نام پژوهشگر: رضوان اله کاظمی
قاسم عشوری محمود بهمنی
ماهی ها می توانند دوره هایی از محرومیت غذایی یا گرسنگی را در طبیعت و در آبزی پروری تجربه کنند. این مطالعه جهت ارزیابی استراتژی های متابولیکی و اندوکراینی خاص تاس ماهی سیبری acipenser baerii با میانگین وزنی 43/0±32/19 گرم به مدت 80 روز در رو به رو شدن با دوره گرسنگی کوتاه مدت و به دنبال آن غذادهی مجدد انجام گرفت. پس از 10 روز سازگاری با شرایط آزمایشی 18 ماهی به صورت کاملاً تصادفی در هر یک از 12 مخزن مدور فایبرگلاس 500 لیتری توزیع شدند. بچه ماهیان چهار رژیم غذایی متفاوت را تجربه کردند: تیمار شاهد چهار وعده در روز تا حد سیری تغذیه شد، تیمار اول 2 روز گرسنگی و 8 روز غذادهی مجدد، تیمار دوم 4 روز گرسنگی و 16 روز غذادهی مجدد و تیمار سوم 8 روز گرسنگی و 32 روز غذادهی مجدد را تجربه کردند و این سیکل ها تا پایان 80 روز آزمایش ادامه یافت. زیست سنجی از ماهیان در وسط و انتهای دوره آزمایشی صورت گرفت. نمونه های خون در وسط و انتهای دوره آزمایش گرفته شد. تیمارهای آزمایشی در وسط (روز 40) و انتهای آزمایش (روز 80) اختلاف معنی داری (05/0<p) در وزن نشان ندادند، بجز تیمار 2 در پایان آزمایش که اختلاف معنی داری را در وزن با شاهد نشان داد (05/0>p). دوره های گرسنگی کوتاه مدت و غذادهی مجدد اختلاف معنی داری را در مقادیر کورتیزول پلاسما در مقایسه با شاهد نشان نداند (05/0p>). در روز 40 آزمایش مقادیر پلاسمایی تری یدوتیرونین (t3) در هر سه تیمار آزمایشی کمتر از شاهد بود، اما تنها در تیمار 1 این کاهش معنی دار بود (05/0>p). مقادیر پلاسمایی تیروکسین (t4) و گلوکز خون در وسط دوره آزمایش بین تیمارهای گرسنگی و شاهد اختلاف اختلاف معنی داری را نشان نداند (05/0p>). در مقایسه بین دوره های گرسنگی کوتاه مدت و غذادهی مجدد، مقادیر t3 پلاسما و گلوکز خون، هر دو در طی محرومیت غذایی کاهش جزئی و پس از تغذیه مجدد افزایش یافته و تا حدودی مقادیر گروه کنترل بازیابی گردید. مقادیر t4 پلاسما در این آزمایش در بیشتر مقایسات اختلاف معنی داری نشان نداد (05/0<p). در میانه و انتهای دوره آزمایشی، در مقایسه بین تیمارهای آزمایشی و شاهد اختلاف معنی داری در شاخص کبدی (hsi) و شاخص (dsi) دستگاه گوارش مشاهده نگردید (05/0<p)، اما هر دوی این شاخص ها در طی دوره های گرسنگی کاهش معنی داری را نشان دادند (05/0>p). نتایج نشان می دهد که مصرف ذخایر انرژی در طی گرسنگی در تاسماهی سیبری acipenser baerii ممکن است بدون دخالت کورتیزول باشد. همچنین، تاسماهی سیبری توان سازگاری متابولیکی با گرسنگی کوتاه مدت را دارد، و بنابراین پس از غذادهی مجدد بیشتر پارامترها تا حدودی به سطوح پیش از گرسنگی برگشتند.