نام پژوهشگر: جهانشیر احمدی
جهانشیر احمدی مرتضی خوشخوی
جنس بگونیا از تیره بگونیاسانان (begoniaceae) و منشاء اصلی آن نقاط گرم و مرطوب استوائی است . در گیاهان به ندرت می توان جنسی را یافت که همانند جنس بگونیا، دارای گونه هایی از نظر رنگ برگ ، شکل بوته و رنگ گل دارای چنین تنوعی باشد. گونه های بگونیا دارای سه گروه نیساگ دار، ژوخه ای و ریشه افشان هستند. بگونیا عروس (b. lucerna hort.) که جزء ریشه افشان است ، بطور معمول با قلمه ساقه افزوده می شود. اگر یک قلمه در شرایط مناسب رشد قرار گیرند، در یک سال حدود 12 قلمه از آن می توان گرفت ، که جوابگوی تقاضای بازار این گل نیست . افزایش درون شیشه ای در مقایسه با روش های متداول، باعث آلودگی کمتر و تسریع در افزایش و تولید انبوه این گل می گردد. پژوهش هایی به منظور تولید گیاه از ریزنمونه های برگ در محیط درون شیشه ای انجام گرفت . نمونه های برگ بوسیله محلول 70 درصد الکل اتیلیک به مدت یک دقیقه و محلول 10 کلراکس به مدت 15 دقیقه ضدعفونی شدند سپس ریزنمونه ها سه مرتبه بوسیله اب سترون آبکشی شدند. ریزنمونه ها به ابعاد حدود 7×7 میلیمتری تقسیم و روی محیط کشت موارشیگی و اسکوگ حاوی غلظت های مختلفی از بنزیل آدنین و نفتالن استیک اسید، کشت داده شدند. در آزمایش اول به منظور پرآوری شاخساره، ریزنمونه ها روی محیط کشت موراشیگی و اسگوک حاوی 0، 1، 2، 3 و 4 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین و 0، 0/1، 0/2، 0/3، 0/4 و 0/5 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید کشت شدند کاربرد بنزیل آدنین با غلظت بیش از 1 میلی گرم در لیتر باعث از بین رفتن ریز نمونه ها شد. در آزمایش دوم پرآوری شاخساره ریزنمونه های برگ روی همان محیط کشت با 0، 0/5 و 1 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین و 0، 0/1، 0/2، 0/3، 0/4 و 0/5 میلی گرم در لیتر نفتالن استیک اسید کشت شدند. ترکیب 0/5 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین و 0/2 میلی گرم در لیتر نفتالن استیک اسید، تفاوت معنی داری نشان داد. بر اساس نتایج دو آزمایش قبلی، این آزمایش تکمیلی برای تعیین بهترین تیمار هورمونی برای شاخه زایی انجام شد. ریزنمونه ها روی محیط کشت جدید ms حاوی 0، 0/1، 0/2، 0/3، 0/4، 0/5، 0/6، 0/7 و 0/8 میلی گرم در لیتر و 0، 0/2، 0/4، 0/6 میلی گرم در لیتر نفتالن استیک اسید کشت شدند. غلظت های 0/6 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین و 0/2 میلی گرم در لیتر نفتالن استیک اسید، تفاوت معنی داری با سایر تیمارها در باززایی شاخساره در سطح 5 درصد داشت . در پژوهشی دیگر، ریزنمونه ها 4 بار بهترین تیمار هورمونی آزمایش مرحله استقرار به فاصله 4 هفته روی محیط تازه، زیر کشت شدند. زیر کشت دوم در سطح 5 درصد معنی داری با سایر تیمارها در پرآوری شاخساره داشت . برای ریشه زایی شاخساره های تولید شده، از محیط کشت موراشیدگی و اسلوگ حاوی 3 درصد سوکروز و 8 گرم در لیتر آگار با ترکیب هورمونی 0، 0/1، 0/2، 0/3، گرم در لیتر بنزیل آدنین و 0، 0/2، 0/4، 0/6 میلی گرم در لیترنفتالین استیک اسید استفاده شد. بهترین تیمار هورمونی برای ریشه زایی، 0/1 میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین و 0/6 میلی گرم در لیتر نفتالن استیک اسید بعد از 8 هفته بود که در سطح 5 درصد تفاوت معنی داری با سایر تیمارها داشت . گیاهک های ریشه دار شده به محیطهای گندزدایی شده ماسه، پیت ، خاک لومی و ترکیب آنها به نسبت حجمی یک سوم انتقال داده شدند 80 درصد از گیاهان در مخلوطی خاکی و پیپت زنده ماندند.