نیاز به کاشت و اصلاح گیاهان با توجه به افزایش جمعیت روز به روز بیشتر می شود. لذا ارزیابی های گوناگون جهت شناسایی و استفاده از منابع ژنتیکی موجود صورت می گیرد. به همین منظور آزمایشی با 27 لاین انتخابی از نسل f7 لوبیا چیتی ارسالی از مرکز بین المللی سیات و یک شاهد محلی همراه با 2 رقم شاهد تلاش و cos-16 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در بهار 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا گردید. بین تیمارهای مورد بررسی از لحاظ صفات فیزیولوژیک شاخص محتوای کلروفیل و شاخص سطح برگ و تمام صفات فنولوژیک و زراعی اختلاف معنی داری مشاهده شد که نشان دهنده تنوع ژنتیکی بالا در بین لاین های موجود از لحاظ این صفات می باشد. تجزیه خوشه ای به منظور گروهبندی تیمارها، با استفاده از روش وارد و بر اساس صفات فنولوژیک، لاین ها را در 3 کلاستر و بر اساس صفات فیزیولوژیک، زراعی و همچنین کل صفات مورد بررسی در 4 کلاستر قرار داد. تجزیه به مولفه های اصلی با این چهار دسته صفت نیز گروهبندی نسبتاً مشابهی ایجاد کرد. تجزیه به مولفه های اصلی کل صفات اندازه گیری شده نشان داد که صفات چگالی دانه، ارتفاع بوته، روز تا رسیدگی کامل، روز تا 50% گلدهی و وزن دانه تک بوته بیشترین ضریب تبیین را در مولفه اول، صفات تعداد غلاف در بوته و گسترش بوته ها روی ردیف در مولفه دوم و صفات نسبت سطح برگ، وزن مخصوص برگ و شاخص سطح برگ بیشترین ضریب تبیین را در مولفه سوم داشتند. مقایسه میانگین ها، روابط بین صفات، نتایج تجزیه کلاستر و همچنین تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که در اکثر صفات مهم لاین های 20، 2، 12، 21 و 5 نسبت به سایر لاین ها برتری داشتند.