حل مساله یکی از عالی ترین کارکردهای شناختی انسان در همه سطوح و فعالیت ها، خصوصا مسائل رشته های تحصیلی علوم پایه، بشمار می رود. از این رو، شناخت ابعاد و فرایندهای آن در روانشناسی از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از روش های شناخت، بررسی و مقایسه فرایندهای حل مساله در افراد ماهر و مبتدی در این زمینه بوده و هست. به همین سبب، هدف پژوهش حاضر بررسی مدل چند متغیری حل مسائل فیزیک در دانشجویان ماهر و مبتدی فیزیک دانشگاه ارومیه سال (93-92) است. پژوهش حاضر از نظر ماهیت توصیفی، از حیث هدف جز مطالعات بنیادی و از نظر روش در زمره تحقیقات همبستگی است. تعداد 360 نفر از دانشجویان گروه فیزیک دانشگاه ارومیه به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب، یعنی دانشجویان سال آخر، به عنوان متبحر و دانشجویان سال اول به عنوان مبتدی در نظر گرفته شدند. یک بسته شامل، پرسشنامه انگیزش، سوالات ارزیابی فراشناخت، پنج مسئله فیزیک طراحی شده برای ارزیابی استفاده از استراتژی و نمودار جسم آزاد، پرسشنامه حمایت اجتماعی و هشت مسئله برای ارزیابی دانش مفهومی را دریافت کردند. به آن ها حدود یک ساعت فرصت برای حل بسته داده شد و از آن ها خواسته شد پرسشنامه را به صورت انفرادی تکمیل کنند. یافته های حاصل نشان دادند حمایت اجتماعی، انگیزه، فراشناخت، استراتژی، طبقه بندی مسائل و نمودار جسم آزاد در قالب یک مدل علی قادر به پیش بینی حل مسئله دانشجویان هستند و حدود 26 درصد از تغییرات حل مسئله دانشجویان را تبیین می کنند. شاخص های برازش نشان داد که مدل آزمون شده برازش مناسبی با داده های گردآوری شده دارد. همچنین شاخص های برازش گویای این است که مدل به صورت کلی در گروه متخصصین برازش مناسبتری نسبت به گروه مبتدی دارد.