اسباب این جهان، منحصر به ظواهر و مادیات نیست، بلکه در ماورای عالم مادی، امور دیگری به نام معنویات وجود دارد که ارتباطی بس دقیق با مادیات و ظرافتی قابل تحسین دارد. یکی از این امور معنوی، واژه برکت و مشتقات آن است که در قرآن به صورت های مختلف، جمعاً سی و دو بار به کار رفته است. این تحقیق به بررسی واژه برکت از دیدگاه قرآن و حدیث می پردازد و روش تحقیق آن به صورت کتابخانه ای که از قرآن کریم ، منابع تفسیری، روایی و حدیثی استفاده شده است.آشنایی با اسباب و عوامل افزایش برکت در زندگی و بکارگیری عملی و کاربردی آن در زندگی و اجتناب از عوامل برکت زدا از اهداف این نوشتار می باشد. طرح این موضوع از آن جهت قابل اهمیت است که با بررسی آیات و روایات مربوط، با مفاهیم و موارد استعمال این واژه آشنا می شویم و با ذکر دیدگاه های مفسران و برداشت های گوناگون از آیات و روایات ، مراد از برکت و مادی یا معنوی بودن آن را در می یابیم.نتیجه ایی که به آن می رسیم این است که مقصود از برکت در زبان دین آن چیزی است که در آن خیر معنوی یا مادی منتهی به معنوی است . این تحقیق در قالب سه فصل سامان یافته است :فصل اول آن شامل کلیات، مفاهیم و روش های تحقیق ،بررسی واژه برکت و مشتقات آن می باشد. فصل دوم به ذکر اسباب برکت پرداخته و موارد قرآنی و حدیثی آن را ذکر می کند. فصل سوم به ذکر انواع برکت می پردازد. فصل چهارم موانع برکت، را مورد بررسی قرار می دهد و در فصل پنجم نتیجه گیری نهایی عنوان شده است . کلیدواژگان: برکت، اسباب برکت، موانع برکت، خیر، رزق

سوال اصلی در این پایاننامه این است: «دیدگاه نهجالبلاغه در رابطه با هواپرستی چیست؟» پاسخ این پرسش در قالب چهار فصل داده شد: 1- زمینههای هواپرستی: از مهمترین آنها، سه واقعیت انکارناپذیر دنیاطلبی، قانونشکنی و جوانی است. در بین این سه واقعیت، مسئله دنیاطلبی مهمتر بوده و آن دو واقعیت دیگر را تحتالشعاع خود قرار میدهد. دامنه وسیعی دارد و منحصر به گرایش و توجه بیش از اندازه به مادیات از جمله خوردنیها، آشامیدنیها و سُکناها نیست، بلکه گاهی در قالب قدرتطلبی، سخنپراکنی، حقپوشی، دروغپردازی، حب فرزند و ... ظاهر میشود. در مسئله قانونشکنی، به قانون اسلام که عبارت از قرآن و اهلبیت? است، اشاره گردید؛ که برای اولین بار در «سقیفه» شکسته شد و پایه مهجوریت قرآن و عترت? بنا گردید. جوانی به منزله شمشیر دو لبه است. جوانی سعادتمند است که همواره بر نفس خود غالب بوده و مالک هوی و تمایلاتش باشد، در غیر این صورت، حرص شدید او به لذایذ و خواستههای نفسانی، وی را از پیمودن مدارج عالی انسانی باز میدارد. 2- آثار هواپرستی: از مهمترین آثار هواپرستی، واقع شدن در فتنهها، تفسیر نادرست احکام، پرشدن فضای جامعه از شبهات، ضعف همت، از دست رفتن عقل، خیانت و ایستادگی در مقابل امام معصوم? میباشد. پیروان هوای نفس، گرفتار سوء تشخیص، عدم درک واقعیت و تاریکی مسیر و هدف شده، در ظلمات اوهام سرگردانند و در نهایت از مشاهده چهره واقعی حقِ آشکار، محروم میمانند. عواملی که هواپرستی در قالب آنها فرد و جامعه را به سقوط میکشاند، عبارتند از: دنیازدگی، غفلت، دگرگونی عقیده، سستی ایمان، تصمیمات غیرخردمندانه، تکبر، نافرمانی از خدا و ابتلاء به انواع فسادها. 3- هویستیزی: در قرآن، روایات و کلمات نورانی امیرالمومنین?، بحث ستیز با هوای نفس، بسیار مطرح شده است. بهشت در گرو مبارزه با هوای نفس و جهنم جایگاه پیروان آن است. همنشینی با هواپرستان باعث فراموشی ایمان و نزدیکی به شیطان میگردد. هنگامی که انسان بر سر دوراهیها قرار میگیرد، راهکار حضرت علی? این است که خوب بیاندیشد و هر راهی که به خواسته نفس نزدیکتر است، ترک گردد. 4- راه رهایی از هواپرستی: حکومت اراده بر میل است که برای دستیابی به آن، راهکارهایی ارائه گردید. کلید واژه: هواپرستی، دنیاطلبی، قانونشکنی، جوانی، شناخت حق، سقوط، هوسستیزی، رازرهایی.

چکیده: پایان نامه پیش رو با عنوان بررسی تطبیقی اسباب نزول در تفسیر طبری وابوالفتوح رازی از مطلوبترین نوع پژوهش بلحاظ مقایسه وتطبیق درحیطه موضوع پژوهی می باشد که تلاش اکثر قرآن پژوهان حال حاضر معطوف به مقارنه، تطبیق ومقایسه بین آثار تألیفی قدما درحوزه اسلامی و قرآن است. این تحقیق درچهار بخش تنظیم شده است: نخست به کلیات تحقیق واشاره ای مختصر به بحث اسباب نزول پرداخته شده وسپس بخش دوم با عنوان آشنایی با طبری وابوالفتوح رازی وجایگاه تفسیری آنان که سعی شده به اختصار در مورد این دو شخصیت تفسیری که یکی مذهب سنی ودیگری شیعه را برگزیده، مطالبی ارائه شود. برای رسیدن به هدف اصلی این نوشتار در سه بخش بعدی تنظیم شده که بخش سوم با تطبیق روایات سبب نزول دردو تفسیر به سه فصل جایگاه واهمیت اسباب نزول از نگاه این دو مفسر،منابع روایی جامع البیان وروض الجنان در ارائه روایات، سبک پرداختن دو مفسردرنقل اسباب نزول آیات قرآن کریم با ذکر مصادیق آن، اشتراک وافتراق طبری وابوالفتوح رازی بدست آمد. در این بخش تمایز روش طبری دراهتمام به طرق روایی یا سلسله سند به نقل از صحابه وتابعین بخصوص عبدالله بن عباس ونیز روایات سبب نزول متعدد آیات نسبت به ابوالفتوح مشهود است. تفاوت درروش تفسیری وگرایش مذهبی دو مفسر موجب شد که بخش چهارم به روش تحلیل ونقد روایات سبب نزول در دو اثر تفسیری اختصاص یابد براین اساس تلاش شده با بیان نمونه هایی سبک بررسی روایات از منظر عموم وخصوص سبب نزول، سیاق وظاهر آیه،مبانی عقیدتی ومذهبی ونیز سند روایات در دو تفسیر بدست آید. نتیجه ای که از مباحث گذشته گرفته شد، افتراق اصلی دو مفسر در گرایش به مذهب شیعه وسنی وتحت الشعاع قرار دادن آثار خود بر موضوع مذهب، نگارنده را برآن داشت تا در بخش پایانی با عنوان جایگاه سبب نزول وارده در شأن اهل بیت?، آیاتی را مورد بررسی قرار دهد که به جایگاه وفضایل امام اول شیعیان وفرزندان مطهرش در قرآن اشاره دارد، لذا ابن جریر بنا به پایبندی به مذهب خود توجه کمتری به آیات شریفه مثل آیه 55 سوره مائده داشته و در مقابل شیخ ابوالفتوح رازی مفسر مشهور شیعه در قرن ششم هم به آیات کلیدی مثل آیه تطهیر و ولایت وغیره اشاره دارد وهم از جایگاه حقه ولایت امامان مذهب خویش دفاع می کند. کلیدواژه ها: تطبیق، تفسیر، سبب نزول، شأن نزول، طبری، ابوالفتوح رازی.

موضوع این نوشتار؛تأخیر در ازدواج از منظر اسلام می-باشد.ازدواج، سنت حسنه ای است که مورد تأکید اسلام قرار گرفته است.اهمیت ازدواج تا آن جاست که ارتباط تنگاتنگی با تداوم نسل و حیات آدمی دارد. گاه درجریان شکل گیری این امر مقدس؛ عوامل مختلفی، مانع ایجاد می¬کند. با توجّه به مفهوم عمیقی که ازدواج در زندگی بشر و سعادت و کمال او دارد، عوامل و موانع آن می تواند، روند آدمی را در رسیدن به یک زندگی سعادتمند تسریع یا کُند نماید. هدف این نوشتار بررسی پدیده تأخیرازدواج وشناسایی عوامل وآثار خطرناک برای کمک به نسل جوان در مسیر تشکیل خانواده می باشد. روش این تحقیق بصورت توصیفی وتحلیلی است واز قرآن و کُتُب حدیثی مرجع بعنوان منبع استفاده شده است. در این نوشتار مسأله تأخیر در ازدواج از جهات مختلفی چون :1)معرفی سن مناسب ازدواج 2)عوامل تأخیر ازدواج 3)آثار تآخیر ازدواج 4)راهکارهای مقابله با تأخیر ازدواج والبته از منظر آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن به شرح ذیل قابل ذکر است: نگارنده در فصل اول پس از بیان کلّیّاتی پیرامون موضوع و تعریف مفاهیم، به بررسی تاریخچه مسئله ازدواج،اهمیت ازدواج در اسلام،فواید وضرورت های ازدواج در اسلام در سه جنبه فردی-اجتماعی ومذهبی پرداخته،سپس در فصل دوم شروط سن مناسب ازدواج از منظر اسلام را از این قرار برشمرده است: رشد جسمانی (بلوغ)-رشد عقلی-رشد اجتماعی-رشد عاطفی. فصل سوم به نقطه ثقل تحقیق،پیرامون عوامل تأخیر در ازدواج از سه جنبه،عوامل اجتماعی-عوامل فرهنگی و عوامل اقتصادی اختصاص یافته است.در فصل چهارم عواقب فردی و اجتماعی تأخیر ازدواج از منظر اسلام مورد بررسی شده است و سرانجام فصل پنجم این نوشتار به بیان راهکارهای قرآنی و روایی مقابله با پدیده تأخیر ازدواج اختصاص یافته است.

الملخص عند ما نراجع کتاب «نهج البلاغه» وهو ذو مضامین متعدده ـ نجد الصور البیانیه فیه بوجه خاص قد تجلت بکثیر و قد استخدمت لأغراض بلاغیه عدیده تحمل فی طیاتها أهداف تربویه وإرشادیه وبالوقت ذاته لها مدلولات ومصادیق اجتماعیه وسیاسیه. من هذه الصور البیانیه المتمثله فی مجال التشبیه والمجاز والاستعاره والکنایه نجد قد استخدمت لوصف الحیوانات والطیور والحشرات والغرض من ذلک المعانی الثانویه لهذه الأغراض البلاغیه حیث وردت بشکل التشبیه التمثیلی والترکیب الاستعاری والتعبیر الکنائی منها فی وصف الإبل والبهائم وابن اللبون والناقه والأسد والضبع والمعز والماعز والحیه، ومنها ماجاء من أجل الوصف ذاته وذلک فی وصف الطاووس والخفاش والجراده و النمل و کان القصد من ذلک بیان حکمه الباریء فی خلقه و تدبیره فی الکائنات الحیه. استهدف البحث، تبیین الصّور البیانیه الوارده فی وصف الحیوانات وتطبیقها مع عناصر البیان المعروفه فی علم البلاغه وهی التشبیه والمجاز والاستعاره والکنایه، مستعینین فی ذلک بشروح کتاب نهج البلاغه وکتب البلاغه والمعاجم اللغویه لشرح المفردات. قد تبین من خلال البحث أنّ الإمام علی (ع) کان یستخدم وصف الحیوانات لأغراض بلاغیه لإیصال الفکره والغرض السامی الذی صاغه من خلال التعبیر البلیغ و البیان الموجز و المتواتر فی النفوس لأجل تقریب الأفکار و المفاهیم إلی الأذهان و إثاره دفائن العقول لاستنهاض الهمم و الوقوف علی عظمه الخالق و درک الحقایق الکونیه و الالهیه و کان اهلاً لذلک. الکلمات الدلیلیّه: الصّور البیانیه، التشبیه، المجاز، الاستعاره، الکنایه. الحیوانات.

پژوهشگران و زبان شناسان در دهه های اخیر اهمیت زیادی به گویش ها داشته اند وآن بخاطر نزدیکی ومشتق شدن این گویش ها از زبان های عربی فصیح است. واین پژوهشها به صورت آشکار درغنی سازی زبانها وتغییر وتحول آن به شکلی بهتر سهیم بوده وکشف کردن جنبه هایی از آن که تا کنون مورد تحقیق وپژوهش قرار نگرفته، پرداخته است. وهرچند که پژوهش وتحقیق ما در گویش های عربی معاصر افزون یابد قضایا وامور مهمّی برای ما کشف وظاهر میگردد، و یقین پیدا می کنیم که گویش ها هنوز هم عناصری قدیمی که در نزد عربهای قبل از اسلام ودر قرآن کریم رایج بوده آن ها را در بردارد. گویش های معاصر اگر چه در محیط های مختلف پیشرفت نمود، اما این پیشرفت وتحول در میان آنها فاصله انداخت، ورنگی محلی در بعضی از پدیده های آن ایجاد کرد، وبه ویژگی ها وآثار وشکل های زیادی که زبان عربی از گذشته به آن شناخته می شد، حفظ نمود. ویکی از این گویش های عربی معاصر که شایسته ی پژوهش وبحث علمی است، گویش عربی خوزستانی است، که به زبان عربی فصیح نزدیک است و تا کنون مفردات زیادی را در خود حفظ ونگهداری می کند، وهمچنان به ویژگی ها وجنبه های صرفی ونحوی وصوتی که ریشه در زبان عربی فصیح دارد برخوردار است. در این پایان نامه به پژوهش میدانی در استان خوزستان مبادرت ورزیدیم. واز طریق آن، گویش رایج را برای ساکنان عرب آن منطقه مورد کاووش وبررسی قرار دادیم، وبه جستجو وبحث در خاستگاه واصالت مفردات آن گویش دنبال کرده وسپس به دنبال ریشه های مفردات آن در زبان عربی فصیح وقرآن کریم پرداختیم. ودر پژوهش خود به این نتیجه رسیدیم که بسیاری از مفردات این لهجه به زبان عربی فصیح وقرآن کریم نزدیک است، واین بهترین دلیل وشاهدی بر فصاحت وشیوایی واصالت آن و روی آوردن آن به سوی زبان عربی فصیح است.

موضوع این پژوهش «خودشناسی و خودسازی در پرتو دعاهای امام سجاد7» می باشد. با توجه به تأکید دین بر مسئله خودشناسی و خودسازی، در این پژوهش تلاش شده با بهره گیری از تفاسیر، منابع روایی، شروح صحیفه سجادیه و مراجعه به کتب اخلاقی و تأمل در نیایش های حضرت7، دیدگاه ایشان را در مورد خودشناسی و خودسازی در قالب سه فصل مورد بررسی قرار دهیم.درفصل اول پس از توضیح مفاهیم و اصطلاحات و بیان اهمیت و جایگاه دعا، شرایط تاریخی دوران امام سجاد7 و دلیل رویکرد ایشان به دعا مورد بررسی قرار گرفته، سپس به مجموعه دعاهای امام زین العابدین7 پرداخته می شود. فصل دوم به خودشناسی از منظر امام سجاد7 می پردازیم. مهمترین روش خودشناسی از دیدگاه امام7 مراجعه به قرآن و معصومین: است. ایشان در دعاهای خود انسان را موجودی دو بعدی که دارای گرایش های مادی و معنوی است معرفی می کند وامتیازات و ویژگی های مثبتی برای انسان نام می برد. مهمترین پیامد های شناخت انسان از نظر حضرت7 خودآگاهی، درک فقر و نیاز ذاتی، تواضع، آگاهی از حکمت آفرینش انسان، خداشناسی و آمادگی برای خودسازی است. در فصل سوم به خودسازی از منظر امام سجاد7 پرداخته شده است. با بررسی ادعیه امام سجاد7 مهمترین عواملی که زمینه خودسازی را در انسان فراهم می سازد شامل: معرفت و شناخت خدا که نتیجه آن ایمان و محبت به خدا و اولیای اوست و نیزتأسی به معصومین:، اعتقاد به روز قیامت، حب ذات(خوددوستی ممدوح) و انتظار فرج می باشد.روش های خودسازی نیز توبه و پشیمانی از گناهان، تصفیه و پاکسازی نفس از طریق مشارطه، مراقبه، محاسبه و معاتبه و سپس پرورش و آراستن نفس با انجام تکالیف شرعی و ادای فرائضی چون نماز، روزه و تلاوت وتدبر در قرآن کریم ونیز بکاربستن صفات و ویژگی هایی چون تقوا، اخلاص در اندیشه و عمل، شکر و یادآوری مرگ می باشد. انسان در راه خودسازی با موانعی روبه رو می شود که به دو دسته بازدارنده های بیرونی یعنی شیطان، دنیا دوستی و معاشرت و همنشینی با دوستان بد و بازدارنده های درونی مانند شهوت و هوای نفس و غفلت و خودفراموشی تقسیم می شوند. در دعاهای امام سجاد7 اصلاح نفس و رهایی از پلیدی ها، مصونیت از گناه، آراسته شدن به صفات پسندیده، شکست و خواری شیطان، تکامل جسمی و روحی و رعایت حقوق و حسن معاشرت با دیگران از پیامد های دنیوی خودسازی است و پیامد های اخروی خودسازی شامل آسایش هنگام مرگ، حسابرسی آسان در روز قیامت، سعادت اخروی و نزدیکی به خدا است.

عالجنا فی هذه الدراسه و هی دراسه تحلیلیه وصفیه «دراسه تحلیلیه لظاهره الوقوف علی الأطلال بین الأدب الجاهلی و الأدب الحسینی». فالأطلال هو ما بقی من أثار دیار المحبوب و المعشوق خاصه فی الأدب الجاهلی و یذکر فیه الشاعر أیام الخوالی التی مرَّ فیها و یصف الأثار الباقیه من سکن المحبوب و یصورها و یجسمها أمام عینیه کما یصور الشاعر الحسینی مواقف و منازل الإمام الحسین و أهل بیته و أصحابه فی خروجهم من المدینه المنوره إلی الکوفه حتی وقوفهم فی وادی کربلاء و یطل علی مابقی من آثار الخیام و مساقط الرووس فی أرض الطف فیجسم أمام أعینه تلک المواقف و یرثیها بأجمل صوره. وقد اشتملت هذه الدراسه ثلاثه فصول و هی: الفصل الأول: الکلیات. الفصل الثانی: ملامح الوقوف علی الأطلال فی الأدب الجاهلی و الأدب الحسینی. الفصل الثالث: موارد الاختلاف و التشابه فی ظاهره الوقوف علی الأطلال فی الأدب الجاهلی و الأدب الحسینی. حاول الباحث خلال تلک الفصول بیان المواضیع التی یتناولها الشاعر الجاهلی من الشجون و الحزن علی مفارقه المحبوب و ذکر أیام الصبابه و أیضاً الشاعر الحسینی یمر بتلک الحاله من التجمر و الحزن و الأسی علی ما حلَّ بمحبوب حبیب الله محمد (ص). و انتهت الدراسه أن: الحقیقه.

استعاره یکی از زیبا ترین و بلیغ ترین شیوه های بیانی قرآن کریم است.بر گرداندن استعاره از زبانی به زبان دیگر، بسیار دشوار و به باور عده ای از نظریه پردازان عرصه ترجمه، کاریست نشدنی. در این پژوهش پس از نگاهی گذرا به تعریف ترجمه، استعاره و شیوه های آن،بر گردان استعاره های قرآنی در تر جمه های آقایان مکارم شیرازی و فولادوند بررسی شده است. نتایج این پژوهش گویای آن است که در این ترجمه ها شیوه های گوناگونی برای ترجمه استعاره به کار رفته است که همگی در شمار شیوه های پیشنهادی پیتر نیو مارک وجود دارد. محقق در این پژوهش از شیوه توصیفی ـ تحلیلی بهره گرفته است.