در این رساله تلاش شده است بر اساس نثر قرنهای پنجم و ششم سیمای ایران آن سالها معرفی گردد. سعی گردآورنده بر این بوده تا تمام آثار مهم بررسی شود به گونه ای که این کتابها تمام موضوعها را اعم از تاریخ، جغرافیا، عرافان و تصوف ، سیاست ، نجوم و ... را شامل باشد. پس از جمع آوری مطالب که همه آنها برای جامعه شناختی اساسی و لازم بود نوبت به دسته بندی و تنظیم آنها رسید. برای مرتب کردن این اطلاعات آشفته الگوی جامعی وجود نداشت فقط در برخی موارد مثل دربار الگویی همچون کتاب آئین شهریاری ایران بر بنیاد شاهنامه وجود داشت که مطالب این بخش بر اساس الگوی موجود تنظیم شد سایر یافته ها نیز با صرف وقت بسیار و برخی مطالعات جنبی و با راهنمائیهای استادان گرانقدر آقایان دکتر رضا نزابی نژاد و دکتر محمدمهدی رکنی امکان پذیر شد. این یافته ها بر اساس موضوع و با در نظر گرفتن زمان تعریف کتاب از آغاز قرن 5 به بعد تنظیم و مرتب گردید. مثلا در بخش ازدواج مطالب از مرحله خواستگاری شروع و با ذکر ملاک دختران و پسران برای تعیین همسر، تعین مهریه، مراسم عقد و ... ادامه یافت . همین طور سایر مطالب . امید آنکه این تلاش در جهت معرفی جامعه ایران در دو قرن مذکور مفید واقع شده باشد.