نام پژوهشگر: محمد نجفی یزدی
علی هاشمی محمد نجفی یزدی
مسأله بیان فضایل اهل بیت(ع) از صدر اسلام تاکنون، فراز و نشیب های مختلفی را پشت سر گذارده و با دو جریان متفاوت از جهت نشر و کتمان، مواجه بوده است و این تحقیق به بررسی ابعاد مختلف این موضوع تا دوره زوال مروانیان پرداخته است. مهم ترین معرّف فضایل اهل بیت(ع)، قرآن کریم است که ویژگی هایی مانند عصمت و حاملان علم کتاب را برای ایشان بیان کرده و به صورت مکرر از ایشان تجلیل نموده و بشارت های متعددی برای آنان بیان می کند. همچنین قرآن کریم دستورِ اطاعت از اهل بیت را صادر کرده و از مخالفت با آنان برحذر داشته است. اساساً مواردی مانند ولادت در کعبه، تربیت در دامان وحی و جزء خاندان پیامبر بودن، نشان از تقدیر الهی بسیاری از فضایل برای اهل بیت است. گفتار و رفتار نبوی نیز حاکی از اهتمام پیامبر در نشر فضایل اهل بیت(ع) می باشد؛ ایشان با بیان مکرر فضایل، توصیه به محبت، نهی از مخالفت، دستور به اطاعت و همچنین تصریح به رهبری در مواضع متعدد، و از سوی دیگر با احترام ویژه به اهل بیت، ایجاد عقد برادری، و تزویج فاطمه به امام علی، در گفتار و رفتار، تلاش گسترده ای در نشر فضایل اهل بیت(ع) داشته است. اما در مقابل، جریان دیگری در جهت کتمان فضایل اهل بیت حرکت نموده است. نشانه های آغاز چنین حرکتی از همان ابتدا در قرآن، کلام نبوی و تاریخ کاملاً مورد اشاره قرار گرفته است. در بیان عوامل زمینه ساز این جریان می توان به کینه از رسول خدا، حسادت، ناآگاهی و دنیاطلبی برخی از مسلمانان اشاره کرد. این افراد با اقدامات سیاسی، نظامی، فرهنگی و اقتصادی، در تمام دوران بعد از وفات رسول خدا و حکومت امویان و مروانیان، علاوه بر فشار بر اهل بیت(ع)، تلاش های فراوانی نیز در جهت کتمان فضایل ایشان انجام داده اند که آثار ناگواری هم به دنبال داشته است.
محمد باقر ناصرالدین مسلم قلی پور گیلانی
کنترل جمعیت، که معمولاً در سطح کلان اجتماعی مطرح می شود، گونه ای از سیاست جمعیتی است که با در نظر گرفتن امکانات اقتصادی و طبیعی کشور و جامعه، در پی کاهش جمعیت می باشد. سیاست تنظیم خانواده نیز به مجموعه ای از تدابیر و برنامه ها اطلاق می شود که به خانواده اجازه و امکان می دهد تا تعداد معینی از اولاد را دارا باشند. بر این اساس، برنامه ریزان مسایل اقتصادی و اجتماعی تلاش می کنند تا رشد جمعیت را با توجه به منابع، امکانات و محیط زیست جامعه، کنترل نمایند. بررسی آموزه های اسلامی نشان می دهد که مقتضای ادله اولیه، مطلوبیت تکثیر اولاد و افزایش نسل مسلمانان است؛ ولی به اقتضای حکم ثانوی و در شرایط خاص، جلوگیری از رشد جمعیت می تواند رجحان داشته باشد، و یا حتی وجوب آن احراز می گردد. در بعد فردی، مهم ترین دلیل جواز کنترل جمعیت، روایات عزل می باشد. در جنبه اجتماعی و در سطح جامعه نیز اگر رشد جمعیت، دولت و حاکم اسلامی را در تنگنای اقتصادی و اجتماعی قرار دهد، و موجب اختلال نظام گردد، دولت اسلامی می تواند با تشخیص کارشناسان خود، جلوی رشد جمعیت را بگیرد، و حاکم اسلامی در این زمینه از اختیارات بسیاری برخوردار است. پس از اثبات جواز کنترل جمعیت در شرایط خاص، می توان روش های پیشگیری از بارداری را نیز بررسی کرد. علاوه بر روش عزل، که دلایل جواز آن در این پژوهش تقویت و تأیید گردیده است، سایر روش های طبیعی، شیمیایی و هورمونی هم تا زمانی که با مشکل فقهی مانند ضرر، لمس و نظر غیر، همراه نباشد، برای ممانعت از انعقاد نطفه جایز است. اما روش هایی که موجب سقط و دفع نطفه می شود حرام است. عقیم نمودن مرد یا زن نیز از نظر بیشتر فقهای معاصر حرام است؛ اگرچه برخی از فقها این عمل را در صورت داشتن غرض عقلایی و یا در صورت داشتن فرزندان متعدد، جایز دانسته اند.