این پژوهش به بررسی چگونگی تاثیر اعتقادات شیعی بر هنر و معماری مازندران با تاکید بر برج های آرامگاهی این منطقه تا انتهای دوره قاجار می پردازد. روش گردآوری اطلاعات، تلفیقی از شیوه کتابخانه ای و میدانی بوده و از عکاسی و نویسه برداری برای این کار استفاده شده است. تعداد نمونه هایی که بصورت میدانی مورد بررسی قرار گرفته اند، 290 مورد بود که از میان آنها، 10 مورد بعنوان نمونه های دارای ارزش های فرهنگی و زیبایی شناسانه معرفی شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد اندیشه های مذهبی تشیع، تاثیری عمیق هم در صورت و هم در باطن آثار و بناهای مورد پژوهش داشته است. این تأثیر به دو صورت در آفریده های مردمی بومی منطقه تأثیر گذاشته است که عبارتند از نقش آفرینندگی در ایجاد و تغییر کاربری بنا ها و دیگری الهام بخشی در مضامین مورد استفاده به جهت آذین گری بنا ها و آثار مرتبط. بعلت فرسایش ناشی از شرایط آب و هوایی و نیز صدمات ناشی از سرقت های سودجویان، آثار باقی مانده اندک و مخدوش می باشند که می باید اقدامات علمی جهت نگهداری از این گنجینه ها صورت پذیرد. فصول مختلف این پژوهش، به بررسی مختصر تاریخ و جغرافیای مازندران، مختصر تاریخ سیاسی تشیع در تبرستان، نمادهای مذهبی تشیع، اعداد و اشکال مقدس، رنگ ها و نمودهای قرآنی آنها، ساختار فیزیکی برج ها، مواد و مصالح، پیشینه برج سازی، و در نهایت بررسی و ارائه اسناد بدست آمده در جریان پیگیری فرضیه های پژوهش در قالب تصاویر می پردازد.

هنر شیعی در نگارگری ایرانی، حیطه ی وسیعی از مضامین عام اسلامی و مضامین خاص شیعی را در بر می گیرد. از آنجا که تصویرگری ائمه معصومین(ع) با تشکیل حکومت شیعه ی صفوی به نقطه ی اوج هنری خود می رسد، با تأکید بر نگارگری این عصر و با انتخاب دو نسخه ی حبیب السیر و نسخه ی أحسن الکبار، به مضامین خاص شیعی پیرامون زندگی و سیره ی امامان شیعه(ع) پرداختیم و ممیزات خاص تصویری آنها را برشمرده ایم. مضامین خاص شیعی در نگاره هایی وجود دارد که بر معتقداتی که وجه امتیاز شیعه از سایر فرق اسلامی محسوب می شوند، تأکید ورزیده و آن را موضوع و محتوای نگاره ها قرار داده است. در پایان نامه ی حاضر با دسته بندی و بررسی مضامین خاص شیعی، بر روی آن گروه از این مضامین تمرکز شده، که زندگی و سیره ی امامان معصوم شیعه(ع) را به تصویر کشیده است. همچنین در دو نسخه ِی مزبور مضامین عام اسلامی وجود دارد که با استفاده از نمادهای خاص تصویری، منطبق بر تفکر شیعی مصور شده است. در این پژوهش به این نتیجه دست یافتیم که دو نسخه ی حبیب السیر و احسن الکبار، آشکارا متعلق به هنر شیعی عصر صفوی می باشد.

دراین پژوهش سعی شده است اساطیر و بازتاب آنها را در نقاشی پنجاه سال اخیر ایران 1335 تا1385 مورد مطالعه قرار دهیم . جهت پیمودن مسیر صحیح و در یافت بازتاب های اسطوره ای در نقاشی معاصر کلیات اسطوره و ارتباط های مفهومی آن با واژه های مرتبط و همچنین اساطیر ایران در حد آشنایی مختصر مورد بررسی قرار گرفته است.تاریخچه نقاشی معاصر ایران با معرفی جنبش های هنری و گرایشهای آن نیز مورد بررسی قرار گرفته است .در ادامه به بازتاب اسطوره ای پنجاه اثر نقاشی معاصر از تمام گرایش های موجود و مطرح پرداخته شده است . با بررسی نشانه های تصویری در نقاشی معاصر با چند نوع رویکرد مواجه می شویم . ابتدا هنرمندانی که با استفاده مستقیم یا غیر مستقیم از نقوش اسطوره ای به خلق اثر پرداخته اند . هنرمندان در ایجاد فضای اسطوره ای به مفاهیم آن مانند تقابل خیر و شر توجه داشته اندو به اساطیر ایران باستان به عنوان ریشه و خاستگاه رجوع کرده اند.هنرمندان مورد نظر بسته یه نوع تفکر و گرایش سبکی و شیوه های اجرایی ، رویکرد های متفاوت داشته اند و به فضایی منحصر به فرد و اسطوره ای دست یافته اند .

این پایان نامه به ویژگی های بصری و طراحی سفالینه های پیکره ای ایران در دوران پیش از تاریخ می پردازد. این دوره در ایران، از ابتدای دوره ی جمع آوری غذا آغاز می شود و تا ابتدای زمانی که وارد دوران تاریخی می شود، ادامه می یابد. قدیمی ترین آثار در دوران مورد نظر، الهه گان باروری و زیبایی هستند. در دوره های بعد، با پیشرفت صنعت سفالگری شاهد به وجود آمدن آثاری حجمی هستیم که از نظر ویژگی های بصری در مرتبه ی بالاتری از آثار پیشین خود هستند و عمدتاً نشانه هایی از ظرف بودن را در خود دارند. یافته شدن این آثار درون گورها باعث شده، کاربردهای آیینی برای آن ها متصور باشند، و گروهی، دلایل ساخت آن ها را به معتقدات مردمان آن دوره مربوط می دانند. این تحقیق پس از ذکر مقدمه ای کوتاه از تاریخ ایران دوره ی پیشاتاریخی، به بررسی پیشینه و روند تحول سفالگری پرداخته است و در ادامه سفالینه های پیکره ای این دوران، دسته بندی گردیده اند. پس از این، ویژگی های بصری و شاخصه های سفالینه های مورد نظر، بررسی شده اند. در پایان نیز تعدادی از این آثار، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.

دین اسلام با بستر فرهنگی ناب و منحصر به فردی که در خود داشت؛ به شکوفایی و بالندگی تمام زمینه های علم و هنر یاری رساند. از برکت اسلام در بین هنرها، سفالسازی نیز قابلیت هایی از خود بروز داد. این سفالینه ها، گاه در بردارنده پیام و مفاهیمی خاص بودند و بر این مبنا اعتقادات و باورها و اندیشه های مسلمانان را در خود جای دادند. زمینه های کسب علم ودانش وترویج آن دراسلام نیزباعث شکوفایی علوم مختلف بویژه اندیشه ها، تعالیم، اعتقادات مذهبی و نشر آن گردید. انتشار این اندیشه ها به صورت مکتوب در صورتهای مختلف ظهور یافت و سفال یکی از زمینه های انتشار، ثبت وقایع ، تعالیم و تفکر گردید. هنرمند سفالگر با توجه به جو فرهنگی زمانه، بر بستر و زمینه کار خود، که همانا خشت های کاشی و ظروف مختلف باشد، به تصویرگری و تزیین آثار سفالی پرداخته و در این راه از دو عنصر بصری خط و نوشته یاری گرفت؛ این پروژه با مطالعه و بررسی سفالینه های منقوش به خوشنویسی و تصاویری که گویا و روایت کننده داستانی در دوره های سلجوقی، ایلخانی و تیموری هستند به پرسش های اساسی همچون ویژگی مضامین ادبی دوره های مذکور، تفاوت مضامین ادبی، فراوانی مضامین ادبی، استفاده از انواع خوشنویسی در رساندن پیام و همچنین ارتباط و عدم ارتباط تصویر و نوشته بر کاشی و سفال پرداخته است.

بی شک ریشه ها و پایه های هنر ایرانی فراتر از هنر هخامنشی است و قدمتی به بلندی تاریخ سکونت انسان درفلات ایران دارد. تمدنهای تاثیر گذار و بزرگی مثل عیلامی، کاسیتی و جیرفتی نمونه های روشنی از وجود پیشینه قوی تمدنی و هنری برای هنر و تمدن دوره هخامنشی هستند. ارتباط های گسترده و دو طرفه آنان با سومریان هم از دوران کهن به اثبات رسیده است. هر چند برخی از تاریخ پژوهان خاستگاه آنان را فلات ایران یا جایی در نزدیکی فلات ایران میدانند. در این پژوهش بخش شناسایی ریشه های هنر خاور میانه به این موضوع می پردازد.

در عالمی که تجلی نور" وجود " است ؛ این تناسب و نظم است ؛ که وحدت را در ابعاد گسترده کثرت متجلی ساخته ، و با نظم شگفت انگیزش همزمان دو معنا را روایت می کند : اولا تجلی لایتناهی وحدت ، که در نظم هندسی خود را نمودار می سازد ، و ثانیا ، تقارن و تناسب بی نظیری که کثرت را مبدل به وحدت می کند . بدین واسطه در عالمی سراسر نظم و تناسب و زیبایی ، نمی توان اثری را زیبا ، اما فارغ از این معنا دانست . بر این مبنا ، نقوش گردان ؛ که بخش مهمی از هنر تصویری ایران به شمار می آید ، از این منظر مورد بررسی قرار گرفت . بدین منظور ، و بر اساس روش توصیفی – تحلیلی ، و روش گرد آوری ترکیبی ، آثار متعددی از دوره های مختلف تاریخی ایران ، مورد تجزیه و تحلیل هندسی قرار گرفت . و در نتایج به دست آمده ، دایره ، فضای حاصل از تداخل دو دایره ، چند ضلعی های منتظم محاط در دایره ، حرکت حلزونی و قوانین موجود در آنها ، نظیر دستگاه ?2 ، مستطیل ?3 و تناسب زرین به عنوان نظام های هندسی به کار رفته در این نقوش ، در دوره های مختلف تاریخی شناخته شد . علاوه بر این ، باب این بررسی ، همچنان گشوده است ، و دستان توانمندی را برای هر چه بهتر شناختن این هنر اصیل نیازمند است .

طراحی پیکره به طور مداوم درنقاشی وپیکره تراشی و حجاری و نقوش و تصویرسازی کتاب و ... در هنر تصویری ایران مورد استفاده قرارگرفته ودرهر دوره با توجه به مبادلات فرهنگی و هنری با سایرکشورهای همجوار(در شرق و غرب ایران) تحت تأثیر این تمدن ها قرارگرفته است اما هیچ گاه روح ایرانی خود را از دست نداده و پیوسته دارای منش و شخصیت ایرانی بوده است. دراین بین کتاب شاهنامه بزرگ ایلخانی به عنوان شاهکار بزرگ دوره مذکور محسوب می شود. دراین نسخه تصاویرونقاشی های متنوع وگاه متناقصی درشیوه اجرا دیده می شود که تا قبل از آن شاهد این گونه به تصویر کشیدن تصاویر درنسخه های خطی نبودیم . دراین پایان نامه علاوه بر بررسی شاهنامه ایلخانی به مقایسه وتطبیق پیکره های موجود در نگاره های آن با پیکره های ایران دوره باستان و بررسی این تأثیرات پرداخته می شودهمچنین مقایسه ای ضمنی با نسخه های همزمان وقبل آن صورت گرفته است ودرپایان به ارائه ویژگی های طراحی پیکره دراین نسخه پرداخته شده است. روش تحقیق این پایان نامه تاریخی –توصیفی است و به صورت کتابخانه ای انجام شده است. دراین راه از کلیه منابع و مآخذی که درمورد این نسخه با ارزش مطالبی را داشتند استفاده شده است ولی به علت پراکنده شدن نگاره های این نسخه درموزه های سراسر دنیا دسترسی به تمامی این تصاویر و اطلاعات موجود درمورد این نگاره ها بسیار مشکل و غیرممکن بود.

این پایان نامه، به بررسی طراحی معاصر ایران و چگونگی تأثیرپذیری طراحان معاصر ایرانی از شیوه ها، سبک ها و موضوعات طراحی و نقاشی غربی می پردازد. در این پژوهش، ابتدا تعریف مختصری از طراحی و برداشت هنرمندان از تعریف طراحی در ایران و غرب، مورد بررسی قرار گرفته است. سپس به تاریخچه اجمالی از طراحی در ایران و غرب، تا دوران معاصر پرداخته شده است. در بخش آخر در بیان طراحی معاصر ایران، ابتدا به بررسی موقعیت طراحی از آغاز حکومت پهلوی تا دهه چهل پرداخته و طراحان و نقاشانی که در این محدوده زمانی فعالیت می نمودند را مطرح کرده و سپس از دهه چهل تا کنون نیز که بخش اصلی این پایان نامه است، به بررسی وضعیت طراحی و معرفی طراحانی پرداخته که به نحوی از آثار طراحی و نقاشی غربی الهام گرفته اند. گردآوری عمده مطالب، به صورت کتابخانه ای است.

چکیده: دوره سلجوقی یکی از دوره های با شکوه و عظمت و دوره ترقی هنر و تمدن اسلامی به شمار می رود که در آن هنرهای گوناگون به حد تعالی و پیشرفت رسیدند، که در کم تر دوره ای از تاریخ هنر اسلامی دیده است با رشد روزافزون علوم و فنون مختلف در این دوره از جمله، علوم هندسه و ریاضیات، فلسفه و نجوم، تاثیرات این علوم را در تمامی جنبه های مختلف علمی و مذهبی و هنری و می توان بررسی کرد. یکی از جنبه ها، بعد از هنر معماری، هنرهای صناعی این دوره می باشد. هنرهای صناعی دوره سلجوقی که یکی از پررونق ترین هنرهای این دوره می باشد،که با بهره گیری از علوم هندسه و ریاضیات این دوره،در تزئین ومصور نمودن،اقدامات مهمی صورت گرفته وبه یک انسجام هندسی و ساختار علمی دست یافتند. هنرمند این دوره بر اساس معیار و تناسبات هندسی و ریاضی، که از دانش آن روز نشات می گرفت دست به خلق آثاری بی نظیر و بی بدیل نموده و این نشان دهنده این است که هنرمندان آن دوره از دانش علمی روز به حد کافی برخودار بوده و از آن سود می جسته است. در این پایان نامه سعی شده تا ارتباط علوم هندسی و ریاضی با هنرهای صناعی دوره سلجوقی را مورد بررسی قرار دهیم که می تواند به عنوان مرجعی تصویری برای هنرمندان امروز باشد. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی وشیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد.

بنابر عنوان رساله تأویل رمزهای هندسی در فرهنگ و هنر اسلامی ایران، موضوع این تحقیق دستیابی به حقیقت رمز، شناخت ویژگی های انواع رمزهای هندسی و چگونگی انحاءِ تجلی مهمترین آنها در فرهنگ و هنر اسلامی ایران بوده است. این نوشتار با بهره گیری از روش های توصیفی و تحلیلی انجام و سپس با استفاده از شیوه های قیاسی و استقرایی به بررسی و تجزیه و تحلیل مطالب پرداخته است. این نوشتار براساس فرضیات؛ کیفیت به کارگیری رمز در فرهنگ اسلامی، ذکر انواع شاخص رمزهای هندسی و امکان تأویل برخی از آنها درپنج فصل تنظیم و اهم نتایج آن به شرح ذیل است: تأویل، دریافت معنای باطنی متن از طریق تحقق معرفت و سلوک روحانی مخاطب است . در فرهنگ اسلا می رمز به صور تعیّن یافته اعیان ثابته ( حقایق اشیاء در علم حق ) اشاره دارد. صور رمزی هندسی بهترین قالب زبانی برای درک گوهر حکمت و شناخت هرچه بیشتر خداوند است . مثلث، دایره و مربع بیشترین مصادیق رمزی را در فرهنگ و هنر اسلامی داشته اند. مثلث، رمز عدد سه و تثلیث در امر آفرینش- مراتب سه گانه روح و حقیقت محمدیّه (ص) و دایره، رمز عبودیت انسان- مراتب نبوت و وِلایت- سیر از حق به خلق و از خلق به حق- حرکت پیوسته و مدور ابدیّت- تمامیت و کمال آفرینش- وحدت و هماهنگی در سرتاسر عالم و مربع، رمز عرش الهی و مراتب چهارگانه: امور طبیعی و امور روحانی- حقایق الهی و فرشتگان مقرّب الهی است. اهمیت توحید در قرآن و سنت و نقش رمزهای هندسی در تجلی آن در هنر و معماری اسلامی- الگوی هندسی کعبه در مقام مرکز عالم و صورت رمزی عرش الهی در ساختاری توحیدی هنر و معماری اسلامی- و اهمیت کعبه در سازمان بندی مرکز گرایانه فضا و شرافت بخشیدن به آثار هنر و معماری اسلامی، از جمله مهمترین نتایج این رساله می باشند.

از دیرباز تبلیغات یکی از روش های اساسی و مهم در اطلاع رسانی بوده است. لذا تابلوهای تبلیغاتی به عنوان یک وسیله بسیار تأثیرگذار در تبلیغات مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به اهمیت شهر تهران و همچنین موقعیت مهم خیابان ولی عصر (عج) در این شهر به بررسی تابلوهای تبلیغاتی پرداخته شده است. پس از آنکه تعریف تبلیغات و انواع آن گفته شد از تعریف بیلبورد و انواع آن سخن به میان آمده است سپس تابلوهای تبلیغاتی انتخاب شده در خیابان ولی عصر (عج) توصیف شده و مورد بررسی و آسیب شناسی قرار گرفتند که مشخص شد اکثر تابلوهای موجود از نظر جنس، اندازه، محل نصب، شکل، تناسبات و ... مناسب بوده و بیشتر به تبلیغات تجاری می پرداختند.

دراین پایان نامه ابتدا به بررسی و تحلیل واژه ی دیو از زوایای مختلف پرداخته شده است سپس ملیت و هویت محمد سیاه قلم مورد بررسی قرار گرفته است، علاوه بر بررسی کتب، نشریات و پایان نامه های دانشگاهی که در مورد استاد محمد سیاه قلم تحقیق نموده اند برای رسیدن به نتیجه ای محکم تر با هنرمندان و کارشناسانی که به نوعی با محمد سیاه قلم سر و کار داشته اند و درمورد وی تحقیق و تفحص نموده اند مصاحبه های حضوری انجام شده و نظرات آنها عیناً دراین پایان نامه منعکس شده است، پس از بررسی هویت محمد سیاه قلم و تحقیق در باره ی آثار وی و بطور خاص نگاره هایی که حاوی تصویر دیو بوده، به بررسی تأثیرات استاد محمد سیاه قلم روی نگارگران ایرانی پرداخته شده است. امید است این پایان نامه راهگشایی باشد برای هنرپژوهانی که در مورد استاد محمد سیاه قلم به تحقیق و پژوهش مشغول می باشند. واژگان کلیدی: محمد سیاه قلم،دیو،نگارگری،ایران

چکیده ندارد.

این تحقیق با بررسی مختصر تاریخ ایلام و توضیح کوتاهی راجع به کیفیات بصری موجود در سنگ نگاره های ایلامی منطقه ی ایذه تک تک نقوش را در قاب های جداگانه بررسی کرده و فرضیه ی اصلی طرح یعنی بیان موضوع با کمک ترکیب بندی عناصر را به اثبات رسانده است

: کتیبه های سردر منازل ریشه در اعتقادات و باورهای دینی و مذهبی مردم داشته است و علاوه بر آنکه در زیبا سازی فضای شهری موثر بوده پاسخگوی نیازهای روانی و روحی سازندگان و صاحبان منازل نیز بوده است. این سنت دیرینه روبه زوال و نابودی است و در معماری امروز جایگاه کتیبه فراموش شده و فقط برای آنکه نیاز روانی را بر آورده سازد استفاده می نیست. کتیبه ها در معماری سنتی از شکل سردرها پیروی می نموده اند و اغلب تحت تأثیر شکل سینه سردر بوده اند. فضای ورودی دارای تناسبات خاصی است و این اهمیت ورودی ها را بالا می برده است. در دوره قاجار و پهلوی اول هنرمندان ایرانی توانسته بودند میان هنر سنتی و عناصری که از هنر اروپا مورد تقلید قرار گرفته بود، تعادل و ارتباط برقرار کنند و آنها را با هم تلفیق کنند. اما در دوره جدید با وجود امکانات و قابلیت های نو و تازه هنرمندان نتوانسته اند جایگاه و نقش کتیبه را حفظ کنند. گرانی مصالح و عدم حضور کتیبه نگاران ماهر و معتقد نیز در این امرز دخالت داشته اند. این تحقیق به روش توصیفی انجام و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی(عکاسی از مناطق مختلف سطح شهر تهران) صورت گرفته است.

این پژوهش به مطالعه ی مبحث معراج از دیدگاه ابن عربی (عارف بزرگ قرن ششم و هفتم هجری قمری) و تطبیق آن با نگاره های معراج نامه ی شاهرخی می پردازد. به جز نگاره ها که سفر پیامبر(ص) در سفر معراج به تصویر می کشند، کلیت قرارگیری نگاره ها و حتی تعدادشان نیز با آراء ابن عربی اشتراکات مفهومی دارند. نتایج تحقیق نشان می دهند که آراء ابن عربی بسیار در تفکر دربار شاهرخ و نیز نگارگر یا نگارگرانی که در دربار شاهرخ مشغول به انجام این سفارش بودند، نفوذ داشته است و در جای جای اثر نشان از این تأثیر و بروز آن مشاهده می شود. هدف از این تحقیق، یافتن تفسیر ابن عربی در باب معراج؛ نحوه مطابقت تفسیر ابن عربی از واقعه معراج بر معراج نامه شاهرخی و توصیف و تحلیل نگاره ها با توجه به تفسیر ابن عربی از واقعه معراج بوده است. به همین جهت در فصل پایانی به بررسی نگاره ها با توجه به آرای ابن عربی پرداخته شده است و تطبیق آراء و نگاره ها نشان داده شده است. روش تحقیق این پایان نامه توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای بوده و از فیش برداری برای این کار استفاده شده است. تعداد نگاره های کتاب معراج نامه ی شاهرخی 61 نگاره است که تقریباً در همه ی آن ها تطبیق با آراء ابن عربی دیده می شود.

چکیده ندارد.

رساله پیش رو پژوهشی درباب، بررسی تطبیقی تصویر انسان در نقاشی ها و قالی های تصویری دوران قاجار است. با ارائه نمونه های تصویری از نقاشی ها و قالی ها و سایر هنرهای تأثیرگذار، عوامل فرهنگی و اقتصادی و تشابهات بین تصاویر انسان در نقاشی ها و قالی ها، مورد مطالعه قرار می گیرد. نقاشی در دور? قاجار پس از دو قرن رکود، از نو شکوفا شد. این شکوفایی معلول اشتیاق سران قاجار به نمایش قدرت و شوکت خود در قالب تصویر بود. همین امر به پیدایی گونه ای نقاشی انجامید که «پیکرنگاری درباری» اش خوانده اند. در این نقاشیها، شکل انسان مهمترین عنصر تصویر است؛ به این ترتیب زمینه های بروز هنری ایجاد شد که از میان مردم برخاست و خواستگاهش عقاید مردم عادی و عامی بود که نقطه مقابل نقاشی رسمی و یا هنرهای عامیانه قرار داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که نقوش قالی های دوره قاجار در ادامه گسترش و تحول خود به تدریج راهی جدا از آفرینش نقشهای طبیعی می یابد و به جای پرداختن به جزئیات، راه پرداختن به موضوعات انسانی را می پیماید. انعکاس تصویر انسان در قالی های قاجاریه نیز مبتنی بر تزیین، متأثر و همسو با دیگر هنرها، با رویکردی واقعگرایانه و روایت گونه از تصاویر شاهان و ادبیات کلاسیک می باشد به علاوه، در. این قالی ها که به تصویر انسان پرداخته شده رویکردی مادی و زمینی به انسان دارند. در این رساله ضمن شناخت نقاشی ها و قالی های تصویری دوران قاجار که با محوریت تصویر انسان به وجود آمده اند، عوامل بازتاب تصویر انسان در این دو هنر بررسی گردیده است به همین منظور با جمع آوری مطالب و تصاویر از کتابخانه ها، موزه ها و پایگا های اطلاع رسانی به روش توصیفی و تحلیلی به پرسش های زیر پاسخ داده شده است: 1- علل و عوامل پیدایش شکل و تصاویر انسانی در نقاشی و قالی های دوره قاجاری چیست؟ 2-آیا می توان نقاط مشترک و متفاوت بین نقوش انسانی نقاشی ها و قالی های دوره قاجار جستجو کرد؟ 3-آیا تصاویر انسان در نقاشی ها و قالی ها صرفاً جنبه تزیینی دارد یا بیانگر مضمون و روایت اجتماعی است؟

این پایان نامه به بررسی تاثیر تزیینات نگاره های بازمانده از مانویان و ریشه یابی آنها در تزیین قرآن های قرون اولیه اسلامی موجود در موزه قرآن امام رضا (ع) می باشد. پس از حاکمیت اسلام ، مانویان به مدت چندین قرن از آزادی نسبی برخوردار بودند و در همین هنگام بود که آنان هنر خود را در خدمت مسلمانان قرار می دادند، که به مرور و با گسترش اسلام، سنت و فن تزیین و تذهیب کتابت قرآن کریم به تأثیر از هنر گذشته، بخصوص در ایران قویاً تحت تأثیر هنرهای مانوی قرار گرفت، به طوری که فن تزیین و تذهیب کاری که در ادوار اسلامی هنر ایران، مقامی والا یافت. این پژوهش سعی بر آن دارد تا با بررسی تأثیر و تأثرات فوق به ارتباطات عمیق هنری موجود و انتقال و تکامل آن در دوره های بعد را بررسی نماید. از طرفی می توان چنین اظهار نمود، که جایگاه هنر ایرانی در طول دوره های مختلف تاریخی مبتنی بر تزیین آثار هنری و هنرهای مربوط به آن دوره ها می باشد، لذا اهمیت این موضوع به عنوان کشف اشتراکات و شاکله های هنری تأثیرگذار بر دوره های بعدی و بررسی سیر تحول آن، می تواند وابستگی های فرهنگی و نیز ریشه یابی عناصر تزیینی در هر دوره تاریخی و استمرار و نفوذ این تأثیر و تأثرات، ما را در شناخت هر چه بیشتر این اشتراکات هنری و فرهنگی موثر واقع گردد. با توجه به بررسی های انجام گرفته در خصوص تزیینات بر جای مانده از هنر مانوی و تأثیرگذاری آن در تزیین قرآن های موجود در موزه قرآن امام رضا(ع) چنین به نظر می رسد برخی وی‍‍‍ژگی های تصویری و تزیینی در نگاره های باقی مانده از مانویان ، شامل آرایش کتاب ها مشتمل بر کاربست جداول، نقوش گیاهی، هندسی و غیرهندسی، عدم رعایت بعد نمایی ( پرسپکتیو)، استفاده از رنگ های ساده و بدون سایه روشن می باشد، که در قرآن های موجود در موزه امام رضا (ع) دیده می شود. واژگان کلیدی : قرآن - تزیینات – کتاب آرایی - هنر اسلامی - موزه قرآن امام رضا (ع) - نگاره های مانوی

هنر دیوارنگاری در زیباسازی و فرهنگ محیط های شهری یک ضرورت است. از این رو اهمیت دارد معیارها و اصولی که برای کاربرد این شاخه ی هنری در فضاهای شهری امروز ایران به نظر لازم می آید، تبیین و راهکار مناسبی در این باره شناخته و ارائه شود. آنچه در این باره نگران کننده است وضعیت نابسامان هنر دیوارنگاری شهری معاصر ایران است که برخلاف سنت گذشته خود، به نظر می رسد در اغلب موارد از معیار و اصول کارشناسانه ای پیروی نداشته و از این رو، نه تنها متناسب با ظرفیت های نوین این هنر، رشد شایانی را نشان نمی دهد، بلکه موجبات آلودگی های بصری را فراهم، هزینه و سرمایه های بسیاری را در این باره ابطال و ضایع نموده است. پژوهش حاضر در نظر دارد در یک روش علمی تحلیلی، مبتنی بر منطق و استدلال، با بررسی تجربه آثار پیشین، آسیب شناسی وضعیت کنونی این هنر در فضاهای شهری ایران، توجه به تعاریف و ویژگی های هنر دیوارنگاری و همچنین اصولی که برای زیبایی شناسی در فضاهای شهری معاصر بیان شده، به « تبیین مبانی هنر دیوارنگاری شهری ایران معاصر» بپردازد و حتی المقدور راهکار کارشناسانه ای را در این باره ارائه دهد که افزون بر توجه خاص به جنبه های ناب هنری، بتواند در حد ممکن در متغیر ها، ثابت، کاربردی و جامعیت داشته باشد و نیز بتواند نیاز های بصری محیط و مخاطب را ارزیابی و پاسخ های مناسبی را ارائه دهد. به طور مسلم برایند این مبانی، به معنای یک شکل سازی نیست، بلکه اصالت دادن به تفکر و اندیشیدن در فرایند خلق آثار بدیع و رشد در هنردیوارنگاری در فضاهای شهری ایران معاصر است.

هنرهای صناعی ایران که رشته ای با هویت، اصیل و برخاسته از بطن تاریخ است، متکی بر اعتقادات دینی و مبانی ارزشی می باشد که آن را نسبت به دیگر رشته های هنری در نظام آموزش عالی کشور متمایز می سازد. این در حالی است که در آموزش دانشگاهی این رشته (با نام صنایع دستی) در حال حاضر از الگو و نظامی تقلیدی، غربی و غیربومی استفاده می شود. ضرورت بررسی نظام آموزش عالی در رشته ی هنرهای صناعی ایران و پیشنهاد یک نظام نوین، زمانی بیشتر آشکار می گردد که مطالعه ی سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران و نقشه ی جامع علمی کشور، اهدافی آرمانی از جمله؛ احراز جایگاه نخست علم و فن آوری در منطقه ی جنوب غرب آسیا را پیش روی برنامه ریزان علمی کشور قرار داده است. به این منظور مطالعه، تحلیل و آسیب شناسی نظام آموزش عالی در رشته ی صنایع دستی و نقد عملکرد آن طی مدت زمان حدود سی سال در دانشگاه های مطرح کشور، در تحقیقی که به لحاظ هدف؛ کاربردی و به لحاظ ماهیت؛ توصیفی – تحلیلی می باشد، آغاز گردید. در این مسیر علاوه بر مطالعات کتابخانه ای، در مطالعه ی میدانی لازم، جامعه ی آماری مورد نظر شامل دانشجویان، دانش آموختگان و اعضای هیأت علمی دست اندرکار آموزش، تدریس و برنامه ریزی این رشته طی سال های 1378 تا 1388، در بزرگ ترین و مهم ترین دانشگاه های هنری کشور بودند که به عنوان نمونه در این پژوهش مورد پرسش قرار گرفتند. در انتها مهم ترین نتایج حاصل عبارتند از؛ 1- در نظام آموزش عالی رشته ی صنایع دستی به ابعاد معنوی و شئون معرفتی انسان توجه کافی و بایسته نشده است. 2- مبانی هنرهای سنتی در نظام آموزش عالی، تناسبی با اصول و مبادی ارزشی این رشته ندارد. 3- شیوه ی گزینش و پذیرش دانشجو با ویژگی های ساختاری این رشته هماهنگ نمی باشد. 4- آموزش دانشگاهی رشته ی هنرهای صناعی هدف ارتقاء سطح فرهنگی جامعه را فراموش نموده و رضایتمندی دانش آموختگان را در پی ندارد و نتیجه ی نهایی، تدوین نظامی نوین متناسب با ویژگی های مورد نظر در نقشه جامع علمی کشور و نیازهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی روز جامعه بود که با هدف ایجاد هماهنگی و کاهش مرزهای میان نظام تعلیم و تربیت رسمی و غیر رسمی در کشور پیشنهاد گردید.

حفریات جنوب شرق ایران شامل استانهای فعلی کرمان و سیستان وبلوچستان معرف فرهنگ و تمدن کهنی می باشد که بیانگر مراحلی از استقرارانسان در این منطقه است.این فرهنگ و تمدن، امروزه نیز در این سرزمین رویت می شود . نقوش حاصل از حفریات باستان شناسان در این منطقه از غنای تصویری قابل ملاحظه ای برخوردار است.تنوع نقوش بر آن داشت تا طبقه بندی در این نقوش صورت پذیرد.تا امکان دستیابی راحت تر فراهم گردد ضمن اینکه کمک می کند تا بررسی نقوش به صورت طبقه بندی انجام پذیرد. در این پایان نامه ابتدا میادین،باستانی استان کرمان و سیستان و بلوچستان معرفی ، سپس نقوش یافت شده طبقه بندی و در پایان این نقوش به لحاظ بصری و تجسمی مورد بررسی قرار گرفت که نقوش در گروههای هندسی ، گیاهی ، جانوری و انسانی طبقه بندی شدند ، همینطور مشخص شد بیشترین قدرت بیان تجسمی آثار مکشوفه جنوب شرق ایران در ایجاز یا ساده کردن نقش است . ضمن اینکه ترکیب، تناسب، تعادل و هماهنگی نیز به عنوان مشخصه در نقوش دیده می شود. بر این اساس در روند انجام این پژوهش، روش توصیفی ، تحلیلی ، و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای ، میدانی ، انجام پذیرفت .

نقاشی عصر قاجار ادامه سنتهای گذشته از یک سو و شیوه های جدید وارداتی هنر نقاشی غرب بوده است. در طول تاریخ هنرنقاشی قاجار و از زمان سلطنت فتحعلی شاه برخی از عناصر و ویژگیهای نقاشی سنتی ایران بر شیوه فرنگی غلبه ای نسبی داشته است . در این دوره نقاشی بیشتر در اختیار دربار بوده است و به تبع آن موضوعات تابلوها ، تکچهره های شاه و شاهزادگان و بزرگان دولتی می بوده و یا مجالس بزم درباری . اما دوره های حکومت شاهان بعدی قاجار و به خصوص از زمان ناصرالدین شاه مصادف گردیده است با تماس روزافزون ایران با اروپا و ورود اندیشه مدرن به ایران که منجر به ایجاد مسئله ای تاریخی گردیده است که از آن با عنوان مواجهه سنت و تجدد غربی یاد می شود که تاثیر آن بی شک در نقاشی این دوره قابل پیگیری است. در این دوره گرایش به هنر غربی را در کنار عناصر و بیان ایرانی قابل مشاهده بوده که در نتیجه آن نقاشی این دوره بیش از پیش به فضای نقاشی طبیعت گرای غربی نزدیک شده و در عین حال از مهم ترین ویژگیهای این دوره قابلیت سنت(هرچند که ضعیف گشته بوده) در مقابل هجوم همه جانبه فرهنگ و هنر غرب بوده است. از این رو علی رغم تاثیرپذیری از هنر غرب در نقاشی این دوره رگه هایی از سنت هنری قدیم را در جلوه هایی بعضاً جدید مشاهده نمود ، همانند نقاشی قهوه خانه ای ، پشت شیشه و ............. هدف از نگارش این پایان نامه آن است که با تکیه بر منابع معتبر موجود و مطالعه مولفه های سنت و تجدد در نقاشی این عصر ، بتوان نحوه رویکرد هنرمند ایرانی به این مسئله را دریافت.

موضوع این رساله بررسی تأثیر هنر و ادبیات ملی و مذهبی بر نقاشی خیالی نگاری یا قهوه خانه ای بوده است، که با هدف شناسایی مصادیق این تأثیرات شکل گرفت. برای رسیدن به نتایج قابل قبول، قلمرو این تحقیق همه آثار ملی و مذهبی نقاشی قهوه خانه ای و نمونه های معتبر از هنر تجسمی پیشین ایران بوده است. اهمیت این تحقیق از آنجایی آشکار می شود که با شناسایی و معرفی نمونه های تاریخی از تأثیرات بر نقاشی قهوه خانه ای ریشه های کهن هنر تجسمی ایران به هنر تجسمی امروز کشورمان وصل می شود. روش تحقیق در این رساله توصیفی و تحلیلی بوده است و از دستاوردهای آن کشف ارتباط عمیق نقاشی قهوه خانه ای با نقاشی پیشین ایران (خاصه نقاشی قاجار) بوده است، که ریشه در فرهنگ مشترک و گسترده در طول همه این سده ها و هزاره های گذشته از تاریخ هنر تجسمی ایران دارد، و البته در این بین نقش متون ملی و مذهبی را نیز مخصوصاً در هزاره اخیر نباید نادیده گرفت.

چکیده: هدف رساله حاضر ریشه یابی عوامل موثر بر انسان نگاری در نقاشی مکتب اصفهان بوده، شرایطی را که موجب بوجود آمدن این نوع نگرش به انسان در نقاشی شده مورد ارزیابی قرار می دهد. ضرورتهای سیاسی، اجتماعی، مذهبی و فرهنگی موجب شد که در نگارگری دوره شاه عباس اول به تصویر انسان بیشتر توجه شود و انسان محور و مرکز نقاشی قرار گیرد. این ضرورتها ناشی از تحولاتی بود که در آن دوره بواسطه ارتباطات این حکومت در داخل و خارج کشور پدید آمد. فرض تحقیق بر این استوار است که بر نگارگری ایران اصولی حاکم بود که از مبانی فکری ایرانی-اسلامی نشأت می گرفت، اما تحولات دوره شاه عباس تأثیر خود را بر روند تصویرگری انسان گذاشته و از این زمان به بعد تغییرات بیشتر خود را نمایان ساخته است، لذا ضروری است که دامنه آن در نقاشی این دوره شناخته شود. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سئوال است که ریشه های عوامل موثر بر انسان نگاری در نقاشی مکتب اصفهان کدامست؟ نتایج تحقیق بیانگر آن است که عواملی چون تغییر در ساختار قدرت، مذهب، حامیان نگارگری، تجارت، حضور فرهنگهای مختلف و همچنین حضور نقاشی و نقاشان غیر ایرانی در نگرش جامعه و هنرمندان آن دوره تأثیر داشته است، به طوری که به ویژگی های نوینی در نقاشی مکتب اصفهان منجر شده است. روش تحقیق در این رساله با توجه به ماهیت تاریخی آن از یک سو و نیاز به تبیین آثار از سوی دیگر توصیفی – تحلیلی بوده و با استدلال استقرایی به جمع آوری اطلاعات مربوط به نگارگری این عصر پرداخته شده است، بر این اساس گردآوری مطالب به شیوه اسنادی (کتابخانه ای) صورت گرفته است.

در این تحقیق با هدف گردآوری منابع تصویری و اطلاعاتی از ظروف سفالی و سرامیکی دوره ی قاجار ، سفالینه های منقوش این دوره مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند و بر اساس شیوه ی ساخت و تزیین ، طرح و نقش سفالینه طبقه بندی شده اند که پس از بررسی، ویژگی های هنری ظروف سفالی و سرامیکی دوره ی قاجار در طرح و تزیین تبیین گشته است. در نمونه های دوره ی قاجار در نقش و تزیین علاوه بر پایبندی به شیوه های ساخت و تزیین و طرح و شکل ظروف صفوی،کاربرد طرح ها و نقوش جدید مختص به دوره ی قاجار مشهود می باشد، این نقوش بازتابی از ویژگی های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دوره ی قاجار بوده است. همچنین انواع سفالینه های این دوره بر مبنای تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم از نمونه های وارداتی بررسی و طبقه بندی گردیده اند . در این نمونه ها، طرح ، نقش ، رنگ و شکل ظروف وارداتی از اروپا (خصوصا انگلیس و روسیه ) و چین به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم بر نمونه های داخلی تاثیر گذار بوده است. این تحقیق بر پایه مطالعات کتابخانه ای و با روش توصیفی تحلیلی گردآوری شده است .

دوره ی قاجار با وجود فراز و نشیب های سیاسی داخلی و خارجی و تغییر و تحولات جهانی که در موقعیت سیاسی و فرهنگی ایران داشته است دوره ی پر اهمیتی برای هنر نقاشی و نگارگری محسوب می شود. نقاشی قاجار به عنوان مهم ترین تجلی گاه برخورد تفکر انسان گرایانه ی غربی و اندیشه ی خیال انگیز ایرانی شناخته شده است، آنچه که در برخورد با منابع موجود پیرامون نقاشی قاجار مواجه می شویم حکایت از گونه ای بی انصافی محققین در بررسی و تحلیل نقاشی این دوره دارد. شرق شناسانی چون پوپ (pop)، بلوشه (blochet)، آرنولد (arnold) و بسیاری دیگر پیرامون نقاشی این دوره یا سکوت نموده یا این دوره را تجلی گاه انحطاط نقاشی ایران ارزیابی نموده اند. اهداف این مطالعه ارائه ی آراء و نظریات محققین غربی پیرامون نقاشی قاجار و بررسی دلایل رویکردهای غیر منصفانه برخی از آنان است. برای پیشبرد این بحث در فصل اول مطالبی در باب تعریف شرق شناسی، پیشینه ی شرق شناسی، دوره های شرق شناسی و همچنین مباحثی درباره ی ایرانشناسی و سابقه ی تاریخی آن و نقد شرق شناسی ارائه شده است. در ادامه در فصل دوم به شرح پیشینه ای نقاشی ایران در دوره های مختلف خصوصاً در دوره ی قاجار که بصورت مفصل تر آمده است، پرداخته می شود.در فصل سوم ضمن ارائه پیشینه ی تاریخی از حضور مستشرقان در ایران در دوره ی قاجار و انگیزه های آنان در ورود به این حوزه، به معرفی مهمترین مستشرقینی که در زمینه ی نقاشی ایران به فعالیت تحقیقاتی پرداخته اند، می پردازیم. در باب این فصل آنچه لازم به تذکر است که بدلیل محدودیت منابع پیرامون شرق شناسی(اکثر فرهنگ ها و دایره المعارف های مستشرقین تنها به معرفی تعداد اندکی از مستشرقین پرداخته اند و آن منابعی نیز که قرار بوده مرجع کاملی پیرامون شرق شناسی باشند در میانه ی راه رها شده اند از جمله «فرهنگ خاورشناسان» تالیف پرویز مشکین نژاد که تا حرف «ز» کار شده و گویا به سرنوشت کتاب دیگری در این زمینه یعنی «جهان خاورشناسان» که تنها حرف «الف» آن به زیور طبع آراسته شده بود، دچار شده است) در این بخش نگارنده از معرفی کامل مستشرقینی که در حوزه نقاشی ایران فعالیت نموده اند معذور بوده، اما به هر حال شمه ای از زندگی و آثار مهمترین این شرق شناسان ارائه شده است که شایسته توجه می باشد. در فصل چهارم این پژوهش به معرفی محققینی که آثاری پیرامون نقاشی قاجار منتشر نموده یا در کتب خود در زمینه نقاشی ایران، اشاراتی هر چند اندک به نقاشی این دوره داشته اند پرداخته و مباحث ایشان را پیرامون نقاشی قاجار مورد بررسی قرار می دهیم.در انتها در فصل پنجم نیز نگارنده سعی می نماید با در نظر گرفتن فرضیات تحقیق پیش رو، یافته های مرتبط با سوالهای تحقیق را ارائه نموده و دست به نتیجه گیری بزند.

بررسی شیوه های تولید و تزیین وسایل روشنایی شیشه ای دوران قاجار و طبقه بندی آن ها بر مبنای شیو? نصب به صورت: دیوارکوب، سقف آویز، زمینی و رومیزی انجام شده است. در این پژوهش شمعدان های شیشه ای (لاله نوروزی و شمعدان پاریسی)،انواع جار(جارهوایی، جار زمینی، جار دیواری، جار رومیزی)، لَنتَر، لامپا، چراغ کریمخانی و مَردَنگی، به همراه لامپ از مهمترین لوازم روشنایی شیشه ای قاجار دانسته شده است. شیوه های: دمیدن آزاد، میله ای، دمیدن در قالب، لب رنگی، چندپوست، اُپالین، بارفتن، و پِرِسی در ساخت آثار قابل تشخیص است. به گونه ای که گاه چندین شیوه در ساخت لوازم روشنایی مذکور مورد استفاده بوده است. هم چنین با بررسی های انجام شده، شیوه های تزیین: تراش شیشه، نقاشی مینا، نگین های شیشه ای و چاپ سیلک اسکرین بر روی آثار دیده شده است. پژوهش حاضر با هدف:1- معرفی انواع وسایل روشنایی دوران قاجار،2- مطالعه و بررسی شیوه های ساخت، تزیین و هم چنین نقوش کارشده بر روی لوازم روشنایی شیشه ای دوران قاجار انجام شده است. روش انجام تحقیق: توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات: ترکیبی(کتابخانه ای، میدانی) است. ابزارهای مورد استفاده: برگه شناسه، عکس، رایانه، مصاحبه با استادان نقاشی روی شیشه و مراجعه به کارگاه های نقاشی مینا روی شیشه و دوربین عکاسی است. جامع? آماری: کلی? وسایل روشنایی دوران قاجار و تعداد نمونه ها 50 نمونه است که به طور تصادفی انتخاب شده است.

تاکنون پژوهشی پیرامون بررسی شیوه طراحی حروف در کتابهای چاپ سربی دوره قاجار صورت نگرفته و از آنجاکه در اولین کتابهای سربی چاپ شده در ایران، حروف تنها ویژگی شاخص این کتب بوده، بررسی گردید که شیوه ، روش طراحی و بکارگیری حروف و همچنین سیر تاریخی طراحی حروف فارسی در چاپ آن کتابها به چه شکل بوده است تا بتوان مسیر حرکتی توجه به نوع خط و حروف تا کتب امروزین را مورد بررسی قرار داد.از دیگر کاربرد های این تحقیق می توان به شناسایی ابعاد فنی، هنری و تاریخی طراحی حروف فارسی در ایران و جهان در آن دوره اشاره کرد. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات آن کتابخانه ای – میدانی بوده و این نتایج را در بر داشت که حروفچینان کتب سربی در نیمه اول قرن 13ق. که دوره آغازین پیدایش چاپ و کتاب سازی نوین در ایران بود، چگونه خط نسخ را به عنوان خط اصلی حروف سربی کتب اولیه برگزیدند و چگونه در سالهای مختلف از تنوع در شکل حروف کتابها به ساختاری واحد در شکل حروف در کتب چاپ سربی رسیدند و چطور نوع نگاهشان در تولید کتاب از توجه به کتاب آرایی سنتی ایرانی به کتاب سازی نوین تغییر یافت.

پژوهش حاضر در پی مطالعه خاستگاه دیوار نگاره های اسلامی شمال ایران است .از این رو از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی به شیوه ی کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است ، تا با اثبات شش فرضیه به دنبال پاسخ به پرسش های تحقیق در طول تاریخ ایران خاصه دوره ی قاجار که بیشترین دیوار نگاره های اسلامی از آن دوران در شمال ایران به جای مانده است باشد. این پژوهش با در نظر داشتن دیدگاه جامعه شناسی هنر (فرهنگ) و جامعه شناسی هنر (معرفت) به این نتیجه می رسد که دیوار نگاره های اسلامی محصول منش زیبا یی شناسانه ی هنرمند و موقعیت وی در میدان تولید هنر مردمی و دینی است .این آثار به سبب عرض ارادت به خاندان پیامبر اسلام (ص) و همچنین بازپیرایی و زیباسازی مکان مقدس انجام گرفته است .از سوی دیگر دیوار نگاره های دینی در مراسم مذهبی قبل از اسلام در ایران استفاده می شده و بعد از اسلام این سنت به عنوان دیوار نگاره های اسلامی و عاشورایی در شمال ایران تداوم داشته، و در طول تاریخ متغّیرهای اجتماعی در بسط و گسترش آن موثر بوده است .

سهم بالای تجارت فرش دستباف ایران در درآمد غیر نفتی کشور، و روند رو به کاهش سهم جهانی کشور ایران در این تجارت، باعث شد تا رویکردی علمی به دلایل این افت و کاهش سهم داشته باشیم. دلایل متنوعی برای کاهش و رکود بازار تجارت جهانی فرش وجود دارد که برخی از آنها برای تمامی صادرکنندگان فرش در دنیا مشترک بوده، ولی برخی دیگر از این عوامل، مختص شرایط تولید و صادرات در ایران می باشد. از میان تمام عوامل تاثیر گذار در روند این کاهش، در این رساله، عاملِ ابزار فناوری اطلاعات و تاثیرات آن در روند تجارت فرش دستباف ایران، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این رساله نشان داد که ابزار فناوری اطلاعات برای حوزه فرش دستباف ایران می تواند مفید باشد. اگر چه ساختار کلی فرش دستباف ایران به شکلی است که در زمان خرید می بایست فرش لمس شده و از نزدیک بررسی شود، ولی با تدبیر در طراحی وب سایت ها و اعتماد سازی بوسیله استاندارد کردن مشخصات تولیدی فرش و ایجاد مارک و برند، تا حدودی این کمبود نیز برطرف می شود. نتایج نشان داد که اگرچه تجار و عوامل فروش، به ابزار فناوری اطلاعات مانند داشتن وب سایت، اعتقاد دارند ولی به شکل عملی از این ابزار در راستای تجارت و تعامل با مشتریان استفاده نمی کنند و در مقابل، دیگر کشورهای رقیب ایران، وضعیت بهتری نسبت به بهره مندی از این ابزار را دارند. نوع این رساله با توجه به اهداف در نظر گرفته شده، توسعه ای – کاربردی است و از نظر ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی که با تجزیه و تحلیل اطلاعات کمی و کیفی در روند رساله همراه بوده است. جمع آوری اطلاعات به شکل کتابخانه ای و میدانی بوده و از ابزار اینترنت، فیش و پرسش نامه برای تکمیل اطلاعات استفاده شده است

نقاشی گل ومرغ از جمله هنرهای ایرانی است که از اواسط دوره ی صفویه بوجود آمد، البته اوج آن دردوره ی پس از صفویه است.غالباً موضوع اصلی گل ومرغ ، مضامین عاشقانه و عارفانه وهمچنین بازنمایی طبیعت از منظر هنرمند ایرانی ویا با هدف تحریک احساسات و ارضای حس زیبایی شناسی مخاطبان ودر نهایت ، خداشناسی می باشدونیز از جنبه هنری دارای ویژگی ها ی خاص نقاشی ایرانی است. از جمله ی این آثار، مجلدهای روغنی نسخ خطی مزین به گل ومرغ سده های 9 الی 14 ه ق محفوظ در موزه و کتابخانه ی آستان قدس رضوی است که در آثار مورد پژوهش از ویژگی ها و کیفیات زیبایی شناسی و عوامل و عناصر تصویر ساز گل و مرغ قدما بهره گرفته شده است.همچنین این آثار از لحاظ تاریخی وشیوه اجرایی به دوران های صفویه ،زندیه ،افشاریه و قاجاریه قابل طبقه بندی می باشند. این تحقیق به روش توصیفی و با تأکید بر جنبه های هنری وساختاری آثار گل ومرغ به بررسی ویژگی های نمونه هایی از نسخ خطی موزه وکتابخانه آستان قدس رضوی پرداخته و محقّق با تهیه تصاویر این آثار ، مصاحبت با هنرمندان وبهره گیری از منابع معتبر کتابخانه ای تحقیق حاضر را به سرانجام رسانید.

این روزها دیگر نیازی به تاکید بیشتر در مورد اهمیت شرایط کودکان و لزوم شناخت بهتر نیازهای آنان وجود ندارد، زیرا به نظر می رسد که آگاهی فراگیری دوباره به وقوع پیوسته و هدف پژوهش حاضر در ارتباط با همین شرایط و نیازها شکل گرفته است. اتاق کودک مکانی است که کودک بیشترین زمان خود را در آنجا صرف می کند و تمام دنیای آن ها محسوب می شود. انتخاب رنگ در فضای کودکان، یکی از مولفه ها در جریان معماری و طراحی از مرحله ساخت کالبد بنا تا طراحی و چیدمان به شمار می رود و تأثیر بسزایی در رشد روانی و حالات آن ها دارد. با توجه به اهمیت بکارگیری رنگ در محیط کودکان، در این پژوهش به بررسی ویژگی های رنگ در اتاق کودک پرداخته شد و مشخص گردید رنگ اتاق کودک دارای ویژگی های مبتنی بر شرایط فیزیکی، سن و جنسیت کودک می باشد. تحقیق حاضر به روش توصیفی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای صورت گرفته است.

یافته های حاصل از بررسی ها، در جهت اثبات فرضیه های تحقیق مورد استفاده قرار گرفت، هنردرمانی در راستای شناخت و درک صحیح از ناروانی های گفتار می تواند به کودک کمک شایانی نماید. بر این اساس، با استفاده از تمرین های هنردرمانی می توان از آن جهت تشخیص و در برخی موارد مداوای این گونه مشکلات استفاده نمود. طبق تعریف انجمن بریتانیایی هنردرمانگرها، در هنردرمانی هنردرمانگر اساساً انتظار خلق یک اثر زیبا در کار هنری درمانجو را ندارد بلکه صرفا به عنوان یک ابزار شناسایی در بهبود مشکلات مراجعین به هنردرمانگر است. که باعث کاهش فشارهای روانی در فرد بیمار می شود، چنانکه سرکوب احساسات قوی (دراختلالات گفتاری) می تواند به ایجاد استرس منتهی شود و این استرس قادر است علائم بیماری را تشدید کند. در این موارد شخص قادر به بازگو کردن مشکلات خود نیست، استفاده از هنردرمانی می تواند در راستای کاهش استرس ناشی از جلسات مشاوره و رسیدن به یک فضای امن و شخصی مورد استفاده قرار بگیرد. هنردرمانی بر روی کودکان، نوعاً هنر به عنوان درمان استفاده می شود، چون کودکان اغلب توانایی آشکار کردن ضمیر ناخودآگاه خود از طریق کلمات را ندارند. استفاده از هنردرمانی برای کودکان فوائد بسیاری دارد از جمله این که کودک اجازه می یابد احساسات خود را بیان کرده و به اشتراک بگذارد و از این طریق، روش جدید فکر کردن و ارتباط با دنیای اطرافش را یاد بگیرد. استفاده از هنردرمانی با تأکید بر هنرهای تجسمی به شاخه نقاشی درمانی ختم می شود. هدف نقاشی درمانی فراهم آوردن فرصتی برای افراد بود تا از طریق رنگ ها و خطوط احساسات، عواطف، نیازها و حتی دانسته های خود را آزادانه و به نحوی که مایل اند بیان کنند. به طوری که کودکان با استفاده از نقاشی درمانی آمادگی خود را جهت شرکت در دوره های گفتاردرمانی را کسب می کنند. چنانکه بیشتر روانشناسان معتقدند هیچ تحلیلی به طور کامل نمی تواند همانند تفسیر تصاویر و نقاشی ها، قضاوت فکری و خصوصیات روحی افراد را نمایان کند. تمرین های گفتاردرمانی صرفاً شامل تشخیص ناهنجاری و آموزش مهارت های جدید گفتاری است. استفاده از این تکنیک های گفتاری در دراز مدت کودکان را از رسیدن به هدف درمانی دور می نماید. هنرهای تجسمی مانند نقاشی می تواند در روند بهبود بیماری بسیار تأثیر گذار باشد. به طور مثال ویدئو درمانی این گونه تعریف می شود؛ ویدئو درمانی هرگونه اقدامی است که با استفاده از تصاویر، عکس ها و ویدئوها یک هدف درمانی را دنبال می کند تا بدین طریق بیمار به خودآگاهی برسد. همچنین در قصه درمانی نیز از همین رویکرد استفاده می شود. داستان های درمانی، موقعیت های مشابه همان آسیب را توصیف می کنند و فضایی را فراهم می آورند تا فرد به راحتی احساسات خود را بازگو کند. این برخورد در تئاتر درمانی به اوج خود می رسد، عمل در نمایش درمانی به معنای تجسم بخشیدن به ذهنیات مراجع درمان پذیر از طریق حرکت های نمایشی است. بازسازی و قرارگرفتن در مرحله آزمون و خطا از جمله مهم ترین عناصر تخلیه کنند? انسان در تئاتر است. به طوری که فرد فرصت می یابد به واسطه نمایشی بودن تمامی صحنه ها، بارها و بارها مشکلات و یا کندی در یکی از موارد بیماری اش را بدون ایجاد هیچ مشکلی تکرار نماید. تئاتر درمانی و موسیقی درمانی بیشترین تأثیر مستقیم بر فرد بیمار را می گذراد. از آن جائیکه هر دوی این روش هابا صوت و آواز و صحبت کردن در ارتباط هستند، استفاده از این دو شیوه تأثیرات مستقیم و ماندگاری را برجای خواهد گذاشت. در تحقیقات انجام گرفته استفاده از ریتم های مشخص و تمرینات آوازی تأثیر مثبتی در درمان اختلالات گفتاری نشان داده است. همچنین به علت وجود ریتم معنادار در موسیقی، کودکان تمایل بیشتری به انجام تمرینات از خود نشان داده در نتیجه ماندگاری درمان حاصل شده بیشتر خواهد بود. موسیقی درمانی بهره گیری از یک درمان اساسی و پشتیبان را برای کودکان مبتلابه تأخیر گفتاری پیشرفته را ممکن می سازد.

با توجه به تهاجم فرهنگی همه جانبه ی جوامع غربی به سوی کشورهای در حال پیشرفت و از جمله ایران و مورد هدف قرار دادن نسل جوان و ایجاد حس خود باختگی در برابر فرهنگ پرزرق و برق غرب , با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و انقلاب فرهنگی متولیان آموزشی در وزارت آموزش و پرورش , با توجه به ضرورت مبارزه با این جنگ نرم بر آن شدند تا با فرهنگ غنی ایرانی ـ اسلامی و افزودن مواد درسی برگرفته از این فرهنگ در کتاب های درسی مقطع ابتدایی بتوانند دانش آموزان را در برابر این تهاجم همه جانبه آماده نمایند. از آن جائی که حفظ هویت فرهنگی برای مسئولین نظام فرهنگی ایران از اهمیت بالایی برخوردار است , برای این منظور کتاب های درسی تاریخ , جغرافیا , تعلیمات اجتماعی, تعلیمات دینی , فارسی , هنر و تصاویر آن ها مورد بررسی قرار گرفت . در انتها مشخص گردید که در دوران انقلاب اسلامی ایران , توجه به عوامل هویتی مذهبی ـ ملی به مراتب بیش تر از دوران قبل از انقلاب است . هم چنین تأثیرگذارترین آن کتاب ها از لحاظ هویت فرهنگی , کتاب های فارسی , تعلیمات دینی , تعلیمات اجتماعی و هنر می باشند و تصاویر کتاب درسی فارسی بیش ترین تأثیر را بر دانش آموزان داشته است. برای دست یافتن به این منظور از روش توصیفی ـ تحلیلی و ابزار گرد آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای، و برای روش تجزیه وتحلیل اطلاعات از روش کیفی با مشاهده ی محتوا و تصاویر کتاب های درسی بهره گرفته شده است .

این رساله، با هدف بررسی ویژگی های مشترک بین آثار نگارگری ایرانی و نقاشی کودکان ارائه گردیده وسعی بر پاسخگویی به پرسش های مهمی درباره وجود و یا عدم وجود هماهنگی مشترک میان آثار نگارگری و نقاشی کودکان، از نظر ویژگی های تجسمی و بصری و همچنین در صورت وجود اشتراکات، ذکر دلایل بروز آن است. با توجه به اینکه نقاشیکودکانازنظر مولفه های بصری،سادهبودهوازنظربیان تجسمیدارایممیزاتوویژگیهاییاستکهدرنگارگریایرانی همدیدهمی شود، لذا فرضیه اصلی این تحقیق وجود این مشترکات بین دو گروه نقاشی کودکان و نگارگری ایرانی است. به منظور بررسی فرضیه مذکور دو گروه از اطلاعات و تصاویر مورد بررسی قرار می گیرند. گروه اول شامل آثار نگارگری ایرانی بوده که محقق این تصاویر را از آثار شاخص دوره های تیموری و صفوی انتخاب کرده وگروه دوم مجموعه نقاشی های کودکان بوده که محقق آنها را از چندین منبع از جمله جشنواره ها، کلاس های آموزشی و مجموعه های شخصی از بین کودکان 4 تا 8 سال ایرانی برگزیده است. به صورت کلی 100 نمونه آثار نگارگری و1000 نقاشی کودکان بعنوان جامعه آماری تعیین و درنهایت 50 اثر از هر یک از دومجموعه یاد شده به روش نمونه گیری انتخابی بعنوان نمونه های مطالعاتی در نظر گرفته شدند. در ضمن چندین اثر دیگر نیز به پیشنهاد صاحب نظران در این زمینه به اطلاعات مذکور اضافه گردید.با توجه به اینکه نقاشی های مرتبط با گروه دوم حالت پس رویدادی داشته و در زمان تحقیق تولید نشده اند، لذا شیوه جمع آوری اطلاعات در گروه میدانی قرار نگرفته و داده های تحقیق حاضر به روش کتابخانه ای جمع آوری و بررسی نمونه های مطالعاتی به شیوه هم نتیجه گی با بکار کیری روش های توصیفی و تحلیل های خاص بصری انجام گرفته است. این روش ها مشتمل بر پردازش تصاویر، تحلیل تصاویر و تحلیل فراوانی می باشند.بطورکلی نتایج بدست آمده، فرضیه یادشده را مورد تأیید قرارداده و نشان داده اند که ویژگی های مشترکی میان آثار نگارگری ایرانی و نقاشی کودکان از قبیل طراحی، رنگ، دوری ازعمق نمایی علمی، ترکیب بندی عناصر و روایتگری وجود دارد. لازم به ذکر است سه ویژگی اول بعنوان برجسته ترین عناصرمشترک قابل طرح بوده و این نتایج براساس دلایل مختلفی همچون خیال مشترک و فطرت انسانی قابل تعبیر می باشد.

چکیده : پژوهش حاضر با هدف بررسی سیر تحول تصویرگری پژشکی از ابتدا تا پایان دوره صفوی گردآوری و تدوین شده است. برای رسیدن به این هدف در این تحقیق پس از ارائه مختصری از پیشینه تصویرگری و علم پزشکی در ایران ، به شناخت ، معرفی و بررسی نسخه های مختلف خطی پزشکی پرداختیم . در تصویرگری نسخه های خطی پزشکی مصور ، موضوع غالب به شکل تشریح و کالبد شناسی بود. البته تصویرگری موضوعات دیگری از جمله گیاهان ، حیوانات ، ابزارآلات و روش های مختلف پزشکی ( فصد و حجامت) و دندانپزشکی نیز به چشم می خورد که اندک است . نتایج بررسی حاکی از آن است که تصویرگری در این کتاب ها منطبق با سبک و شیوه نسخه های ادبی نبوده است و بر این مبنا این آثار قابل دسته بندی نبوده است. همچنین مصورسازان این نسخه های خطی پزشکی معمولا" موْلفین کتب و کمتر نگارگران بوده اند. روش انجام تحقیق تاریخی می باشد و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده وجامعه آماری آن مشتمل بر نسخه های خطی پزشکی مصور موجود و در دسترس تا پایان دوره صفویه می باشد.

فرم بناهای معماری نتیجه یک فرآیند است که در طول زمان شکل می گیرد و عوامل بسیاری در شکل گیری آن تاثیرگذارند. بر همین مبنا در این پایان نامه سعی شده است تا با توجه به اهمیت تحولات رخ داده در دهه 60 - که از آن معمولاً با عنوان پست مدرن یاد می شود- و نیز تأثیرات آن در گستره معماری غرب و مشخصاً سبک معماری مدرن، به بررسی فرم بناها و فرآیند شکل گیری آن در این دوران پرداخته و از این رهگذر حوزه های تأثیرگذار بر فرم را شناسایی کنیم. بر همین مبنا و با تکیه بر استدلال قیاسی ابتدا بدون در نظر گرفتن بستر فرهنگی خاص و دوره تاریخی معین، چارچوبی را برای عوامل تأثیرگذار بر فرم در معماری در نظر گرفتیم که نتیجه آن رسیدن به سه عامل عملکرد، محتوا و زیبایی بود. در ادامه با در نظر گرفتن بستر فرهنگی پست مدرن به حوزه های سه گانه فرهنگ یعنی حوزه نظری و ایدئولوژیکی، حوزه علم و دانش، و حوزه هنر و زیبایی شناسی پرداخته شد و تأثیر آنها بر فرم و سه عامل ذکر شده نیز مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت نیز در راستای پاسخگویی به سوالات اصلی پایان نامه، تعداد بیست نمونه اثر معماری از معماران آوانگارد این دوران انتخاب شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه آنکه پارادایم های فلسفی جدید نظیر دیکانستراکشن، نظریات علمی نوین نظیر نسبیت، سبک های هنری و خلاقیت فردی معمار در کنار مسائل فنی و تکنولوژیکی با تأثیرگذاری بر سه عامل عملکرد، محتوا و زیبایی، در فرآیند شکل گیری فرم در این دوران موثر هستند. روش تحقیق در این رساله توصیفی- تحلیلی بوده و بر پایه منابع کتابخانه ای و مستندات تصویری شکل گرفته است.

منطقه ی بوانات و قُنقُری در شمال فارس، یکی از مناطق سه گانه ی وسیع فرشبافی در این سرزمین است که از پیش از اسلام سنت های غنی فرشبافی داشته است. امروزه این منطقه در حدود دوشهرستان بوانات و خرمبید جای میگیرد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و از طریق تحقیقات میدانی و کتابخانه ای بر آن بوده است تا به بررسی ویژگیهای مختلف بافندگی این منطقه ، از دیرباز تا به امروز ، پرداخته و در نهایت با ارائه ی یک طبقه بندی از دستبافت های عشایری و روستایی، فرشبافی این نواحی را نظام مند جلوه دهد. از منظر این طبقه بندی نقوش این منطقه در دو حوزه ی وسیع نقوش اشکالی و منتظم جای گرفته است. از سویی، دستبافتهای عشایری و روستایی از هم تفکیک و سپس هر گروه خود به زیرگروههایی دسته بندی گردیده است. در این زیرگروهها ویژگیهای بافندگی، نقشپردازی و رنگ آمیزی هر کدام از طوایف و روستاها مورد تدقیق قرار گرفته است. طوایف ایل عرب جباره از اتحادیه ی خمسه از جمله عرب چرپانلو، ابوالمحمدی، مزیدی، غنی، لواردانی، کوچی و شیری و نیز طایفه ی مستقل گشنی دستبافت های عشایری این منطقه را تا به امروز بافته اند و از سوی دیگر بافندگان روستاهای گیان در بوانات و دَنیچه خیر و دَلْو نظر و مَشگان در قُنقُری بالا و سیمکان و مشهد مُرغاب در قُنقُری پایین دست اندر کار دستبافتهای روستایی هستند.

این پژوهش که به روش توصیفی انجام شده بالغ بر 300دیوارنوشته را از طریق ابزار دوربین عکاسی ثبت کرده است.دیوارنوشته ها در این پایان نامه به دو نوع رسمی و نیمه رسمی تقسیم شده اند.در نوع رسمی آن دیوارنوشته های فرهنگی غالبا تک بعدی بوده و با رویکرد دینی به پاسداشت یاد شهدا نگاشته شده اند.نقش عناصر بصری به لحاظ زیبایی شناسی نسبت به جنبه خوانایی کمتر بوده است.ارتباط مکان و فضا با مضمون نوشته کمتر در نظر گرفته شده بود.دو خط نسخ و نستعلیق بیشتر از سایر خطوط بر بناها به اجرا درآمده بود ولی به تازگی شاهد استفاده از امکانات طراحی حروف بر سطح شهر هستیم.

یکی از مولفه های تمدن و بخش مهمی از حیات اجتماعی در هر جامعه ای آداب و رسوم آن است. مغولانی که به ایران حمله کرده و طی بیش از یک سده بر آن حکمرانی کردند، به واسطه ی نوع زندگی بدوی خود، دارای آداب و رسوم وی‍‍‍‍‍‍ژه ای بوده اند. این آداب و رسوم و باورها حتی تا اواخر حکومت ایشان هم چنان به قوت خویش باقی ماند. ایشان طی حملات گسترده، ویرانی های فراوانی در ایران آن روز به وجود آوردند، اما تحت نفوذ وزیران ایرانی، با فرهنگ و تمدن و هنرایرانیان آشنا و مجذوب آن شدند و مراکز علمی، فرهنگی و هنری را در پایتخت خود (تبریز) و سایر مناطق دایر نمودند. تولیدات علمی و نسخه های خطی از کتب تاریخی و مصور نمودن برخی از این نسخه ها مانند شاهنامه در دستور کار قرار گرفت. هدف این پژوهش بررسی آداب و رسوم و عقاید ایلخانان در نگاره های نسخه های مذکور می باشد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و اطلاعات آن با شیوه ی کتابخانه ای به انجام رسیده است. در این پژوهش ضمن معرفی آداب و رسوم و عقاید ایلخانان نتایجی حاصل شد. این نتایج نشان می دهد که نگاره های دوره ی ایلخانی دربردارنده ی آداب و رسوم رایج در آن زمان می باشند و شاهنامه ی ابوسعیدی و جامع التواریخ از نسخه هایی هستند که آداب و رسوم ایلخانان را در نگاره ها بازتاب داده اند.

شهادت مفهوم مقدسی است که در وهله ی نخست ریشه در دین دارد. واژه شهادت در امتداد تاریخ از آفرینش انسان و در ادیان توحیدی وجود داشته است وبه اشکال مختلف در تمامی فرهنگ ها و ملل به چشم می خورد . این از خود گذشتگی ، ایثار و بذل جان از جایگاهی والا، قابل احترام وارزشمند برخوردار است . قداست آن باعث گردیده تا هنرمندان هر عصر و فرهنگ و اعتقادی آن را با احترام کامل به تصویر بکشند. بررسی این موضوع در دو دین الهی ، اسلام و مسیحیت جای تعمق وتدبر دارد. در این پژوهش ، مطالعه تطبیقی آثار نقاشان اروپا ونقاشان ایران با محور شهادت مورد سنجش وارزیابی قرار گرفته است. در بررسی های اولیه ، به نظر رسید که هنرمندان اروپایی در نقاشی هایشان از نمادها، سمبل ها و برخی عناصر بصری استفاده کرده اند که در آثارنقاشان ایرانی نیز دیده می شود . این شباهت ها در آثار نقاشی تا اندازه ی زیادی قرابت مذهبی آنان را در آئین شهادت نشان می دهد .

به مجموعه ای از شکلهای هندسی که با نظم و هماهنگی کنار هم چیده شده اند گره اطلاق می گردد. واگیره کوچکترین جزء تکرار شونده گره هندسی است. گره هندسی معمولاً بر روی سطوح صاف و مدور همانند سطح گنبد اجرا می شود. بنابراین ترسیم گره هندسی بر روی سطح کره کامل موضوع تحقیق است. همچنین وجود شیوه های طراحی گره هندسی بر روی سطح کره، کارآئی هرکدام از آنها در امر آموزش و نحوه تبین شیوه نوین برای انتقال گره هندسی بر روی سطح کره سوالهای این تحقیق هستند. از این حیث ارائه روش جدید طراحی گره هندسی بر سطح کره هدف اصلی است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و روش انجام آن، بررسی متون و دسته بندی اطلاعات، مطالعه گره های هندسی و ارزیابی روش های انتقال نقوش بر سطوح مدور و ارائه شیوه های آموزشی جدید در انتقال گره هندسی بر سطح کره است. اولین قدم در ایجاد نقش گره هندسی ، رسم قاب هندسی آن است . هر نقشی در قاب¬ها یی مانند مستطیل، مربع و یا مثلث ترسیم می شود. در این میان نقوش در قاب مستطیل به دلیل اعمال زوایای 30 و 60،از تناسب ویژه ای بر خوردار است و می توان آن را علاوه بر سطح مستوی بر سطح کره نیز بامحاط بر بیست وجهی منتظم اجرا نمود. بدین منظور چند نقش هندسی در روی سطح کره اجرا گردید. برای ارائه روش نوین ، شیوه های طراحی و انتقال نقوش هندسی بر روی سطح گنبد مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل نقوش هندسی چند گنبد نشان می دهد که گره هندسی در بخش پایینی گنبد با حفظ اصالت اجرا گردیده ولی در بخش های بالایی - به دلیل کوچکتر شدن ابعاد - نوع گره هندسی تغییر کرده و در راس گنبد معمولاٌ از طرح یک شمسه از زاویه بالا استفاده شده است. با توجه به یافته های این تحقیق گره هایی با نقوش ملهم از اشکال حیوان و گیاه می توانند در سطح اجسام کروی جای گیرند که در تقسیمات قاب¬های مثلثی باشند. همچنین بررسی ها نشان داد که در تقسیم مثلث قائم الزاویه به بخش های کوچکتر، با حفظ نسبتها می توان در انتقال نقش در ابعاد کوچکتر به نقش ظریفتری در روی سطح کره دست یافت.

این پایان¬نامه به کنکاش در مسیر تاریخ نگارگری ایران از برای پی¬جویی علل رویکرد گسترده به شاهکار فردوسی،شاهنامه،در عرصه¬ی نگارگری ایران،پرداخت.مسیری که ارتباط تنگاتنگ ادبیات ایران¬زمین و نگارگری ایرانی در طی آن ساخته و پرداخته شده است.این پایان¬نامه در ابتدا به شناسایی ماهیت حماسه پرداخت و از پس آن،دوره¬های تاریخی ایران را یکی پس از دیگری،از سلاجقه¬ی ترک نژاد تا قاجاریان کهن-گرا،بررسی و نسخه¬های مصور شده¬ی شاهنامه را بازشناسی کرد و سپس از دل تاریخ و زوایای تاریک آن به شناسایی علت رویکرد و حمایت همه جانبه¬ی این حکومت¬ها به شاهنامه و مصور سازی آن را کاویداین پژوهش در زمره¬ی پژوهش¬های تاریخی-توصیفی قرار دارد. عمده روش به کار رفته در این پژوهش،استفاده از منابع کتابخانه¬ای و فیش برداری بوده و در پایان با جمع بندی روند تاریخ شاهنامه¬نگاری و ویژگی¬های سیاسی و اجتماعی هر دوره،نتایجی چون حمایت دیوان سالاران ایرانی،تلاش دستگاه حاکم برای کسب مشروعیت،وجود یک سنت دیرینه¬ی تصویر سازی شاهنامه،رویکردهای باستان گرایی دوران قاجار بدست آمد .

شاهنامه بایسنغری یکی از شاهکارهای مکتب هرات در سال 832 ه. ق در کارگاه کتابخانه سلطنتی بایسنغر بهادرخان از حاکمان تیموری استنساخ و آفریده شده است. این نسخه که تا به حال 600 سال از عمر آن گذشته است به طور کامل در کتابخانه کاخ گلستان نگه داری می شود و از قدیمی ترین نسخ مصور و کامل موجود در ایران است . در این نوشتار بنا بر این است که نگاره های کم شمار اما چشم گیر و افسون کننده این نسخه ازحیث عناصر سینمایی حاضر در آن بررسی شود. بررسی نگارگری ایرانی و در این جا شاهنامه بایسنغری از حیث جنبه های سینمانگارانه از آن جا موجه است که علی رغم ظهور سینما نزدیک پنج قرن پس از پدیدآوری این نسخه، تخیل سینمایی از حیث بصری و داستان پردازی تصویری از دیرباز نزد بشر فراهم بوده است. ظهور تدریجی امکانات تکنولوژیک است که به طور پی در پی بشر را با امکان ابراز بیانی نویی تجهیز می کند و گرنه از حیث ذهنی و توان تخیل، هنرهای حال و آینده حضور همزاد بشر دارند، هر چند ظهورشان به تاخیر افتد. بررسی این نگاره ها نشان می دهد که عناصر هشت گانه سینما در این شاهکار قابل ردیابی است. نگارگران این نسخه در صورت دست یابی به امکانات فن آورانه سینما به طور قریب به یقین از امکانات تدوینی سینما بیش از دیگر امکانات آن بهره می بردند.

مذهب در تمامی دوره های تاریخ بشری نقشی به سزا در روش زندگی، فرهنگ و هنرانسانها داشته است. هنر مذهبی با روح ، جسم و اعتقادات آدمی در ارتباط است وبه همین دلایل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تاثیر پذیری هنراقوام مختلف با عقاید ومذاهب متفاوت از یکدیگر میتواند عامل بروز و شکل گیری فرهنگ وتفکری نو شود.درسده اخیر شمایل های مذهبی در نقاشی ایران بروز کرده است. بخشی از این امر ناشی از باورهای عمیق دینی در میان ایرانیان بوده است، ابعاد دیگری نیز در این قضیه تاثیر داشته است. بطور مثال می توان به تاثیر شمایل نگاریها و جریانات ناشی از آن در خارج از ایران اشاره کرد. آشکار است که بسیار پیشتر از ایران در روسیه، شمایلهای مذهبی رونق فراوانی داشته است، که تاثیرات آن در نقاشی سالهای بعد روسیه نمایان گردیده است. با توجه به وجود ارتباط اقتصادی و فرهنگی دو کشور روسیه و ایران،این دو کشور تاثیرات متقابلی را بر یکدیگر داشته اند. در حقیقت طرح تحقیق این پایان نامه برای بررسی تاثیر شمایلهای مذهبی روسیه بر نقاشی ایران بوده که در زمینه شمایلهای مذهبی روسیه وشمایلهای مذهبی ایران به این نتیجه انجامید که تاثیر شمایلهای مذهبی ایران از شمایلهای روسی بسیار ناچیز است به نحوی که می توان آن را معتبر ندانست. تنها از لحاظ محتوایی میتوان اشتراکاتی در این نقاشیها مشاهده کرد که این تشابه در اکثر شمایلهای مذهبی دنیا مشهود است? وجه اشتراکی که ناشی از تطابق باورهای عمیق مذاهب یکتا پرست میباشد.این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام و شیوه گردآوری آن کتابخانه ای بوده است.

این پایان¬نامه به معرفی شیوه¬های گوهر تراشی از دوران قاجار تا کنون می¬پردازد. گوهر تراشی مفهومی عام در نظر گرفته شده است، که بر اساس آن اغلب ویژگی¬های گوهرها جستجو شده است. ویژگی¬هایی همچون: کانی شناسی، شیوه، فنون و ابزار شناسی تراش گوهرها، کاربردها و توانمندی¬های اقتصادی و تجاری آن¬ها. رویکرد پژوهشی این تحقیق با نگاه به توانمندی¬های تراش سنگ¬های قیمتی ایران در دوران قاجار و معاصر صورت گرفته و از دریچه مقایسه به آن¬ها نظر می¬شود. نتایج حاصله چنین خلاصه می¬شود که: اصلی ترین شکل تراش در دوره¬های قاجار و معاصر، تراش ساده است و مهمترین آنها دامله یا کابوشن تشخیص داده شد. پیشرفت تکنولوژی و گذر زمان، بنیاد و اساس گوهرتراشی را چندان دچار تحول نکرده است. مهمترین کاربرد گوهرها همچنان زینت و زیبایی است. و این رشته توان اشتغالزایی بالایی دارد.

حکومت شاه تهماسب و شاه عباس صفوی در ایران و دوران حکومت سلطان سلیم و سلیمان عثمانی در ترکیه، دوران شکفتگی صنعت قالی و گسترش بازرگانی آن است. گسترش امکانات، حمایت دولت، ارتباطات سیاسی و استقبال ممالک دیگر و پیشرفت در صنعت رنگرزی همه باعث شدند قالی نیز مانند سایر هنرها پیشرفت درخوری داشته باشد. با توجه به گسترش و تنوع قالیهای صفوی و عثمانی در جهان، هنوز شناخت اصولی از نظر زیبایی شناسی و میزان، چگونگی و نحوه بکارگیری آرایه، رنگ، و طرح در قالیهای صفوی و عثمانی صورت نگرفته است. لذا چنین پژوهشهایی می تواند در نشان دادن اصالت طرح، نقش و رنگ قالیهای دو حوزه مفید و منجر به ایجاد یک طبقه بندی علمی جدید گردد. در این رساله ضمن بررسی و جایگاه هنر قالی صفوی و عثمانی در سده 10 تا نیمه سده 11، با استفاده از کاوشهای تحلیلی و اکتشافی قالیهای هر دو حوزه از نظر طرح، رنگ و نقش بصورت جدا بررسی و جنبه های زیبا شناسانه طرحها، آرایه ها و رنگهای به کار رفته در قالی ها شناسایی، تجزیه و تحلیل و تطبیق داده شدند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که 1- جنبه های زیبایی شناسانه از جمله کاربرد تناسبات طلایی و استفاده از خطوط رهنمونگر ناپیدا و نیز تناسبات رنگی در قالیهای صفوی از تنوع و نظام مندی بیشتری برخوردارند. 2- تنوع طرح در قالی های هر دو منطقه تقریبا یکسان و به جز معدود طرحهایی با یکدیگر اشتراک ندارند3- آرایه ها در قالیهای عثمانی دارای تنوع بیشتر و در قالب انتزاعی و هندسی هستند؛ درحالی که در آرایه های صفوی ترکیب های گردان، انتزاعی و طبیعت گرایانه را در کنار هم شاهدیم.

این پژوهش که بر اساس برخی از شاخه ها و نظریه های مرتبط با رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان به انجام خواهد رسید بر آن است تا با مطالعه و بررسی شیوه های تاریخ نویسی هنر اسلامی و همچنین تحلیل آراء و نظریات مورخین، فرآیند تاریخ نویسی هنر اسلامی را با تاکید بر دیدگاه های نویسندگان آن مورد بررسی قرار دهد. از سویی دیگر دغدغه ی توجه به جنبه های مختلف هنر اسلامی در روزگار معاصر و نیز بررسی توانایی ها و ناتوانی های تاریخ نویسی در ارائه و معرفی و شناخت آن ضرورت توجه به این مساله را دوچندان می کند، زیرا گاهی به نظر می رسد که نگاه برخی از مورخین و کسانی که در قلمرو هنر اسلامی به شکل نظری فعالیت می کنند نگاهی صرفاً توصیفی است که آن را در حد یک اُبژه ی به تاریخ پیوسته نشان می دهد، لذا اگر مراجعه به تاریخ هنر اسلامی بر شناختی عمیق از ویژگی ها و حدود توانایی آن مبتنی نباشد مشکلات و مسائل مربوط به مطالعات نظری هنر اسلامی را بیشتر خواهد کرد. بنابراین بررسی و مطالعه فراز و نشیب های تاریخ نویسی در این حوزه که از سوی مورخین به ویژه مورخین غربی صورت گرفته است امروزه یک رسالت پژوهشی مهم به شمار می رود.

چکیده تاریخ روند مستمر رویدادهاست و ذهن انسان برای درک و ارزیابی بهتر آن را به اجزایی کوچک پیوسته و یکنواخت تقطیع و از یکدیگر متمایز می کند. در تاریخ هنر روشهای مختلفی برای طبقه بندی وجود دارد که دوره، سبک، مکتب، جنبش، و گرایش معروف ترین آنهاست. طبقه بندی به هر روشی که باشد نیازمند مرجع یا اعتباری مخصوص است. تاریخ بر اساس هر روش که طبقه بندی شود روایتش نیز متفاوت است. یکی از نکاتی که در طبقه بندی بسیار اهمیت دارد بیشترین انطباق مرجع طبقه بندی با خصوصیات آن هنر و چگونگی تحولات آن است. برای طبقه بندی تاریخ هنرهای ایران نمی توان از مبانی طبقه بندی تاریخ هنر مغرب زمین استفاده کرد زیرا منطبق با خصوصیات هنر ایران نیست. از این رو در این رساله که موضوعش طبقه بندی تاریخ خوشنویسی است مبانی ای بومی برای طبقه بندی جستجو، معرفی و تبیین می شود. از آنجا که طبقه بندی امری اعتباری و حاصل ذهن مورخ است پس روشهای طبقه بندی تاریخ خوشنویسی را باید از دل گزارشهای تاریخی استخراج کرد. به همین سبب متون به جا مانده در باب خوشنویسی و کتابت از گذشته، که منابع درجه اول تاریخ خوشنویسی خوانده می شود، به روش توصیفی (تحلیل محتوا) گردآوری و مطالعه شد. این منابع از نظر ماهیت به چند دسته تقسیم می شود: آداب نامه های مشق و دبیری، تذکره ها، دیباچه مرقعات، و رسالات خوشنویسی. در این نوشتار ابتدا روشهای طبقه بندی تاریخ خوشنویسی از این منابع استخراج و مرجع هر یک شناسایی شد که به طور کلی همه آنها در چهار دسته قرار می گیرد: طبقه بندی به اعتبار زمان (سبک دوره، عصر سلاطین)، مکان (سبکهای منطقه ای و کتابت خانه های درباری)، ویژگیهای صوری (گونه شناسی، انواع سبک)، و کسان (خوشنویسان و حامیان). سپس مبانی هر یک از این روشها تبیین شد و در ذیل هر باب نقاط قوت و ضعف شان نیز بیان شد. در نهایت چنین نتیجه می شود مورخان خوشنویسی برای روایت تاریخ می توانند به یکی از این سه روش عمل کنند: استفاده هدف دار از هر یک از این روشها بر مبنای نیاز مورخ؛ استفاده از مفیدترین روش طبقه بندی که عبارت است از طبقه بندی به اعتبار مکاتب خوشنویسی؛ ترکیبی از چند روش. نتیجه نهایی این تحقیق طراحی روشی ترکیبی است بر مبنای گونه شناسی براساس اقلام، دوره بندی به اعتبار تصرف در قواعد کتابت، سبکهای منطقه ای، و مکاتب. واژگان کلیدی: تاریخ خوشنویسی، طبقه بندی تاریخ هنر، دوره، سبک، مکتب، گونه شناسی، منابع درجه اول.

فرش دستباف آیینه تمام نمایی از هنر و تمدن ایرانی - اسلامی و میراث گرانقدری است که در شناسنامه فرهنگی اجتماعی و اقتصادی ایران جایگاه ویژه ای دارد وهمچنین به عنوان اولین کالای صادراتی غیرنفتی کشور و پراشتغال ترین هنر بومی از جایگاه ویژه ای برخوردار است.تأسیس رشته کارشناسی فرش ، یکی از اقدامات مسئولین و متخصصین این حوزه در جهت علمی نمودن تجارب ،اسرار و دانش غیرمکتوب این رشته بوده است.در حال حاضر آموزش دانشگاهی این رشته در سه گرایش طراحی، رنگرزی ، بافت و مرمت دانشجو می پذیرد

هنر– صنعت فرش پدیده ای است که از بطن شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه برمی خیزد، لذا به عنوان کالایی فرهنگی مطرحمیگردد که ارتباط تنگاتنگ با بافتگاه خود دارد این ارتباط موجب خلق هویت و شناسه برای «بافته» و «بافنده» شده و در رابطه ای دوسویه هریک برای دیگری کسب اعتبار می کند ، زمانیکه اینارتباط قطعگردد آنچه تولید می شود نخواهدتوانست نقش معرّف و شناساننده ی خالق و جامعه اش را ایفانماید در این زماناست که بخشی از توانو قوتفرهنگی جامعه تضعیف خواهدشد، هدف از پژوهش حاضر « بررسی شرایط احیاء و بازتولید قالی کرمانشاه» است، در این راستا شناسایی علل زمینهساز رکود قالیمنطقه و راهکار های احیاء و بازتولید مدنظر قرارگرفتهاست.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

هدف بررسی در این مطالعه فراوانی نسبی رکتوسل و سیستوسل و عوامل مرتبط با این بیماریها در بیماران بستری شده بصورت الکتیو در بیمارستان کوثر قزوین در سالهای 72 و 73 و بررسی ارتباط آن با برخی از عوامل و ارائه پیشنهادات جهت کاهش شیوع این بیماریها بوده است.