نام پژوهشگر: اسماعیل سیفی
مجتبی نصرآبادی اسماعیل سیفی
درختان سیب همانند تعدادی دیگر از میوه های تیره رزاسه خودناسازگار هستند. سیستم خودناسازگاری در سیب گامتوفتیک است و به وسیله یک مکان ژنی با چند آلل کنترل می شود. در این مطالعه خودناسازگاری در22 رقم سیب به روش واکنش زنجیره ای پلی مراز و با استفاده از 12 آغازگر ویژه آلل های s1، s2، s3، s4، s5، s9، s18، s19، s20، s23، s24و s26 مطالعه شد. در 13 رقم که شامل گلاب اصفهان (s1 s24)، گلاب نوری مراغه (s4 s23)، قاسم شاهی (s1 s23)، گلمکانی (s3 s23)، ملکه لبنان (s23 s24)، اطلسی (s1s20)، وسط رس قرمز (s4s18)، کدو سیب اخلمد (s1s26)، اوگنجی خرو (s1s26)، عباسی گرد خرو (s23s26)، عباسی دراز خرو (s1s7)، خوشه ای خرو (s1s23) و علیمره ای اول رس (s1s23) می باشند، هر دو آلل شناسایی شد، ولی در 9 رقم دیگر فقط یک آلل شناسایی شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که رقم های کدوسیب اخلمد و اوگنجی خرو نسبت به هم و همین طور ارقام خوشه ای خرو، علیمره ای اول رس و قاسم شاهی نسبت به یکدیگر ناسازگار هستند. برای شناسایی آلل s1 در ارقام ایرانی از سه آغازگر مختلف استفاده گردید. در برخی از ارقام هیچ باندی تشکیل نشد و یا باندهای غیر تخصصی نمایان شدند. آغازگر mds1spf در 9 رقم، آغازگر fs1 در 12رقم و آغازگر ftc168در 4 رقم باند تشکیل دادند. در سه رقم محلی شیخی زودرس، قاسم شاهی و علیمره ای اول رس آلل s1 توسط هر سه آغازگر تکثیر شد.
یحیی شیری اسماعیل سیفی
در بین تولیدات کشاورزی، درختان میوه جایگاه خاصی در اقتصاد کشورمان دارند. در استان گلستان درختان زیتون بطور گسترده ای کشت شده و دارای اهمیت بالایی می باشند، زیرا در زمینهای غیر حاصلخیز رشد کرده و با خاک های فقیر و خشک سازگار هستند. همزیستی گیاهان با میکروارگانیسم ها و سایر موجودات زنده موجب حفظ و پایداری گونه های گیاهی می گردد. میکوریز یکی از سودمندترین همزیستی ها می باشد که در آن گیاه میزبان و قارچ همزیست بطور متقابل سود می برند. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر دو گونه قارچ میکوریز آربوسکولار (glomus mosseae و glomus intraradices) بر رشد و نمو نهال های جوان زیتون (کرونایکی و والانولیا) بود. این تحقیق در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. نهال های زیتون تلقیح شده با قارچ های میکوریزآربوسکولار از نظر تغییرات ایجاد شده در صفات تعداد برگ و شاخه، ارتفاع گیاه، قطر ساقه، طول میانگره، سطح برگ، سبزینگی برگ، کلروفیل و فنل کل برگ، در فواصل زمانی 5، 9، 14 و 18 ماه پس از تلقیح بررسی شدند. فسفر و آهن برگ، طول ریشه، تعداد ریشه فرعی روی ریشه اصلی، درصد کلونیزاسیون ریشه، ماده خشک برگ، درصد تلفات نهال و وزن خشک و تر ریشه، و قسمت هوایی در پایان پژوهش اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که رشد نهال های تلقیح شده (قسمتهای هوایی) بطور معنی داری بیشتر از آنچه بود که تیمار شاهد نشان داد. همچنین تلقیح میکوریزایی صفات بیوشیمیایی (کلروفیل و فنل کل برگ) اندازه گیری شده را به طور معنی داری افزایش داد، اما در پارامترهای فسفر و آهن برگ هیچگونه اختلاف معنی داری بین نهال های تلقیح شده و شاهد مشاهده نشد. تلفات نهال های تیمار شاهد نسبت به نهال های تلقیح شده به طور معنی داری بیشتر بود. نهال های رقم کرونایکی تلقیح شده پس از یک سال تعدادی میوه تولید کردند اما نهال های تیمار شاهد هیچ میوه ای تولید نکردند. در این مطالعه قارچ های مطالعه شده توانایی کلونیزه کردن و ایجاد رابطه با ریشه زیتون را داشته اند و باعث افزایش رشد و بهبود خصوصیات بیوشیمیایی شدند.
طاهره علیجان زاده مهدی علیزاده
یکی از محصولات مهم اقتصادی و تجاری مناطق نیمه گرمسیری می باشد. با توجه به حساسیت زیاد این گیاهان به شوری آب و خاک، امروزه از راه کارهای مختلفی جهت افزایش مقاومت به این تنش در مرکبات استفاده شده است. پلی آمین ها از تنظیم کننده های گیاهی هستند که باعث افزایش مقاومت به تنش های غیرزنده می شوند و همچنین هیدروژل نیز در رفع تنش خشکی کاربرد زیادی پیدا کرده است، ولی تاکنون تأثیر آن بر رفع تنش شوری در گیاهان مورد بررسی نگرفته است. لذا به منظور بررسی اثر هیدروژل آکوازورب و پلی آمین بر صفات کمی و کیفی دانهال های یک ساله نارنج و لیمو ترش تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این تحقیق شامل سه سطح شوری (0، 200، 400 میلی مولار کلریدسدیم) و دو سطح آکوازورب شامل خاک حاوی آکوازورب (a) و فاقد آکوازورب (b) و همچنین پلی آمین در سه سطح (0، 20 و 400 میلی مولار) بودند. هم زمان با بروز علایم تنش شوری، اندازه گیری صفات کمی در هر دو گونه در دو مرحله، 30 و 60 روز پس از اعمال تنش شوری انجام شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد، شوری موجب کاهش طول ساقه و تعداد برگ و وزن خشک ریشه در هر دو گونه نارنج و لیموترش شد. هم چنین تنش شوری در لیموترش موجب کاهش پروتئین های محلول، رنگیزه های فتوسنتزی، فنل کل و پتاسیم شد. درحالی که میزان سدیم در شرایط تنش شوری افزایش یافت. بررسی اثر آکوازورب و پلی آمین نشان داد، پلی آمین اثرات مخرب تنش شوری برکاهش طول دانهال و تعداد برگ و وزن خشک ریشه را کاهش داد. آکوازورب نیز طول و تعداد برگ را افزایش داد ولیکن وزن خشک ریشه را کاهش یافت. همچنین افزایش پلی آمین و وجود آکوازورب در دانهال های لیموترش تحت تنش شوری تولید رنگیزه های فتوسنتزی، پروتئین، فنل کل و تجمع یون پتاسیم را افزایش داد.
اکرم سلمانی قهفرخی اسماعیل سیفی
روغن زیتون از بهترین، سالم ترین و مفیدترین روغن های نباتی مایع می باشد و ارزش غذائی و طبی آن امروزه بر تمام مصرف کنندگان ثابت شده است. هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر زمان برداشت بر خواص شیمیایی و کمیت و جوانه زنی بذر زیتون رقم کرونایکی می باشد. برای این منظور شاخص های کیفی نظیر اسیدیته، پراکسید، شاخص اسپکتروفتومتری k232,k270 و ضریب شکست بررسی شد. نتایج از نظر میزان اسیدیته، شاخص پراکسید و ضریب خاموشی، اختلاف معنی داری را در مراحل مختلف برداشت و همچنین در دو روش استخراج نشان دادند. میزان اسیدیته در 2 آذر، کمترین (438/0) و در 11 اسفند بیشترین مقدار (690/0) را دارا بود. شاخص پراکسید در مراحل مختلف برداشت کاهش یافت. به طوریکه بیشترین میزان پراکسید به ترتیب مربوط به 2 آذر و 26 آذر (966/8 و 350/8) و کمترین آن مربوط به 17 دی و 11 اسفند (186/7 و 506/7) بوده است، ضریب خاموشی، کلروفیل و کارتنوئید نیز در حین رسیدن میوه کاهش یافت. تجزیه اسیدهای چرب بوسیله کروماتوگرافی گازی نشان داد که بیشترین و کمترین میزان اسید چرب غیر اشباع اولئیک در روغن حاصل از سانتریفوژ به ترتیب متعلق به 26 آذر و 2 آذر و در روش سوکسله متعلق به 17 دی و 2 آذر بود. همچنین کمترین میزان اسید چرب اشباع پالمتیک در نمونه روغن حاصل از سانتریفوژ مربوط به 26 آذر و در روش سوکسله مربوط به 11 اسفند بود. همچنین بیشترین جوانه زنی در مرحله بلوغ، زمانی که میوه ها زرد متمایل به سبزاند و شاخص برداشت معادل 6/1 است، گزارش شد.
فرزانه هدایتی کلیجی حسین زارعی
چکیده آنتوریوم (anthurium andreanum) گیاهی بسیار زیبا بومی منطقه مرکزی و جنوبی آمریکا می-باشد. اهمیت و جایگاه این گل در میان گیاهان زینتی ناشی از دمگل بسیار بلند و طول عمر زیاد گل بریده و قیمت بالای آن (ارزش چهل شاخه گل آن برابر یک بشکه نفت است) می باشد. یکی از واریته های مشهور این گونه، واریته سانگلو(sunglow) است، که دارای اسپاتی به رنگ صورتی تیره اسپادیکسی به رنگ کرم که نوک آن زرد است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر غلظت های مختلف اسیدسالیسیلیک (0، 00001/0، 0001/0، 001/0، 01/0 مولار) و عصاره رزماری (0، 5، 10، 20، 40درصد) در ترکیب با ساکارز4 درصد به همراه تیمار شاهد ( آب مقطر به همراه ساکارز 4-درصد ) جهت حفظ خصوصیات کیفی و طول عمر گل شاخه بریده آنتوریوم رقم سانگلو بود. در مهرماه سال 1390، گل های شاخه بریده بلافاصله پس از برداشت به ظروف پلاستیکی حاوی محلول نگهدارنده موجود در گلخانه باغبانی دانشگاه کشاورزی گرگان منتقل شدند. دما و نور و رطوبت انبار نگهداری به طور روزانه اندازه گیری شد. شرایط انباری شامل: دمای حداقل 7/11 و دمای حداکثر 6/ 17 درجه سانتی گراد، متوسط نور 967 لوکس به مدت 10ساعت روشنایی و 14 ساعت تاریکی و رطوبت نسبی 65 درصد بود. این آزمایش در قالب طرح اسپلیت پلات در زمان بر پایه کاملا تصادفی در 2 تیمار و 3 تکرار انجام و در هر تکرار 6 گل قرار داده شد. فاکتورهای موردبررسی شامل: مواد جامد محلول، آنتوسیانین، غلظت باکتری های درون محلول، وزن تر، حجم محلول گلجای مصرف شده و کیفیت ظاهری گل (کیفیت اسپات و اسپادیکس) بود. نتایج نشان داد که غلظت های پایین اسیدسالیسیلیک و غلظت های بالای عصاره رزماری باعث حفظ خصوصیات کیفی و عمر پس از برداشت گل های شاخه بریده آنتوریوم رقم سانگلو شد، به طوری که بیشترین طول عمر ( روز ) مربوط به غلظت 0001/0 مولار اسیدسالیسیلیک (1/32 روز) و غلظت 20 درصد عصاره رزماری (3/36 روز) نسبت به تیمار شاهد (23روز) بوده است. در نتیجه مشخص گردید عصاره گیاه رزماری نسبت به اسیدسالیسیلیک با افزایش طراوت و شادابی گل ها، تاثیر بهتر و بیشتری در روند افزایش طول عمر گل شاخه بریده آنتوریوم رقم سانگلو داشته است. کلمات کلیدی: آنتوریوم، رزماری، آنتوسیانین
فاطمه سیستانی حسن سلطانلو
شناسایی و جمع آوری ژنوتیپ های بومی درختان میوه اولین گام در برنامه های اصلاحی به شمار می رود، در کشور ما به دلیل عدم شناخت کافی از ژرم پلاسم گیاهان باغی، برنامه های اصلاحی مناسبی بر روی محصولات باغی خصوصاً زیتون انجام نشده است. به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی 50 ژنوتیپ مختلف زیتون بر اساس صفات مورفولوژیک و آزمایشات مولکولی، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. صفات مورد ارزیابی شامل صفات کمی طول میوه، عرض میوه، طول هسته، عرض هسته، طول برگ و عرض برگ بود. نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی برای داده های مورفولوژیک نشان داد که مولفه اول قادر به توجیه 68/47 درصد از کل تنوع می باشد. تجزیه خوشه ای بر اساس داده های مورفولوژیک، ژنوتیپ ها را در 6 کلاستر گروه بندی نمود. در این مطالعه، از نشانگر مولکولی aflp برای بررسی تنوع ژنتیکی درون و بین گونه ای 50 ژنوتیپ زیتون استفاده گردید. این تحقیق در سال 2010 در یک باغ هشت هکتاری در گرگان انجام گرفت. استخراج dna از برگ های جوان هر گیاه به نمایندگی از هر ژنوتیپ، با استفاده از بافر ctab و روش سقای معروف و همکاران (1984) انجام شد. کمیت و کیفیت dna به ترتیب با استفاده از روش اسپکتروفتومتری و الکتروفورز ژل آگارز اندازه گیری شد. با استفاده از 8 ترکیب آغازگری (ecori/msel)، 371 باند قابل امتیازدهی ایجاد شد که 247 بانداز آنها (5/66 درصد)، چندشکل بودند. بیشترین تعداد باند چندشکل (63 باند) با استفاده از ترکیب آغازگری (e-acc/m-cta) و کمترین تعداد باند چندشکل (19 عدد) با استفاده از ترکیب آغازگری (e-acc/m-ctc) ایجاد شد. همچنین میانگین چندشکلی ایجاد شده توسط هشت ترکیب آغازگری 2/34 بود. میانگین محتوای اطلاعات چندشکل (pic) برای همه ترکیبات آغازگری 34/0 بود. ترکیب آغازگری m-cac/e-acc با بالاترین میزان pic نشان داد که بهترین کاندید به منظور بررسی تنوع ژنتیکی در زیتون می باشد. در تجزیه تنوع ژنی بین و درون ارقام، گروه بندی ژنوتیپ ها با استفاده از تجزیه خوشه ای بر پایه ضریب همانندی ژاکارد و روش upgma انجام شد و ژنوتیپ ها در 5 گروه اصلی قرارگرفتند. تجزیه به مختصات اصلی (pcoa)، نشان داد دو مولفه اول، pc1 و pc2 به ترتیب برابر با 68/30 و 29/25 از واریانس کل را توجیه کردند. نتایج تجزیه به مختصات اصلی (pcoa)، تجزیه خوشه ای را تائید کرد. کمترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپ های arbequina2 و shengueh5 و بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپ mission3با سایر ژنوتیپ ها نشان داده شده است. این اطلاعات می تواند برای ساختن واریته های سینتیک یا ساختگی به منظور انتخاب جمعیت ها با بیشترین فاصله ژنتیکی، برای رسیدن به بیشترین میزان هتروزیس مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس نتایج به دست آمده از بررسی مورفولوژیک و مولکولی مشخص شد که تنوع ژنتیکی درون ارقام از دامنه بالایی، نسبت به تنوع ژنتیکی بین ارقام، برخوردار است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که نشانگرهای aflp ابزار موثر در ارزیابی تنوع ژنتیکی جمعیت زیتون ایران هستند، همچنین مقایسه روش های مورد بررسی نشان داد که اطلاعات حاصل از داده های مولکولی می تواند مکمل اطلاعات حاصل از صفات مورفولوژیک باشد.
زهرا بخت شاهی مهدی علیزاده
فندق یکی از میوه های خشکباری مهم دنیا است که تولید ومصرف آن در حال افزایش می باشد. ازدیاد این گیاه، مانند اغلب میوه های معتدله، به روش جنسی(بذر) امکانپذیر می باشد، ولی به دلیل مشکلات خاص مربوط به جوانه زنی بذور، و از طرف دیگر سهولت اجرای روش های غیرجنسی، ازدیاد آن به روش جنسی متداول نیست. در حال حاضر، ساده ترین و معمول ترین روش تکثیر درختان فندق خوابانیدن ساده است. بخش عمده فندق های که به طورتجاری کشت می شوند، اغلب با این روش تکثیر می شوند. وجود رکود، روغنی بودن بذر و فساد زودهنگام آن و امکان تفرق صفات از مهمترین مشکلات ازدیاد جنسی فندق است. بنابراین، جوانه زنی بذور فندق تحت شرایط طبیعی در مدت زمان طولانی و به صورت غیر یکنواخت و نامنظم صورت می گیرد، ولی برنامه های بهنژادی فندق و تولید دانهال از بذور هیبرید به یک روش سریع و قابل اعتماد جهت جوانه زنی بذر نیازمندند. بنابراین در جهت نیل به این هدف، در پژوهش حاضر، نیازهای جوانه زنی چهار رقم فندق (رقم بومی گرد و سه رقم تجاری فرتیل، روند و سگورب) مطالعه گردید. پژوهش در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل در سه تکرار طراحی و بصورت دو آزمایش مجزا اجرا شد. در آزمایش اول، مغزهای استخراج شده با مواد شیمیایی شامل جیبرلین (100 و 200 میلی گرم در لیتر)، پوترسین (01/0 و 1/0 میلی مولار)، تیورا (1000 و 2000 میلی گرم در لیتر) تیمار و جوانه زنی آنها در دوره سرمادهی 0، 2 و 4 ماه ارزیابی گردید. در تیمار شاهد نیز از آب مقطر استفاده گردید. در آزمایش دوم، ارزیابی برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی لپه (درصد روغن، کربو هیدرات ها و آلفا آمیلاز) در حین تیمار سرمادهی انجام شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که بیشترین درصد (73/82) و سرعت جوانه-زنی در رقم گرد با تیمار جیبرلین (100 میلی گرم بر لیتر) حاصل شد. در دوره های سرمایی اعمال شده بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی متعلق به سرمادهی چهار ماه بود. بیشترین میزان آلفا آمیلاز و نشاسته به ترتیب (10/58 و 1/7 میلی گرم بر گرم وزن تر بافت) در هفته هشتم و فروکتوز (24/10 میلی گرم بر گرم وزن تر بافت) در هفته چهارم و در بذور تیمارشده با جیبرلین مشاهده شد. بالاترین میزان قند کل و ساکارز به ترتیب (38/50 و 09/47 میلی گرم بر گرم وزن تر بافت) در هفته های هشتم و شانزدهم تیمار سرمادهی مرطوب ثبت گردید. اما بالاترین میزان گلوکز (51/58 میلی گرم بر گرم وزن تر بافت) متعلق به هفته ششم تیمار پوترسین بود. کمترین میزان روغن (01/18 درصد) در هفته شانزدهم تیمار جیبرلین مشاهده گردید. با توجه به نتایج موجود، می توان جیبرلین به تنهایی یا در ترکیب با سرمادهی را به عنوان یک روش قابل اعتماد جهت رفع رکود و بهبود جوانه زنی بذور فندق پیشنهاد کرد. واژه های کلیدی: سرمادهی مرطوب، جوانه زنی، جیبرلین، فاکتورهای بیوشیمیایی، فندق
حسن ساعی آهق محمد مهدی شریفانی
ترکیدگی میوه یک نقص فیزیولوژیکی محدود کننده کشت و کار انار است با این وجود تحقیق جامعی درمورد خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی و ارتباط آن با ترکیدگی انجام نشده است. در این تحقیق خصوصیات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی در دو رقم و ارتباط این عوامل با ترکیدگی میوه بررسی شده است. با این هدف رقم ملس ساوه و رقم یوسف خانی به ترتیب به عنوان ارقام حساس و مقاوم به ترکیدگی انتخاب شدند. نمونه برداری در طول دوره رشد و مرحله نهایی رسیدن میوه و بعد از ظهور ترکیدگی در میوه ها صورت گرفت. میوه های هر دو رقم در دو گروه میوه های سالم و ترکیده دسته بندی شدند و به ترتیب کد 0 و 1 به عنوان شاخص ترکیدگی به آن ها داده شد. ضخامت پوست، حجم نهایی میوه، شکل میوه، وزن پوست میوه، وزن 100 آریل ونسبت وزن آریل به وزن کل میوه، مقادیر کلسیم و پکتین محلوله شده برای هر میوه ثبت شد. خصوصیت بیومکانیکی پوست در سه زمان به ترتیب یک ماه قبل از برداشت، دو هفته قبل از برداشت و زمان برداشت در هر رقم انجام شد. نمودار تنش -کرنش، مقادیر حداکثر تنش و کرنش و مادول سکانت برای هر نمونه محاسبه شد. داده ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، رگرسیون لجستیک دو طرفه و طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی آنالیز شدند. نتایج نشان داد که با وجود تفاوت معنی دار در ضخامت پوست دو رقم بین این عامل و مقاومت به ترکیدگی ارتباط معنی داری وجود نداشت. همبستگی معنی داری یبن حجم میوه، شکل میوه و مقادیر نسبت وزن آریل و پوست میوه به کل میوه وجود داشت. در طول دوره رسیدن خصوصیت بیومکانیکی پوست در هر دو رقم تغییر پیدا کرد. در زمان برداشت در رقم یوسف خانی به طور معنی داری بیشتر از ملس ساوه بود. مادول سکانت به عنوان شاخص سفتی بافت پوست در رقم ملس ساوه به طور معنی داری بیشتر از رقم یوسف خانی بود. همچنین نقطه تسلیم بیولوژیکی در رقم ملس ساوه مشاهده شد
سهیل سلطانی اسماعیل سیفی
چکیده یکی از مهمترین عوامل در گسترش موفق سطح زیر کشت درختان زیتون، شناسایی و انتخاب رقم مناسب برای هر منطقه جغرافیایی برای تولید کمی و کیفی روغن زیتون می باشد. به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی 12 ژنوتیپ مختلف زیتون بر اساس صفات مورفولوژیک، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. صفات کمی مورد ارزیابی شامل طول میوه، قطر میوه، ضخامت میوه، وزن میوه، طول هسته، قطر هسته، ضخامت هسته، وزن هسته، طول برگ و عرض برگ بود. صفات کیفی شامل محل بیشترین قطر میوه، تقارن میوه، شکل نوک میوه، شکل ته میوه، وجود عدسک، تراکم عدسک، وجود پستانک، شکل میوه، تقارن هسته، محل بیشترین قطر هسته، شکل نوک هسته، شکل ته هسته و شکل هسته بود. شاخصهای کیفی روغن زیتون نظیر اسیدیته، ارزش پراکساید، شاخص های اسپکتروفتومتری k232 ,k270، کلروفیل و کارتنوئید کل و ترکیب اسیدهای چرب روغن مطالعه گردید. تجزیه خوشه ای بر اساس داده های کمی مورفولوژیک، ژنوتیپ-ها را در سه کلاستر اصلی گروه بندی نمود. نتایج نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر درصد روغن در ماده خشک و تر تنوع قابل ملاحظه ای دارند. در مرحله بعد کیفیت روغن در چهار ژنوتیپ برتر از نظر درصد روغن شامل زرد، بلیدی، لچینو و آربیکن بررسی شد. تجزیه ترکیب اسیدهای چرب نشان داد که رقم بلیدی بالاترین میزان اسید اولئیک و اسید لینولنیک (به ترتیب 06/78، 513/0 درصد) و و رقم زرد، بیشترین میزان اسید پالمتیک (10/19 درصد) را داشتند و ارقام از نظر مقادیر اسید های چرب لینولئیک و استئاریک اختلاف معنی دار نداشتند. بیشترین میزان کلروفیل و کاروتنوئید در روغن رقم لچینو (به ترتیب 163/1 و 718/0 میلی گرم بر کیلوگرم) مشاهده شد. از نظر ارزش پراکساید روغن، رقم لچینو بیشترین میزان (33/11 میلی اکی والان اکسیژن در کیلوگرم روغن) و رقم زرد کمترین میزان (8/7 میلی اکی والان اکسیژن در کیلوگرم روغن) ارزش پراکساید را نشان دادند. بیشترین میزان شاخص اسپکتروفتومتری k232، در رقم آربیکن بود و از نظر شاخص k270، بین ارقام اختلاف معنی دار وجود نداشت. همچنین میزان اسیدیته آزاد در نمونه های روغن اختلاف معنی داری را از نظر آماری نشان نداد. کلمات کلیدی: روغن زیتون، شاخص های فیزیکوشیمیایی، کروماتوگرافی گازی، تجزیه خوشه ای صفات مورفولوژیک.
کوثر نیکدل اسماعیل سیفی
انار با نام علمی punica granatum l. متعلق به خانواده ی punicaceae می باشد. بنابر شواهد موجود، انار بومی مناطق نیمه گرمسیری ایران است که از نظر تنوع، سطح زیر کشت و میزان تولید، مقام اول داراست، از این رو توجه به مدیریت باغ های انار و شناسایی ارقام برتر، امری ضروری است. به این منظور، در بخش اول این پژوهش، 11 رقم انار بومی و استان مازندران و خراسان جنوبی از لحاظ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی بررسی شدند و تفاوت های معنی داری در سطح احتمال یک درصد نشان دادند و ارقام رباب و شیشه کپ، بهترین صفات فیزیکی و رقم وحشی هم بالاترین اسیدیته قابل تیتراسیون، ترکیبات فنولیکی و آنتی اکسیدانی را داشت. ارقام شیرین و قند هم بیشترین ترکیبات قندی را داشتند. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ارقام انار در مراحل مختلف رشدی متفاوت است و این صفات در برخی از ارقام انار ایران در طول بلوغ، به صورت جزئی بررسی نشده است. به این منظور، سه رقم انار بومی شرق استان مازندران، در دو زمان ابتدا و انتها ی فصل، برداشت و مطالعه شدند، نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری در خصوصیات اندازه گیری شده در دو زمان برداشت و بین سه رقم وجود داشت، اکثر صفات فیزیکی به جز ضخامت و درصد پوست، در برداشت دوم بالاترین میزان بودند. همچنین میوه ها در برداشت دوم بیشترین مقدار اسیدیته ی قابل تیتراسیون، ترکیبات فنلی و آنتی اکسیدانی و آنتوسیانینی، اسیدآسکوربیک، مواد جامد محلول و ترکیبات قندی را داشتند. یکی از مشکلات میوه ی انار در ایران، نگهداری نامناسب آن در مناطق مختلف انارکاری است. به منظور یافتن بهترین تیمار در انبارداری و افزایش عمر انباری رقم شیرین، شش تیمار مختلف، اعمال شد و در دو زمان متفاوت انبارداری، خصوصیات شیمیایی، مورد اندازه گیری قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که تیمار پلی اتیلن و واکس، بهترین تاثیر را روی حفظ خصوصیات رقم شیرین در انبار داشتند.
زینب یاورپناه مهدی علیزاده
با توجه به آسیبهای جدی که در دهه های گذشته به واسطه ی استفاده بی رویه از نهاده های شیمیایی و تنظیم کننده های رشد گیاهی برای بالا بردن تولید محصولات کشاورزی، به محیط زیست و سلامت انسانها وارد شده است، لذا امروزه لزوم بهره وری از فن آوریهای نو و جایگزین برای تولید غذای سالم و با کیفیت و حفظ محیط زیست، مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفته است. در این راستا بهره گیری از ترکیبات الکلی نظیر متانول و اتانول، یکی از راه کارهای مناسب در بالا بردن میزان عملکرد و کیفیت محصول، در نظام های کشاورزی پایدار می باشد. پژوهش حاضر طی سال های 1392-1391 در گلخانه مهندس شاهمرادی واقع دراصفهان کلاته از توابع شهر گرگان با هدف بررسی اثر تیمارهای الکلی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی میوه و بوته توت فرنگی رقم گاویتا در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل در 14 تیمار و چهار تکرار به اجرا درآمد. تیمار ها شامل شاهد (آب معمولی)، اتانول و متانول و ترکیب آن ها، هر یک در دو سطح 15 و 30 درصد بود و به دو روش اسپری و آبیاری استفاده گردید. اولین محلول پاشی بر روی بوته های یکساله پس از بر طرف شدن نیاز سرمایی انجام شد. دومین و سومین مرحله نیز با فاصله یک هفته از یکدیگرصورت گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که کاربرد تیمارهای الکلی تاثیر معنی داری بر تمامی صفات مورد مطالعه داشته است. بطوری که بیشترین مقادیر تعداد میوه و عملکرد مربوط به تیمار ترکیب 15 درصد اتانول و متانول بوده و این محلول ها میزان آنتوسیانین، ساکارز، قند کل، سطح برگ و عملکرد را به ترتیب 63، 48، 13، 91 و300 درصد نسبت به شاهد افزایش دادند. لذا با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، مناسب ترین محلول، ترکیب اتانول و متانول، موثرترین غلظت، سطح 15 درصد و کارآمدترین روش، اسپری بود.
ارزو جلالی اسماعیل سیفی
با توجه به اینکه ایران به عنوان یکی از خاستگاه های زیتون در جهان مطرح می باشد شناسایی و حفاظت از ذخایر ژنتیکی، شناسایی باغ های قدیمی و ساماندهی ژنوتییپ های موجود در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.این پژوهش به منظور ارزیابی خصوصیات مورفولوژیکی و بررسی کیفیت روغن در بعضی از ژنوتیپ های زیتون کلکسیون هاشم آباد گرگان انجام شد. در این مطالعه تنوع ژنتیکی 31 ژنوتیپبر اساس صفات مورفولوژیک در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار بررسی شدو صفات کمیو کیفیمیوه، هسته، برگ و گل مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین شاخص های کیفی روغن نظیرشاخص های اسپکتروفتومتری k232وk207، کلروفیل و کاروتنوئید کل، ضریب شکست، ارزش پراکسید و اسیدیتهدر 12 ژنوتیپ روغنی زیتون و برخی خصوصیات بیوشیمیایی میوه در 7 ژنوتیپ کنسروی زیتون مطالعه گردید.نتایج نشان داد که از نظر خصوصیات اندازه گیری شده اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها وجود داشت. بیشترین وزن میوه در ژنوتیپ c10و بیشترین نسبت طول به قطر برگ و میوه در ژنوتیپ j13بود.ژنوتیپ ها از نظر درصد روغن در ماده خشک و تر تنوع قابل ملاحظه ای داشتند. بیشترین میزان کلروفیل و کاروتنوئید در ژنوتیپ a13(به ترتیب 34/8 و 82/3 میلی گرم بر کیلوگرم) مشاهده شد. بیشترین میزان k232 در ژنوتیپ های a2 و d9و همچنین بیشترین میزان k270در ژنوتیپ d9وجود داشت. بیشترین میزان پراکسید (72/13 میلی اکی والان اکسیژن در کیلوگرم روغن) در ژنوتیپ e5و بیشترین میزان اسیدیته در ژنوتیپ h11(71/0 گرم اولئیک اسید بر 100 گرم روغن) مشاهده شد. بیشترین میزان فنل کل (08/8 میلی گرم گالیک اسید برگرم وزن خشک میوه)، فلاونوئید (45/3 میلی گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک میوه) و آنتی اکسیدان (4/17 درصد مهار رادیکال آزاد) به ترتیب مربوط به ژنوتیپ های d6، k9و g4بود. از میان ژنوتیپهای روغنیg9وc9 و از بین ژنوتیپ های کنسروی، k10وk9جزء ژنوتیپ های برتر شناخته شدند و می توانند برای مطالعات تکمیلی، کشت و کار و برنامه های به نژادی مورد استفاده قرار گیرند.
فاطمه صادقیان علی دادار
چکیده هرس سبز یا تابستانه مکمل هرس زمستانه بوده و در طی فصل رشد گیاه انجام میگیرد. هرس سبز در افزایش صفات کمی و کیفی میوه موثر میباشد. عمل تنککردن خوشههای انگور در مرحله تشکیل حبهها در ارقامی که خوشههای متراکم حاصل میکنند، موجب کاهش تعداد حبه و افزایش کیفیت میوه میشود. به منظور بررسی اثر هرس سبز در زمانهای مختلف، بر صفات کمی و کیفی میوه انگور رقم کشمشی آزمایشی با آرایش فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سال 1390 انجام گرفت. همچنین برای بررسی اثر روغنپاشی بر صفات کمی و کیفی میوه انگور رقم کشمشی، آزمایشی در طرح اسپیلت پلات با آرایش فاکتوریل در سال 1390 اجرا گردید. صفات مورد بررسی در این پژوهش، شامل صفات کمی و کیفی از جمله: وزن خوشه، وزن حبه، طول و عرض خوشه، طول و عرض حبه، تعداد خوشه و حبه، عملکرد بوته، سطح برگ، مواد جامد محلول، اسیدیته کل، پی اچ، رنگ و آفتاب سوختگی حبه، درصد تنک خوشه، سوختگی برگ و تعداد شاتبری بودند. نتایج نشان داد که اکثر تیمارها تاثیر معنیداری بر صفات کمی و کیفی میوه در سطح احتمال 1% داشت. در بررسی اثر سطوح مختلف هرس و زمان انجام آن مشخص شد که هرس شش گرهای در زمان آبگیری حبه در مقایسه با سایر سطوح هرس سبب بهبود صفات کمی و کیفی گردید. براساس نتایج بهدست آمده، کاربرد سطوح مختلف غلظت روغن سبب کاهش تعداد حبه در خوشه و در نتیجه افزایش طول حبه و وزن آن شد. همچنین این تیمار سبب افزایش مواد جامد محلول گردید. بین نوع روغنها تفاوت معنیداری بر اکثر صفات مورد بررسی مشاهده نگردید. سطوح 4% روغنها سبب بیشترین درصد آفتاب سوختگیبرگها گردید. واژگان کلیدی: هرس سبز، تنک گل، روغن، حبه، خوشه.
اعظم قاعدی اترآباد حسین زارعی
تکثیر درختچه ی زینتی پر از طریق قلمه ساقه با روش های معمول افزونش گیاهان باغبانی با مشکلاتی مواجه ست. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بهبود تکثیر این درختچه زینتی با قلمه ساقه در گلخانه پردیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 91-1390 انجام گردید. تاثیر زمان قلمه گیری، بستر ریشه زایی و غلظت ibaدر شرایط گلخانه ای تحت سیستم مهافشان به صورت طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. قلمه ها طی دو مرحله در اواخر اسفند ماه و خرداد ماه تهیه شده و پس از فروبری سریع در چهار غلظت ibaشامل: ( 0، 1250، 2500، 5000 ) ppmدر بسترهای مورد نظر کشت شدند. بسترهای مورد بررسی شامل مخلوط حجمی مساوی کوکوپیت+پرلیت، کوکوپیت+ماسه، کوکوپیت+پرلیت+ماسه بودند. در این پژوهش صفات درصد ریشه زایی، میانگین تعداد و طول ریشه، طول بلندترین ریشه، تعداد برگ جدید، تعداد قلمه با شاخه جدید، طول شاخه جدید، وزن تر و خشک ریشه و درصد زندهمانی قلمه ها پس از انتقال به گلدان اندازهگیری شد. نتایج حاصل نشان داد که اثر زمان قلمهگیری، بستر ریشه زایی و غلظت اکسین بر تمامی صفات معنادار بود. بیشترین میانگین صفات در بستر کوکوپیت و پرلیت و در غلظت ppm 5000 مشاهده شد. در خصوص زمان قلمه گیری نیز خرداد ماه با بالاترین مقادیر درصد ریشه زایی، تعداد ریشه، تعداد برگ و طول شاخه به عنوان مناسب ترین زمان قلمه گیری معرفی گردید.
عبداله حسین پور اسماعیل سیفی
این پژوهش با هدف ارزیابی این دو جنبه مهم در چند رقم فندق در ایستگاه تحقیقات فندق آستارا در استان گیلان صورت گرفت. در ابتدا در سه رقم بومی خود گرده افشانی کنترل شده انجام شد. این مطالعه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی صورت گرفت و داده های حاصل با نرم افزار آماری sas آنالیز شدند بر اساس نتایج، ارقام پشمینه و شستک تاحدی و رقم تابستانه کاملاً خود سازگاری گرده نشان دادند. براساس میزان تشکیل خوشه میوه، برای ارقام بومی از بین چهار گرده زای خارجی، و برای ارقام خارجی ازبین سه گرده زای بومی، بهترین گرده زا ها به این صورت بودند: سگورب برای پشمینه؛ بارسلونا برای تابستانه؛ سگورب برای شستک؛ شستک برای بارسلونا؛ شستک برای سگورب؛ پشمینه برای داویانا و پشمینه برای مرویل. در بخش دوم، برخی صفات فیزیکی و ظاهری میوه و مغز و همچنین میزان ترکیبات اصلی مغز به همراه چند عنصر کم مصرف در 12 رقم فندق اندازه گیری و با هم مقایسه شدند. این ارزیابی بر روی چهار رقم تجاری مهم (بارسلونا، سگورب، مرویل (= مرویل دوبولویلر) و داویانا)، چهار رقم بومی ایران (پشمینه، رسمی، شستک و تابستانه) و چهار رقم خارجی کمتر شناخته شده که در سال های اخیر وارد ایران شده اند (نمسا، پرونس، کریستین و پروستوریکا) انجام شد. این بخش در قالب طرح کاملاً تصادفی صورت گرفت و داده ها با نرم افزارهای آماریsas و spssآنالیز شدند. نتایج نشان داد که این ارقام در صفات ظاهری میوه و مغز و ترکیبات مغز با هم اختلاف معنی داری داشتند. ارقام وارداتی به طور کلی نسبت به ارقام ایرانی صفات فیزیکی بهتری داشتند، از جمله میوه ها و مغزهای بزرگتر و درصد مغز بالاتر و البته درصد روغن این ارقام نیز بالاتر بود. با این حال، محتوای پروتئین مغز در ارقام ایرانی نسبت به ارقام خارجی بالاتر بود (09/17 تا 61/24 درصد). رقم «رسمی» صفات برتری مانند محتوای روغن بالا (33/61 درصد) داشت که نشان دهنده اهمیت تحقیقات بعدی بر روی این رقم به عنوان رقمی مناسب جهت کشت در ایران می باشد. رقم پرونس در بین تمام ارقام در چند صفت برترین رقم بود. پرونس بیشترین تعداد میوه در خوشه (58/3)، نازک ترین پوسته (95/0 میلی متر)، بالاترین میزان روغن (44/68 درصد) را داشت. مغز ارقام بارسلونا (83/66%)، مرویل (83/31%) و مرویل (33/34%) به ترتیب بالاترین میزان آهن، منگنز و روی را داشتند. بیشترین میوه های پوک در مرویل (10 درصد) مشاهده شد، در حالی که هیچ میوه پوکی در رقم بومی شستک مشاهده نشد. سگورب دارای بالاترین میزان دوقلویی مغز بود (10 درصد)، در حالی که در ارقام داویانا، مرویل و پشمینه هیچ میوه ای با مغز دوقلو مشاهده نشد. تابستانه بیشترین مغزهای کپک زده را داشت (67/11 درصد)، ولی در میوه های ارقام رسمی و سگورب هیچ مغز کپک زده ای وجود نداشت. درصد مغزهای چروکیده بین 22/2 درصد (بارسلونا) و 44/14 درصد (سگورب) بود. بر اساس نتایج مقایسات میانگین و دندروگرام های رسم شده، تنوع قابل توجهی بین این 12 رقم فندق وجود داشت، که نشان دهنده تنوع ژنتیکی معنی داری در این ارقام است که برای استفاده در برنامه های بهنژادی اهمیت زیادی دارد.
سمیه ابراهیم نیا اسماعیل سیفی
نظر به اهمیت شناسایی و انتخاب رقم مناسب در گسترش موفق سطح زیر کشت درختان زیتون و شناسایی دقیق ارقام بومی با بهترین کیفیت و کمیت روغن، بررسی پیش رو در مورد مطالعه تنوع بعضی از ژنوتیپ¬های زیتون از نظر صفات ریخت¬شناختی و کمیت و کیفیت روغن در منطقه گرگان انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار از بین درختان مجموعه هاشم¬آباد در 10 کیلومتری گرگان انجام شد. خصوصیات ریخت¬شناختی (کمی و کیفی) میوه، هسته و برگ بررسی گردید و تجزیه همبستگی بین آنها انجام شد. بیشترین وزن میوه مربوط به ژنوتیپ i7 (88/3 گرم) و کمترین وزن میوه مربوط به ژنوتیپ e6 با میزان 71/0 گرم بود. بالاترین درصد گوشت مربوط به ژنوتیپ i7 (08/86%) بود. رابطه بین ژنوتیپ¬ها با استفاده از نمودار خوشه¬ای بدست آمد. شش ژنوتیپ پر روغن از بین 32 ژنوتیپ مورد بررسی انتخاب شدند و خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن از قبیل درصد اسیدهای چرب، پراکسید، اسیدیته، شاخص¬های اسپکتروفتومتری (k232 وk270)، کلروفیل و کارتنوئید در آنها تعیین شد. ژنوتیپ e11 (90/59 درصد) بیشترین درصد روغن در ماده خشک را داشت و بیشترین درصد روغن در ماده تر در ژنوتیپ d5 (46/29 درصد) مشاهده شد. کمترین اسیدیته مربوط به ژنوتیپ b7 (24/0 گرم اولئیک اسید بر 100 گرم روغن) و کمترین پراکسید مربوط به ژنوتیپ e11 (3 میلی¬اکی¬والان پراکسید در کیلو گرم روغن) بود. ژنوتیپ f1 (08/0 میلی¬گرم اسیدگالیک بر گرم روغن) و بعد از آن e11 دارای بالاترین میزان فنل روغن بودند. ژنوتیپ a10 دارای بالاترین میزان کلروفیل (72/1 میلی¬گرم بر کیلوگرم) و بالاترین میزان کارتنوئید (70/11 میلی-گرم بر کیلوگرم) بود. ژنوتیپ f9 دارای کمترین شاخص k232 (055/0) و کمترین شاخص k270 (043/0) و بعد از آن ژنوتیپ a10 دارای کمترین شاخص k270 بود. بالاترین میزان اسید اولئیک (03/76 درصد) و پایین¬ترین اسید لینولئیک (24/5 درصد) مربوط به ژنوتیپ a10 بود. ژنوتیپ b7 (78/8 درصد) دارای کمترین میزان اسید پالمتیک بود. از میان ژنوتیپ¬های برگزیده کنسروی ژنوتیپ i7 بالاترین میزان فلاونوئید (31/0 میلی¬گرم کوئرستین برگرم وزن خشک)، بالاترین میزان فنل (40/0 میلی¬گرم گالیک اسید بر گرم)، بیشترین میزان آنتی-اکسیدان (33/83 درصد) و بیشترین میزان آنتوسیانین (91/0 میکرومول در گرم) را دارا بود. طبق بررسی¬های حاصل ، بهترین ژنوتیپ¬های روغنی a10 وe11 ، بهترین ژنوتیپ کنسروی i7 و بهترین ژنوتیپ¬های دومنظوره f10 و b7 بودند.
ملیکه سادات عمرانی خدایار همتی
زیتون (olea europaea) درختی همیشه سبز متعلق به خانواده ی oleaceae می باشد. میوه و برگ های زیتون به دلیل داشتن مواد ثانویه مانند فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی حائز اهمیت هستند. این پژوهش بر اساس طرح کاملا تصادفی بر پایه فاکتوریل در سه تکرار می باشد. نمونه های میوه، برگ روی شاخه های رویشی و شاخه های زایشی 9 ژنوتیپ زیتون در دوسال متوالی و همچنین در فصول بهار و پائیز از 5 منطقه لیوان، اوزینه، نصرآباد، آزادشهر و قازان قایه جمع آوری شدند. متغیرهای اندازه گیری شده شامل: وزن خشک، وزن تر، طول میوه، قطر میوه، طول هسته، قطر هسته، کلروفیل، فنل کل، فلاونوئید کل، اولئوروپین و فعالیت آنتی اکسیدانی بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که مکان رویش برگ، فصل و ژنوتیپ روی متغیرهای اندازه گیری شده در سطح یک درصد و پنج درصد اثر معنی دار داشته است. با توجه به نتایج حاصل شده، بیشترین طول میوه (48/2 سانتی متر) و بیشترین طول هسته (06/2 سانتی متر) مربوط به منطقه قازان قایه در پائیز 91 بود. بیشترین قطر میوه (72/1 سانتی متر) و در مقابل بیشترین قطر هسته (39/1 سانتی متر) مربوط به منطقه قازان قایه در پائیز 92 بوده است. در بررسی اثر سال بر میزان مواد موثره، حداکثر میزان فنل کل (91/27 میلی گرم در گرم وزن خشک) در میوه منطقه آزادشهر بود. همچنین بیشترین مقدار فلاونوئید کل (67/1 میلی گرم در گرم وزن خشک) به برگ روی شاخه رویشی منطقه آزادشهر در پائیز 91 تعلق داشت. میوه منطقه نصرآباد در پائیز 92 دارای بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی (73/92 درصد) بود. حداکثر میزان اولئوروپین (95/9 میلی گرم در گرم وزن خشک) در برگ روی شاخه های زایشی منطقه اوزینه در پائیز 92 مشاهده شد. در ارزیابی اثر فصل بر مواد موثره برگ ها، بیشترین میزان فنل کل (16/27 میلی گرم در گرم وزن خشک) مربوط به برگ روی شاخه زایشی منطقه اوزینه در پائیز 91 بوده است. حداکثر مقدار فلاونوئید-کل (67/1 میلی گرم در گرم وزن خشک) در برگ روی شاخه زایشی منطقه آزادشهر پائیز 92 به دست آمد. برگ روی شاخه زایشی منطقه نصرآباد در پائیز 91 دارای بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی (73/92 درصد) بود. بیشترین میزان اولئوروپین (54/9 میلی گرم در گرم وزن خشک) در برگ روی شاخه رویشی منطقه اوزینه در بهار 91 مشاهده شد. حداکثر میزان کلروفیل (54/82) به برگ روی شاخه رویشی منطقه آزادشهر در پائیز 91 تعلق داشت. با توجه به نتایج به دست آمده ژنوتیپ و فصل برداشت بر میزان مواد موثره تاثیر می گذارند. همچنین محل قرار گیری برگ ها بر تغییر میزان مواد موثره اثر بسزایی دارد. برگ زیتون با داشتن میزان بیشتری اولئوروپین نسبت به میوه های زیتون فعالیت آنتی اکسیدانی بیشتری دارد.
زهرا کیخا اسماعیل سیفی
به¬منظور بررسی و تعیین تنوع برخی از ژنوتیپ¬های انجیر در منطقه¬ی گرگان، مطالعه¬ای روی تعدادی از صفات ریخت شناختی و فیتو¬شیمیایی 42 ژنوتیپ انجیر منتخب صورت گرفت. صفات مورد بررسی شامل خصوصیات ریخت¬شناختی میوه مانند طول، عرض و شکل میوه، طول گردن و دم، قطر روزن، طول پالپ و صفات فیتوشیمیایی شامل پی¬اچ عصاره¬ی میوه، اسیدیته¬ی قابل تیتراسیون، قند کل، آنتوسیانین و ترکیبات آنتی¬اکسیدانی و همچنین صفات ریخت¬شناختی برگ شامل طول و عرض برگ، طول دمبرگ، طول و شکل لوب مرکزی بود. همچنین به-منظور یافتن رابطه¬ی ژنتیکی میان ژنوتیپ¬ها از تجزیه¬ی خوشه¬ای استفاده شد. نتایج تجزیه¬ی واریانس نشان داد که بین همه¬ی صفات مورد مطالعه در ژنوتیپ¬ها اختلاف معنی¬داری در سطح یک درصد وجود دارد. ژنوتیپ 3 و 27 از لحاظ خصوصیات ریخت¬شناختی کمی میوه مانند طول و قطر میوه، طول گردن و طول پالپ (قسمت خوراکی میوه)، نسبت به سایر ژنوتیپ¬ها برتری داشتند. بر اساس صفات فیتوشیمیایی میوه ژنوتیپ 17 داری بیشترین درصد مواد جامد محلول بود. هم¬چنین ژنوتیپ 1 بیشترین میزان آنتوسیانین و قند کل را داشت که این صفات برای مصرف تازه¬خوری و صادرات میوه¬ی انجیر از اهمیت بالایی برخوردار هستند. نتایج همچنین نشان داد که بین برخی از صفات همبستگی مثبت یا منفی معنی¬داری وجود دارد. با انجام تجزیه¬ی خوشه¬ای، ژنوتیپ¬ها در دو گروه اصلی قرار گرفتند. بررسی خصوصیات ریخت¬شناختی و ترکیبات فیتوشیمیایی طی مراحل مختلف رسیدن (غیر¬بالغ، نیمه-بالغ، بالغ و رسیده) میوه در 3 ژنوتیپ انجیر نشان داد که با تکمیل فرآیند رسیدن، طول و قطر میوه، طول گردن و طول پالپ به طور معنی¬داری افزایش یافت. از طرفی دیگر از میزان ترکیبات آنتی¬اکسیدانی مانند فنل و فلاونوئید کاسته و بر میزان قند میوه افزوده شد. در بخش دیگری از این پژوهش مقایسه¬ای بین صفات ریخت-شناسی و فیتو¬شیمیایی محصول بهاره و تابستانه¬ی 3 ژنوتیپ منتخب انجام گرفت. نتایج نشان داد که میوه¬ی محصول تابستانه از نظر اندازه کوچک¬تر از محصول بهاره بود. هم¬چنین محصول تابستانه از میزان مواد جامد محلول و اسیدیته¬ی قابل تیتراسیون بالاتری برخوردار بود.
هدا دلبری حسین زارعی
به منظور بررسی تکتیر رویشی درختچه زینتی گل یخ با استفاده از قلمه ساقه، بستر های ریشه زایی، غلظت های مختلف ایندول بوتیریک اسید، انواع قلمه ساقه، اثرات زمان گرفتن قلمه در دو زمان تیر و شهریور طی دو آزمایش مجزا بررسی گردید. همچنین تکثیر بذری گل یخ به منظور رفع خفتگی بذر نیز بعنوان یک آزمایش مستقل دیگر در پردیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1392-1393 مورد بررسی قرار گرفت. طرح آماری استفاده شده در این پژوهش طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل بود. در بخش تکثیر قلمه ای نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها اثر معنی دار بستر های ریشه زایی، تیمارهای اکسینی و نوع قلمه های ساقه را برای تمامی پارامتر ها مثبت نشان داد. بستر مخلوط کوکوپیت+ پرلیت در بسیاری از پارامتر ها جزء بستر های مناسب بود. زمان قلمه گیری نیز بر تمام پارامتر ها اثر معنی دار داشته و بیشترین میانگین ها مربوط به اوایل تیر ماه بود. همچنین از بین قلمه ها، قلمه ی غیر انتهایی فصل جاری در تمامی پارامتر ها به عنوان قلمه برتر شناخته شد.در مورد تیمار اکسینی، بیشترین درصد ریشه زایی، وبالاترین داده در تمام صفات در غلظت 4000 میلی گرم در لیتر بود. در بررسی تکثیر جنسی گل یخ تیمارهای خراشدهی با سمباده، ماسه، اسید سولفوریک(15،10،5 دقیقه)،آب گرم70 درجه سانتیگراد وجداسازی پوست بعد از خیساندن به مدت 24 ساعت بر روی بذر اعمال شد.در این آزمایش صفات مورد اندازه گیری شامل درصد وسرعت جوانه زنی بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که درصد وسرعت جوانه زنی در سطح 1درصد معنی دارشده و تیمار خراش دهی با سمباده نسبت به بقیه تیمارها برتری داشت.
فهیمه فیضی اسماعیل سیفی
انار بدلیل فعالیت آنتی اکسیدانی و محتوای ترکیبات ضدسرطانی بالا یکی از قدیمی ترین و سالم ترین میوه های خوراکی محسوب می شود. امروزه انار در شرایط اقلیمی بسیار متغیری پرورش می یابد که نشان دهنده ی انعطاف پذیری، سازگاری و محدوده ی وسیع تنوع ژنتیکی آن است. ایران از نظر سطح زیر کشت تجاری، تنوع و مرغوبیت ارقام، میزان تولید و صادرات انار رتبه ی اول جهان را در اختیار دارد. ایران همچنین دارای تنوع اقلیمی خاصی است که کیفیت و ارزش غذایی انار را تحت تأثیر قرار می دهد. تاکنون، مطالعات بسیار کمی در مورد اثرات اقلیمی مختلف بر خصوصیات کیفی این میوه در کشور انجام شده است. بنابراین، در این تحقیق، خصوصیات فیزیکوشیمیایی دو رقم تجاری معمول انار (ملس و یوسف خانی) در سه شرایط اقلیمی متفاوت (مناطق ساری، علی آباد و ساوه) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رقم و منطقه ی رشد اثر معنی داری بر میزان فلاونوئید و آنتی اکسیدان آب میوه نداشت، امّا چگالی، طول میوه و تاج آن، نسبت طول به قطر میوه و تاج آن، پی اچ، هدایت الکتریکی، مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، شاخص طعم آب میوه، تعداد و درصد آریل، قطر و نسبت طول به قطر آریل و قطر و درصد بذر، تعداد دیواره های غشایی حجره ها و درصد بافت اسفنجی پوست را تحت تأثیر قرار داد. امّا اثر متقابل رقم و منطقه بر سایر صفات معنی دار نبود و نتایج نشان داد که رقم یوسف خانی تاج قطورتر و بذر طویل تر و آنتوسیانین آب میوه بالاتر امّا درصد آب میوه، وزن 100 آریل، وزن آب 100 آریل و طول آریل کم تری نسبت به رقم ملس داشت. در بین مناطق مورد مطالعه نیز مناطق ساری و علی آباد با داشتن شرایط آب و هوایی مرطوب تر دارای بالاترین درصد آب میوه، آنتوسیانین و ویتامین ث آب میوه و کم ترین ضخامت دیواره ی غشایی حجره ها بودند. منطقه ی ساوه نیز با دارا بودن شرایط گرم و خشک کویری بیش ترین وزن و حجم میوه و کم ترین نسبت طول به قطر بذر و درصد رطوبت بذر را به خود اختصاص داد. بالاترین وزن 100 آریل، وزن 100 بذر، طول آریل و بذر و درصد بافت اسفنجی و درصد رطوبت پوست نیز در منطقه ی ساری بدست آمد. منطقه ی علی آباد بیش ترین میزان فنل آب میوه و کم ترین درصد دیواره ی غشایی حجره ها و درصد رطوبت آن ها را دارا بود.