رضا اقنوم ماهرخ فلاحتی رستگار
بیماری بوته میری سبز در اثر f. oxysporllm f. sp. cumini مهمترین بیماری این محصول در استان خراسان است و خسارت زیادی به این محصول وارد می کند. اثر 6 جدا شده آنتاگونیست و 4 قارچکش در کنترل این پاتوژن در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه بررسی شد. قارچهای آنتاگونیست بوسیله محیط کشت تغییر یافته داوه (davet 1971) از خاک بعضی مناطق زیره کاری خراسان جداسازی شدند. بر اساس کلیدهای دمش (domsch 1980) و ریفائی (rifai 1969) جدا شده ها. t. harzianum (4 جدا شده t1 - t4) و gliocladium virens (2 جدا شده g1, g2) تشخیص داده شد. مطالعات میکروسکوپی نشان داد که تریکوماو گلیوکلادیوم با تماس و پیچش هیفی (coiling) باعث تغییر شکل و تخریب هیف های فوزاریم می شوند. رقابت تغذیه ای آنتاگونیست ها با فوزایوم در کشت دو طرفه (dual culture) موجب کاهش رشد میسلیوم قارچ بیماریزا می شود. اثر ممانعت کنندگی متابولیت های فرار کشت 96 ساعته جدا شده t4 با 46/08 درصد جوگیری از رشد میسلیوم فوزاریوم بیشتر از سایر جدا شده ها بود و متابولیت های فرار کشت 72 ساعته جدا شده t4 به میزان 50/27 درصد جوانه زنی اسپورفوزاریوم ممانعت کردند. غلظت 30 درصد ترشحات مایع خارج سلولی جدا شده g1 با 36/62 درصد بیشترین تاثیر را در جلوگیری از رشد میسلیوم فوزاریوم داشت . از ترشحات مایع خارج سلولی در ممانعت از جوانه زنی اسپور فوزاریوم قابل ملاحظه نبود. قارچکش های بنومیل، رورال، کربوکسین تیرام و کاپتان در غلظت 10ppm به ترتیب 100 درصد، 85/39 درصد، 55/42 درصد و 45/88 درصد از رشد میسلیوم فوزاریم ممانعت کردند. مقادیر غلظت موثر 50 درصد (ec50) قارچکشها به ترتیب عبارت است از 6/85, 1/86, 1/63 و 14/18 ppm غلظت 10ppm قارچکشهای مذکور به ترتیب 100 درصد، 100 درصد، 14/82 درصد و 45/07 درصد از رشد میسلیومی تریکودرما ممانعت کردند لذا این قارچکشها برای مبارزه تلفیقی مناسب نیستند. در بررسی های گلخانه ای، پوشش دادن بذر با اسپور t. harzionum جدا شده t2 با 65/4 درصد کاهش بیماری اثر بهتری از ضدعفونی بذر با قارچکشها داشت . افزودن مایع تریکودرما و گلیوکلادیوم بخاک بیماری را تا حد قابل ملاحظه ای کنترل کرد. جدا شده t1 با 62/5 درصد کاهش بیماری در مقایسه با شاهد آلوده، از سایر جدا شده ها موثرتر بود. بطور کلی می توان نتیجه گرفت t. harzianum و gliocldium می توانند بعنوان آنتاگونیست های مناسبی برای کنترل بیولوژیکی این پاتوژن مورد توجه قرار گیرند.
