات و شاخص قیمت مصرفکننده میشود. در سطح بخشهای تجمیعی، نتایج نشان داد که ارزش افزوده (ستانده) تمام بخشها کاهش مییافت. اشتغال در تمام بخشهای تجمیعی کاهش نشان میداد. بهدلیل خشکسالی، صادرات کلیه بخشها با رشد منفی همراه بود و واردات اکثر بخشها، از جمله بخش کشاورزی، دارای رشد مثبت بود. نتایج حاصل از سناریوهای افزایش قیمت آب آبیاری و افزایش هزینه کل نهادهها به میزان صد درصد در بخش کشاورزی (زیربخش زراعت) نشان داد که این سیاست باعث کاهش تولید ناخالص داخلی، تولید ناخالص منطقهای در تمام استانها بهغیر از تهران، اشتغال کل و اشتغال تمام استانها، کاهش صادرات، افزایش واردات و افزایش شاخص قیمت مصرفکننده میشود. نتایج حاصل از سناریوهای مذکور در بخشهای تجمیعی نشان داد که ارزش افزوده، اشتغال و صادرات در تمام بخشها دارای رشد منفی است. افزون بر آن، واردات در اکثر بخشها، با رشد مثبت همراه بود. شبیهسازی پیآمدهای کاهش تعرفه واردات در کوتاهمدت در بخش کشاورزی نشان داد که این سیاست موجب کاهش تولید ناخالص داخلی و افزایش اشتغال کل، صادرات، واردات و شاخص قیمت مصرفکننده، تولید ناخالص منطقهای و اشتغال اکثر استانها میشد. نتایج حاصل از شبیهسازی سناریوی مذکور بر بخشهای تجمیعی، بیانگر آن بود که ارزش افزوده و اشتغال اکثر بخشها کاهش یافته است. صادرات بخش کشاورزی و بخش فرآوری مواد غذایی افزایش و صادرات سایر بخشها با کاهش همراه بود. با توجه به اینکه بارزترین اثر کاهش تعرفه واردات بر روی میزان واردات بود، نتایج نشان داد که این متغیر در اکثر بخشهای تجمیعی دارای رشد مثبت است. در پایان، با توجه به نتایج، پیشنهاداتی ارائه گردید.