سرما یک محرک تنش زای محیطی است که موجب تغییر در فرآیندهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاه می گردد و خسارات اقتصادی زیانباری را در بخش کشاورزی سبب می شود. گیاه گوجه فرنگی گیاهی حساس به سرماست و در شرایط سرما صدمه می بیند. در این تحقیق، اثر تنش سرما بر روی صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک، و همچنین بهینه سازی کشت بافت سه واریته گیاه گوجه فرنگی (lycopersicon esculentum) شامل: superqueen، nemador و uc-105 انجام شد. در آزمایش اول، اثر تنش سرما (4 درجه سانتیگراد) در شرایط 4، 7، 11 و 21 روزه، صفات نشت الکترولیت، پرولین، تغییرات پروتئینی، تعداد برگ، تعداد گره و فاصله بین گره مورد بررسی قرار گرفت. تغییرات پروتئینی توسط sds-page بررسی شد. در آزمایش اول، طرح به صورت آزمایشات فاکتوریل 3×2 بر پایه طرح کاملاً تصادفی (crd) با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول، تنش سرما شامل s0 (بدون تنش) و s1 (تنش سرما در دمای 4 درجه سانتیگراد) و فاکتور دوم واریته (v) که شامل واریته های v1 (uc-105)، v2 (nemador) و v3 (superqueen) می باشد. در آزمایش دوم، طرح به صورت آزمایشات فاکتوریل 2×3×3 بر پایه طرح کاملاً تصادفی (crd) با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل تنظیم کننده های رشدی (g) که خود شامل سطوح g0 (بدون تنظیم کننده رشدی)، g1 (1 mg/l 2,4-d + 0.5 mg/l kin) و g2 (2 mg/l 2,4-d + 0.5 mg/l kin) است، واریته (v)، شامل uc-105 (v1)، nemador (v2) و superqueen (v3)، ریزنمونه (e)، شامل ساقه چه (e1) و ریشه چه (e2) می باشد. کالوس زایی در ریزنمونه-های ساقه چه و ریشه چه در محیط کشت ms بدون تنظیم کننده رشد و دو غلظت 2,4-d (1,2mg/l) و تنظیم کننده رشدی کینتین در غلظت 0.5mg/l صورت گرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد که تنش سرما موجب افزایش میزان پرولین و نشت الکترولیت گیاه نسبت به شرایط بدون تنش می شود اما میزان رشد (تعداد برگ، تعداد گره و فاصله بین گره) را کاهش می دهد. همچنین مقدار برخی از پروتئین ها کاهش یافته و برخی باندها نیز از بین رفتند. با توجه به نتایج آزمایش اول می توان چنین استنباط کرد که واریته سوپرکوئین تحت تنش نسبت به دو واریته دیگر از میزان نشت یون کمتر و محتوای پرولین بیشتری برخوردار بوده و همچنین میزان پروتئین در باندهای در این واریته نسبت به دو واریته دیگر، تغییرات کمتری را نشان می دهد. در نتیجه، واریته سوپرکوئین نسبت به دو واریته دیگر مقاوم تر است. نتایج آزمایش دوم نیز نشان داد که بیشترین درصد کالوس زایی در ریزنمونه ساقه چه در تیمار 2,4-d 1 mg/l همراه با 0.5 mg/l kin مشاهده گردید.

.به منظور بررسی تأثیر کشت مریستم به تنهایی و همراه با تیمار الکتروتراپی در دو ریزنمونه جوانه و گیاهچه بر روی میزان باززایی و تولید گیاهان عاری از ویروس آزمایشی به صورت فاکتوریل 2×2 در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش قبل از کشت مریستم و انجام الکتروتراپی تست الیزا جهت شناسایی آلودگی ویروسی ریزنمونه های آلوده انجام شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد بیشترین ارتفاع گیاهچه، تعداد برگ، تعداد گره و طول ریشه مربوط به گیاهچه مریستمی حاصل از جوانه بدون تیمار الکتروتراپی بود. میزان باززایی گیاهچه های مریستمی از هر دو ریزنمونه جوانه و گیاهچه بدون تیمار الکتروتراپی بیشتر از هر دو ریزنمونه با تیمار الکتروتراپی بود.سپس بر روی گیاهچه های بدست آمده تست الیزا انجام شد، نتایج تست الیزا نشان داد که گیاهچه های مریستمی حاصل از هر دو ریزنمونه جوانه و گیاهچه با تیمار الکتروتراپی گیاهان عاری از ویروس تولید کردند اما گیاهچه های مریستمی حاصل از هر دو ریزنمونه جوانه و گیاهچه بدون تیمار الکتروتراپی آلودگی نشان دادند. در قسمت دوم این پژوهش اثر غلظت تنظیم کننده های رشد 2,4- d (4، 2، 1، 0 میلی گرم بر لیتر) و kin (25/0 میلی گرم بر لیتر) با محیط msبر روی تولید کالوس از دو ریزنمونه برگ و میان گره گیاه سیب زمینی واریته آگریا مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل 4×2 در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در 4 تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد کالزایی در ریزنمونه برگ در غلظت 2 میلی گرم بر لیتر (2,4-d) و در ریزنمونه میان گره در غلظت 4 میلی گرم بر لیتر (2,4-d) بود. بیشترین قطر و وزن تر کالوس در ریزنمونه برگ و میان گره در غلظت 2 میلی گرم بر لیتر (2,4-d) بدست آمد.

استفاده از نهاده های زیستی و کاربرد مواد ارگانیگ برای بهبود کیفیت محصولات کشاورزی به همراه افزایش مقدار تولید بدون افزودن سطح زیر کشت از مسائل مهم در کشت هیدروپونیک (کشت بدون خاک) به شمار می رود. بدین منظور آزمایشی با هدف ارزیابی عصاره های ورمی کمپوست جهت جایگزینی این مواد با ترکیبات شیمیایی در کشت هیدروپونیک گوجه فرنگی در فیتوترون تجهیز شده در شروع آزمایش در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی در سال 92-1390 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل و بر پایه قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در فیتوترون هیدروپونیک در بستر پرلیت و کوکوپیت به اجرا در آمد. فاکتور اول شامل دو رقم گوجه فرنگی (سیندا و نیوتن)و فاکتور دوم شامل چهار محلول غذایی (عصاره ورمی تی دام، عصاره ورمی تی مخلوط، عصاره ورمی واش دام و عصاره ورمی واش مخلوط)به همراه تیمار شاهد (کشت خاک) بود. بر اساس نتایج بدست آمده تأثیر رقم تنها بر صفات تعداد برگ، ارتفاع ساقه، وزن خشک برگ و وزن خشک کل معنی دار شد و تأثیر محلول های غذایی برای همه صفات بجز وزن خشک ریشه معنی دار گردید. اثر متقابل رقم و محلول برای همه صفات بجز وزن خشک ریشه بسیار معنی دار شد. نتایج حاصل از تجزیه صفات کیفی عصاره ها نشان داد که اثر تیمار محلول های غذایی برای عناصر فسفر و پتاسیم معنی دار نشد ولی برای سایر عناصر در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. عصاره ورمی تی مخلوط برای تمام صفات کیفی اندازه گیری شده دارای بیشترین مقدار بود. نتایج حاصل از اثر متقابل رقم در محلول های غذایی نیز برای صفات کیفی نشان داد که تیمار ورمی تی مخلوط و ورمی تی دام برای هر دو رقم سیندا و نیوتن بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد. از طرفی تجزیه نتایج حاصل از صفات کیفی موجود در تیمار های آزمایشی نشان داد که عامل زمان برای اکثر صفات با اطمینان 99 درصد معنی دار شد. همچنین نتایج جذب عناصر غذایی طی مرحله رشد رویشی گوجه فرنگی نشان داد که روند جذب برای عناصر پتاسیم، فسفر، گوگرد، مس و آهن در اکثر تیمار ها به صورت افزایشی مشاهده شد اما برای عناصر روی و منگنز با گذر زمان این روند به صورت کاهشی بود.

آفتابگردان helianthus annuus l.)) یکی از مهم ترین گیاهان روغنی به شمار می آید. در دو دهه گذشته روش های مختلفی شامل اندام زایی و جنین زایی سوماتیکی برای باززایی آفتابگردان به کار گرفته شده است. در پژوهش حاضر، توانایی تولید جنین های سوماتیکی از جنین های نابالغ، تأثیر ترکیب محیط روی تکثیر شاخه های جانبی از قطعات میانگره گیاهچه های کشت بافتی دو هیبرید پرمحصول ایرانی آفتابگردان و تولید بذر مصنوعی از این دو ریزنمونه مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایشات در آزمایشگاه کشت بافت مرکز تحقیقات کشاورزی کرمانشاه به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار اجرا شد. جنین های سوماتیکی در دو هیبرید به صورت مستقیم در محیط حاوی mg/l ba 2 و mg/l naa 0/25 به تعداد بیش تر و با سرعت بیش تر ظاهر شدند. افزایش غلظت هورمون ها در محیط سبب تشکیل کالوس، گل دهی و شیشه ای شدن قطعات میانگره شده و تکثیر شاخه های جانبی در هیبریدآذرگل در محیط حاوی mg/l ba 0/5 و در هیبرید فرخ در محیط فاقد تنظیم کننده های رشد نسبت به سایر ترکیبات محیطی تعداد شاخه های جانبی بیش تری ایجاد کرد. جنین های سوماتیکی و نوک شاخه ها با استفاده از آلژینات سدیم سه درصد و کلرید کلسیم 100 میلی مولار کپسوله شدند. کاربرد مواد غذایی و تنظیم کننده های رشد موجب بهبود رشد ریزنمونه های کپسوله گردید و با افزایش مدت زمان نگهداری بذرهای مصنوعی در دمایc 4 جوانه زنی و رشد گیاهچه ها در تمام ریزنمونه ها کاهش پیدا کرد که این کاهش در ریزنمونه های کپسوله نشده بیش تر بود. باززایی بذرهای مصنوعی در شرایط بیرون شیشه ای به شدت تحت تأثیر حضور مواد غذایی در ماتریکس آلژینات قرار گرفت. بین ریزنمونه های به کاربرده شده جهت تولید بذر مصنوعی، اختلاف چندانی مشاهده نشد بنابراین تولید بذر مصنوعی از طریق ریزنمونه های رویشی می تواند در تناوب با استفاده از جنین های سوماتیکی جهت تولید بذر مصنوعی در آفتابگردان قرار گیرد.

به منظور بررسی تأثیرروش های مختلف پرایمینگ بر جوانه زنی و رشد اولیه شش رقم گندم نان (سرداری، زارع، سیوند، ریژاو، پیشگام، آذر2) هفت آزمایش جداگانه طی سال های 1391 و 1392 خورشیدی در آزمایشگاه و گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی کرمانشاه صورت گرفت. ابتدا چهار آزمایش مجزا بر روی شش رقم گندم یاد شده انجام شد که عبارتند از: 1-پرایمینگ بذر ارقام با تیمارهای (جیبرلیک اسیدppm50، سالیسیلیک اسیدppm 50، نیترات پتاسیم1% و هیدروپرایمینگ) 2- پرایمینگ بذر ارقام با هیومیک اسید در چهار سطح (صفر، 2.5%، 5% و10%) 3- پرایمینگ بذر ارقام با ساکارز در چهارسطح (صفر،1%، 3%و 5%) و 4-اسموپرایمینگ بذر ارقام با استفاده از پلی اتیلن گلایکول6000 درسطوح پتانسیل اسمزی (شاهد، 4-، 8–،10- بار) بود. این آزمایش ها به صورت فاکتوریل دو عاملی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. و بهترین تیمارها برای آزمایش گلدانی(به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار) انتخاب شد. ارقام گندم با تیمارهای برتر در دو عمق کاشت 5 و10 سانتی متر نسبت به شاهد مورد بررسی قرارگرفت و در لیوان (طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل) نیز صورت گرفت. نتایج نشان داد که پرایمینگ بذر سبب بهبود پارامترهای جوانه زنی می شود. همچنین سبب افزایش درصد و سرعت جوانه زنی بذرهای پرایم شده بیشتر از شاهد بود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که پرایمینگ بذر باعث بهبود مولفه های جوانه زنی گندم در شرایط تنش خشکی می شود و مقاومت گیاهچه های گندم را در مقابل تنش خشکی در مرحله جوانه زنی افزایش می دهد. در بین پیش تیمارهای بذر، جیبرلیک اسید بهترین تیمار پرایمینگ برای بهبود پارامترهای جوانه زنی بود.

کشت مخلوط یکی از روش های بهره وری بیشتر از منابع طبیعی است. در این نوع کشت گیاهانی که دارای اختلافات فیزیولوژیک و ریخت شناسی بیشتری هستند بهتر می توانند با هم ترکیب شده و اجزای مخلوط مناسب تری را تشکیل دهند. افزایش تولید در چند کشتی نسبت به تک کشتی، به وجود اختلاف های مورفولوژیک و نیازهای غذایی متفاوت گیاهان و در پی آن بهره گیری بهتر از عوامل محیطی مانند نور، آب و مواد غذایی موجود در خاک نسبت داده شده است. از اینرو به منظور بررسی کشت مخلوط ذرت شیرین و سیب زمینی آزمایشی دو ساله در سالهای زراعی 1390 و 1391 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه به اجرا در آمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل 9 ترکیب مخلوط ذرت شیرین (شامل تراکم های 5/3، 5/5 و 5/7 بوته در متر مربع) و سیب زمینی (شامل تراکم های 5/3، 5/5 و 5/7 بوته در متر مربع) و 6 تیمار خالص بودند. بر اساس نتایج بدست آمده در ترکیب های مختلف ذرت شیرین و سیب زمینی در دو سال آزمایش، بیشترین عملکرد بلال تازه ذرت شیرین و غده سیب زمینی در کشت خالص آنها بدست آمد. در تراکم های مختلف مخلوط بیشترین عملکرد بلال تازه ذرت شیرین در ترکیب تیماری 5/7 بوته ذرت شیرین با 5/3 بوته سیب زمینی حاصل گردید. بیشترین عملکرد غده سیب زمینی هم در ترکیب تیماری 5/3 بوته ذرت شیرین با 5/7 بوته سیب زمینی بدست آمد. بر اساس نتایج حاصل از ارزیابی سودمندی کشت مخلوط ذرت شیرین و سیب زمینی، نسبت برابری زمین در همه ترکیب های مخلوط بزرگتر از یک بود که بیشترین آن در دو سال آزمایش در ترکیب 5/3 بوته ذرت شیرین با 5/3 بوته سیب زمینی بدست آمد.ارزیابی شاخص های رقابتی نشان داد که در دو سال آزمایش ذرت شیرین گونه چیره بود و در مقایسه با سیب زمینی از توان رقابتی بیشتری برخوردار بود. به همین جهت به دلیل پایین بودن توان رقابتی سیب زمینی در تراکم های بالای ذرت شیرین، عملکرد سیب زمینی کاهش یافت. واژه های کلیدی: ذرت شیرین، سیب زمینی، کشت مخلوط، نسبت برابری زمین.

چکیده ندارد.