نام پژوهشگر: اسماعیل حاکمی والا

تحقیق و بررسی جنبه های ادبی و عرفانی در دیوان امیرخسرو دهلوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1378
  مصطفی رییسی بهان   اسماعیل حاکمی والا

این رساله شامل پنج فصل است. در فصل اول که شرح احوال و آثار خسرو میباشد، سعی شده آنچه که پیرامون زندگی شخصی امیر، شایان گفتن است مکتوب گردد. ابیتی نیز که مربوط به حسب حال امیر بوده از دیوان استخراج گردیده و در خلال مطالب درج شده است. در فصل دم که اصلی ترین بخش این رساله است، اکثر صنایعی که از دیوان امیر استخراج گردیده به ترتیب بسامدها به نگارش درآمده است. در این فصل سعی شده حتی المقدور از صنایعی که شواهد شعری آن در دیوان امیر بسیار اندک بوده نیز نام برده شود مانند حشو که در چهار یا پنج مورد دیده شده است. فصل سوم اختصاص به ویژگیهای دستوری شعر خسرو دارد. از دیدگاه دستور زبان فارسی، این بخش از اهمیت بسیاری برخوردار است. فصل چهارم که تقریبا کوتاه است مختصری پیرامون مسائل عروضی در شعر خسرو صحبت شده است و بالاخره فصل پنجم به شناخت خسرو از دیدگاه عرفانی اختصاص داده شده که در ضمن شرح حالات عرفانی وی، اصطلاحات، نامها و امکنه عرفانی موجود در دیوان وی نیز با ذکر شواهدی استخراج گردیده است و مبحث مذهب و اشارت قرآنی در دیوان خسرو نیز در این فصل گنجانیده شده است. در پایان معنی بعضی از لغات که فهم آن محتاچ رجوع به فرهنگها می باشد، آمده است. البته مقدار این دسته از لغات بسیار اندک است.