هنر پارچه بافی و طراحی پارچه، به دلیل کاربردهای مهمش در زندگی انسان، همواره مورد توجه بوده است.پادشاهان منسوجات فاخر را در ابعاد مختلف زندگی استفاده کرده و از آن ها در جهت نمایش تجمل و ابهت حکومت خویش استفاده کرده اند. دو سلسله ی هم عصر صفوی و عثمانی نیز، در اثر حمایت و توجه خاص پادشاهانشان به این هنر موفق به تولید پارچه هایی فاخر گشتند.این پارچه ها دارای شباهت ها و تأپیرپذیری های متقابل از نظر نقوش و رنگهای مورد استفاده هستند.به دلیل مسائل فرهنگی- مذهبی و اجتماعی تفاوتهایی نیز در این آثار دیده می شود. در این پژوهش برای رسیدن به اهدافی چون: بررسی تفاوتها و شباهت های این آثار، عوامل تأثیرگذار بر نقوش و خاستگاه آن ها، تلاش شده به سوالات زیر پاسخ داده شود: 1-ویژگی ها و نقوش مشترک و متفاوت موجود در این پارچه ها کدامند؟ 2- عوامل مهم و تأثیرگذار بر این نقوش و خاستگاه فرهنگی- تاریخی مهم ترین آن ها چیست؟ بدین منظور ابتدا دوران صفوی و عثمانی و هنرهای آن ها، مورد بررسی قرار گرفته، سپس با توجه به نمونه های برجای مانده، نقوش دو سلسله با هم مقایسه گشته اند.

نقاشان نیازمند نظام های واسطی هستند که به معرفی آن ها و آثارشان بپردازند و علاوه بر آن آثار بتوانند آثار خود را به فروش برسانند . همین امر حضور به نگارخانه ها ضرورت می بخشد . نگارخانه ها با اهدافی نظیر ارائه و فروش آثار، معرفی هنرمند ، هنرمندان را تشویق به خلق اثر کرده تا در این میان خود نیز به سود و منافع شخصی دست یابند. رویکرد نگارخانه داران عمدتاً، در تاسیس یک نگارخانه حمایت از یک هنرمند یا هنرمندان نمی باشد بلکه پیشرفت اقتصادی را داراست. همین امر سبب می شود تا برای تعیین زمان نمایشگاه آثار به یک هنرمند، ملاک های دیگری جز ویژگی های هنری مد نظر قرار گیرد و هنرمند ناگزیر است تا برای مطرح کردن آثار خود، کسب درآمد و حفظ فعالیت هنری دست به تقلید از آثاری بزند که از سوی بازار متقاضی دارد و مورد توجه نگارخانه داران است موردی که در نقاشی دهه ی هشتاد ایران به صورت بارزی آشکار است. این پژوهش به نقش نگارخانه ها در روند مدگرایی در نقاشی دهه ی هشتاد پرداخته است. برای انجام این پژوهش ابتدا به معرفی نقاشی معاصر ایران، تحولات فرهنگی و اجتماعی جامعه، عوامل تاثیر گذار بر روی نقاشی دهه هشتاد پرداخته شده است و سپس با انجام مطالعه میدانی که شامل مصاحبه به صورت حضوری و پرسشنامه از نگارخانه داران و هنرمندان است. از نظرات این صنوف آگاه شده و مجموع آراء آن ها به صورت آمار ها و جداولی ارائه شده است. یافته های بدست آمده نشان از تایید حضور مدگرایی نقاشی آن دهه دارد و همچنین اوضاع اقتصادی، رشد نگارخانه ها ، نگارخانه داران و هنرمندان همه به عنوان عامل های این مدگرایی به شمار می روند که در این میان نقش نگارخانه ها در این مد گرایی نقش قابل ملاحظه ای است.

مطالعه ی نقوش و نمادهای هنری در ادوار مختلف منجر به آشنایی با فرهنگ ها، باورها و سنت های ملل و اقوام مختلف در طول تاریخ خواهد شد. منسوجات بافته شده در دوره ی ساسانی به لحاظ زیبایی بصری، نقوش نمادین و تزئینی، کاربرد رنگ و فن بافت از شاخصه های هنر ایران زمین به شمار می روند. زیبایی این بافته ها بدان حد بود که بیشتر تمدن های بزرگ آن روزگار خواهان پارچه های ساسانی بودند و یا از نقوش آنها در بافته های خود استفاده می کردند. با توجه به اهمیت و پیشینه ی صنعت نساجی در ادوار مختلف تاریخی ایران، این پروژه، با استفاده از روش های تاریخی، توصیفی و تطبیقی، سعی در رد یابی عناصر این نقوش با توجه به کیفیات فرمی و محتوایی، در منسوجات دیگر دوره ی درخشان فرهنگ و هنر ایران، یعنی دوران طلایی صفوی کرده است که مهم ترین دوران پارچه بافی ایران به شمار می رود. شناسایی و مشخص نمودن وجوه اشتراک و افتراق نقوش در منسوجات ساسانی و صفوی از اهداف این تحقیق می باشد. بدین منظور ابتدا طی دو فصل مجزا، چهره ی اجتماعی، سیاسی، مذهبی و هنری دوران ساسانی و صفوی مورد بررسی قرار گرفته اند و در مورد پیشینه و ویژگی های منسوجات هر دو دوره مطالبی ارائه شده است. سپس در فصل چهارم نمونه هایی از نقوش منسوجات ساسانی و صفوی از لحاظ ویژگی های فرمی و محتوای بررسی شده و در انتها در جداول تطبیقی مورد مقایسه قرار گرفته اند. در پایان نتایج نشان می دهد بیشتر نقوشی که به عنوان نقوش‏ تزیینی در پارچه‏های صفوی مورد استفاده قرار گرفته‏اند همان اشکال‏ ساسانی می‏باشند که تحت‏ تأثیر شیوه نگارگری عهد صفوی با کیفیت فرمی و محتوایی متفاوتی به کار رفته اند.

چکیده: نوشتار حاضر کوشیده است در ایران تاثیر دارا بودن سرمایه ی تحصیلی را در شکل گیری ابیتوس هنری مورد مطالعه قرار دهد. "پی یر بوردیو" یکی از جامعه شناسانی است که معتقد است "عشقِ هنر" و ابیتوس هنری، پیوند تنگاتنگی با میزان سرمایه ی تحصیلی دارد. این نوشتار تلاش دارد تا این فرضیه را در ایران مورد سنجش قرار دهد. برای سنجش این فرضیه دراین تحقیق، دو طیفِ "صاحبان سرمایه ی تحصیلی بالا" و "عاشقانِ هنر" مورد مطالعه ی کیفی قرار گرفته شدند. پس از انجام مطالعه بر روی صاحبان سرمایه ی تحصیلی بالا مشخص شد که در ایران، دارا بودن سرمایه ی تحصیلی به معنای دارا بودن ابیتوس هنری نمی باشد، بروز رفتارهای هنری در میان آن ها کاملا اتفاقی رخ می دهد و این رفتار اتفاقی نیزنمی تواند به اندوختن سرمایه ی فرهنگی و شکلگیری ابیتوس هنری منجر شود. همچنین سلیقه ی زیباشناختی آن ها از زیباشناختی مشروع بسیار فاصله دارد.از سوی دیگر با مطالعه میدانی بر روی "عاشقانِ هنر" در ایران مشخص شد که شکلگیری ابیتوس هنری عمدتا بر پایه ی سرمایه ی فرهنگی موروثی و خانوادگی، یا از طریق سرمایه ی اجتماعی و شبکه ی دوستان شکل میگیرد. در نهایت می توان گفت دارا بودن سرمایه ی تحصیلی در ایران نمی تواند هیچگونه دورنمای هنر دوستی، تمایل و اشتیاقِ به پیشواز هنر رفتن یا "عشقِ هنر" را در افراد تضمین نماید. چرا که بنظر میرسد هنرهای مشروع هنوز در هسته ی سخت فرهنگ نهادی ایران جایگاهی نیافته اند و به همین دلیل است که در نظر صاحبان "سرمایه ی فرهنگی نهادینه شده" وجود ابیتوس هنری نمی تواند به عنوان شکلی از اندوختن سرمایه ی فرهنگی به مثابه رفتاری تقدیس شده نگریسته شود.

چکیده نوشتار حاضر با هدف بررسی سیاست دموکراتیزاسیون فرهنگ تهیه شده است و در صدد است که مشخص کند آیا عمومی کردن موزه ها به عمومی کردن هنر منجر شده است و یا تنها نتیجه اش تشدید رفتارهای هنری است. با بهره گیری از رویکرد پی یر بوردیو که «عشق هنر» را نتیجه ی بهره- مندی از سرمایه ی فرهنگی می داند؛ با استفاده از ابزار پرسشنامه به روش پیمایش و تجزیه و تحلیل کمی اطلاعات، میزان بهره مندی بازدیدکنندگان موزه هنرهای معاصر تهران از سرمایه ی فرهنگی سنجیده شده است. با استناد به نتایج به دست آمده می توان ابراز داشت که تنها نتیجه ی عمومی کردن موزه، تشدید رفتارهای هنری بازدیدکنندگانِ همیشگی آن است. آشنایی عموم مردم با هنرهای مشروع بسیار محدود است و در ایران هنر هسته ی سخت فرهنگ محسوب نمی شود. ایجاد ارتباط با هنر مشروع علاوه بر عمومی کردن موزه ها و اطلاع رسانی مناسب، مستلزم تلاشی همه جانبه از سوی نظام آموزشی و رسانه ها در جهت ایجاد ارتباط مردم با آثار هنری است، تا گذرهای اتفاقی افراد، به بازدیدهایی نظام مند از موزه تبدیل شود.

مخروط افکنه ورامین که شرایط مساعد زیست بوم آن مرهون شعب جاجرود است، بخشی از منطقه گسترده مرکز فلات ایران می باشد که از دیرباز مورد توجه انسانها بوده است. خاک ورامین در اثر رسوبات جاجرود آنچنان حاصلخیز است که پیشه غالب مردمان این ناحیه کشاورزی بوده و بدلیل مرغوبیت این خاک، سفال نیز از اواخر دوره روستانشینی اولیه (نوسنگی) یکی از مصنوعات اصلی و خوش ساخت بومیان بوده است. روستای احمدآباد وسط که به دلیل دیرینگی تولید انبوه سفال و صدور این محصول به نواحی همجوار به نام احمدآباد کوزه گران نیز شهرت دارد، یکی از مراکز قدیمی تولید سفال در مخروط افکنه ورامین محسوب می شود، بطوری که وجود چندین کارگاه فعال سفالگری در محل و همچنین بقایای کوره های سفالپزی، متعلق به دوره های مختلف، خصوصا دوران اسلامی، که گاهی اوقات در هنگام خاکبرداری از نقاط پیرامون روستا، به منظور تأمین خاک سفالگری و کشاورزی گزارش می شوند، حکایت از عمر طولانی این پیشه در روستای مزبور دارد؛ قدمتی که شاید بتوان، باتوجه به وجود یک محوطه باستانی مربوط به دوره روستانشینی پیشرفته (مس سنگی) واقع در ??? متری جنوب غربی این روستا، تا اواسط هزاره پنجم پیش از میلاد به عقب برد. هدف از این مقاله، ارایه نتایج حاصل از بررسی روشمند میدانی در محوطه باستانی احمدآباد کوزه گران و تعیین قدمت استقرار در این روستای پیش از تاریخی است. بررسی مزبور که به روش شبکه بندی سطحی محوطه، برداشت ?? درصد از مواد فرهنگی هر شبکه و گونه شناسی یافته ها انجام گرفته است، نشان می دهد که محوطه باستانی احمدآباد کوزه گران در تمامی دوره سیلک iii یعنی از نیمه دوم هزاره پنجم تا نیمه دوم هزاره چهارم ق.م مسکون بوده است.

هفتاد سال پس از سقوط هخامنشیان مقدمات ظهور مجدد یک دولت ایرانی که خود را منتسب به هخامنشیان می دانستند فراهم شد . سلسله اشکانیان که نزدیک به نیم هزاره به طول انجامید با اَشک/ اَرَشک یکم آغاز و با کشته شدن اردوان پنجم به دست اردشیر بابکان ساسانی منقرض شد ، طولانی ترین سلسله پادشاهی ایران اشکانیان است. بازرگانی مهمترین منبع درآمدآنان بود و یکی از مهمترین اسباب تجارت ؛ مروارید خلیج فارس. افزایش حضور زنان در جامعه و تجارت دراین دوره از موارد افزایش ارزش طراحی پوشش و زیورآلات بوده است . رقابت بین ایالات موجب می شد که طبقه اشراف بیشترین استفاده را از زیورآلات داشته باشند و به نوعی وجود زیورآلات ارتباط مستقیمی با طبقات اجتماعی افراد پیدا میکرد. 1) هدف پژوهش : در این پژوهش دلایل استفاده از زیورآلات و کاربرد و ارتباط آن با طبقه اجتماعی و میزان تأثیرفرهنگ ممالک غربی و متأخر شرقی در نوع زیورآلات دوره پارتی با تکیه بر زیورآلات به کار رفته در مجسمه های دو شهر پالمیرا( تدمر) و الحضر ( هاترا) کلی ترین مبحث را شامل خواهد شد. 2)روش پژوهش: اسنادی 3) نتیجه گیری : جواهرات و زیورهای زریّن دوره پارتی که به مقیاس کوچک ساخته می شد و بیشتر تزئینی ، شخصی و شایسته آرایه بخشی به خانواده ای اشرافی بود، ذوق لطیف اشرافیت پارتی را تأ یید می کند . فراوانی جواهرات مورد استفاده زنان و مردان در این زمان گواهی بر ثروت اواخر دوره پارتی است . مردان و زنان اشکانی به یکسان از زیورآلات بهره می جستند.اگر در آثار به جا مانده از زیورآلات دوره اشکانی دقت کنیم می بینیم در آن دوره گرچه پادشاهان و درباریانشان شیفته هنر هلنی بودند ولی سنت های دیرین جواهرسازی ایرانی پایدار ماند . اکثر آثار بدست آمده از ساده گرایی در طراحی جواهرات این دوره حکایت دارد آنها علاوه بر زیورآلات مرصع به جواهرات مختلف از پارچه های مروارید دوزی شده استفاده می کردند.

اساطیر و باور های دینی دو عنصر تفکیک ناپذیر هر جامعه انسانی می باشند که از اندیشه، احساسات و نگرش افراد آن جامعه سرچشمه می گیرند و آثار هنری، از ابتدای شکل گیری جوامع بشری، مهمترین تجلی گاه تفکرات انسانی محسوب می شدند. اسطوره، به دلیل داشتن لایه هایی تو در تو همواره از زبان نمادین برای برقراری ارتباط استفاده کرده است.لذا آشنایی با زبان نمادین اساطیر، کلید فهم باورهای اسطوره ایِ هر زمان و هر ملتی است. امپراتوری ساسانی که حدودا" 400 سال طول کشید، توانست عنوان یکی از دو امپراتوری مهم جهان باستان را به خود اختصاص دهد. در سایه تمرکز قدرت و ایجاد حکومت مرکزی و دین واحد، هنر ایران باستان به اوج شکوفایی خود رسید . از آنجاییکه در دوره ساسانی برای اولین بار در تاریخ ایران باستان دین در نهاد حکومتی باز تعریف می شود. در این پژوهش سعی شده است تأثیر این نگرش دینی و سیاسی را در هنر این دوره به ویژه هنر درباریِ نقره کاری بررسی شود. تا بر میزان تأثیر باور های دینی و تبلیغات حکومتی بر هنر این دوران آگاهی بیشتر کسب شود، در این تحقیق تلاش شده ارتباط میان دین- دولت یعنی همان قدرت حاکمه درباری و نمود آن در هنر به عنوان یکی از ابزارهای تبلیغات و اشاعه سیاست های غالب حکومتی مشخص شود . در این عصر نمادهای مذهبی و ملی به تعداد قابل ملاحظه ای در آثار هنری، به ویژه هنر فلز کاری، به عنوان نوعی تبلیغات سیاسی و دادن مشروعیت الهی به پادشاهان این سلسله مورد استفاده قرار می گرفته است.

این پژوهش به شناسایی، استخراج و تبیین «مصادیق تصویری و تجسمی» قصه ی یوسف(ع) در قرآن کریم پرداخته، و سپس با استفاده از داده ها و یافته های به دست آمده به سنجش و اندازه گیری فراوانی و وزن کمی و کیفی مولفه های مذکور می پردازد. در همین ارتباط متن قرآن کریم و به طور مشخص قصه یوسف(ع) در این کتاب مقدس (آیات چهارم تا یکصد و یکم سوره یوسف) به عنوان محدوده پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، برای گردآوری اطلاعات و مطالب، تحقق اهداف و اثبات فرضیات، و همچنین پاسخ به پرسش های تحقیق، از روش اسنادی با شیوه ی تحلیلی- توصیفی استفاده شده است، و برای تجزیه و تحلیل داده های استخراج شده از متن قرآن و سنجش و اندازه گیری فراوانی، و وزن کمی و کیفی بازه ی مورد نظر، از تکنیک ها و روش تحلیل محتوا بهره برداری شده است. بر این اساس قصه یوسف(ع) را می توان از نمونه های اعجاز تصویری و تجسمی در قرآن بر شمرد، چرا که بر اساس یافته ها و نتایج این تحقیق در بازه و محدوده ی پژوهشی مورد نظر(حدود صد آیه از قرآن کریم)، تعداد هشتاد و هشت کلید واژه ی تصویری و تجسمی استحصال شده است که این عناصر عینی و بصری در مجموع دویست و پنجاه و دو مرتبه با ترکیبات و مشتقات مختلف تکرار شده اند. از مجموع گزاره های فوق این نتیجه حاصل می آید که قصه یوسف(ع) در قرآن کریم سرشار از «مصادیق تصویری و تجسمی» بوده و از وزن تصویری و تجسمی قابل توجهی برخوردار است.

تحقیق حاضر باهدف شناخت عوامل تأثیرگذار بر شکل پوشش بانوان شهر تهران و میزان علاقه و استقبال آنان از پوشاک مرجع صورت پذیرفته است. علاوه بر آن میزان آشنایی افراد جامعه با طراحان لباس داخلی نیز یکی از اهداف این تحقیق به شمار می آید. به منظور پیشبرد تحقیق و جهت گیری آسان آن به سمت اثبات فرضیات از آرای جورج زیمل در رابطه با مد نیز استفاده به عمل آمد. جامعه آماری این پژوهش را بانوان 20 تا 35 سال تشکیل می دهند که حجم نمونه با استفاده از نمونه گیری خوشه ای تصادفی، 100 نفر در دو منطقه ی یک و بیست شهر تهران انتخاب گردید. روش پژوهش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه جهت جمع آوری داده ها استفاده شده است. بر حسب یافته های پژوهش، اکثریت زنان شهر تهران تمایل به پیروی از مد دارند، اما آزمون های مقایسه میانگین ها نشان می دهد که میان بانوان ساکن در منطقه ی یک و منطقه ی بیست در رابطه با استفاده از مد تفاوت هایی وجود دارد. علاوه بر این تعداد افرادی که با طراحان لباس فعال در داخل کشور آشنایی داشتند بسیار اندک بود. دیگر نتایج ناشی از تحلیل همبستگی پژوهش یافته ها نشان می دهند که سن، پوشش و منطقه ی محل زندگی از اصلی ترین عوامل تأثیرگذار بر نوع پوشش بانوان در شهر تهران می باشند.

هنر گرافیتی در کشورها و ملل گوناگون، در گذر زمان، انواع و دلایل وجودی و استفاده های مختلفی یافته و راه های بسیاری پیموده است. کسانی که اثر گرافیتی (نوشتاری یا نمایشی) از خود به جا می گذارند برای کار خود دلایل متفاوتی دارند و یکی از مهم ترین این اهداف بیان تاثیری است که زندگی شهری و اجتماعی در آنان به وجود آورده است. از آن جا که اعتراض ابتدا در خود آثار گرافیتی و ساختار آن ها اتفاق می افتد و سپس به بیننده منتقل می شود، تأثیر آثار نه در آنچه که در ظاهر نشان می دهند، بلکه در آن چیزی است که نشان نمی دهند و دیده نمی شود. یعنی درست همان تفکر ذهنی هنرمند که در نمادها جلوه گر می شود. براین اساس، پژوهش حاضر درصدد برآمد تا با مطالعه و بررسی نشانه شناسانه آثار گرافیتی، به بخشی از خلأ شناخت مفاهیم و نشانه های این آثار پاسخ گوید. از این رو، آثار گرافیتی ایران در دهه گذشته مورد مطالعه قرار می گیرند. چهارچوب نظری این پژوهش برای فهم دقیق تر آثار، بر مبنای نظریات تئو ون لیوون شکل گرفته است که از بنیان گذاران روش نشانه شناسی اجتماعی است. این روش، با بازاندیشی در آراء سوسور، رابطه میان دال و مدلول را رابطه ای برانگیخته می داند و بر فرهنگ به عنوان عامل اصلی تولید معنا تأکید دارد. گردآوری اطلاعات و آثار به شیوه اسنادی و مطالعات میدانی صورت گرفته است و جامعه آماری با روش نمونه گیری غیراحتمالی و از نوع قضاوتی و به صورت هدفمند و تعمدی انتخاب شده است. برای این منظور، با مطالعه در تعداد قابل توجهی از آثار گرافیتی ایران، چند مضمون و رویکرد عمده استخراج شد تا آثار به گروه های موضوعی دسته بندی شوند، سپس با توجه به متغیرهای ون لیوون به تحلیل و بررسی آثار انجامید. ‏

چکیده: هدف از این پژوهش تحلیل چرایی و چگونگی ورود نوستالژی در آثار نقاشی معاصر ایران (ده? 80) با رویکردی توصیفی - تحلیلی می باشد و تلاش شده نشان داده شود پیشین? هنرمندان و تأثیر حوادث و اتفاقات گذشته، بر روحیات و درونیات آنها و بالطبع شکل گیری هویتشان، تا چه حد در خلق آثار با مضامین نوستالژیک از طرف آنان دخیل بوده است.علت انتخاب این موضوع، مشاهد? افزایش موضوعات و مضامین نوستالژیک درنمایشگاه های نقاشی هنرمندان ایران درسالهای اخیر و استقبال از سوی مخاطبان می باشد .بنابراین فرضیه اصلی پژوهش، به این مسئله اختصاص یافت که به نظر می رسد نقاشان این ده? ایران به مقول? نوستالژی به گون? خاص پرداخته اند و فراوانی این موضوع در این دهه، نسبت به سایر دهه ها بیشتر بوده است. فرضی? دوم آنست که در نقاشی نوستالژیک ده?80 ایران، نوعی حسرت نسبت به گذشته و ستایش دیروز و نقد امروز به چشم می خورد .برای آزمون فرضیات با روش کیفی ،علاوه بر منابع اسنادی از مصاحبه و تحلیل آثار 8 تن از هنرمندان ایران (داخل کشور) استفاده شده است. جامع? آماری این پژوهش تمام آثار نقاشی ده? 80 ایران و نمون? آماری، آثار 8 تن از هنرمندان شاخص و همسو با موضوع پژوهش می باشد. نتیجه آنکه در ده? 80 ایران، ورود مضامین نوستالژیک به آثار نقاشی هنرمندان، علی الخصوص هنرمندان جوان نسبت به دهه های پیشین بیشتر شده و هنرمندان در آثار خود به نوعی حسرت به گذشته و نقد حال و آینده را به تصویر می کشند. واژگان کلیدی:نوستالژی،هویت، هویت فرهنگی، نقاشی دهه 80 ایران

چکیده: بررسی مفاهیم علوم ارتباطی و رسانه ای و در پی آن نگاهی به تاریخ دوره ساسانیان برای یافتن انگیزه های مشترکی در خلق ابزار رسانه و نگاهی دقیق به جزیات نقش برجسته ها و توجه به انگیزش های حاکمان برای تصویر کردن آنان، مسیر اصلی این پژوهش بوده است. دریافت نشانه هایی با این مبنا که علیرغم تفکر رایج شاهان ساسانی صرف نمایش قدرت دست به خلق چنین آثاری زده اند حاصل مطالعه دقیق این آثار است. انگیزه هایی از قبیل روایت تاریخ و کیفیت زیست و مناسبات مردم در این اعصار، نیایش و احترام به اهورا مزدا و یا اساطیر دیگر و نشان دادن خضوع و فرمانبرداری شاه در برابر اهورامزدا از دستاوردهای این نگاه تازه است. در این پژوهش مفاهیم رسانه و نظریات برجسته و جهانی در این خصوص به تفصیل مورد بحث قرارگرفته است. بعد از گذری برتاریخ حکومت ساسانیان بر ایران زمین به بررسی نقوش برجسته که هدف اصلی تحقیق محسوب می گردد پرداخته و بن مایه هایه های آنان و تفاوت هایشان را با دیگر آثار مشابه مدنظر داشتیم. تحلیل جزء به جزء نقوش و بیان اهداف حاکمان از ساخت چنین آثاری و نگاه به بهره رسانه ای که از این آثار برده اند چکیده این پژوهش است. کلید واژه : ساسانیان/ نقش برجسته/ رسانه

در این پژوهش سعی گردیده با رویکردی زیباشناسانه به اهمیت تصویر زن بعنوان تک پیکره و بازنمود تصویر زن در نگارگری مکتب اصفهان در دوره شاه عباس اول(1038-997 هـ .ق) پرداخته شود. مخصوصاً به بررسی عواملی که باعث دگرگونی وضعیت نگاره ها در این دوره، بخصوص عناصر زیباشناسانه در پیکر نگاری زنان که شامل حضور انفرادی و رفتارمندی پیکره¬ها در کادر و عناصر ساختاری آنها که سبب تغییر رفتار و لباس پوشیدن زنان در این دوره گردیده است. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل عوامل اجتماعی، فرهنگی موثر و همچنین تاثیر مذهب شیعه، بر بازنمود تصویر زن در این دوره است که به شیوه توصیفی ¬_ تحلیلی انجام گرفته و با توجه به ماهیت تاریخی آن برای جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه آثار نگارگری در مکتب اصفهان می شود و نتایج حاصل نشان می دهد که ساختار فکری تشیع از یک فضای صوفیانه به یک فضای متعاد ل تر در دوره شاه عباس اول تغییر کرده و همچنین نقاشان این دوره از اسلوب نقاشی اروپایی الهام گرفته و از عناصر غیر بومی از جمله لباس، کلاه ، درختان، ابنیه و آسمان سازی، و در پس زمینه از حیواناتی مثل سگ، گربه و جام شراب که پیشتر در نگارگری ایرانی سابقه¬ای نداشت در آثار این دوره استفاده نموده اند.

بررسی های استقرار گاه های پیش و آغاز تاریخی در شرق دشت ری که در برگیرنده شهرستان های ورامین، پیشوا،جواد آباد و پاکدشت می باشد، در طی هفت سال گذشته توانسته الگوی پراکنش استقراری شرق دشت ری را به تصویر بکشد. از این رهگذر تنها در بررسی شهر پیشوا بالغ بر 120 محوطه از ادوار مختلف فرهنگی شناسایی شده و در بررسی شهرستان جواد آباد این آمار به حدود 50 محوطه رسیده است که محوطه زواره ور یکی از این محوطه ها می باشد. این محوطه نشان از استقرار بشر از اوایل هزاره پنجم تا دوره آغاز تاریخی یعنی هزاره سوم ق.م دارد. از اینرو بررسی روشمند این محوطه و ترسیم استقرار و بخش های سکونتی آن در دوره های مختلف می تواند ما را به چگونگی ارائه الگوی زندگی بشری در شرق دشت ری رهنمون سازد، که در نهایت می توان آنرا برای بازسازی جوامع اولیه تا شهرنشینی و ارتباط آن با محوطه های کلیدی مرکز فلات ایران مورد سنجش و بررسی قرار داد. لذا با توجه به جمیع جهات مذکور و مطالعه حاصل از بررسی روشمند محوطه زواره ور این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این سوال است که الگوی استقراری زواره ور به صورت عمودی است یا افقی؟ هدف از بررسی روشمند محوطه زواره ور، مستند نمودن شواهد باستان شناسی دوره های فرهنگی مس-سنگی و عصر مفرق قدیم است. این دروه های فرهنگی که در بر گیرنده یکی از قدیمی ترین دوره های فرهنگی، برابر با سیلک ii تا iv است، می تواند به عنوان یک محوطه کلیدی در مرکز فلات ایران، شرق دشت ری مسیر های استقرار به جنوب از طریق چرمشهر به کهک قم، قلی درویش و سیلک را ترسیم نماید.

نقش فیگور انسان از آغاز نوسنگی برروی ظروف ظاهر گشته و تا پایان عصر ساسانی به مهمترین نقش در تزئین ظروف تبدیل شده است . در طی این دوران شاهد تغییرات و تحولات بسیاری در فیگورها هستیم. بررسی علل این تغییرات و تحولات ، دلایل تمایل فیگورها به انتزاع و یا واقعیت در هر دوره و بررسی فیگورها بر اساس اصول و مبانی زیبایی شناسی تصویری ، مسائل اصلی این پروژه است و هدف غایی ارائه سیر و روند مشخصی از تحولات فیگور انسان برروی ظروف از آغاز نوسنگی تا پایان عصر ساسانی می باشد که برای انجام آن از شیوه کیفی و روش تحلیلی و توصیفی استفاده شده است. برای یافتن علل تحولات و تغییرات فیگور ،زمینه تاریخی و زیستی بشر و تحولات عظیمی که باورهایش را تغییر داده مورد بررسی قرار می گیرد، تغییر در باورها باعث دگرگونی دید و ذهنیت انسان هر دوره در باب زیبایی و کمال مطلوب می شود که نشانه های آن را در فیگورهای هر دوره نیز می توان دید. با بررسی تک به تک فیگورهای ارائه شده بر اساس اصول و مبانی زیبایی شناسی تصویری از جمله رنگ ، اندازه ، محل قرارگیری فیگور برروی ظرف ، میزان توجه به جزئیات ، نمایش جنسیت فیگور ، حالت گرایی در چهره و اندام ، تمایل به طبیعت گرایی و واقع گرایی یا برعکس انتزاع گرایی ، استفاده از الگوی یکسان و تکرار فیگورها یا تنوع و استفاده از زوایای دید مختلف ، سکون وتناسب و یا پویایی وتحرک ، نوع خطوط به کار رفته در طراحی فیگور و جمع بندی این داده ها بوسیله نمودارها ، سعی در نمایش روند تحولات فیگورها با توجه به بسترهای زمینه ساز آنها شده است .

پوشاک وآرایه های زینتی همراه آن از عناصری هستند که به کمک آنها می توان اقشار مختلف جامعه را تفکیک نمود . ماکس وبر نظریه پرداز آلمانی علت ایجاد نابرابری یا قشر بندی در هر جامعه ای را در نظریه اش تحت عنوان نابرابری طبقاتی ، سه عنصر بنیادین می داند که عبارتند از : قدرت ،ثروت وحیثیت (منزلت) . در جامعه ایران عصر قاجار نوع نظام و قدرت حاکم بر اساس اسناد و نوشته های نویسندگان مختلف از نوع سنتی بوده و در آن حاکم یا به تعبیری شاه قدرت مطلق محسوب می شده است . در چنین جامعه ای قدرت ، دستاوردهای چون ثروت و منزلت را به همراه داشته است . لذا اقشار و طبقات وابسته به این قدرت مطلقه چون شاهزادگان ، زنان حرمسرا و درباریان و حتی برخی از تجار و روحانیون به سبب وابستگی شان به این کانون قدرت به طبع از مواهب این قدرت که همانا کسب ثروت و منزلت بوده است ، بهرمند می شدند . اما افرادی از اجتماع که از این کانون دوره مانده و هیچ وابستگی به آن نداشتند و بر اساس سنتهای موجود آن زمان خود را محکوم به پذیرفتن چنین حکومتی می دانستند ، از قدرت و ثروت چندانی برخوردار نبودند. این نکته در مطالعاتی که به صورت توصیفی– تاریخی توسط نویسنده بر روی اسنادی چون سیاحتنامه ها ، نقاشی ها و عکسها انجام شده به طور آشکار دیده می شود . پس می توان نتیجه گرفت که بین سه عنصر نظریه وبر و میزان استفاده از آرایه های زینتی و زیورآلات در طبقات موجود در جامعه ایران رابطه ای مستقیم بر قرار است . ولذا بر اساس این میزان استفاده می توان طبقه شخص مصرف کننده را مشخص نمود.با بیشتر شدن نفوذ اروپائیان در جامعه ایران که در زمان ناصرالدین شاه رخ داد ، استفاده از آرایه های زینتی در پوشاک بخصوص در بین قشر حاکم که رابطه بیشتری با اروپائیان داشتند ،کمتر شد ، لذا در این زمان نوع وجنسیت پوشاک نشان دهنده طبقه افراد بود.

موضوع این پروژه کارکردهای نشانه شناسی نقوش به کار رفته در پارچه های دوره صفویه و باز آفرینی آن در دوران معاصر می باشد، به نحوی که بتوان به لزوم شناخت و کاربرد آرایه ها در بافت پی برد و نیز از نظر کارکرد نقش، در بافتی نو مورد تحلیل قرار داد. لازم به ذکر است ،در خصوص این موضوع تا پیش از این بررسی انجام نشده است. پارچه بافی با توجه به نیازهای ضروری انسان به پوشش یکی از پر اهمیت ترین صنایع در ایران، طی دوران های مختلف به شمار می رود. در این میان، عهد صفوی عصر طلایی پارچه بافی شناخته می شود.محور اصلی این پژوهش معطوف بر نقوش به کار رفته در منسوجات صفوی است که نمونه های باقی مانده از آن در موزه ها و مجموعه های شخصی نگهداری شده و تصاویر آنها در دسترس است. با استفاده از شیوه تاریخی، توصیفی ، تحلیلی و گرد آوری اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای، و به روش اسنادی و تصویری نقش و آرایه های تزیینی مورد تحلیل قرار گرفت. وجود نقشمایه های منحصر به فرد در منسوجات، این عصر را از دیگر زمان ها متمایز ساخته است. تمامی آرایه های تزیینی به کار برده شده در منسوجات، به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفت، به گونه ای که جایگاه هر نقش در پارچه با مصارف کاربردی مشخص و بر حسب? کارکردی که در پارچه ایجاد می کنند انتخاب و بررسی شده است. پروژه ی حاضر می کوشد ضمن شناسایی نقوش و بررسی ویژگی های نقش به کار رفته در بافت پارچه، به کارکردهای نشانه شناسانه نقشمایه ها بپردازد و نقوش را از نظر نظام نشانه ای بر اساس دو محور همنشینی و جانشینی مورد بررسی قرار دهد. با انجام تحلیل های به عمل آمده، چنین استنباط می شود، نقوش بر اساس عناصر نشانه شناسی، در چهارچوب قواعد و قراردادها، به طور زنجیروار و به گونه ای منطقی در ارتباط باهم قرار می گیرند. قرار گیری هر نقش در متن، علاوه بر برقراری روابط جزء به کل و کل به جزء ،بر ایجاد پیوند میان دال ها(عناصر موجود در پارچه) و برقراری ارتباطی معنادار بر محتوای برآمده از متون تأکید دارد.

امروزه صنعت سفال سازی در لالجین با مسائل و مشکلات خاصی مواجه است؛ بسیاری از تولیدات سفالین فاقد ایده نو و جنبه هنری هستند و در نتیجه نمی توانند پاسخگوی سلایق متفاوت مشتریان باشند. حال با توجه به اهمیت سفال و سفالگری در استان همدان، شناخت و برطرف کردن نقاط ضعف موجود می تواند موجب دستیابی این هنر و صنعت به جایگاه واقعی خویش در مجامع داخلی و خارجی شود. بخش نظری تحقیق حاصل مطالعه کتب، پایان نامه ها و مقالات مختلف می باشد. به منظور گردآوری اطلاعات دقیق تر دو فرم پرسشنامه تدوین گردید؛ فرم شماره 1 در اختیار 100 نفر از خریداران آثار سفالین، و فرم شماره 2 نیز در اختیار 30 نفر از سفالگران و فروشندگان آشنا به سفالگری قرار گرفت که پس از پاسخگویی به تجزیه و تحلیل آنها اقدام شد. نتایج مربوطه به دو دسته مجزا اما مرتبط با یکدیگر تقسیم گردیدند. دسته اول آسیب هایی است که به تولید کننده و سفالگر اختصاص دارد مانند: فقدان علم و دانش کافی، برتری اقتصاد بر هنر و.... دسته دوم، آسیب هایی است که سفالینه های تولید شده را مورد تهدید قرار می دهند، مانند: عدم کارشناسی کمی و کیفی آثار، بسته بندی نامناسب و...که هرکدام از موضوعات مطروحه به تنهایی اثرات زیان باری بر سفال و سفالگر دارند.

پژوهش حاضر به مطالعه ماهیت نمادین رنگ در مضامین اساطیری شاهنامه فردوسی پرداخته است. بکارگیری عنصر رنگ در ساختار شعری و تجسّمی در شاهنامه فردوسی از جنبه های زیباسازی اثر ادبی، تناسب رنگ با فضای حماسی و اسطوره ای شاهنامه و معنای نمادین، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته شده است. چگونگی بهره بردن فردوسی از عنصر رنگ در شاهنامه و ارتباط بین رنگ ها و معنای نمادین آن ها و مضامین اساطیری، پرسش هایی هستند که در این پژوهش به آن ها پرداخته شده است. بررسی نمادشناسی رنگ در مضامین اساطیری به منظور شناخت عمیق تر اساطیر و بازشناسی ابعاد پنهان مضامین اساطیری از اهداف این پژوهش بوده است. در این پژوهش ابیات رنگی مربوط به بخش مضامین اساطیری شاهنامه مطالعه و واژگان رنگی دسته بندی شدند و اطلاعات ضروری تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی که شامل مطالعه اسنادی است، جمع آوری شده است. بطور کلی یافته های این پژوهش به استخراج واژگان رنگی و جانشینان رنگی، موارد کاربرد و تعداد دفعات کاربرد هر رنگ منجر شد و در پی آن پیوندی میان معنای نمادین رنگ ها با مضامین اساطیری برقرار گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که فردوسی رنگ را نه از آن جهت که فقط رنگ را بکار ببرد، بلکه به عنوان عنصری برای انتقال حس و بیان تصاویر از آن بهره برده است و آن را متناسب با مضامین اساطیری و معنای نمادین رنگ بکار گرفته است.

عصر تیموریان یکی از دوران های به بار نشستن درخت تنومند نگارگری ایرانی- اسلامی است و گل خوش رایحه ی این عصر، کمال الدین بهزاد است. هنر وی چه در دوران حیاتش و چه بعد از آن، تاکنون، مورد توجه هنرشناسان بوده است. انسان و فضای معماری با دست توانای بهزاد در آثارش نمودی دیگر گونه دارند. این رساله از نظر هدف بنیادی و روش توصیفی، تحلیلی است، که اطلاعات لازم برای پژوهش به صورت کتابخانه ای گردآوری شده است. در مراحل توصیفی موضوعات مورد بحث از دو جنبه ی فرم و محتوا مورد ارزیابی قرار گرفته و پس از تحلیل چند اثر از وی، این نتیجه حاصل آمده است که بهزاد با مرتبط کردن فضای معماری مربوط به هر انسان از لحاظ فرم هماهنگی ایجاد کرده است و در نهایت این هماهنگی را در جهت بیان هنری خود که محتوای کار است به کار بسته است. آنچه بهزاد در بیانش کوشیده نوعی بیانگری برمبنای تقابل هاست. او تقابل ها را می بیند، درک می کند و با ابزار انسان و فضای معماری در جای، جای اثر خود می نشاند. در جهت نیل به این هدف، از عناصر بصری متقابل همچون رنگ های مکمل و فضای پر و خالی و... نهایت بهره را می برد.