نام پژوهشگر: تقی مهدوی

حیات فرهنگی – اجتماعی شیعیان حلب در قرون 4 و 5 هجری
پایان نامه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده الهیات 1390
  تقی مهدوی   عباس برومند اعلم

سرزمین شام یکی از مناطقی بود که شاهد وجود مجموعه های مردمی شیعه و گاه ظهور حکومت های محلی و منطقه ای شیعه مذهب بود. از جمله مناطق شیعه نشین سرزمین شام، شهر حلب بود که به مهمترین مرکز سکونت شیعیان تبدیل شده بود. شواهد زیادی وجود دارد که اکثریت مردمان حلب تا زمان ایوبی ها بر مذهب تشیع امامی بودند. گسترش تشیع در این شهر بستگی زیادی به حکومت های حمدانیان و مرداسیان داشت. در مورد اوضاع فرهنگی و اجتماعی شیعیان سرزمین شام و بخصوص شهر حلب که علی رغم دوری آن از شهرهای شیعه مذهب همچون بغداد، قم و ری، از مناطق مهم شیعه نشین درقرون 4 و 5 هجری بوده اطلاعات چندانی در دست نیست، این در حالی است که شهر حلب ،زمانی، پذیرای شاعران، عالمان و نیز غازیان فراوانی از نقاط مختلف سرزمین های اسلامی بود که هر یک در حیات فرهنگی و اجتماعی اقوام این منطقه و از جمله شیعیان تاثیر گذار بودند.روی کار آمدن دولت های شیعه مذهب،باعث رشد وشکوفایی فرهنگ شیعه در این شهر شد .شاعران وعالمان زیادی از نقاط دیگر به این سرزمین مهاجرت کرده وبه ترویج آموخته های شیعه پرداختند.شعیان این شهر همچون شیعیان مناطق دیگر به برگزاری آیین های خاص شیعی همچون برگزاری جشن غدیر وعزاداری شهدای کربلا می پرداختند.همچنین وجود مشاهد شیعه در این شهر همچون مشهد محسن ومحل قرار گرفتن سر امام حسین (ع) در این شهر باعث بوجود آمدن زیارتگاهی در این شهر شده بود. بنابراین دستیابی به روایت منظمی از حداقل گوشه هایی از حیات فرهنگی و اجتماعی شیعیان حلب در طی قرون چهارم و پنجم هجری می تواند راهگشای مطالعات شیعی از یکسو و منطقه ای از سوی دیگر باشد.