چکیده زنبورهای مخملی از مهمترین گرده افشان ها در گیاهان زراعی و غیرزراعی در مناطق سرد و معتدل می باشند. در بین زنبورهای مخملی گونه bombus terrestris l. دارای اهمیت ویژه ای است، زیرا این گونه همه جا زی و دارای توزیع گسترده ای در دنیا است. در این پژوهش ویژگی های زیستی ملکه بومی این گونه در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور در بهار سال های 1389 و 1390 به ترتیب تعداد 40 و 50 عدد ملکه از روستای فشم در استان تهران و یا ورک و ویکان معلم کلایه قزوین جمع آوری و به اتاق پرورش در یاسوج منتقل شد. این ملکه ها در شرایط دمای 8±28 درجه سانتیگراد و رطوبت 10±70 درصد و تاریکی کامل نگهداری و با محلول قند (1:1) و گرده تازه فریز شده زنبور عسل تغذیه شدند. در این مطالعه ویژگی هایی مانند زمان شروع به ترشح موم، ساخت فنجانک تخم اولیه و ثانویه، ساخت کوزه های عسل، تعداد فنجانک ها و کوزه ها، تعداد تخم گذاشته شده، مدت زمان برخی از مراحل چرخه زندگی و درصد موفقیت انجام هریک از مراحل تا مرحله آمادگی برای انتقال به گلخانه جهت گرده افشانی محصولات محاسبه گردید. آزمایشات در یک اتاق 12متری سرامیک شده که با قفسه فلزی قفسه بندی شده بود و روی قفسه ها با کاغذ پوشانده شد تا جعبه های پرورش تماسی با قفسه های فلزی نداشته باشند، انجام شد. برای سهولت کار و جلوگیری از پرواز و فرار زنبورها در این اتاق فقط از نور قرمز استفاده شد. نتایج نشان داد که ملکه ها به صورت میانگین بعد از 26/14روز از زمان استقرار شروع به ترشح موم و بعد از 17/23روز شروع به ساخت فنجانک تخم و بعد از71/27 روز شروع به ساخت کوزه عسل کردند. پس از تکمیل کوزه های عسل و پر نمودن آن ها با استفاده از محلول قند فرآوری شده که عسل نامیده می شود، شروع به تخم ریزی نمودند. پس از این مرحله فنجانک های تخم ثانویه و کوزه های عسل ثانویه ساخته شدند. ملکه ها تمام سطح شکم خود را روی فنجانک های تخم قرار داده و حرارت دهی را شروع کردند که تخم پس از 3روز به لارو تبدیل شد. به مجرد نیاز لاروها به فضای بیشتر ملکه ترشح موم و ساختن پوشش مومی را برای لاروهاتوسعه کوزه های عسل جدید و فنجانک های تخم ثانویه در کنار کوزه های اولیه و یا در روی فنجانک های تخم اولیه و یا روی محفظه های لاروی و شفیره ها انجام شد. تغذیه لاروها توسط ملکه ها و با استفاده از قطعات دهانی صورت می گرفت. پس از 46/39روز شفیره ها تشکیل و اولین کارگرها خارج شدند. پس از46/39 روز کارگرهای دسته اول و پس از 16/51 روز دسته دوم ظاهر شده و کلنی به بلوغ رسید. از 50 عدد ملکه جمع آوری شده نزدیک به 30 درصد کلنی توسعه یافته خود را تولید نمودند. در بخشی از این پژوهش، مطالعه تخم ریزی زنبورهای کارگر خارج از کلنی مادر در جعبه های پرورش جهت بررسی تأثیر امکان تخمریزی و تأثیر فاکتورهای سن و تعداد بر روی تخم ریزی این زنبورها انجام شد و مشخص گردید، این زنبورها می توانند خارج از کلنی همانند درون کلنی تخم ریزی نموده و تنها عامل موثر بر تخمریزی در کارگرهای این زنبورها، سن می باشد و تعداد زنبور و اثر متقابل تعداد و سن براین ویژگی بی تأثیر است. نتایج و اطلاعات به دست آمده در این پژوهش می تواند اساس تصمیم سازی و مدیریت پرورش انبوه زنبورهای بومی ایران باشد.

چکیده: تعدادی از گیاهان به‏عنوان منبعی برای استخراج حشره‏کش‏ها به طور وسیع مورد استفاده قرار می‏گیرند. تاکنون اسانس تعداد زیادی از گیاهان بر علیه آفات انباری مورد مطالعه قرار گرفته است. در این تحقیق اثر حشره‏کشی اسانس چویلferulago angulata و گندنای کوهی ballota aucheri بر روی حشره کامل rhizopertha dominica (bostrichidae)، شپشه دندانه‏دار oryzaephilus suranemensis (silvanidae) و شپشه قرمز آرد tribolium castaneum (tenebrionidae) مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‏ها با روش تقطیر با آب استخراج شدند. در آزمایشات سمیت تنفسی تمام نتایج دارای اختلاف معنی‏دار با یکدیگر بودند. بهترین غلظت اسانس‏دهی چویل، 1 و 2 میکرولیتر پس از 24 ساعت بود که باعث 100 درصد مرگ ومیر حشرات شد. در مقابل گندنای کوهی تنها در غلظت‏های بالا, 6 و 8 میکرولیتر , پس از 24 ساعت 100 درصد کشندگی را نشان داد. کمترین مرگ و میر ایجاد شده توسط اسانس گندنای کوهی. 1 میکرولیتر بود که در مدت زمان اسانس‏دهی 3 ساعت دیده شد. سمیت تنفسی گیاه چویل روی این سوسک‏ها نسبت به گندنای کوهی دوام بیشتری را نشان داد. اسانس چویل تاًثیر بالایی را با lc50 پایین‏تر نشان داد. میزان lt50 ناشی از مرگ و میر 50? از حشرات کامل مورد آزمایش در غلظت‏های مختلف توسط اسانس چویل به‏طور معنی‏داری از اسانس گندنای کوهی بیشتر بود. همچنین مشخص شد که اسانس‏ها به‏طور معنی‏داری اثر دورکنندگی خوبی روی حشرات مورد مطالعه دارند. این نتایج نشان داد که اسانس‏های گیاهی مورد مطالعه دارای اثر معنی‏داری روی شاخص‏های تغذیه‏ای شپشه آرد بوده و بیشترین تاًثیر را روی شاخص بازدارندگی تغذیه‏ای دارند. نتایج موجود در این تحقیق نشان‏دهنده تاًثیر بالای اسانس‏ها بر روی حشرات کامل ذکر شده می‏باشد.

با توجه به رتبه بالای ایران در تولید میوه سیب، لزوم توجه ویژه به آن بیش از پیش احساس می شود. استان کهگیلویه و بویراحمد با داشتن شرایط آب و هوایی مساعد و اقلیم سردسیری یکی از استان هایی است که در تولید سیب از ظرفیت های قابل توجهی برخوردار است. بنابر منابع گوناگون، سطح زیر کشت سیب در این استان 4400 هکتار، میزان تولید 30 هزار تن و عملکرد نیز 12 تن در هکتار است. کرم سیب از مهم ترین عوامل بازدارنده ی تولید سیب مرغوب و بازارپسند در این استان و حتی در کشور می باشد. در سال های اخیر مبارزه شیمیایی علیه این آفت در استان در بیشتر مواقع کارآمد نبوده و پیامدهای منفی زیادی را به همراه داشته است. یکی از دلایل مهم ناکارآمدی مبارزه شیمیایی، عدم اطلاع دقیق و آگاهی لازم نسبت به زمان مناسب برای سمپاشی می باشد. بنابراین بررسی بیولوژی، فنولوژی و جنبه های دیگر از زندگی این آفت که بتوانند ما را به طرف دقیق ترین زمان مبارزه با آفت هدایت کنند، بسیار ضروری می نماید. در همین راستا، این پژوهش برای بررسی فنولوژی کرم سیب در دو منطقه ی کاکان و دژکرد در دو سال متوالی با استفاده از تله های فرمونی جنسی انجام شد. بدین منظور در هر یک از مناطق مورد مطالعه، یک باغ که عملیات سمپاشی های متعارف توسط کشاورزان بومی در آن انجام می گیرد و یک باغ که هیچگونه عملیات سمپاشی در آن انجام نمی گیرد، انتخاب گردید. از آغاز فروردین تا زمان ناپدید شدن جمعیت در باغ، تله های فرمونی در ارتفاع 2–5/1 متری از سطح زمین در تاج درخت نصب شدند. در سال اول پژوهش، تعویض فرمون ها هر 30 روز و بازدید از آن ها هر هفته یک بار انجام می گرفت. در سال دوم پس از هر 15 روز، فرمون ها جایگزین می گردیدند و هر پنج روز یک بار از تله ها بازدید می شد. پس از هر بازدید تعداد حشرات شکار شده با سایر جزئیات یادداشت می گردیدند. کمینه و بیشینه ی دمای روزانه ی 12 سال (از سال 1380 تا 1391) از اداره کل هواشناسی شهر یاسوج گردآوری و یرای تمام روزهای سال میانگین دمای کمینه و بیشینه محاسبه شد. سپس با استفاده از مدل برونر و همکاران (1982)، نیاز گرمایی موثر در رشد و نمو کرم سیب بر حسب روز - درجه برای تمام روزهای سال محاسبه گردید. با کمک نتایج دو سالانه ی بدست آمده از نمونه برداری ها، نیاز گرمایی محاسبه شده و تلفیق این دو مجموعه، تعداد نسل آفت، دوره بروز هر نسل، دوره ظهور مراحل لاروی در هر نسل، دوره ظهور حشرات کامل در هر نسل و بهترین زمان سمپاشی علیه آفت تخمین زده شد. نتایج بدست آمده از این پژوهش در زیر به طور کوتاه آورده شده است. آفت در منطقه دارای سه نسل بوده است. به طور معمول اواسط اردیبهشت، اولین شکار ثبت گردید که همین رخداد نیز به عنوان بیوفیکس آفت در نظر گرفته شد. سپس نیمه ی دوم اردیبهشت تا اوایل و اواسط خرداد، حشرات کامل نسل زمستان گذران بیرون آمدند و جمعیت قابل توجهی نداشتند. از اواسط تا اواخر خرداد، حشره ای شکار نشد که بیانگر پایان یافتن نسل زمستان گذران بوده است. تنها در یک مورد در سال 1390 در باغ سمپاشی شده در کاکان تا ابتدای مرداد شکاری یادداشت نگردید که این امر بیانگر پدیدار نشدن نسل زمستان گذران در این باغ بوده است. نسل دوم از اواخر خرداد به بعد پدیدار و تا اواسط مرداد ادامه یافت و اوج پرواز آن در هفته ی اول مرداد رخ داد. نسل سوم از اواسط تا اواخر مرداد به بعد پدیدار و در هفته ی اول شهریور به بالاترین میزان رسید. این نسل در اواسط شهریور فروکش کرد، اما همچنان تا اواسط مهر با جمعیت کم و پراکنده وجود داشت و سپس در اواسط مهر ناپدید گشت. براساس مدل برونر و همکاران (1982) هنگامی که نیاز گرمایی محاسبه شده به 250 روز - درجه برسد، نخستین لاروهای نسل دوم پدیدار و زمانی که به 680 روز - درجه برسد همه ی لاروهای این نسل پدیدار خواهند شد. بر همین منوال در هنگامی که نیاز گرمایی محاسبه شده به 810 روز - درجه برسد، نخستین نسل سوم پدیدار و زمانیکه به 1300 روز - درجه برسد همه ی لاروهای این نسل پدیدار خواهند شد. سرانجام هنگامی که نیاز گرمایی محاسبه شده به 1380 روز -درجه برسد، نخستین لاروهای نسل آخر (زمستان گذران) پدیدار خواهد شد. با توجه به ظهور تدریجی لاروها و لزوم مبارزه شیمیایی علیه آنها قبل از ورودشان به میوه، تعیین زمان مبارزه بسیار حیاتی می باشد. یکی از راهکارهای مناسب انجام عملیات سمپاشی هنگام خروج 3 تا 7 درصدی لاروهای هر نسل بر پایه ی محاسبه ی نیاز گرمایی و میزان شکار تله ها می باشد. با توجه به نیاز گرمایی محاسبه شده، این زمان ها کم و بیش هماهنگ با اواخر دهه ی نخست خرداد، اواسط دهه ی سوم تیر و اواسط دهه ی نخست شهریور می باشند.

چکیده ندارد.