نام پژوهشگر: محبوب شهبازی

بررسی روند مردم سالاری در نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران (بررسی تطبیقی انتخابی دوره های مختلف ریاست جمهوری) دوره اول الی هفتم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام 1379
  محبوب شهبازی   حجت الله ایوبی

فرضیه ی اصلی تحقیق حاضر این است که: ((روند انتخابات در نظام جمهوری اسلامی ایران زمینه و شرایط لازم برای گذار به دموکراسی را فراهم کرده است)). و بر این اساس ((بررسی نقش و کارآیی انتخابات در روند دمکراتیزاسیون نظام سیاسی ایران)) موضوع محوری مباحث است.این پایان نامه مردم سالاری را بر حسب نهادینه شدن فرایند انتخابات ارزیابی نموده و لازمه ی مردم سالاری را وجود میزان بالایی از رقابت و مشارکت سیاسی می داند و شاخص دمکراتیک سازی را انحصارا بنابر داده های انتخاباتی بوجود می آورد. بعد مشارکتی بودن نظام سیاسی از طریق نسبت آرای بدست آمده در انتخابات ریاست جمهوری، اندازه گیری می شود. در حالیکه درجه ی مشارکت بر اساس درصد کل جمعیتی که در انتخابات را داده اند؛ محاسبه می گردد.ادعا این است که مکانیزم انتخابات مشارکتی و رقابت آمیز و نهادمند شدن آن، ابزاری اساسی برای رشد دمکراسی است. مشارکت سیاسی سازمان یافته به عنوان شرط نظام سیاسی مردم سالار، و انتخابات به عنوان نماد نهادی شفاف و ابزاری مسالمت آمیز برای تحقق مشارکت، ملاک و معیار متقنی برای نظام مردم سالار است. به نظر می رسد انتخابات در مولفه های متعددی، که از آنها به عنوان پایه ها و عناصر اصلی دمکراسی یاد می کنند؛ تاثیر می گذارد. برپایی انتخابات آزادانه و نهادمند می تواند از سایر عوامل سیاسی لازم که برای دمکراسی می شمارند، به شایستگی نمایندگی کند. به این معنا که بستر مناسبی برای ظهور و بروز آنها ایفا نماید و جامعه را برای گذار به دمکراسی مهیا سازد.به نظر می رسد، پس از مدتها دو مولفه رقابت و مشارکت سازمان یافته در انتخابات دوره هفتم ریاست جمهوری به هم نزدیک شده و موجبات تسریع در روند دمکراسی در ایران را فراهم آورده است. محدودیت سایر مجاری مشارکت سیاسی در ایران از جمله احزاب، فرصت مناسبی برای ایفای نقش به انتخابات واگذاشته است. دمکراسی در ایران برحسب نهادینه شدن فرایند انتخابات جان گرفته و زنده مانده است. بطور کلی انتخابات در ایران به عنوان یک ابزار مهم مشارکت سیاسی از کارآمدی و توانایی لازم جهت تحقق مشارکت فعال مردم و نیز تبدیل تقاضاهای سیاسی - اجتماعی جامعه به الزامات سیاسی مسالمت آمیز برخوردار بوده است.