نام پژوهشگر: رضا عمویی

بررسی نقش مولفه‎ها و شکاف‎های قومی- قبیله‎ای در تحولات سال 2011 لیبی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده حقوق و علوم سیاسی 1392
  رضا عمویی   مجید عباسی

انقلاب‎های زنجیره‎ای که در سال 2011 در شمال آفریقا و خاورمیانه آغاز گردید، در نخستین پژوهش‎ها همراه با نوعی ناباوری و پیش‎بینی‎ناپذیری معرفی شد. این تحولات زنجیره‎ای در کشورهایی مانند تونس، مصر، یمن و لیبی به دگرگونی کامل حکومت‎ها انجامید، در سوریه به جنگ داخلی و در بحرین، عربستان و اردن به افزایش شکاف‎ها و بحران‎های داخلی مشروعیت حاکمیت سیاسی منجر شد. صرف‎نظر از نوع نظام سیاسی کشورها در منطقه مذکور، در عین حال آن‎چه که می‎تواند به عنوان سرنخ چرایی انقلاب‎های زنجیره‎ای در خاورمیانه و شمال آفریقا به فهم ساختاری آن تحولات بیانجامد، مرتبط با شناخت بافت اجتماعی و نوع مسائل جامعه‎شناختی آن‎ها می‎باشد. شناختی که بتواند بصورت ژرف‎تری دلایل وقوع تحولات سال 2011 را تحلیل ساختاری نماید. براین اساس در این تحقیق با تمرکز بر تحولات سال 2011 لیبی بدنبال تبیین و بررسی نقش مولفه‎های قومی و قبیله‎ای به عنوان یکی از مولفه‎های ساختاری و ریشه‎ای اثرگذار در تحولات مذکور می‎باشیم، تا در پرتو شناخت این مسائل بتوانیم به تحلیلی جامع در ارتباط با تحولات سال 2011 و پس از آن در لیبی دست یابیم. همچنین از آن‎جا که موضوع مورد بررسی در این پژوهش مرتبط با مسائل قومی می‎باشد، بنابراین با معرفی نظریه‎های مختلف جامعه‎شناختی قومیت بدنبال تحلیل مسائل قومی براساس نظریه قومی مناسب و جامعی خواهیم بود که قادر به تحلیل مسائل قومی کشور لیبی باشد؛ که در این ارتباط نظریه قومیتی راندال کولینز را با توجه به فراگیری و توجه به بسترهای تاریخی در شکل‎گیری مسائل قومی، چارچوب تحلیلی مناسبی درجهت تبیین مسائل قومی لیبی خواهیم دانست. لذا با توجه به نقش مولفه‎های قومی- قبیله‎ای در تحولات لیبی در ابتدا با تبیین و بررسی مسائل تاریخی این کشور، نقش تاریخ را در شکل‎گیری قبیله‎گرایی و قومیت‎گرایی به عنوان عامل بسترساز مورد شناسایی قرار خواهیم داد و سپس با بررسی عوامل سیاسی و اجتماعی در دوران حکومت سرهنگ قذافی، نقش ساختار اجتماعی و سیاسی جدید لیبی را به عنوان عوامل تقویت‎ساز قبیله‎گرایی در این کشور تحلیل خواهیم نمود و سرانجام نتیجه‎گیری خود را در ارتباط با مسائل لیبی و چالش‎های آتی و پیش‎روی این کشور بیان خواهیم نمود.