چکیده: به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد اکوتیپ های زیره سبز، آزمایشی به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در کرمان اجرا گردید.رژیم های آبیاری مختلف به عنوان فاکتور اصلی در 4 سطح شامل: آبیاری کامل (شرایط نرمال) به عنوان تیمار شاهد،قطع آبیاری با ظهور اولین چتر در 50% مزرعه، قطع آبیاری با ظهور 50% چتر در 50% مزرعه، قطع آبیاری با ظهور 100% چتر در 50% مزرعه) و 3 اکوتیپ کرمان، خراسانو اصفهان به عنوان فاکتور فرعیبه کار برده شدند. صفات مورد بررسی شامل: ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن خشک بوته،وزن کاه و کلش در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بودند. همچنین برای ارزیابی تحمل اکوتیپ ها، شاخص های تحمل به تنش نیز محاسبه شدند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر وزن کاه و کلش بوته در سطح یک درصد معنی دار شد. بین اکوتیپ ها تفاوت معنی داریاز لحاظ ارتفاع بوته، مشاهده شد. اثر متقابل اکوتیپ در تنش بر صفات ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن خشک بوته، وزن کاه و کلش معنی دار شد. نتایج نشان داد که اکوتیپ ها در شرایط تنش از نظر اغلب صفات متفاوت عمل کردند. اکوتیپ اصفهان بیشترین عملکرد دانه را در شرایط نرمال داشت.بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون در شرایط قطع آبیاری در مرحله 50%گلدهی، وزن دانه و در شرایط قطع آبیاری در مرحله 100% گلدهی، تعداد چترک بیشترین تغییرات مربوط به عملکرد دانه را توجیه کردند.بنابراین بر اساس صفات وارد شده در مدل رگرسیونی می توان از صفات مذکور در جهت بهبود عملکرد زیره سبز استفاده کرد.بررسی میزان تحمل به تنش در بین اکوتیپ ها براساس شاخص های tol و ssi نشان داد که اکوتیپ های کرمان و خراسان به ترتیب متحمل ترین و حساس تریناکوتیپ هادر پاسخ به تنشبودند

چکیده ندارد.