الف. موضوع و طرح مساله (اهمیت موضوع و هدف): در روند جهانی سازی تجارت، تولید کنندگان در عرصه های گوناگون تلاش می نمایند فروش فراورده ی خود را به دیگر نقاط جهان گسترش دهند. از این روی، برای فرستادن کالا ها به بازار های دیگر کشور ها، نیاز به سازگار کردن آن ها به گونه ای که مورد پسند و پذیرش کاربران کشورهای هدف باشد، پدید می آید. این پدیده بومی سازی خوانده می شود. بومی سازی بازی های رایانه ای از پایه و ریشه با بهره گیری از آمیزشی از فرایند های ترجمه ایِ گوناگون، مانند ترجمه ی گفتاری، آواگذاری (دوبله)، زیرنویس گذاری، برگردان های فنی، تخصصی و... روی می دهد. این پایان نامه کوششی است برای شناخت ساز و کار ها، رهیافت ها و تلاش های پدیدار شده در پیوند با بومی سازی بازی های رایانه ای در سال های سپری شده در ایران. ب. مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: در این پایان نامه مبنا های علمی جهانی «بومی سازی» در مفهوم عام و همچنین منابع ویژه ی بومی سازی بازی های رایانه ای مورد بهره برداری بوده اند. چارچوب نظری بومی سازی، گردآوردی (مجموعه ای) از اندیشه های کنونی ترجمه به ویژه آن دسته نظریاتی که در پیوند با برگردان های چند رسانه ای هستند، می باشد. پرسش تحقیق: چه کوشش هایی در پیوند با و برای بومی سازی بازی های رایانه ای در سال های سپری شده در ایران رخ داده است؟ پ. روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روش های نمونه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: مفاهیم مورد استفاده در امر بومی سازی، مفاهیمی است که برای ترجمه بخش های مختلف ترجمه پذیر یک بازی رایانه ای کاربرد دارند. برای بررسی بازی های بومی سازی شده تعداد ده بازی رایانه ای که مشخصات بازی های بومی سازی شده را به خوبی نمایندگی می کردند برگزیده شدند. بخش هایی که بومی سازی شده بود بررسی گردید و نگاشته شد. داده های به دست آمده در نمودار ها و جدول های گوناگون به نمایش در آمد. ت. یافته های تحقیق: به نظر می رسد بازی های شبیه ساز ورزشی بیش از دیگر بازی ها بومی سازی شده باشند. بومی ساز های ایرانی افزون بر بومی سازی برای بازی های وارد شده به کشور، بازی های فرستاده شده از ایران به انگلستان را نیز برای بازار آن کشور بومی سازی نموده اند. خشونت در بازی های رایانه ای وارد شده به ایران دگرگونی چشمگیری در روند بومی سازی پدید نمی آورد. پوشش بانوان در بازی های رایانه ای می تواند همه ی فرایند بومی سازی را دگرگون سازد. ث. نتیجه گیری و پیشنهاد ها: چنین می نماید که بومی سازان ایرانی به دلیل عدم دسترسی به رمز های برنامه نویسی و همچنین فناوری لازم، بیشتر متمایل به زدودن بخش های بازی ها باشند، تا بهبود و سازگار کردن آن ها. زیرنویس گذاری هنوز گسترده نیست و ظاهراً به دلیل عدم دسترسی به فناوری لازم برای دخالت در رمز بازی ها است. دوبله (صداگذاری) بسیار متداول است. بسیاری عناصر دیگر هنوز جای بررسی بسیار دارند.

الف. موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): در حوزه ترجمه ادبی بیشترین مباحث و تحلیل ها به حوزه ترجمه شعر مربوط میشود. بحث و تحلیل راهبردهای مترجمان انگلیسی رباعیات می تواند برای آنهایی که به نحوی با مباحث ترجمه ادبی به طور اعم و ترجمه شعر به طور اخص سروکار دارند مفید باشد. این تحقیق در پی شناسایی، توصیف و مقایسه ی راهبردهای ترجمانی است که مترجمان انگلیسی رباعیات خیّام در ترجمه هایشان اتخاذ کرده اند. ب. مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری، پرسشها و فرضیه ها: چارچوب نظری این تحقیق مدل نظری جونز (1997) می باشد که در آن شیوه های ترجمه شعر به چهار نوع یعنی؛ 1. تحت اللفظی، 2. ترجمه تقریبی، 3. اقتباس و 4. تقلید تقسیم شده است. پرسشهای این تحقیق عبارتند از؛ 1. کدامیک از راهبردهای ترجمانی جونز بیشتر توسط مترجمان به کار رفته اند؟ 2. راهبردهای اتخاذ شده اختیاری هستند یا اجباری؟ 3. آیا هیچ نوع قاعده مندی در اتخاذ این راهبردها دیده میشود؟ دو فرضیه ی این تحقیق عبارتند از: 1. راهبردهای اتخاذ شده توسط مترجمان اجباری هستند. 2. نوعی قاعده مندی در راهبردهای اتخاذ شده مترجمان دیده میشود. پ. روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روشهای نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: این تحقیق توصیفی است. در این تحقیق 5 ترجمه انگلیسی از رباعیات خیّام (ترجمه های آربری، آریانپور، بوون، فیتزجرالد و تیرتا) انتخاب شد و از میان ای 5 ترجمه 18 رباعی مشترک انتخاب شدند که پیکره این تحقیق را شکل می دهند. پس از ارائه هر رباعی فارسی و 5 ترجمه انگلیسی آن، مختصری در مورد ترجمه ها و سپس راهبردهای انتخاب شده توسط مترجم ارائه گردید. ت. یافته های تحقیق: در ارتباط با پرسش اول تحقیق، بسامد راهبردهای اتخاذ شده در ارتباط با رویکردهای تحت اللفظی، ترجمه تقریبی، اقتباس و تقلید به ترتیب 22، 30، 27 و 6 بودند. یافته های این تحقیق رای بر اثبات فرضیه اول و دوم دادند. ث. نتیجه گیری و پیشنهادات: یافته های این تحقیق می تواند در کلاسهای ترجمه ادبی و نیز کلاسهای کارگاهی مورد استفاده قرار گیرد. نتایج این تحقیق میتواند در توسعه و تکوین نظریات و مدلهای ترجمه ادبی و ترجمه شعر به کار گرفته شود. مینتوان ای پژوهش را در مورد ترجمه های دیگر شاهکارهای ادب فارسی در مغرب زمین انجام داد.

حوزه ساخت اطلاعی جمله، که از زیرشاخه های منظورشناسی گفتمان در زبانشناسی محسوب می شود، از اهمیت ویژه ای در ترجمه برخوردار است. یکی از مهم ترین مفاهیم مطرح شده در این حوزه مفهومی است به نام نشانداری که در سطوح مختلف تحلیل زبانشناختی (از جمله سطح واژگانی، نحوی و ...) به آن پرداخته اند. بی شک استفاده از ساخت های نشاندار یکی از ابزاری است که گویشوران هر زبان به منظور ساماندهی پیام و افزایش معنا از آن بهره می برند، به این معنی که با استفاده از جمله ای نشاندار به جای جمله ای بی نشان، جزء یا اجزای معنایی تازه ای به معنای گزاره ای موجود افزوده می شود که به ایجاد معنای ارتباطی متفاوت با معنای ارتباطی جمله بی نشان منجر می شود. از آنجا که مترجمان عموما تلاش می کنند به معنای مورد نظر نویسنده/گوینده دست یابند و آن را به خواننده/شنونده منتقل کنند، آشنایی با مفهوم نشانداری، ساخت های نشاندار، خصوصیات و کارکردهای هر یک از این ساخت ها برای مترجمان ضروری می نماید. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نحوه انتقال جملات نشاندار در ترجمه فارسی متون نمایشنامه ای انگلیسی و میزان مطابقت جملات متن مبدا و مقصد از منظر ساخت اطلاعی و معنای ارتباطی است. در فصل دوم پژوهش حاضر مروری بر پیشینه تاریخی مطالعات مربوط به ساخت اطلاعی صورت گرفت که در آن ابتدا بنیانهای روانشناختی بحث و سپس آرای نظریه پردازان برجسته این حوزه (متسیوس، فیرباس، هلیدی، لمبرکت، و والدووی) به فراخور حال مورد کنکاش قرار گرفت. در بخش دیگری از این فصل به توضیح مفهوم نشانداری و ترتیب (نشاندار و بی نشان) اجزای جمله، و نیز سه طبقه بندی از بین طبقه بندی های مختلف موجود از ساختهای نشاندار در زبان انگلیسی (طبقه بندی بیکر، بل، و اشمید) پرداختیم. و در نهایت نیز پژوهش های انجام شده به دست سیزده تن از پژوهشگران ایرانی در زمینه ساخت اطلاعی به اختصار ذکر شد. از میان سه چارچوب نظری اصلی برای انجام تحقیق در مطالعات ترجمه (که چسترمن و ویلیامز در کتاب معروف خود "the map" مطرح کرده اند)، پژوهش حاضر در چارچوب الگوی مقایسه ای صورت گرفته است. همچنین از آنجا که تحقیق حاضر با رویکردی زبانشناختی به ترجمه می نگرد، به اقتضای موضوع، کارکردگرایی(functionalism) به عنوان چارچوب نظری زبانشناختی مورد استفاده قرار گرفت. این پزوهش در صدد یافتن پاسخ برای دو پرسش زیر بوده است: 1. نسبت جملات نشاندار به جملات بی نشان در بخش انگلیسی پیکره موجود چیست؟ 2. تا چه میزان معنای ارتباطی جملات متن مقصد (فارسی) با معنای ارتباطی جملات نشاندار متن مبدا (انگلیسی) مطابقت دارد؟ پژوهش حاضر پژوهشی توصیفی-تحلیلی و پیکره-محور است که با استفاده از داده های به دست آمده از پیکره زبانی موجود، به توصیف و تحلیل موضوع تحقیق (ساخت اطلاعی در ترجمه) می پردازد. پیکره ای که به منظور انجام این پژوهش ایجاد شد شامل دو بخش انگلیسی و فارسی است. بخش انگلیسی پیکره متشکل از حدودا 3500 جمله موجود در دو نمایشنامه "ساحره سوزان" و "خاطره دو دوشنبه" نوشته آرتور میلر است و بخش فارسی پیکره شامل ترجمه آن. پس از استخراج جملات از متن این دو نمایشنامه انگلیسی، ترجمه فارسی هر یک از این جملات در مقابل جمله اصلی قرار داده شد. در مرحله بعد، از میان جملات انگلیسی موجود، جملات نشاندار استخراج و بر مبنای طبقه بندی بیکر، در گروه های مختلف قرار داده شدند. سپس جملات نشاندار انگلیسی با ترجمه های فارسی شان مقایسه و بررسی شدند. جملات نشانداری که دارای ترجمه نشاندار بودند، جزو موارد مطابقت نشانداری و جملات نشانداری که دارای ترجمه بی نشان بودند، جزو موارد عدم مطابقت نشانداری به شمار آورده شدند. نتایج به دست آمده در خصوص نسبت جملات نشاندار به جملات بی نشان حاکی از آن بود که نزدیک به 96 درصد از جملات موجود در بخش انگلیسی پیکره، جملات بی نشان بودند و تنها 4 درصد را جملات نشاندار تشکیل می داد. در خصوص میزان مطابقت جملات متن مبدا و مقصد از نظر نشانداری، یافته ها بیانگر آن بود که بیش از 61 درصد از جملات نشاندار انگلیسی دارای ترجمه نشاندار و بیش از 37 درصد از آنها دارای ترجمه بی نشان بودند. البته شایان ذکر است که میزان مطابقت نشانداری و نسبت ترجمه های نشاندار به ترجمه های بی نشان در گروه های مختلف جملات نشاندار با هم یکسان نبود و تفاوت های چشمگیر و قابل تأملی در بین آنها وجود داشت که به تفصیل در فصل چهارم مورد بحث قرار گرفته است. عدم آگاهی مترجم از ساخت های نشاندار و کارکردهای کلامی آنها چه در زبان مبدا و چه در زبان مقصد ممکن است منجر به تبدیل شدن این ساخت ها به ساخت های بی نشان در فرآیند ترجمه شود که در این صورت بخشی از معنای ارتباطی این جملات در ترجمه از بین می رود. حفظ نشانداری در ترجمه لزوما به معنای حفظ ترتیب اجزای جمله زبان مبدا در زبان مقصد نیست و چه بسا چنین کاری موجب بی نشان شدن ترجمه جمله ای نشاندار شود چرا که زبان های مختلف از ترتیب یکسانی برای اجزای جمله برخوردار نیستند. بنابراین مترجم باید تسلط مناسبی بر میزان نشانداری ساخت های مختلف در زبان مبدا و نیز زبان مقصد داشته باشند تا بتواند در ترجمه چنین جملاتی از آن بهره گیرد. آشنایی با ساخت اطلاعی، آگاهی از تفاوت بین معنای گزاره ای و معنای ارتباطی، آشنایی با ساخت های نشاندار و بی نشان و ویژگیها و کارکردهای کلامی هر یک، و نیز تسلط بر نحوه توزیع اطلاعات در سطح جمله مواردی مهم از مهارت های زبانی مورد نیاز مترجمان است که طراحان دروس دوره های تربیت مترجم باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند. در پژوهش های پیکره-محور، هر چه پیکره بزرگتر و شمول آن گسترده تر باشد، نتایج حاصل تعمیم پذیرتر و مفیدتر خواهد بود. به نظر می رسد در صورت انجام چنین پژوهش هایی در آینده در مورد دیگر انواع متون، می توان با تجمیع پیکره های زبانی و کنار هم گذاشتن یافته های حاصل از چنین مطالعاتی به نتایجی فراگیرتر در خصوص راهکارهای موجود برای ترجمه مناسب ساخت های نشاندار از زبانهای دیگر به فارسی دست یافت. چنین یافته هایی قطعا دارای استفاده های آموزشی فراوانی خواهد بود.

روش تحقیق: برای اجرای این تحقیق، دو پرسشنامه برای دو گروه (هر کدام شامل 60 پاسخ دهنده) طراحی گردید: یک پرسشنامه 26 سوالی در مقیاس لیکرت برای سفارش دهندگان ترجمه، و یک پرسشنامه 37 سوالی در مقیاس لیکرت برای مترجمان حرفه ای. دراین تحقیق، سفارش دهنده ترجمه شخصی ست که برای کار ترجمه با مترجم تماس می گیرد، و مترجم حرفه ای شخصی ست که از راه ترجمه گذران زندگی می کند. محقق نتایج را وارد بسته آماری اس-پی-اس-اس نمود و پس از اجرای آزمون خی دو بر روی داده ها، آنها را تحلیل نمود. یافته های تحقیق: سفارش دهندگان دید نسبتاً صحیحی نسبت به حرفه مترجمی داشتند و غالباً از مهارت های مورد نیاز در آن مطلع بودند. اما مترجمان، بسیاری از دیدگاه های نادرست را به سفارش دهندگان ترجمه نسبت دادند. برخی موارد مورد اختلاف نظیر مهلت انجام کار ترجمه و توافق بر سر نرخ ترجمه نیز مشخص شدند. نتیجه گیری و پیشنهادات: چنین به نظر می رسد که اغلب مترجمان از دیدگاه های سفارش دهندگان نسبت به رشته شان ناراضی اند. در مورد تصویر اجتماعی، امنیت شغلی، درآمد، حمایت های دولت، جایگاه اجتماعی، و برخی مسائل دیگر نیز نارضایتی گسترده ای در میان مترجمان به چشم می خورد. برخلاف گلایه های فراوان مترجمان، سفارش دهندگان ترجمه درمورد مهارت های مورد نیاز در این حرفه آگاهی کافی دارند.

در دوره های آموزش ترجمه استادان بیشتر سعی دارند دانشجویان را با انواع متون آشنا سازند، درحالی که کمتر به خطاهای مکرر آنان در متن ترجمه شده می پردازند. اهمیت تحقیق حاضر مبنی بر ارتکاب مکرر خطاهای ترجمانی حتی بعد از گذراندن دوره های تخصصی ترجمه از سوی دانشجویان است. هدف از آن تاکید بر خطاهای رایج میان دانشجویان مترجمی و کاهش این خطاها با افزایش آگاهی و هوشیاری دانشجویان از بروز آنها است.از آنجا که حوزه ی این تحقیق، بین رشته ای است، از مدل تحلیل خطاها در بررسی انواع خطاها و از مدل افزایش آگاهی برای بررسی تاثیر آن بر کاهش خطاها استفاده شده است. تقسیم بندی خطاهایی که مورد بررسی قرار گرفته اند بوسیله ی نظرخود محقق مبنی بر فهرست خطاهای ترجمانی ارائه شده ازسوی انجمن مترجمان آمریکا و مشاوره با اساتید باسابقه رشته مترجمی انجام شده است. بر این اساس، این مطالعه در پی یافتن پاسخ سوالات زیر است:?. چه خطاهایی درمیان دانشجویان مترجمی زمانی که از فارسی به انگلیسی ترجمه می کنند رایج است ؟ ?. آیا فرایند افزایش آگاهی و ارائه داده ها بر کاهش خطاهای ترجمانی موثر است؟دراین تحقیق، پربسامد ترین خطاهای ترجمانی به صورت قراردادی انتخاب شده و بر اساس آنها، نتایج عملکرد شرکت کنندگان مورد مطالعه قرار گرفته اند. جامعه ی مورد تحقیق 18 نفر از دانشجویان ترم پنجم که واحد "ترجمه ی متون ساده" رامی گذراندن انتخاب شدند. ابتدا پیش آزمون برگزار شد و طی شش جلسه ی متوالی آموزش و آگاهی لازم به آنها ارائه شد. درپایان ترم پس آزمون به عنوان بخشی از امتحان پایان ترم برگزار شد.یافته های تحقیق در سه بخش خلاصه می شود که عبارتند از: 1. نمرات پیش آزمون نمونه ها 2. نمرات پس آزمون نمونه ها 3. پربسامد ترین خطاهای ترجمانی از فهرست خطاهای منتخب این تحقیق نشان می دهد که می توان روش افزایش آگاهی را به عنوان روشی موثر در هوشیارکردن دانشجویان و در نتیجه کاهش خطاهای ترجمانی آنها قلمداد کرد. پیشنهاد می شود این تحقیق در مورد خطاهای دیگر که با معیاری غیر از فهرست منتخب انتخاب شده باشند تکرار شود. جامعه ی نمونه در این تحقیق صرفاٌ تعدادمحدودی از دانشجویان تازه کار ترجمه بودند و می توان جامعه ی آماری را انتخاب کرد و نتیجه را در مورد آنها بررسی کرد.

هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی زیر شاخه های بینامتنیت به نامهای بینامتنیت درون متنی و برون متنی در ترجمه خبر وعناوین خبری می باشد. در این تحقیق ترجمه هایی شامل بینامتنیت مورد بررسی قرار گرفته و بررسی شده که آیا مترجم در روند ترجمه به این پدیده متنی واقف بوده است، و همچنین آیا در ترجمه بینامتنیت اصول خاصی بکار برده است. . تحقیق فوق بر پایه نظریه فرکلاو 2007 در خصوص دسته بندی بینامتنیت به درون متنی و برون متنی و نظریه ریچاردسون 2007 در خصوص دسته بندی بینامتنیت درون متنی به 5 زیر مجموعه استوار است. در این راستا تحقیق حاضر به دو فرضیه زیر می پردازد: 1- مترجم در ترجمه خبر و عناین خبری از وجود بینامتیت درون متنی وبرون متنی مطلع است و می کوشد پدیده متنی فوق را در ترجمه خود لحاظ کند. 2- مترجم در رویارویی با بینامتنیت درون متنی وبرون متنی در ترجمه خبر و عناوین خبری از اصول خاصی پیروی می کند.نتایج این تحقیق نشان می دهد که مترجمین متون و عناوین خبری در ترجمه های خود با انواع گوناگون بینامتنیت مواجه می شوند که اکثر این افراد از اصول خاصی در ترجمه این پدیده متنی پیروی می کنند. پیشنهاد می شود این تحقیق در خصوص تأثیر سایر طبقه بندی های بینامتنیت در ترجمه، کاربرد سایر اصول ترجمه در مورد طبقه بندی های مختلف بینامتنیت و ارزیابی ترجمه از دیدگاه بینامتنیت انجام گیرد.

سه رمان نوشته ویرجینیا وولف انتخاب شد و دو ترجمه از هر رمان، یکی توسط مترجم مرد و دیگری توسط مترجم زن، با یکدیگر مقایسه شدند. در کل مترجمان مرد سبک نویسنده اصلی رادستکاری کردند بدین معنا که اطلاعات اضافی به متن افزودند؛ ساختار های دستوری را تغییر دادند و لحنی مردانه را به متن تحمیل کردند در حالی که مترجمان زن هویت زنانه اثر را و پیرنگ جنسیتی آنها را حفظ کردند.

در این تحقیق الگوهای گفتاری زنان (معرفی شده توسط لیکاف در سال 1975)در چهار رمان فارسی و چهار رمان ترجمه شده به فارسی بررسی شد. داده ها نشان دادند که شخصیتهای زن در رمانهای فارسی و ترجمه شده به فارسی به میزان برابری از این الگوها استفاده کردند. این مسئله میتواند بیانگر آن باشد که الگوهای یاد شده جهانی هستند و منحصر به زبان خاصی نمی باشند. همچنین ممکن است این الگوها از طریق ترجمه وارد زبان فارسی شده باشند و بر روی گفتار زنان فارسی زبان تاثیرگذار بوده باشند.

تحقیق حاضر در مورد کیفیت بومی سازی بازی های رایانه ای در کشور می باشد. محقق با بررسی اشتباهات در ترجمه ی متن یکی از این بازی ها و سپس با در نظر گرفتن واکنش گروهی از افراد بزرگسال که هر دو نسخه ی اصلی و بومی سازی شده ی آن بازی را تجربه کرده بودند به آنالیز تأثیر این اشتباهات در موفقیت یا عدم موفقیت بومی سازی از نگاه کاربران این بازی ها می پردازد. سوالات تحقیق به شرح زیر است: 1. آیا وضعیت فعلی بومی سازی در ایران، به لحاظ زبانی، کیفیت نسخه ی اصلی بازی را در نسخه ی فارسی حفظ می کنند؟ 2. اگر پاسخ منفی است، بهتر نیست با این کیفیت بومی سازی انجام نگردد؟ 202 نمونه ی زبانی از متن اصلی بازی استخراج شد و با نسخه ی ترجمه مقایسه گردید؛ سپس پرسشنامه هایی میان 30 نفر توزیع گردید تا پس از انجام هر دو نسخه ی بازی نظر فردی خود را در مورد متن بازی اعلام نمایند. نتایج تحقیق نشانگر کیفیت نازل بومی سازی بود اما نتوانست معیار مناسبی برای تشخیص کیفیت کلی بومی سازی در سطح کشور باشد.

الف. موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): فلسفه همیشه به فراخور ماهیت و رویکرد خود چه در عمل و چه در نظر از ترجمه سود برده است و در این میان رویکردهای فلسفی به ترجمه مبین نظرات عمیق و دقیق اندیشمندان پیرامون فضای مشکک زبانی و دگرگونگی های زبان شناختی است که از ساختار علت و معلولی آغاز می کند و گاه هستی شناسی، رفتارشناسی، منطق، زیبایی شناختی، معرفت شناسی و غیره را درمی نوردد. فلسفه از خلل این گفتگو و استدلال راه ها و پیوندهای میان رشته ای جدید را در افق مطالعات ترجمه می نمایاند و پاسخ گوی ذهن سرگردان و پرسش گر مترجم و نظریه پرداز خواهد بود. در این جستار کوتاه به فیلسوفان و اندیشمندان معاصری پرداخته می شود که نظرهای مهم و اساسی پیرامون ترجمه ارائه داده و بر ژرفای استدلال و بازاندیشی در مفاهیم بدیهی و نخستین ترجمه نقش زده اند. این هم نهشت شاید از نخستین کارهای منسجم و تحلیلی از فلسفه به ترجمه باشد که به صورت مدون در حیطه نظر ترجمه ارائه می شود.

مترجمان واسطه هایی هستند که ارتباط زبانی را میان مخاطبین دو زبان مبدا و مقصد آسان تر میکنند ولی در این میان با مشکلاتی بر سر راه ترجمه مواجه میشوند که یکی از این حوزه ها ترجمه ی عناصر فرهنگی خاص است چرا که هر فرهنگی ویژگی های منحصر به فردی را داراست که آنرا از سایر فرهنگها و جوامع زبانی متمایز میکند. نقش و مفهوم ضمنی این عناصر در ترجمه مترجم را به چالش میکشد که تحقیق حاضر به بررسی راهبردهایی پرداخته که مترجمان در فرآیند ترجمه و با برخورد به چنین عناصری بدانها روی آورده اند تا نشان داده شود چه راهبردی بیشتر مورد استفاده مترجمان قرار گرفته است. بدین منظور شش کارتون کودکان از یک سال تولید خاص با نسخه های دوبله و زیرنویس شده مورد بررسی قرار گرفته که نتیج حاصله نشان میدهد در دوبله این کارتونها بر خلاف زیرنویسشان مترجمین ازراهبرد "حذف" این عناصر بیشتر استفاده کرده و یا در مواردی آنها را با معادلهای نام آشنا جایگزین کرده و متن مقصد را برای مخاطبین بومی سازی کرده اند.

بطورکلی، کتاب های مقدسی همچون قران کریم را خوانندگان میتوان مطابق با پیش زمینه های مختلفی که درند درک کنند. محقق تلاش کرده نقش پیش زمینه اجتماعی-فرهنگی را روی ایدئولوژی های مترجمین زن و در نتیجه تاثیراتش را روی خواندن و ترجمه آیات قرآن کریم بررسی کند و ببیند که آیا تفاوت های واژگانی عمده ای میان این مترجمین وجود دارد یا نه. به این منظور، ترجمه 24 آیه از آیات قرآن کریم مورد بررسی مقایسه ای قرار گرفت . نتایج تحقیق حاکی از اینست که تفاوت های واژگانی عمده ای میان ترجمه های این دو مترجم زن وجود دارد.

بازی زبانی به عنوان یکی از صنایع ادبی همواره ترجمه ناپذیر قلمداد می شود. اهمیت پژوهش حاضر به سبب فایده مندی نتایج حاصل در رویارویی با مشکلات ترجمه ای در حوزه بازی های زبانی است. از سوی دیگر باور غالب این است که هر نمایشنامه ای برای ایفای نقش کامل ناگزیر باید اجرا شود. از این رو متون نمایشی بیشتر به هدف اجراپذیری ترجمه می شوند. با این حال نظریه سازی هدفمند در حوزه مطالعات ترجمه نیازمند مطالعه و بررسی دقیق متون نمایشی و نه صرفا اجرای آنهاست. البته بکارگیری بازی های زبانی در متون نمایشی ابزاری برای به چالش کشیدن مخاطب است. اغلب اوقات ابزار بازی های زبانی مخاطب را وادار به تفکری آمیخته به خنده ای تلخ می کند. بدیهی است حفظ تاثیر بازی های زبانی در ترجمه در انتقال صحیح پیام متن نمایش تاثیری بسزا دارد.

چکیده هدف از این تحقیق ، بررسی گامهایی است که مترجمان وبسایت های بی بی سی و صدای آمریکا در راستای ترجمه اخبار به زبان فارسی و برای نسخه های بومی سازی شده این وبسایت ها بر می دارند. با هدف انجام دادن تحلیل انتقادی گفتمان بر روی یافته های حاصل از مقایسات بین این دو پروژه بومی سازی، محقق، دو وبسایت پر بیننده بی بی سی و صدای آمریکا را از ژانر خبری انتخاب کرد، زیرا انتطار می رفت این وب سایت ها دارای بار ایدئولوژیکی باشند. بدین منظور، نسخه های اصلی و بومی سازی شده این وبسایت ها در طول 30 روز غیر متوالی بررسی شدند. در طول این مدت، آن دسته از اخبار بی بی سی و صدای آمریکا که محتوای متنی یکسان داشته ، اما معانی ضمنی ایدئولوژیکی در ترجمه هایشان مشاهده می شد، مورد مطالعه قرار گرفتند. تفاوت های متنی بین نسخه های اصلی و بومی سازی شده این دو وبسایت انتخاب و بر اساس مدل سه بعدی تحلیل انتقادی گفتمان فرحزاد (2011) و طبقه بندی نیومارک (1988) برای شیوه های ترجمه، به صورت انتقادی تحلیل شدند. این صفحات وب ، همچنین از نظر نشانه شناسی نیز بررسی شدند، یعنی تصاویر مربوط به هر یک از این خبرها و معانی ایدئولوژیکی آنها نیز در نظر گرفته شدند. این اقدامات در جهت مطالعه معانی ایدئولوژیکی تفاوت ها و دست یافتن به نتایجی درباره اینکه کدام یک از کارهای انجام شده در زمینه ترجمه این وبسایت ها از نظر ایدئولوزیکی اهمیت دارند، صورت گرفتند. نتایج به دست آمده شامل دو سطح می شوند؛ نتایجی که در مورد هر یک از وبسایت های بی بی سی و صدای آمریکا، به صورت جداگانه به دست آمده و مقایسه بین آن دو را ممکن ساختند ، و دیگری نتایجی کلی که در زمینه بومی سازی وبسایت ها در ژانر خبری بودند. در پایان چنین نتیجه گیری شد که مترجم فارسی با حذف یا افزودن، بسط دادن یا مختصر کردن، ودر بیشتر موارد با تغییر دادن وا‍ژه ها یا جملات بیان شده در نسخه اصلی، کوشیده است مواضع و ایدئولوژی خود و/یا گرداننده وبسایت را درنسخه بومی سازی شده به بازدید کننده (خواننده) منتقل کند.

در گذشته بر این مساله تاکید می‎شد که نوشته‎های دانشگاهی باید تا حد امکان عینی و غیرشخصی باشند. با این وجود، پژوهش‎های اخیر در زمینه جایگاه، فراگفتمان، ارزیابی و... نشان داده‎اند که نوشته‎های دانشگاهی و علمی نیز میزان متغیری فاعلیت برای برقراری ارتباط با خواننده و نیز پیش‎برد بحث‎ها دارند. این میزان فاعلیت که در ایجاد فضایی برای ارائه نظرات جدید و افزودن به علم موجود نیز مشاهده می‎شود در رشته‎های مختلف متفاوت است.پژوهش حاضر نظریه ارزیابی (appraisal) از مارتین و وایت (2005) را که حاصل کار ترکیبی گروهی از پژوهشگران مکتب زبان‎شناسی نقش‎گرای نظام‎مند در استرالیاست به کار گرفته است و به مطالعه زیرشاخه نگرش آن پرداخته است. این پژوهش برآن بوده است که به‎کارگیری ابزارهای زبانی نگرشی آشکار را در چکیده‎های علوم انسانی و علوم طبیعی بررسی کند و تفاوت بسامد و انواع نشانگرهای نگرشی را تحیلل کند و تغییرات این نشانگرها را در ترجمه ارزیابی کند.در این پژوهش نظریه «ارزیابی» مارتین و وایت (2005) بر پیکره دوزبانه‎ای از چکیده‎های کارشناسی ارشد و دکترا در رشته‎های علوم انسانی و علوم طبیعی اعمال شد (جمعاً 200 چکیده) و جدول داده‎ای شامل تمامی نمونه‎های نشانگرهای نگرشی، انواع آن‎ها، ترجمه این نشانگرها و تغییرات ترجمه تشکیل شد. همچنین ابزارهای درجه‎بندی نشانگرهای نگرشی آشکار نیز گرد‎آوری شدند. سپس یک دسته‎بندی پساپژوهشی از تغییرات نشانگرها در ترجمه تشکیل گردید و تحیلل کیفی و کمی بر نتایج صورت گرفت. نتایج بین رشته‎ها، مقاطع و زبان‎ها بررسی شد.یافته‎های تحقیق نشان دادند که رشته‎های علوم انسانی بسیار بیشتر از علوم طبیعی از نشانگر‎های نگرشی در متون خود بهره بردند در حالی که در علوم طبیعی، نگرش بیشتر درجه‎بندی شده بودهمچنین نتایج نشان دادند که نگرش نویسنده در رشته‎های علوم انسانی در فرآیند ترجمه تغییرات بسیاری بیشتری را متحمل شده بودند. . بین مقطع تحصیلی و میزان نگرشی بودن متون رابطه ‎معناداریای یافت نشد.ث. نتیجه گیری تحقیق متون دانشگاهی، با وجود تاکید بر عینیت و غیرشخصی بودن، نیاز دارند که میزان فاعلیت متناسب با رشته خود داشته باشند، که این مسئله در علوم انسانی بسیار آشکارتر است. تغییرات بسیار زیاد نگرش در فرآیند ترجمه نشان داد که دانشجویان در ترجمه چکیده‎ها از نظر مهارت زبانی مقصد مشکل داشتند و نیز نظارت کافی بر ترجمه چکیده‎ها در محیط دانشگاهی ایران وجود ندارد. این پژوهش بار دیگر بر اهمیت آشنایی دانشجویان با ابزارهای فرازبانی تاکید نمود.

اگرچه تحقیقات فراوانی در خصوص پدید? تصریح صورت گرفته است، اما دربار? تصریح در حوز? شعر مطالعات چندانی صورت نگرفته، در نتیجه تحقیق حاضر می کوشد پدید? تصریح را در ترجم? اشعار فارسی به انگلیسی مثنوی معنوی و از منظر سبک شناختی و تأثیر آن بر این پدیده بررسی نماید. همچنین بررسی تأثیر گذشت زمان بر میزان و کیفیت بکارگیری استراتژی تصریح از دیگر مواردی است که بر اهمیت این تحقیق می افزاید. تصریح برای نخستین بار توسط وینی و داربلنه (1958) به عنوان یکی از استراتژی های ترجمه معرفی شد. پس از آن، محققان برجست? دیگری نظیر بلوم کولکا (1986)، سگوئینو (1988)، کلادی و کارولی (2005) تحقیقات گسترد? دیگری را دربار? پدید? تصریح انجام داده اند و فرضیه ها و چهارچوب هایی را از منظرهای مختلف ارائه کرده اند. در این تحقیق سعی بر آن بوده که به سه پرسش پاسخ داده شود: 1) آیا ترجمه های به سبک سپید مثنوی صریح تر از ترجمه های قافیه دار آن هستند؟ 2) دلایل بکارگیری این استراتژی های تصریحی توسط مترجمان چه بوده است؟ 3) آیا گذشت زمان به لحاظ کیفی و کمی بر پدید? تصریح در چهار ترجم? بررسی شده از مثنوی تأثیری داشته است؟ تصریح بنا به تعریف کلادی (2001، ص. 8) تکنیک صریح بیان کردن اطلاعات در متن مقصد است که در متن مبدأ به طور ضمنی بیان شده اند. این تحقیق بر آن بود تا با استفاده از چهارچوب کلادی (1998) که در آن تصریح به چهار نوع اجباری، اختیاری، کاربردی و ذاتی ترجمه طبقه بندی شده است، عناصر تصریحی موجود در ترجمه های مورد مطالعه را بیابد. پیکر? این تحقیق را 56 بیت ابتدایی دفتر اول مثنوی و چهار ترجم? آن تشکیل می داد که دو ترجمه به صورت سپید ـ یکی در سال 1926 توسط نیکلسون و دیگری در سال 2006 توسط ویلیامز ترجمه شده اند ـ و دو ترجم? دیگر قافیه دار هستند ـ یکی در سال 1881 توسط رِدهاوس و دیگری در سال 2004 توسط مجددی ترجمه شده اند. هر بیت و چهار ترجم? آن در جدولی قرار گرفته اند و به صورت مقابله ای بررسی شدند تا عناصر تصریحی در هر ترجمه یافته شود. سپس شمار استفاده از هر یک از انواع تصریح به کاربرده شده توسط دو مترجم محاسبه شد و تمام این یافته ها نیز در جدول دیگری ارائه شد تا بر اساس آن به نتیجه گیری هایی دست یافته شود. دلایل بکارگیری هر یک از این استراتژی ها نیز با کمک گرفتن از نظریات و مباحث ارائه شده توسط بلوم کولکا (1986)، کلادی (2001/1998) و پیم (2005) تحلیل شد. هر چهار نوع تصریح در ترجمه ها یافت شد. نوع تصریح اجباری بیشتر در ترجمه های سپید دیده می شود. از طرف دیگر نوع تصریح ذاتی ترجمه در ترجمه های قافیه دار بسامد بیشتری دارد. میزان استفاده از تصریح اختیاری و کاربردی در هر چهار ترجمه کمابیش در یک سطح بود. به جز تفاوت های دستوری، معنایی، سبکی و فرهنگی، ترس مترجم از اینکه مطلبی از متن مبدأ در زبان مقصد ناگفته بماند، باعث می شود که دست به استراتژی های تصریحی بزند. ترجمه های سپید مثنوی از ترجمه های قافیه دار آن صریح تر هستند. پس هرچه زبان شعری به زبان نثر نزدیک تر باشد، به خاطر حضور بیشتر عناصر دستوری و زبانی، استفاده از استراتژی های تصریحی نیز بیشتر می شود. در کل، تفاوت چشمگیری در میزان استفاده از استراتژی های تصریحی بین ترجمه های قدیم و جدید مشاهده نشد. اما، در نگاهی دقیق تر، ترجمه های جدید در میزان استفاده از تصریح اختیاری قوی تر بودند و این نشان می دهد که ترجیحات و علایق سبکی و استراتژی ساختاری متن در طی یک سد? گذشته در زبان انگلیسی تا میزانی تغییر کرده است. خواننده و به طبع مترجم امروزی، متنی را که ساختاری منسجم تر، روان تر و نزدیک تر به زبان امروزی اش داشته باشد و و حال وهوای قدیمی و بیگانه نداشته باشد، بیشتر ترجیح می دهد.

تحقیق حاضر برای یافتن پاسخ این دو پرسش پایه ریزی و انجام شده است: 1) چگونه المان های هویتی در متون فارسی، براساس روش های ترجمه چسترمن، به انگلیسی ترجمه شده اند؟ 2) اهمیت روش های ترجمه به کار گرفته شده، از لحاظ بازنمایی [هویت] چیست؟ برای پاسخ به این پرسش ها سه چارچوب نظری مد نظر قرار داده شد؛ چارچوب نظری اسپیوک، رده بندی عناصر فرهنگی ثریونی و روش های ترجمه چسترمن. اسپیوک (1992) زبان را به سه لایه عناصر برهانی، بلاغی و مسکوت تقسیم می کند و توجه به هر سه لایه را برای درک معنا لازم و ضروری می داند. علاوه بر این، محقق از رده بندی عناصر فرهنگی ثریونی (2002) هم بهره گرفته است. ثریونی، عناصر فرهنگی را طبقه بندی کرده و معتقد است که هویت در فرهنگ نمود پیدا می کند. برای مقایسه متون فارسی و ترجمه آن ها نیز، از روش های ترجمه چسترمن (1997) استفاده شد. پس از بررسی نتایج، مشخص شد که در ترجمه هر یک از عناصر زبانی-هویتی روش های ترجمه خاصی به کار گرفته شده است. علاوه براین، بر خلاف تصور همگان، که ترجمه تحت اللفظی سبب حفظ هویت در زبان مقصد می شود، مشخص شد که این روش ترجمه، همواره به حفظ هویت نمی انجامد، چرا که برخی از عناصر زبانی-هویتی مربوط به یک فرهنگ خاص نیستند و به چند فرهنگ تعلق دارند، بنابراین ابتدا باید عناصر هویتی خاص را مشخص نمود. هم چنین مشخص شد که پانویس ها و مقدمه مترجم ، در حفظ هویت جمعی نقش به سزایی ایفا می کنند. علاوه براین، تحقیق نشان داد که روش های ترجمه به صورت مطلق مورد استفاده قرار نمی گیرند. نکته قابل توجه آن که با تحلیل جامعه مورد تحقیق، سه روش برای ترجمه گویش ها شناسایی شد. تحلیل آماری نتایج تحقیق مشخص کرد که کدام یک از روش های ترجمه چسترمن، بیش تر از سایرین مورد استفاده قرار گرفته است. درخصوص عناصر بلاغی، روش تصریح بیش از سایر روش های ترجمه استفاده شده است که طی آن هویت جمعی نه مشخصاً نقض و یا حفظ شده است. عناصر فرهنگی بیش تر توسط ترجمه قرضی به انگلیسی برگردانده شده اند، که به تنهایی بیانگر حفظ هویت نیست. درخصوص عناصر مسکوت، باید گفت که تنها 21 درصد با توضیح فرامتنی همراه بودند، که بیانگر بهره گیری اندک مترجمان جامعه تحقیق از این روش ترجمه است.

ویژگی های بنیادین متنی داستان های تألیفی و داستان های ترجمه ای مترجم-مولفان فارسی از لحاظ تنوع واژگانی، تراکم واژگانی، متوسط طول جمله و نوع جملات با یکدیگر مقایسه شدند. توصیف زبان مترجم-مولفان، به عنوان بخشی از نظام چندگانه ادبی زبان فارسی، در چارچوب مطالعات توصیفی ترجمه از یک سو و شباهت الگوهای متنی به کار رفته در دو نوع متن ادبی یک مترجم-مولف از سوی دیگر علاوه بر روشن نمودن بخشی از تعاملات نظام های ادبی، جایگاه مترجم-مولفان را در مقام مترجم بررسی می کند. در این تحقیق، بیست رمان ترجمه ای و تألیفی از ده مترجم-مولف فارسی انتخاب گردید و هدف پاسخ دادن به پرسش «آیا میان رمان های ترجمه ای و تألیفی فارسی از لحاظ تنوع واژگانی، تراکم واژگانی، نوع جملات و متوسط طول جمله شباهتی وجود دارد؟» بود. این بررسی در چارچوب مطالعات توصیفی ترجمه و زبان شناسی متنی صورت گرفت که طبق آن ها زبان ترجمه و زبان غیرترجمه با یکدیگر متفاوت و هر دو در درون زبان و فرهنگ مقصد درخور مصالعه و بررسی هستند. پیکره ای مقایسه ای شامل دو بخش ترجمه ای و تألیفی و با اندازه بیش از پانصد هزار کلمه تهیه شد. سپس داده های مورد نیاز برای بررسی الگوهای واژگانی و متوسط طول جمله با استفاده از نرم افزار تحلیل متن به دست آمد. نوع جملات نیز از طریق مشاهده تعیین شد. در نهایت بخش ترجمه ای پیکره با بخش تألیفی مقایسه شد و محاسبات معناداری آماری نتایج مقایسه انجام پذیرفت. تنوع واژگانی نسبت کلمات منحصر به فرد پیکره به کل و تراکم واژگانی نسبت کلمات قاموسی به کل است که هر دو به صورت درصد بیان می شوند. نتایج تحقیق نشان داد که الگوهای بنیادین واژگانی و نحوی داستان های ترجمه ای و تألیفی مترجم-مولفان فارسی شباهت بسیاری به یکدیگر دارند. مقایسه پربسامدترین مقولات دستوری دو جزء پیکره نیز نتایج حصل از تحقیق را تأیید می کند. نتایج تحقیق علاوه بر توصیف زبان مترجم-مولفان در داستان های ترجمه ای و در داستان های تألیفی، موید این موضوع است که تحصیلات دانشگاهی و فرآیند خودآگاه سازی دانش زبانی نقش موثری در تربیت مترجمان کارآمد دارد چرا که تقریباً تمامی مترجم-مولفان فارسی تحصیلات دانشگاهی در زمینه ترجمه ندارند و در درجه اول به عنوان نویسنده شناخته می شوند.

مطالعه حاضر پژوهشی بود برای دست یابی به الگوهای ترجمه ای مختلف که دارای بار ایدیولوژیک بودند. این الگوهای ترجمه ای در پایگاه های خبری اصول گرا و اصلاح طلب بررسی شدند. پژوهشگر بر این باور بود که ایدیولوژی مترجم در بازتولید متن در این خبرگزاری ها تاثیرگذار بوده است. محقق به دنبال دست یابی به این مطلب بود که آیا تفاوتی بین این دو متن باز تولید شده وجود دارد که بتوان آن را ناشی از ایدیولوژی مترجم دانست. برای بررسی این مطالب در ترجمه های ارایه شده در خبرگزاری های اصلاح طلب و اصول گرا، پژوهشگر از مدل تحلیل داده ون دایک (1998) استفاده کرد. این مدل مبنایی اجتماعی-شناختی دارد. بنابر این، بازنمود ایدیولوژی در ترجمه های ارایه شده بر مبنای این مدل بررسی و تحلیل شدند. لازم به ذکر است که اصل متن های انگلیسی به کمک موتورهای جستجو و از طریق اینترنت بازیابی شدند. با تحلیل داده ها مشخص شد که این متون با یکدیگر متفاوت بودند و هر کدام از آن ها بار ایدیولوژیک مخصوص به خود را داشتند. از میان روش های مختلفی که مترجم برای ارایه ایدیولوژی در اختیار داشت، "ارزیابی رخدادها بر مبنای ایدیولوژی خود" بیشترین سهم را به خود اختصاص داد.

در این پایان نامه اقسام دستکاری در دوبله سریال های تلویزیونی و همچنین راهبردهای مربوط به آن مورد بررسی قرار گرفت . به علاوه برخی از دلایل این نوع تغییرات از جمله تفاوت های فرهنگی تشریح گردید. راهبرها و اقسام مربوط به ترتیب بر اساس نظریه تقسیم بندی دوکات و نیتسا دسته بندی و توصیف گردید. پیکره مورد مطالعه این تحقیق را یکی از جدیدترین سریال های امریکایی? فرار از زندان? تشکیل می دهد. بدین منظور دیالوگ های نسخه اصلی سریال با معادل های فارسی آن در نسخه دوبله شد مقایسه و در نهایت یافته ها بر مبنای تقسیم بندی های ذکر شده تحلیل گشت. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می دهد که در دوبله سریال های تلویزیونی? دستکاری عناصر فرهنگی عمده تغییرات اعمال شده را تشکیل می دهد وآن از طریق جایگزینی واحد های ناسازگار با جامعه مقصد با عناصر مناسب تر انجام می پذیرد. به بیان دیگر هرگاه عناصر فرهنگی به کار رفته در دیالوگ ها با فرهنگ و سنت های جامعه مقصد مغایر باشد? عناصر مربوط با معادل های مناسب تر جایگزین می شود و یا به نحوی تغییر می یابد.

دراین تحقیق بااستفاده ازچهارچوب نظری ارائه شده توسط بیکر(1992/2001) سعی شده تاپربسامدترین راهبردبکاررفته دربرگردان فارسی اصطلاحات بکار رفته درداستان های کوتاه انگلیسی مشخص شود. شایان ذکر است که مدل مذکور 4 راهبرد فوق را برای ترجمه اصطلاحات معرفی می کند:1-[ترجمه] بااستفاده ازاصطلاحی بامعنی وکلمات مشابه 2-[ترجمه] بااستفاده ازاصطلاحی بامعنی مشابه ولی کلمات متفاوت 3-ترجمه ازطریق بازگویی 4-ترجمه از طریق حذف اصطلاح. پیکره تحقیقِ، شامل 21 داستان کوتاه انگلیسی است. انتخاب این داستان ها، که به گواه منتقدین ادبی هر یک جزو شاهکارهای ادبیات کوتاه می باشند، براساس معیار دربرداشتن دست کم 15 اصطلاح بوده است. از طرف دیگر، پیکره فارسی تحقیق شامل ترجمه فارسی داستان های کوتاه انتخاب شده می باشدکه دردوره زمانی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران (1357/1979)تا زمان شروع تحقیق(1390/2011)چاپ شده اند. در این تحقیق، 1109اصطلاح در 21 داستان کوتاه انگیسی یافت شدکه دراین میان 760 اصطلاح با استفاده از راهبردtranslation by paraphrase (ترجمه از طریق بازگویی)ترجمه شده اند. به بیان دیگر، این راهبرد پربسامد ترین در میان 4 راهبرد شناخته شد. راهبرد"[ترجمه] بااستفاده ازاصطلاحی بامعنی مشابه ولی کلمات متفاوت" درترجمه 182 اصطلاح یافت شد و دومین راهبردپربسامد شناخته شد. "ترجمه از طریق حذف اصطلاح" نیز در 126 مورد یافت شد.در اخر راهبرد "-[ترجمه] بااستفاده ازاصطلاحی بامعنی وکلمات مشابه" که تنها در برگردان 41 اصطلاح استفاده شده بود به عنوان کم بسامدترین راهبرد شناخته شد. با توجه به نتایج به دست آمده از یافته های این تحقیق مشخص گردید که گاه مترجان تلاش فراوانی می کنند که به هر طریق ممکن یک اصطلاح را به اصطلاحی دیگر در زبان مقصد ترجمه کنند. آنها برای نیل به این هدف گاه از ترجمه تحت اللفظی یا کلمه به کلمه استفاده می کنند که منجر به معادل های بدون معنی و حتی گاه مضحک می شوند. دراین تحقیق همچنین، عدم توجه مترجمان به معادل های موجود برای اصطلاحات انگلیسی من جمله معادل های پیشنهاد شده در فرهنگ لغت های دو زبانه دربرگردان بسیاری از موارد مشهوداست. شناخت و یادگیری اصطلاحات از دیگر نکات مهم در ترجمه اصطلاحات می باشد که اهمیت آن را در این تحقیق به خوبی مشاهده می کنیم.

با توجه به اهمیت پیام هایی که به واسطه رسانه های غیر زبانی عرضه می شوند، و همچنین تغییر در دیدگاه ها نسبت به چیستی متن، نگاه به فرایند ترجمه و نقش مترجم نیز مستلزم تغییر است. طراحی جلد کتاب امری است که به لحاظ نشانه شناختی و همچنین در جلب نظر مخاطب و القای معانی خاص از اهمیت های فراوان برخوردار است که تا کنون از منظر ترجمانی به آن نگریسته نشده و پژوهش حاضر این جنبه از تولید و انتقال معنا را مورد بررسی قرار می دهد. این پژوهش مبتنی بر دو محور از چارچوب های نظری است: ترجمه بینانشانه ای در دسته بندی رومن یاکوبسن از انواع ترجمه و مدلی برگرفته از تحلیل نشانه های دیداری و نشانه شناسی اجتماعی در آثار کرس و ون لوون (1996، 2001 و 2004). تلاش بر این بوده تا تغییرات صورت گرفته در طراحی جلد رمان های ترجمه شده از زبان انگلیسی به فارسی و معانی ضمنی آنها مورد بررسی قرار گیرد. پیکر? پژوهش حاضر، در مجموع شامل 36 طرح جلد از 14 رمان انگلیسی است که بین سالهای 1980 تا 2010 چاپ شده اند. انتخاب این رمانها بر اساس جوایز دریافتی و موجود بودن تصاویر آنها در هر دو نسخه انگلیسی و فارسی بوده است. معیارهای ده گانه ای نیز برای تحلیل نشانه ها از مدل کرس و ون لوون استخراج شده که عبارتند از: قاب و مجموعه، پیش نما و پس نما، نشانه نشاندار، رنگ و نور، ارجاعاتِ فرهنگی، سوگیریِ ساختارِ اطلاعاتی، زاویه دید، اطلاعات زبانی، وجه بازنمایی و عناصرِ داستانی. در این پژوهش طی جداول تحلیلی تغییراتِ اعمال شده در طراحی جلدها و معانی ضمنی آنها مشخص گردید. جلد رمان های ترجمه شده در بیشتر موارد نسبت به جلدهای اصلی از پیچیدگی نشانه شناختی کمتری برخوردار بوده و از ابزارهای موجود در معیارهای ده گانه برای انتقال بسیاری معانی کمتر بهره برده اند. با توجه به یافته های پژوهش، اهمیت ترجمه بینانشانه ای در طرح جلدها پررنگ تر شده و نقش مترجمان در فرایند انتقال اطلاعات و نشانه های غیرزبانی بسیار بیشتر از پیش مورد تأکید قرار می گیرد. جلد کتاب همچون آستانه ای برای ورود به آن می تواند برای جذب مخاطب و انتقال موجزترین و مفیدترین اطلاعات درباره محتوای کتاب نقشی بسزا ایفا کند. همچنین طرح های بازنمایی شده در جلد کتاب های ترجمه شده می تواند نشانی از نگرش خاص ناشران یا بازار کتاب در عرضه کتابها محسوب گردد.

همانطور که ونوتی در کتاب خود تحت عنوان rethinking translation (1992) می نویسد، منتقدین حین نقد و بررسی متنی که به روش بومی سازی ترجمه شده باشد، از ذکر نام مترجم غافل می مانند، گویی این متن یک متن اصلی است که از ابتدا به زبان مقصد نوشته شده است. و این بیشتر به این خاطر است که متن به صورتی روان و سلیس ترجمه شده است. اینگونه است که بومی سازی منجر به ناچیزشماری مترجم از جانب خود او و در نتیجه ناپیدایی او می شود. بومی سازی در ایران موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است. بررسی بومی سازی، جنبه های محلی را آن روشن می سازد. درواقع، نیاز به بررسی و کاووش در این زمینه است که چگونه و تا چه اندازه مفهوم ناپیدایی ونوتی با موقعیت ما در ایران انطباق دارد.در این تحقیق، با استفاده از رویکردی توصیفی، و با بکارگیری استراتژی های ترجمه ی ونوتی، بومی سازی و بیگانه سازی، و طبقه بندی ده گانه از عناصر فرهنگی خاص فرهنگ مبداء برگرفته از طبقه بندی نیومارک، تومالین و استپلسکی، و اسپیندولا و وسکنزولاس، سعی شده تا پربسامدترین روش ترجمه از میان بومی سازی و بیگانه سازی را مشخص کرده و از این طریق نشان دهیم که بومی سازی یک استراتژی مطلق ترجمه نیست. پیکره ی تحقیق حاضر شامل 3 رمان و یک ترجمه از هر رمان، جمعاً 9 کتاب، است. این رمان ها بر اساس موضوع آنها که راجع به برده داری و رکود اقتصادی در آمریکا بوده است، انتخاب شده اند. با انتخاب 50 صفحه از هرکتاب، جمعاً 300 صفحه و تقریباً 90000 واژه، عناصر فرهنگی خاص را استخراج و روش اتخاذ شده در ترجمه ی هر یک مشخص گردید. در این تحقیق 189 عنصر فرهنگی خاص فرهنگ مبداء استخراج گردیده و در طبقه بندی ده گانه قرار داده شدند. از این تعداد عنصر فرهنگی، 103 عنصر بومی و 86 عنصر بیگانه سازی شده بودند. دو استراتژی بومی سازی و بیگانه سازی در کنار هم مورد استفاده قرار گرفتند.با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق مشخص گردید که استراتژی بومی سازی، روش مطلق در ترجمه ی این عناصر نبوده و در کنار آن استراتژی بیگانه سازی نیز مورد استفاده قرار گرفته است. شاید این به این دلیل است که برخی از عناصر خود را تسلیم استراتژی بومی سازی نمی کنندو شاید هم مترجم ترجیح می دهد که برخی عناصر بودن تغییر باقی بمانند. دلیل هر چه که باشد، ردپای مترجم در اینگونه متن ها مشهود خواهد بود و ناپیدایی مترجم صحت نخواهد داشت.

تحقیق حاضر از نوع پیکره ای و توصیفی است. پیکره آن موازی و مقایسه ای انتخاب شده است و متشکل از 18 فیلم انیمیشن فانتزی به زبان انگلیسی می باشد که بین سالهای 1937 تا 2010 تولید و توسط موسسات داخلی دوبله شده اند. این فیلم ها عبارت هستند از: پاندا کنفوکار 2&1 ، بالا، سفید برفی و هفت کوتوله، ابری با احتمال بارش کوفته قلقلی، کورالین، نه، کارخانه هیولا، شکارچیان اژدها، شاهزاده و قورباغه، اسباب بازی 3، شرک، شرک برای همیشه، گیسو کمند، آلیس در سرزمین عجایب، پینوکیو، دیو و دلبر. متن انگلیسی فیلم نامه ها از سایت های معتبر دانلود شده، سپس متن فارسی فیلم دوبله شده توسط محقق به صورت دستی گردآوری شده است. اسامی خاص آنها استخراج و بر اساس طبقه بندی فرناندو (2004) طبقه بندی و در جدول هایی وارد شدند. راهبردهای مورد استفاده در ضبط اسامی، بر اساس مدل هرمنز (1988) شناسایی و بررسی شدند. سپس با مقایسه نتایج و تجزیه و تحلیل های آماری داده های به دست آمده از فیلم ها با یکدیگر، پر بسامدترین و کم بسامد ترین راهبرد دوبله به کار رفته در ترجمه اسامی خاص مورد شناسایی قرار گرفت. از جمله راهبردهای مورد استفاده برای ضبط اسامی خاص در ترجمه می توان به موارد زیر اشاره کرد: آوانگاری، ترجمه، جایگزینی، حذف، اضافه، ادغام، بازآفرینی. نتایج تحقیق نشان می دهد که آوانگاری و ترجمه، دو راهبرد اصلی مورد استفاده مترجمان فارسی زبان، حاکی از گرایش آنها به دور نشدن از متن اصلی است. کاربرد معدودتر راهبرد جایگزینی و ادغام دو استراتژی با هم، را می توان به این امر نسبت داد که ادغام دو استراتژی غالبا در ترجمه اسامی مکان ها و جایگزینی در ترجمه شخصیت ها استفاده شده است. بازآفرینی، اضافه و حذف کم بسامدترین راهبردهایی هستند که توسط مترجمان نوار فیلم برگزیده شده است.

ترجمه ضرب المثل ها موضوعی بحث برانگیز است. از آنجا که ضرب المثل ها عموما ریشه در فرهنگ و زبان متن مبدأ دارند، ترجمه آنان امری دشوار است. از طرفی دیگر، نسبت به موارد مشابه همچون اصطلاحات و استعارات ، میزان تحقیقات صورت گرفته در زمینه ضرب المثل ها و ترجمه آنان ناچیز است. این مهم در کشورما، ایران، نیز نمود دارد. در تحقیق پیش رو، محقق تلاش کرده است که راهبردهای گوناگون در زمینه ترجمه ضرب المثل ها در فرهنگ های دو زبانه انگلیسی به فارسی را مورد بررسی قرار دهد. دراین تحقیق بااستفاده ازچهارچوب نظری ارائه شده توسط بیکر( 1992 ) سعی شده تاپربسامدترین راهبرد بکاررفته دربرگردان فارسی ضرب المثل های بکار رفته در فرهنگ های دو زبانه انگلیسی به فارسی مشخص شود. شایان ذکر است که مدل مذکور 4 راهبرد برای ترجمه ضرب المثل ها معرفی می کند. پیکره تحقیقِ حاضر، شامل 200 ضرب المثل انگلیسی به همراه معادل های فارسی آنها در دو فرهنگ انگلیسی- فارسی "هزاره" و "پویا" می باشد. ضرب المثل های انگلیسی از 10 مدخل مختلف "فرهنگ ضرب المثل های آکسفورد" به صورت تصادفی انتخاب شده اند. این ضرب المثل های انگلیسی به همراه معادل های آنها در فرهنگ های دو زبانه انگلیسی- فارسی "هزاره" و "پویا" مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند تا راهبرد بکار رفته در ترجمه هر یک از آنها مشخص شود. در این تحقیق، 573 معادل برای 200 ضرب المثل انگلیسی در دو فرهنگ مذکور انگلیسی- فارسی یافت شد که دراین میان 258 ضرب المثل با استفاده از راهبرد using a fixed expression of similar meaning but dissimilar form ترجمه شده اند. به بیان دیگر،این راهبرد پربسامد ترین راهبرد در میان 4 راهبرد شناخته شد. با توجه به نتایج به دست آمده از یافته های این تحقیق مشخص گردید که گاه فرهنگ نگاران تلاش فراوانی می کنند که به هر طریق ممکن یک ضرب المثل را در زبان مقصد ترجمه کنند. آنها برای نیل به این هدف علاوه بر راهبرد های ارائه شده توسط بیکر( 1992 ) از ترجمه تحت اللفظی یا کلمه به کلمه نیز استفاده کردند.

از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی، ایدئولوژی های حاکم و ساختار مرتبه ای در جامعه در تولید گفتمان که شامل ترجمه نیز می شود موثر است. در تحلیل گفتمان انتقادی، مفاهیم قدرت و ایدئولوژی نقاط کانونی هستند. این مفاهیم در مطالعات ترجمه بعد از چرخش فرهنگی اهمیت بسیار یافتند. تحقیق حاضر در پی بررسی رابط? میان ایدئولوژی های حاکم و ساختار مرتبه ای در ایران و ترجم? گفتمان سیاسی بطور کل و ترجم? علوم سیاسی بطور خاص است. به همین جهت، روایات تحلیلی از جنگ ایران و عراق به زبان انگلیسی و ترجم? آنها به زبان فارسی با استفاده از مدل نقد ترجم? فرحزاد (2012) که بر پای? تحلیل گفتمان انتقادی است و مدل راهبردهای ترجمانی مولینا و آلبر (2002) بررسی شد تا راهبردهای ترجمانی ایدئولوژیک مشخص گردد.

مفهوم تبدیل ، یکی از مفاهیم مهم در مطالعات ترجمه محسوب می شود.بطور کلی از سال 1950 به بعد ، چهار دیدگاه در این زمینه ارائه شده است : دیدگاه کتفورد- دیدگاه وون لوون زوارت- دیدگاه وینی و داربلنت- دیدگاه پوپویچ. مبنای مطالعه و تحقیق حاضر ، بررسی اینگونه تبدیلات ترجمه ای در چهارچوب نظریه کتفورد (1965) است.بدین منظور ابتدا سه متن ادبیات معاصر کودکانه بنامهای : آلیس در سرزمین عجایب-جادوگر شهر از و هایدی و یک ترجمه از هر یک به زبان فارسی انتخاب کرده ایم. علل اصلی انتخاب این رمانها : 1- این رمانها دارای متن های ادیب معاصر هستند ، بنابراین دسترسی به ترجمه هایشان براحتی امکان پذیر است. 2- متن شیرین و ساده ای دارند که انتخاب باهم آیندها و بررسی تبدیلات بین آنها را به آسانی امکان پذیر می کند. بعد از شناسایی باهم آیندها در متن مبدا و مقصد ، آنها را در جداول مختلف طبقه بندی کرده و در پایین هر جدول ، تبدیلات مشاهده شده را توضیح داده ایم. در آخر بعد از مقایسه تبدیلات با یکدیگر و شناسایی تبدیلات پر بسامد ، نتایج حاصل از این پژوهش را ارائه کرده ایم.

یکی از مسائل مهم در مطالعات ترجم? شفاهی چگونگی بهره گیری از عناصر فرهنگ محور با توجه به فرهنگ زبان مقصد است. نگارنده، در این تحقیق توصیفی، که بر اساس پیکر? گسترده ای از هفت کنفرانس بین المللی (حدود 720 دقیقه ) تشکیل شده است، به بررسی نحو? ترجمه عناصر فرهنگ محور توسط مترجمان شفاهی همزمان از زبان فارسی به انگلیسی می پردازد. نتایج تحقیق نشان می دهد که مترجمان در ترجمه ارجاعات فرازبانی فرهنگ محور (extralinguistic references) و درون زبانی (intralinguistic references) به ترتیب از استراتژیهای حفظ (retention)، حذف (omission) ، ترجمه تحت الفظی (direct translation) و جایگزینی (substitution) استفاده کرده اند با این تفاوت که در ترجم? عناصر فرهنگ محور فرازبانی بیشتر تمایل به تعمیم (generalization) داشته اند در حالیکه در ترجم? عناصر فرهنگ محور درون زبانی از شیو? تخصیص (specification) بهره جسته اند. علاوه بر این، در برخی از موارد دو یا چند استراتژی را به طور همزمان بکار برده اند. در کل، مترجمان شفاهی همزمان، هنگام ترجم? عناصر فرهنگ محور اغلب از استراتژیهایی که از زبان مبدأ منشأ می گیرند، استفاده کرده اند. به عبارتی دیگر، به غربت زدایی (domestication) در ترجمه روی آورده اند.

پژوهش حاضر در چارچوب مکتب دستکاری قرار گرفت و با استفاده از تقسیم بندی دوکات (2007) از شیوه های دستکاری، به دنبال یافتن پاسخ برای پرسش های زیر بود: 1-رایج ترین شیوه دستکاری در دوبله فیلم ها کدام است؟ 2-رایج ترین شیوه دستکاری در زیرنویس فیلم ها کدام است؟ 3-دستکاری در دوبله فیلم ها رایج تر است یا در زیرنویس آن ها؟ این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- مقایسه ای و پیکره ای می باشد. پیکره تحقیق شامل سریال 24، یکی از پرطرفدارترین سریال های آمریکایی ، به همراه نسخه فارسی دوبله و زیرنویس شده آن بود. نسخه اصلی سریال با نسخه های دوبله و زیرنویس شده آن مقایسه شد و قسمت هایی که مورد دستکاری قرار گرفته بود شناساسی گردید. سپس یافته های تحقیق بر اساس تقسیم بندی دوکات (2007) تحلیل شد. نتایج تحقیق حاکی از آن بود که دستکاری در دوبله فیلم ها به مراتب بیشتر از زیرنویس آن ها صورت می گیرد. علاوه بر این، بر اساس یافته های تحقیق، رایج ترین شیوه دستکاری در دوبله فیلم ها حذف و در زیرنویس آن ها جایگزین سازی می باشد. در پایان این گونه نتیجه گیری شد که دستکاری تنها بر اساس هنجارهای فرهنگی حاکم در زبان مقصد صورت نمی گیرد. گاه ممکن است مترجم با هدف کمک به خواننده در فهم متن اصلی و یا به منظور سلیس ساختن آن، به دستکاری متن بپردازد. از این رو می توان گفت دستکاری همیشه باعث مخدوش شدن متن اصلی نمی شود بلکه گاه موجب بهبود آن می گردد.

الف) موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف) امروزه صنعت توریسم محبوبیت بسیاری پیداه کرده است و مردم با سفر به کشورهای دیگر و همچنین از طریق خواندن کتاب های توریستی با آداب و فرهنگ های دیگر آشنا میشوند. در این میان کتاب های توریستی برای اشاعه ی فرهنگ زبان مبدا ترجمه میشوند، ولی این ترجمه ها بر چگونگی انعکاس فرهنگ زبان مبدا در زبان مقصد تاثیر میگذارند. تحقیق حاضر به بررسی تغییرات بوجود آمده در فرایند ترجمه و تاثیر ایدئولوژی مترجم میپردازد. ب) مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها پژوهش پیش روی با استفتده از چهارچوب نظری مولینا و آلبیر (2002) به دنبال یافتن تکنیک های ترجمه میباشد، و سپس با استفاده از تحلیل انتقادی گفتمان یافته ها تجزیه و تحلیل میکند تا به سوالات زیر پاسخ بدهد: 1- پر بسامد ترین تکنیک های ترجمه در ترجمه ی عناصر فرهنگی کدام اند؟ 2- اهمیت این موضوع از دیدگاه تحلیل انتقادی گفتمان چیست؟ پ) روش تحقیق شامل نوع تحقیق، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- مقایسه ای و پیکره ای می باشد. پیکره تحقیق شامل سه کتاب و یک لوح فشرده توریستی به همراه ترجمه ی آنها به زبان انگلیسی میباشد. نسخه اصلی کتاب ها و لوح های فشرده با نسخه های ترجمه شده آنها مقایسه شد و تا ابتدا عناصر فرهنگی جمع آوری شوند و سپس پر بسامد ترین آنها مشخص گردد. سپس یافته های تحقیق بر اساس تحلیل انتقادی گفتمان تحلیل شد. ت) یافته های تحقیق نتایج تحقیق نشان میدهد که پربسامد ترین تکنیک های ترجمه "بسط" و "گرته برداری" و "وام گیری" میباشند. و همچنین ایدئولوژی مترجم و دیگر فاکتورهای فرا متنی در انعکاس فرهنگ زبان مبدا در زبان مقصد موثر هستند. ث) نتیجه گیری پربسامد ترین تکنیک های ترجمه در حوضه های مختلف عناصر فرهنگی متفاوت هستند. تغییرات ایدءولوژیک بوجود آمده در روند ترجمه میتواند خواسته یا ناخود آگاه باشد. مترجم در ابتدا باید توانایی کافی در شناخت عناصر فرهنگی را داشته باشد. و همچنین مترجم باید از تاثییر انتخاب های خود آگاه باشد تا بتواند تکنیک ترجمه مناسب را به کار گیرد

با شیوع سبک ساده نویسی و ایجاز، نویسندگان من جمله مترجمین به این روند گرایش یافتند. تحقیق پیش روی دامنه تاثیر و محدوده این روند را برپایه چارچوب نظری وینی و داربلنه (1958/1995) و مدل ایجاز دلیل (1993) مورد مطالعه قرار می دهد. براساس این مدل و توضیحات وینی و داربلنه، 5 متغیر تعریف شده اند که از میان آنها 4 متغیر، رویه های تولید ایجاز را توصیف می کنند: 1) تمرکز فرم، 2) اختصار دستوری، 3)اختصار معنایی، و 4) حذف به قرینه معنوی؛ و رویه پنجم نشان دهنده حذف معنا می باشد. متغیر ها در پیکره ای متشکل از 35 داستان کوتاه فارسی و ترجمه انگلیسی آنها بررسی شده است و نتایج این بررسی فراوانی استفاده از هر متغیر- بیشترین فراوانی در اختصار دستوری و کمترین فراوانی در حذف به قرینه معنوی دیده شد- و چگونگی دستیابی به آنها در گروه زبانی مورد بررسی و همچنین مقیاسی برای ارزیابی کیفیت ترجمه برحسب ایجاز بدست داد. یافته دیگری که از این مطالعه برآمد، طبقه بندی جدیدی از ایجاز در مطالعات ترجمه بود که ایجاز را درون زبانی (ایجاز زبانی) و همچنین بین زبانی (مختص ترجمه) تعریف می کند.

اگرچه بسیاری از محققین و نظریه یردازان ترجمه، به شکل سنتی نگاه منفی نسبت به ترجمه به زبان غیر مادری دارند اما هنوز هم این پرسش مطرح است که این ادعاها تا حد علمی و مستند هستند. ترجمه به زبان مادری و غیر مادری سالهاست که محل بحث و پرسش ترجمه شناسان بوده است. محور بسیاری از این مباحث بر روی موضوع مقبولیت و وفاداری در دو جهت (ترجمه به زبان مادری و غیر مادری) دوران میکند. هدف این تحقیق بررسی مقبولیت و امانتداری ترجمه های بومی و غیر بومی است. در این پژوهش، چهارچوب نظری توری(1995) مورد استفاده قرار گرفت. این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- مقایسه ای و پیکره ای می باشد. پیکره تحقیق شامل دو دساتان صادق هدایت با نامهای بوف کور و سگ ولگرد میشد که هر دو یکبار به وسیله یک مترجم بومی و بار دیگر توسط مترجمی غیر بومی ترجمه شده بودند. جمله های متن اصلی به همراه ترجمه های نظیرشان تفکیک شدند و مورد بررسی قرار گرفتند و تغییرات پیدا شده بر اساس چهاچوب نظری پژوهش دسته بندی شدند. یافته های تحقیق پیش رو نشان داد که مترجمان غیر بومی (فارسی زبان) در ترجمه از فارسی به انگلیسی تمایل کمتری به تغییر ترجمشان داشتند. در مقابل مترجمان غیر بومی تغییرات بیشتری در ترجمه خود اعمال کردند. مترجمان بومی غیر بومی (فارسی زبان) در قیاس با مترجمان بومی (انگلیسی زبان) در ترجمه از فارسی به انگلیسی به الگو های زبانی متن اصلی امانتدار بودند و نسبت به مترجمان بومی کمتر برای خوانایی از ساختار متن اصلی منحرف میشدند. این در حالی بود که مترجمان بومی در ترجمه از فارسی به انگلیسی به هنجار مقبولیت ترجمه خود بیشتر از مترجمان بومی اهمیت میدادند.

این تحقیق تلفیقی از سه رشته شعر، مطالعات ترجمه وتحلیل انتقادی گفتمان (رشته ای جهت آشکار ساختن ایدئولوژی) می باشد. در مطالعات ترجمه، شعر بیشترین پیچیدگی را ایجاد می کند. شعر شکلی گفتمان است، در نتیجه بار ایدئولوژیک دارد. به طور بی سابقه ای، فروغ فرخزاد، شاعره فارسی زبان معاصر، شعرهایی می سراید تا در مقابل ایدئولوژی جنسیت حاکم بر دوره خود اعتراض کند. در پی آن، ترجمه های بسیاری از شعر او در سطح جهانی ارائه می شود. بنابراین، این تحقیق مدل انتقادی نقد ترجمه فرحزاد 2012 را اتخاذ نمود و شاخه ای شعری از آن طراحی کرد تا به بررسی نحوه برخورد متن های پسین (مقصد) انگلیسی با ایدئولوژی جنسیت متن های پیشین (مبدأ: شعرهای فروغ) بپردازد. این شاخه، افزوده تحلیل انتقادی استعاره را (این تحلیل استعاره را مرکز آشکار ساختن ایدئولوژی می داند) جهت تحلیل متن پیشین بکار گرفت. به قیاس، روند ترجمه استعاره نیومارک نیز جهت طبقه بندی استعاره ها بکار برده شد. در نهایت، نحوه برخورد متن های پسین با ایدئولوژی جنسیت مشخص گردید. نتایج نشان می دهند که ایدئولوژی جنسیت حفظ شده، تغییر کرده، حذف شده، نیمه حفظ شده و به اشتباه تفسیر شده است. بر اساس درصدهای چهار ترجمه (% 80.74، % 90.37، %83.7 و% 74.07)، استراتژی حفظ شدن بالاترین درصد را به خود اختصاص می دهد. این درصدها اشاره بر این دارند که بمنظور به تصویر کشیدن ایدئولوژی شعر در متن های پسین، ترجمه تحت اللفظی به بهترین نحو عمل می کند.

بدنبال پیشرفت های اخیر در مطالعات ترجمه،ترجمه بین نشانه ای نیز به نوبه ی خود زمینه های تحقیقاتی جدیدی را وارد این حوزه کرده است که عناصر فرامتنی را بررسی می کند عناصری که درحوزه ی مطالعات ترجمه کمتر مورد تحقیق قرار گرفته اند . هدف تحقیق حاضر بررسی نشانه شناختی طرح روی جلد رمانهای ترجمه شده است که به اعتقاد فرحزاد به عنوان بخش فرامتنی کتاب تلقی می شود. طرح روی جلد 42 رمان ترجمه شده قبل از انقلاب اسلامی با ترجمه مجدد یا چاپ مجدد آنها بعد از انقلاب اسلامی به شیوه ی تحلیل نشانه شناسی تصویر کرس و ون لوون بررسی شدکه شامل 10 معیار است. بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق می توان گفت که موارد نمایش داده شده بر روی جلد کتاب در سه حوزه ی مختلف قرار می گیرد : ویژگی های گرافیکی ، اطلاعات ادبی واطلاعات زبانی .بررسی و تحلیل جلد رمانها قبل و بعد از انقلاب در هر دو گروه نشان داد که مترجم نقشی در طراحی جلد رمان نداشته و ناشر ویا حمایت کننده احتمالی رمان تعیین کننده ی طرح جلد است که تصمیم وی نیز براساس شرایط و ایدئولوژی های حاکم بر جامعه است. تحقیق مشابه را می توان برای بررسی داده های دارای ساختار مشابه از جمله آگهی های بازرگانی ترجمه شده، تصاویر داخل متن رمان ها وطرح جلد سایر ژانرها استفاده کرد.

پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی-مقایسه ای و پیکره ای می باشد. پیکره تحقیق شامل 10 فیلم سینمایی با ژانر اکشن/پلیسی همراه با دوبله فارسی آن ها می باشد که در این میان سهم هر شرکت دوبله دو فیلم است. نسخه اصلی فیلم ها با نسخه به فارسی دوبله شده آن ها مقایسه گردید و قسمت هایی که مورد تغییر و دستکاری قرار گرفته بود شناسایی و در نهایت بر اساس تقسیم بندی دوکات (2007) از یک سو و از سوی دیگر با در نظر داشتن مطالعات توصیفی ترجمه توری (1995) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که شرکت های دوبله در ایران از انواع راهبردهای توصیف شده در دوکات (2007) (افزایش، حذف، تخفیف، جایگزینی) بهره برده اند. همچنین مد نظر قرار دادن مطالعات توصیفی توری (1995) منجر به بررسی فراتر از تقسیم بندی دوکات (2007) و در نتیجه یافتن راهبردی دیگر و غیر از آنچه در دوکات آمده است گردید. نتیجه جالب دیگر در این تحقیق این بود که راهبردهای ترجمه تابو در ایران لزوماً به سمت تخفیف و کاهش آن ها نمی رود و در برخی موارد مشاهده گردید که مترجمان از افزودن رنگ و بوی منفی به نسخه خنثی مبداً استفاده کردند.

این تحقیق اساساً بر پایه ی تئوری گونه ی زبانی (register theory)و گرامر سیستمیک نقشمند هالیدی قرار دارد.بر طبق این نظریه ی زبانی،زبان از سه نوع نقش یا سه نوع معنی متفاوت تشکیل شده است. در واقع این سه نوع معنی یا نقش جزء اصلی و لاینفک زبان به حساب می آیند به صورتی که هر سه را می توان در هر بند (جمله) یا متن به طور همزمان یافت و بیرون کشید. این سه نوع معنی یا نقش به ترتیب نقش اندیشگانی، نقش بیتافردی، و نقش متنی نام گرفته اند. هالیدی بر این اعتقاداست که هر یک از این سه نوع معنی باید تا آنجا که ممکن است به طور موثر در متن مقصد منتقل شوند.البته او (2001) اشاره میکند که تعادل ترجمه ای براساس انتقال معنی اندیشگانی تعریف میشود و به دو نوع معنی دیگر توجه نمیشود.بنابراین،در این تحقیق تلاش شد تا با کاربرد و استفاده ی گرامر سیستمیک هالیدی به تحلیل ترجمه های یک متن که به تعدادی دانشجو داده شد پرداخته شود تا مشخص شودوضعیت انتقال این معانی به متن مقصد به چه صورت است.

بازنمایی شخصیت ها در رمان می تواند به گونه ای به تصویرکشنده افراد جامعه باشد. سیاه پوستان و سفیدپوستان تجربه های زیست شده کاملاً متفاوتی با یکدیگر دارند که در گفتمان سیاه پوستان از جمله رمان ها نمایان می شود. هنگامی که این رمان ها به فارسی ترجمه می شوند مترجمان غیرسیاه ممکن است نتوانند تجربه زیست شده رمان را به تصویر بکشند: مهمی در ترجمه از دست می رود. دانستن این که رمان های ترجمه شده چگونه نسلی را به جلو سوق می دهند، آن را به رکود می کشانند و به سود یا زیان گفتمان آفریقایی آمریکایی عمل می کنند، خود قدمی رو به جلو است. به دلیل ماهیت مطالعه، محقق از سه چارچوب نظری بهره گرفته است: تحلیل گفتمان انتقادی، نقد آفریقایی آمریکایی و نقد پسااستعماری. پرسشی که این تحقیق درپی پاسخ گویی بدان است به این قرار است: بازنمایی گفتمان رمان های آفریقایی آمریکایی در ترجمه چگونه است؟ در این تحقیق، داده ها براساس مدل فرحزاد (2012)، نقد آفریقایی آمریکایی (تایسون 2006) و نقد پسااستعماری (تایسون 2006) دسته بندی شدند. این کار به منظور دریافت این نکته صورت گرفته است که موارد دارای بار ایدئولوژیکی در متن انگلیسی چگونه در متن فارسی بازنموده شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهند در انتخاب های واژگانی، متن های ترجمه ای بسامد پایینی از نبود تطابق ایدئولوژیکی میان متن انگلیسی و متن فارسی نشان می دهند، اما در مواردی مخصوصاً در آبی ترین چشم، ایدئولوژی مورد نظر به متن مقصد منتقل نشده است که منجر به از دست رفتن پیام متن مبدا می شود. در انتخاب های دستوری (معلوم سازی و مجهول سازی)، اگرچه متن فارسی (آبی ترین چشم) تقریباً ازنظر تعداد فعل های معلوم و مجهول با متن انگلیسی برابر است، دربرخی موارد، بار ایدئولوژیکی فعل ها کاسته شده است. برای این که گفتمانی جدید، به حیات خود ادامه دهد و ایدئولوژی آن دوام یابد، بسیار ضروری است که در صورت های گفتمانی چون فیلم سازی، رمان، تبلیغ و ... گسترش یابد. در مورد رمان های آفریقایی آمریکایی، در جایگاه ژانری جدید، ترجمه هوشیارانه یا ناهوشیارانه به صورت وسیله ای برای انتقال افکار جدید عمل می کند؛ در نتیجه به تر است که متن فارسی تقریباً پیام یکسانی را منتقل کند. البته باید محدودیت هایی چون تجربه های زیست شده و حافظه جمعی متفاوت نویسندگان و مترجمان را درنظر گرفت. پیشنهاد می شود که رمان هایی که سفیدپوستان و سیاه پوستان درباره استعمار و برده داری نوشته اند و ترجمه آن ها در فارسی با یکدیگر مقایسه شوند تا تاثیرشان در متن مقصد سنجیده شود.

ارزیابان معمولاً برای ارزیابی ترجمه دانش جویان به روش های مرسوم پیشین یعنی با اعمال سلیقه شخصی خود، استفاده از دانش پیشین و غیره بسنده می کنند. این امر باعث شده که دانش جویان به نمراتی که از دروس عملی ترجمه دریافت می کنند معترض باشند و ارزیابی ترجمه را امری سلیقه ای تلقی کنند. از طرفی، نا هماهنگی بین نظرات ارزیابان مختلف در مورد کیفیت یک ترجمه یا عدم هماهنگی بین نمرات اختصاص داده شده به ترجمه های یکسان نشان می دهد که حوزه ترجمه به معیاری مشخص برای ارزیابی کیفیت ترجمه نیاز مبرم دارد. تحقیق حاضر بر آنست که با مقایسه کارایی پیکره هایی الکترونیک و روش های مرسوم پیشین، به مدرسین ترجمه کمک کند که تاحدی بر مشکلات فوق فائق آمده و نظرات عینی و منسجم تر و نمرات دقیق تری به ترجمه دانش جویان اختصاص دهند. در این تحقیق 6 ارزیاب ترجمه در دو گروه کنترل و آزمایش قرار داده شدند و از آن ها خواسته شد که طبق دستورالعمل های داده شده (ضمیمه شده به تحقیق) به ارزیابی و نمره دهی ترجمه 20 دانش جوی سال آخر کارشناسی دانشگاه علامه طباطبایی بپردازند. گروه کنترل ترجمه ها را به روش مرسوم (با استفاده از تجربه شخصی، دانش پیشین، استفاده از فرهنگ لغت) ارزیابی کردند درحالیکه گروه آزمایش تنها با به کارگیری پیکره الکترونیک تخصصی ازپیش تهیه شده ترجمه ها را مورد ارزیابی قرار دادند. به منظور پاسخ به سوال تحقیق مبنی بر تفاوت دو روش ارزیابی فوق، ارزیابی ارزیابان دو گروه از لحاظ نوع بازخوردهای ارائه شده ، صحت اصلاحات ارائه شده ، تعداد غلط های یافت شده، نوع غلط های یافت شده، انسجام نمرات ارائه شده و کمیت نمرات داده شده بررسی شد و نتایج به شرح ذیل بود: • بازخوردهای گروه آزمایش عینی تر و منسجم تر از بازخوردهای گروه کنترل بود. • نمرات ارائه شده توسط گروه آزمایش عموماً بالاتر از گروه کنترل بود. • تعداد غلط های یافت شده توسط گروه آزمایش بیش از 2 برابر غلط های یافت شده توسط گروه کنترل بود. • ارزیابان گروه آزمایش اصلاحات بیشتری برای غلط های یافت شده ارائه دادند. • نمرات ارائه شده توسط گروه آزمایش بسیار منسجم تر ازگروه کنترل بود. در بین نمرات گروه کنترل پراکندگی های فراوانی یافت شد. • در برخی موارد اصلاحات داده شده توسط گروه کنترل صحیح و دقیق نبودند.

الف. موضوع و طرح مسئله )اهمیت موضوع و هدف(: از آنجا که عنوان یک فیلم یا رمان مهم ترین و چشمگیرترین بخش آن محسوب می شود و تاثیر زیادی بر موفقیت تجاری یک اثر دارد، ترجمه آن نیز امری بسیار حساس و تعیین کننده می باشد. هدف از انجام تحقیق حاضر نیز بررسی استراتژی های غالب در ترجمه عناوین فیلم، انیمیشن و رمان از زبان انگلیسی به فارسی بوده است. ب. مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: پرسش هایی که این تحقیق سعی در پاسخ دادن به آنها برآمد، به این ترتیب هستند: "در ترجمه عنوان فیلم، انیمیشن و رمان از زبان انگلیسی به فارسی چه استراتژی هایی بیشترین کاربرد را داشته اند؟" و "در انتخاب های واژگانی و دستوری، مترجمان چه الگوهایی را دنبال کرده اند؟" چارچوب نظری اصلی این تحقیق مدل سه بعدی ارائه شده توسط فرزانه فرحزاد ) 2102 ( برای نقد ترجمه بر اساس نظریه تحلیل انتقادی گفتمان بوده است. مدل دیگری که محقق برای بررسی داده از آن استفاده کرد، طبقه بندی استراتژی های ترجمه ای ارائه شده توسط آن شولداگر ) 2118 ( است. پ. روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روش های نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: در تحقیق حاضر، تعداد 11 عنوان ) 211 عنوان فیلم، 211 عنوان رمان، و 11 عنوان انیمیشن( که اغلب به صورت الکترونیک جمع آوری شدند، ابتدا بر اساس استراتژی های ترجمه ای شولداگر ) 2118 ( و سپس بر اساس انتخاب های واژگانی و دستوری بررسی شدند. ت. یافته های تحقیق: نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر نشان داد "ترجمه مستقیم" یا لفظ به لفظ استراتژی غالب در ترجمه عناوین از انگلیسی به فارسی است. از آنجا که انتخاب تک تک کلمات در یک عنوان کامل ا حساب شده و با هدف است، بهترین و امن ترین راه برای استفاده از آنها در زبان های دیگر نیز ترجمه مستقیم آنها می باشد. به همین ترتیب، تغییر در انتخاب واژگان نیز در ترجمه این عنوان های بسیار نادر و معدود بود. ث. نتیجه گیری و پیشنهادها: عنوان یک فیلم یا رمان، عصاره مفاهیم گنجانده شده در آن است و به همین دلیل اهمیت بسیار زیادی در درک صحیح این مفاهیم توسط مخاطب دارد. نتایج بدست آمده در تحقیق حاضر نیز ثابت کرد ترجمه به عنوان ابزار انتقال این بخش مهم به زبان های دیگر، اغلب امن ترین و وفادارانه ترین روش را انتخاب میکند تا شاید بتواند تا حد ممکن، دسترسی مخاطبان را به مفاهیم و واژه های استفاده شده در عنوان اصلی را تضمین نماید. عنوان، بخش مهمی است که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده است و می تواند موضوعات جالب توجه و سودمندی را برای تحقیقات آینده فراهم آورد.

پژوهش حاضر در پی تبیین جوانب دخل و تصرف در فرآیندهای ترجمه رمان و دوبله فیلم است. در این مطالعه تاثیر ایدئولوژی غالب جامعه مقصد بر فرآیندهای فوق و همچنین پر بسامد ترین راهبردهای مورد استفاده مترجمین در جهت فائق آمدن بر عدم تطابق فرهنگی و عقیدتی بین زبان های مبدا و مقصد مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. دیگر هدف این مطالعه تصریح فرآیندی است که بیشتر در معرض دخل و تصرف قرار گرفته است. آشنایی با راهبردهای مختلف دخل و تصرف به مترجمان مبتدی و همچنین دانشجویان ترجمه این امکان را می دهد که ترجمه ای متناسب با فرهنگ و ایدئولوژی جامعه خود تولید نمایند.این پژوهش اساساً در چهارچوب مکتب تحریف (دستکاری) قرار می گیرد. بر اساس دیدگاه این مکتب در تمامی ترجمه ها به دلایل معین، متن مبدأ تا حدی دستخوش دخل و تصرف می شود (هرمانز 1985). مبنای طبقه بندی داده ها تماماً بر اساس "راهبردهای دخل و تصرف تحریفیِ" پیشنهاد شده از سوی دوکات (2007) است. با این حال دو راهبرد دیگر نیز طی مطالعه، مشخص شده و در فرآیند تحلیل مورد تأمل قرار گرفتند. پرسش های این پژوهش شامل چهار مورد است: 1. بر اساس طبقه بندی دوکات، پربسامدترین راهبرد دخل و تصرف تحریفی در ترجمه رمان کدام است؟ 2. بر اساس طبقه بندی دوکات، پربسامدترین راهبرد دخل و تصرف تحریفی در دوبله فیلم کدام است؟ 3. کدام فرایند، ترجمه رمان و دوبله فیلم، بیشتر مورد دخل و تصرف قرار گرفته است؟ 4. تلویحات ایدئولوژیک یافته های تحقیق چیست؟ پژوهش حاضر از نوع توصیفی و دارای طرحی پیکره ای است. پیکره ی مورد مطالعه این تحقیق متشکل از چهار رمان برجسته انگلیسی به همراه ترجمه فارسی آنها و چهار فیلم انگلیسی (برگرفته از این رمان های منتخب) همراه با نسخه دوبله فارسی است. نسخه اصلی رمان ها به دقت با ترجمه فارسی و نسخه اصلی فیلم های اقتباس شده نیز به طور جداگانه با دوبله فارسی مقایسه و مقابله شدند تا موارد دخل و تصرف تحریفی و پربسامدترین راهبرد آن بر مبنای طبقه بندی دوکات (2007) در فرایند های ترجمه و دوبله مشخص و با هم مقایسه گردند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در صورت بروز اختلافات فرهنگی و اعتقادی بین زبان مبدا و مقصد، مترجمین رمان در اکثر موارد تمایل به "حذف" عناصر غیر قابل قبول در فرهنگ مقصد را دارند در صورتی که مترجمین فیلم ترجیح می دهند عناصر نامناسب را با موارد قابل قبول تر در زبان مقصد "جایگزین" نمایند. نتایج همچنین نشان می دهند که در مقایسه با رمان های ترجمه شده، فیلم های دوبله بیشتر مورد دخل و تصرف قرار گرفته اند. از یافته های این پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که در صورت عدم تطابق فرهنگی و اعتقادی بین متن مبدأ و مقصد، مترجمین رمان و فیلم در ایران غالباً سعی در حفظ هنجارها و ارزش های جامعه مقصد دارند. به علاوه، از یافته های این تحقیق چنین استنباط می شود که مفهوم دخل و تصرف در فرآیندهای ترجمه و دوبله متفاوت است. این بدین معنی است که حتی در یک بافت زبان شناختی و فرهنگی یکسان با ارزش های اعتقادی مشابه نیز، رویکردهای متفاوتی می تواند نسبت به اشکال مختلف ترجمه اتخاذ شود.

رویکرد اخیر نسبت به دیدگاه های جامعه شناسی در مطالعات ترجمه و مترجم و نیاز به یک مطالعه ی بروز بر روی ترجمه در ایران موجب نگارش تحقیق حاضر گردید. محققان ترجمه بر این عقیده اند که کارگزاران اصلی ترجمه از جمله مترجمان، ناشران، و واسطه های بسیاری که در ستون سلسله مراتبی فرایند ترجمه بین این دو قرار میگیرند، نیاز به توجه بیشتر در فضای پژوهشی دارند. در این تحقیق سعی شد تا نقش کارگزاری فردی مترجم در فرایند ترجمه بررسی گردد. با استفاده از مدل ایاد و پیم (2012) مبنی بر دسته بندی موارد مداخله و عدم مداخله در ترجمه در سطح متنی و مدل کارگزاری پالوپوسکی (2009) در سطح پیرامتنی، کارگزاری فردی مترجم در ترجمه های پس از انقلاب کتاب مأموریت در تهران مورد بررسی قرار گرفت. یافته های تحقیق در سطح متنی نشان داد که موارد ((عدم مداخله مترجم بدلیل عدم تفسیر مترجم)) خود می توانند مداخله مترجم محسوب شوند، زیرا ممکن است مترجم به شکلی هدفمند معادلی دیگر برای ترجمه را رد کرده باشد تا از این طریق افکار نادرست نویسنده را برای خوانندگانش آشکار سازد. در سطح پیرامتنی، جایگاه ایدئولوژیک مترجم از طریق مقدمه ، پیش گفتار، یادداشت های درون متنی، پاورقی و یادداشت های آخر متن قابل فهم بود. سایر یافته های تحقیق نشان داد که مترجمان کتاب مأموریت در تهران در دهه ی اول انقلاب اسلامی بدلیل اوضاع نابسامان سیاسی، بیش از مترجم دهه ی آخر انقلا ب، نقش کارگزاری خود را ادا کرده اند.

در این پژوهش انواع استعاره های مفهومی/شناختی در سه قصیده از اشعار پروین اعتصامی مورد بررسی قرار می گیرد. هدف از این تحقیق این است که نشان دهد استعاره تنها یک صنعت ادبی یا زینت زبانی نیست، بلکه ابزاری شناختی یا پدیده ای از فرآیندهای تفکر بشری است که در زبان روزمره بکار می رود ونیز نقش مهمی در القای معنای مورد نظر شاعر دارد. این تحقیق می تواند به مترجمان متون ادبی در انتخاب راهبردهای ترجمه کمک کند تا با توجه به تفاوت های فرهنگی میان دو زبان، مناسب ترین راهبرد را برای ترجمه استعاره های مفهومی برگزینند.یافته های این پژوهش نشان داد که تعداد زیادی از استعاره ها دردو زبان همانند است و استراتژی اول کووچش پربسامدترین استراتژی ترجمه بکارگرفته شده توسط دو مترجم می باشد. در ضمن پربسامدترین حوزه های مبدأ و مقصد در دو زبان نیز یکسان است. علت این امر می تواند این باشد که مترجمین ایرانی سعی براین داشته اند که عین کلام پروین را در ترجمه هایشان منعکس کنند، و یا این که اصولاً اکثر استعاره ها جهانی هستند.

در دنیای امروز که دنیای ارتباطات است، ترجمه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ترجمه دارای انواع و اشکال متفاوتی است. یکی از مهم ترین انواع ترجمه، ترجمه شفاهی است که خود به انواع مختلفی از جمله ترجمه شفاهی همزمان، ترجمه شفاهی پیاپی، ترجمه دیداری و ... تقسیم می شود. ترجمه شفاهی همزمان یکی از مهم ترین، تخصصی ترین و دشوارترین انواع ترجمه است که در همایش ها، سخنرانی ها و برنامه های رسانه ای از آن استفاده می-شود. این نوع از ترجمه به دلیل ویژگی ها و شرایط خاص انجام آن دارای پیچیدگی های فراوانی است که باعث شده آموزش آن نیز با دیگر اقسام ترجمه متفاوت باشد. اما تجربه شخصی پژوهش گر نشان می دهد متاسفانه به دلایل متعدد (از جمله نبود فارغ التحصیلان کافی در این رشته، نوپا بودن رشته ترجمه در ایران، استفاده از افراد غیرمتخصص و فارغ التحصیلان رشته های دیگر و ...) آنچه در کلاس ها و دوره های تربیت مترجم شفاهی رخ می دهد معمولا ارتباط چندانی با مبانی اصلی این کار ندارد و بیشتر شبیه کلاس های آزمایشگاه زبان، ترجمه فیلم و نوار و یا ترجمه چندرسانه ای است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تأثیر استفاده از فنون ویژه تربیت مترجم شفاهی (سایه-گویی، بداهه گویی، بازگویی، تقسیم قوای ذهنی، تقویت حافظه، پیش بینی، ترجمه دیداری و ...) بر کیفیت عملکرد ترجمه آموزان در ترجمه همزمان است. در کنار این مسئله، رابطه احتمالی بین میزان پیشرفت سطح ترجمه همزمان فرد با هوش چندگانه و نیز رابطه آن با تیپ شخصیتی (درون گرایی/برون گرایی) به عنوان دو مسئله جانبی در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است.

هدف این پژوهش پیکره محور یافتن شواهد روشنی برای این ادعا بود که سبک ترجمه جلال آل احمد از سبک نویسندگی وی تاثیر پذیرفته است.

این پایان نامه از یک سو با اتکا به پیوند میان رشته ای مطالعات ترجمه و فلسفه، پژوهشی نظری است و در پی یافتن پاسخ این پرسش که «کدام یک از ارکان یا ویژگی های تفکر پستمدرن به نظریه ها و رویکردهای مطالعات ترجمه راه یافته اند؟». از سوی دیگر، با اتکا به رابطه میان مطالعات ادبی و مطالعات ترجمه، تحقیق حاضر پژوهشی پیکره مبناست که در صدد پاسخ به پرسش زیر می باشد: «ویژگی های پستمدرن داستان های کوتاه پستمدرن انگلیسی چگونه به فارسی ترجمه می شوند؟».

پایان نامه حاضر به بررسی میزان موفقیت ترجمه های انگلیسی منظوم، منثور، و مشروح قرآن کریم در حفظ صورت و معنای این کتاب آسمانی می پردازد. در این پایان نامه تنها سوره یس و سه ترجمه مذکور آن که به ترتیب توسط پرفسور نیک آیین، آرتور آربری، و یوسف علی صورت گرفته اند، مورد بررسی قرار گرفتند. در پایان نامه حاظر همچنین سعی شده است میزان موفقیت شیوه ترجمه formal correspondence و dynamic equivalence که توسط نایدا و تیبر (nida & taber) ارائه شده اند و این سه ترجمه از آنها بهره برده اند مرد بررسی قرار گیرد.

مطالعه حاضر به حوزه مطالعات ترجمه و فرهنگ اختصاص داشته و به بررسی راهبردهای منتخب از سوی مترجمان مختلف در ترجمه انگلیسی اصطلاحات اسلامی در 114 سوره قرآن کریم پرداخته است. برای همین منظور، چهارده ترجمه انگلیسی دقیقاً بررسی و تحلیل شده است. در این تحقیق به اهمیت انواع مختلف نکته نیز اشاره شده است. یکی از مواردی که نقش اساسی نکات بسیار پررنگ می شود، زمانی است که تمام معانی نهفته در یک اصطلاح اسلامی در قالب یک معادل انگلیسی قابل بیان نباشد. راهبردهایی که در این تحقیق بررسی و ارائه شده است برای پژوهش های بعدی در این حوزه بسیار راهگشا خواهد بود. اهداف عمده این تحقیق عبارتند از: تعیین راهبردهای استفاده شده؛ بررسی تأثیرات عوامل گوناگون در این خصوص، از جمله زبان، فرهنگ، دین، زمان، جنسیّت و تعداد مترجمان (فرد/گروه)؛ تعیین راهکارهای مفید برای انتقال عناصر معنایی؛ ارائه راهکارهای جدید برای تکمیل مدل های نظری فعلی.

در این تحقیق تاثیر مهارت ترجمه و تخصص رشته ای بر کیفیت ترجمه مورد بررسی قرار گرفت.به عبارت دیگر، این تحقیق دو هدف را دنبال کرد:(1) مقایسه ی تاثیر توانش زبانی، رشته ای و انتقال دهی. و (2) بررسی وجود هر گونه رابطه بین سطح مهارت زبانی دانشجویان مترجمی و کیفیت ترجمه ی آنها. به این هدف، مدل مهارت ترجمه ی نوبرت(412: 1986)مورد استفاده قرار گرفت. تعریف وی از مهارت ترجمه انگیزه ی اصلی این تحقیق بود.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

الف- موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): التقاط (دوگانگی) یکی از موضوعات مهم در مطالعات ترجمه است که غالباً از جنبه های نظری مورد بررسی قرار گرفته و نمود آن در سطح متن از نظر دور نگه داشته شده است. پژوهش حاضر تلاشی است برای یافتن نمودهای التقاط در سطوح مختلف متن و ارائۀ طبقه بندی ای جامع و کامل از این نمودها. نامشخص بودن ارتباط مباحث نظری مربوط به این پدیده و نمودهای آن در عمل نیز انجام پژوهشی در این حوزه را به امری اجتناب ناپذیر بدل ساخته است. ب- مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: چهار رویکرد و چارچوب نظری نسبت به مفهوم التقاط در مطالعات ترجمه وجود دارد که عبارتند از 1) التقاط در مفهوم ویژگی مقبول ارتباط بینفرهنگی، 2) التقاط در هویت فرهنگی-اجتماعی، 3) التقاط به عنوان ویژگی منفی ترجمه ها ناشی از تداخل متون مبدأ و 4) التقاط زدایی، و در این پژوهش نمودهای التقاط در پرتو تمام این رویکردها مورد بررسی قرار گرفت و به سؤالات زیر پاسخ داده شد:  نمودهای التقاط در متون تولید شده توسط مترجمان ایرانی و مهاجر چیست؟  چه تفاوت هایی میان نوع و میزان التقاط در متون تولید شده توسط مترجمان ایرانی و مهاجر وجود دارد؟  تا چه اندازه یافته های این تحقیق با رویکردهای پژوهشگران برجسته مطالعات ترجمه در این خصوص هم راستا است؟ پ- روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روش های نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: پدیدۀ التقاط در پیکره ای متشکل از یازده رمان و مجموعه داستان کوتاه (تولید شده در ایران و دایاسپورا) و در دو سطح کلان (پیرنگ و شخصیت داستان ها) و خرد (پاراگراف، جمله، گروه و واژه) بررسی شد و نمودهای التقاط در قالب چهار رویکرد مختلف به این پدیده طبقه بندی گردید. ت- یافته های تحقیق: بررسی نمودهای دوگانگی در پیکره تحقیق نشان داد که به لحاظ نوع و میزان التقاط هیچ تفاوت معناداری میان متون تولید شده در دایاسپورا و در وطن وجود ندارد. در حقیقت، بر خلاف پیش فرض آغازین تحقیق مبنی بر اینکه تنها متون تولید شده در دایاسپورا دارای التقاط هستند، و متون تولید شده در وطن از این ویژگی برخوردار نیستند، معلوم گردید که دایاسپوریک بودن فرد منوط به حضور فیزیکی وی در دایاسپورا نیست، بلکه تسلیم شدن در برابر فرهنگ دیگری سبب دوگانه شدن فرد می شود، و این تسلیم شدن هم می تواند در دایاسپورا (دایاسپورای عینی) رخ دهد و هم در وطن (دایاسپورای انتزاعی). ث- نتیجه گیری و پیشنهادها: دیگر پژوهشگران می توانند موارد زیر را مورد مطالعه قرار دهند:  فرضیۀ گذرا بودن ویژگی التقاطی متون  فرایندهای دخیل در ترجمه متون التقاطی (حفظ التقاط، التقاط مجدد، التقاط زدایی)  تکرار پژوهش حاضر با پیکره ای متشکل از سایر انواع ادبی (شعر، نمایش نامه، ...) و یا با بررسی پیکره ای چندرسانه ای

در بررسی تصریح در 4 کتاب ترجمه شده هری پاتر به فارسی مشخص شده که مقوله های دستوری اسم و صفت بیش از بقیه مقوله ها افزایش داشته اند و مقوله ضمیر در ترجمه نسبت به متن اصلی کاهش یافته است. افزایش تدریجی استفاده از تصریح در ترجمه های این مجموعه با شمارش تعداد کلمات افزوده شده به نسبت کلمات حذف شده مشخص گردیده است به نحوی که تعداد کلمات افزوده شده به مرور زمان و با ترجمه کلمات بیشتر از مجموعه 4 کتاب افزایش یافته است. این تحقیق نشان می دهد که در این ترجمه ها مقوله دستوری قید به مقوله های اسم و صفت تبدیل شده و در نتیجه تعداد قیدها در ترجمه کمتر شده است. کم شدن تعداد ضمیرها در ترجمه نیز به دلیل نبود ضمیر سوم شخص مفرد در زبان فارسی نشان داده شده است. از برچسب زنی دستوری برای هر دو متن فارسی و انگلیسی و از همترازی کلمات برای مشخص کردن مقوله های دستوری تغییر یافته در این تحقیق استفاده شده است.

تحقیق حاضر تحقیقی توصیفی وچارچوب نظری آن برگرفته از مدل پیشنهادی تحلیل انتقادی گفتمان تیون ای ون دایک و رویکرد فرزانه فرح زاد درباره رابطه میان تحلیل انتقادی گفتمان و نقد ترجمه بود. این تحقیق نشان داد ایدئولوژی می تواند تأثیر چشمگیری در انتقال معنای متن مورد ترجمه داشته باشد. این تأثیر به خصوص از نظر کیفی دارای اهمیت است. نتایج تحقیق نشان داد که از 234 مورد تغییر معنای ایدئولوژی مبنا تنها سه مورد تحت تأثیر هیچ راهبردی نبوده اند. همچنین مشخص شد طبقه «افزوده ها» (additions) با 74 مورد از مجموع 234 مورد بالاترین تعداد تغییر ایدئولوژی مبنا در معنا را داشته است.

جهانی شدن معمولا با کوچک شدن جهان و و امکان ارتباطات سریع در سراسر جهان تداعی می شود.حاصل جهانی شدن تصویری است از جهان به صورت شبکه ای از فضاهای بسیار مرتبط که مکان و موقعیت آنجا حرفی برای گفتن ندارد. محور این پژوهش بر موج دوم و سوم جهانی شدن می چرخد یعنی از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل دهه هشتاد قرن نوزده که موج دوم جهانی شدن ادامه داشت و از اواخر دهه هشتاد تا کنون که موج سوم مطرح است.(رابرتسون 2003) گمان می روداز طریق اینترنت و فیلم و ماهواره و غیره مبادله اطلاعات در دهکده جهانی سهولت بیشتری داشته باشد و در اثر آشنایی فرهنگهای مختلف با یکدیگر مترجمان آزادانه تر از شیوه بومی زدایی که عبارت است ازبکارگیری واژه های انگلیسی(زبان حاکم در عصر جهانی شن) لابلای لغات فارسی بهره مند گردند. تا کنون تحقیقات متعددی در ایران در مورد جهانی شدن صورت گرفته ولی به رابطه بین جهانی شدن و ترجمه در هیچیک از اینها پردااخته نشده است. در این پژوهش رابطه بین جهانی شذن و استفاده از شیوه بومی زدایی در کارمترجمان مورد بررسی قرار می گیرد و میزان استفاده از این شیوه در این پیوستار جهانی شدن (1387-1330) در ترجمه های پنج رمان انگلیسی توسط نجف دریابندری و پنج رمان انگلیسی دیگر توسط ابراهیم یونسی که در زمره مترجمان خبره ایرانی هستند مورد مطالعه قرار می گیرد..به نظر می آید استفاده از شیوه بومی زدایی که یکی از راهکار های مترجمان است در موج سوم جهانی شدن در مقایسه با موج دوم مشهودترباشد این فرضیه در این پژوهش مورد برربسی قرار می گیرد این.تحقیق در شمار پژوهش های توصیفی قرار دارد.