چکیده این تحقیق در دو مرحله انجام گرفت، ابتدا اثر پرتوهای گاما و الکترون و فورمایسین بر باکتریهای سالمونلا انتریتیدیس و اشریشیا کلی، که به جیره اضافه شده بودند بررسی شد، سپس اثر پرتوها بر درصد ترکیبات شیمیایی جیره تعیین شد. در مرحله دوم اثر تیمارهای آزمایشی بر عملکرد، سیستم ایمنی، فاکتورهای خونی، مورفولوژی روده، فلور میکروبی و قابلیت هضم ایلئومی جیره تعیین شد. بدین منظور تعداد 300 قطعه جوجه گوشتی یک روزه نر از سویه تجاری (cobb 500) به طور تصادفی به 5 گروه آزمایشی تقسیم گردیدند، به طوری که هر گروه شامل 3 تکرار 15 قطعه ای بود. تیمارهای آزمایشی شامل: جیره پایه به عنوان شاهد، جیره پرتوتابی شده با دزهای 3، 5 و 7 کیلوگری الکترون و جیره حاوی 2/0 درصد اسید آلی فورمایسین بود. پرتوهای گاما و الکترون هر دو در دز 5 کیلوگری (kgy) باعث حذف کامل باکتریهای سالمونلا انتریتیدیس و اشریشیا کلی شدند (05/0p<) و بر روی درصد ترکیبات شیمیایی جیره اثر معنی داری نداشتند (05/0p>). همچنین سطح 3/0 درصد فورمایسین در 24 ساعت پس از آلودگی باعث حذف کامل باکتریهای فوق شد (05/0 p<). بررسی عملکرد نشان داد، خوراک مصرفی در بین تیمارها تفاوت معنی داری نداشت (05/0p>). بیشترین و کمترین میانگین افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل در دوره پایانی و کل دوره به ترتیب در دز kgy7 و شاهد مشاهده شد (05/0p<). بالاترین و کمترین عیار آنتی بادی بر علیه srbc در نوبت دوم به ترتیب در تیمار فورمایسین و شاهد مشاهده شد (05/0p<). میزان کلسترول، تری گلیسرید، hdl وldl کلسترول تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت (05/0p>). بیشترین و کمترین درصد قابلیت هضم ماده خشک (dm)، ماده آلی (om)، چربی (ee) و انرژی خام (ge) و همچنین انرژی قابل متابولیسم ظاهری (ame) و تصحیح شده برای نیتروژن (amen) به ترتیب در تیمارهای پرتوتابی شده با دز kgy 7 و شاهد مشاهده شد بیشترین و کمترین میزان درصد وزن سینه و چربی بطنی در 42 روزگی به ترتیب در تیمارهای پرتوتابی با دز kgy 7 و شاهد مشاهده شد (05/0p<). بیشترین مقدار ارتفاع پرز دئودنوم و ژژونوم و نسبت ارتفاع بر عمق کریپت پرز ژژونوم در 21 روزگی و بیشترین مقدار ارتفاع و نسبت ارتفاع بر عمق پرز دئودنوم و ژژونوم در 42 روزگی به تیمارهای پرتوتابی با دزهای 5 و kgy 7 و تیمار فورمایسین اختصاص داشت (05/0p<). بیشترین میزان باکتریهای اسید لاکتیک در چینه دان، ایلئوم و سکوم و کمترین میزان جمعیت کلیفرمها در ایلئوم در سن 21 روزگی در گروه آزمایشی فورمایسین دیده شد (05/0p<). بالاترین میزان باکتریهای اسید لاکتیک در ایلئوم و پایین ترین میزان کل باکتریهای هوازی در چینه دان و سکوم در گروه های پرتوتابی با دز kgy 7 و فورمایسین دیده شد (05/0p<). بعلاوه پایینترین میزان جمعیت کلیفرمها نیز در این تیمارها مشاهده شد (05/0p<). به طور کلی در این مطالعه پرتوتابی جیره های آزمایشی باعث بهبود عملکرد شد، که این روند با افزایش دز پرتوتابی بیشتر مشهود بوده است.