پژوهش حاضر با هدف مقایسه ای میزان اثربخشی گروه درمانی شناختی –رفتاری (cbt ) مبتنی بر مهارت آموزی و درمان نگه دارنده با متادون ( mmt) در تغیر باورهای مرتبط بامواد عقاید وسوسه انگیز خودکارامدی، تنظیم هیجان و پیشگیری از بازگشت به مصرف مواد در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد انجام شد. روش: پژوهش حاضر یک طرح شبه آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود که در آن 45 نفر از افراد سوء مصرف کننده ی مراجعه کننده به مراکز درمانی اعتیاد انتخاب و در سه گروه درمان شناختی-رفتاری، درمان نگه دارنده با متادون و گروه کنترل گمارده شدند. شرکت کنندگان هر سه گروه قبل و پس از پایان مداخله و هم چنین 2 ماه پس از درمان پرسش نامه های باورهای مرتبط با مواد، عقاید وسوسه انگیز خودکارامدی و هوش هیجانی را تکمیل نمودند. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس یک راهه ( f نمرات اختلافی) آزمون تعقیبی توکی و رشو های آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتیجه ی پژوهش نشان داد که درمان شناختی-رفتاری در مقایسه با درمان نگه دارنده با متادون و گروه کنترل به کاهش معادار باورهای مرتبط با مواد، عقاید وسوسه انگیز و افزایش معنادار خودکارآمدی و تنظیم هیجان افراد مصرف کنندهی مواد منجر شد، ولی تفاوت معناداری بین گروه درمان نگه دارنده بامتادون و گروه کنترل مشاهده نشد. سرانجام نتایح این پژوهش نشان داد که میزان بازگشت به مصرف مواد در افراد شرکت کننده در گروه درمان شناختی-رفتاری نسبت به گروه درمان نگه دارنده با متادون و گروه کنترل به طور معناداری کمتر بود ولی تفاوت معناداری بین گروه دارودرمانی و گروه کنترل دیده نشد. نتیجه گیری : درمان شناختی-رفتاری با ایجاد تغییر در متغیرهای شناختی و رفتاری مرتبط با سوء مصرف مواد مانند باورهای مرتبط با مواد عقاید وسوه انگیر خودکارآمدی و راهبردهای تنظیم هیجان خطر بازگشت به مصرف مواد را کاهش می دهد. بنابراین با توجه به این یافته های، برنامه های درمان سوء مصرف مواد باید این متغیرهای میانچی مصرف را هدف قرار دهند.