یکی از مسایل پیچیده ی حقوق کیفری، مساله ی جرایم قابل گذشت است، در حقوق اسلام واژه ی عفو در معنای گذشت استعمال شده، و این عفو، اعم از عفو عمومی،عفو خصوصی و عفو متضرر از جرم است. نگارنده برای دست یابی به ملاک ها و ضوابطی مشخص، جهت تفکیک جرایم قابل گذشت از غیر قابل گذشت، ملاک های شرعی و عرفی را مورد بررسی قرار داده است، و با توجه به آن ملاک ها، موارد جرایم قابل گذشت را با الهام از قانون مجازات اسلامی، در بخش های تعزیرات و مجازات های بازدارنده، حدود، قصاص و دیات مورد کنکاش قرار داده است. لذا با توجه به ملاک ها و معیارهایی که نگارنده برشمرده است، تغییر موارد جرایم قابل گذشت در تعزیرات و مجازات های بازدارنده ضروری به نظر می رسد.

ازدواج یک پیوند الهی است ،که در شکل صحیحش موجب حفظ و کمال دین است ، و دست یابی به موفقیت و کامیابی را در پی دارد ،چنان که عدم توجه به آن، رکود اجتماعی، اقتصادی، فکری و فرهنگی را سبب می شود. یکی از مسائل قابل ملاحظه در این امر سرنوشت ساز، بحث ولایت در ازدواج است که عبارت است از: حمایت و پشتیبانی ولی از مولّی علیه ،یعنی کسی که که در مسیر این امر خطیر نیازمند نظارت و مصلحت اندیشی است و برای هر چه بهتر و کامل تر بودن این حمایت، ولی باید دارای شروط و صفاتی باشد که فقدان هر یک از شروط موجب اسقاط ولایت می گردد. از جمله این شروط می توان به کامل العقل بودن، داشتن تعادل روحی و روانی، داشتن ایمان و حس شفقت اشاره نمود. در طرف مقابل در ارتباط با موضوع مورد بحث، مولّی علیه یعنی کسی که در ازدواج، نیاز به اذن ولی دارد، عبارت است از: دختر باکره بالغه رشیده، یعنی دختری که برای اولین بار می خواهد ازدواج کند و تجربه ای در این زمینه ندارد، گرچه به سن بلوغ و رشد اجتماعی، عرفی، قانونی و دینی رسیده باشد. ثبوت چنین ولایتی، اَشکال و ابعاد آن در میان فقهای شیعه از دیرباز تا امروز بسیار مورد توجه بوده و آرا و نظرات متفاوت و گاه متعارض و استدلال های عقلی و نقلی بسیار در مورد آن اظهار شده که رأی برگزیده ی اکثر فقهای معاصر و نیز قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، نظریه تشریک در ولایت، یعنی لزوم رضایت دختر همراه با اذن ولی واجد الشرایط است ، و این به معنای اهمیت دادن به شخصیت انسانی و آزادی و حق انتخاب همسر و تصمیم گیری او برای آینده اش در سایه حمایت و نظارت و هدایت ولیّ مشفق و با تجربه می باشد، که به نظر می رسد در جامعه کنونی و شرایط اجتماعی فعلی بهترین نظریه است .

در این پژوهش به بررسی چهار موضوع اصلی می پردازیم؛ این موضوع ها عبارتند از: منابع درآمد بیت المال، روش های توزیع بیت المال وحکم فقهی تقسیم بیت المال، هزینه های بیت المال و گستره ی منابع آن. هدف ما بازشناسی چیستی بیت المال و سیر تحول آن در اسلام از دیدگاه فقیهان مذاهب اسلامی است. شیوه ی پژوهش تاریخی و تحلیلی می باشد. گردآوری مطالب به صورت کتابخانه ای است. ناگفته نماند که در بحث پیش رو گریزی از بحث تاریخی نیست؛ چرا که در فهم فقهی به ما کمک می کند. از تمام بحث های ذکر شده در این نوشتار به این نتیجه می توان رسید که بیت المال دارای ماهیتی حقوقی است و به مکان خاصی اطلاق نمی شود. همچنین بیت المال مکانی است که اموال مسلمانان در آن جمع می شود تا در مصالح مسلمانان هزینه شود.

یکی ازمهمترین ویژگیهای فقهای مکتب تشیع نسبت به دیگر مکاتب اسلامی مساله اجتهاد و تطبیق مسائل اجتماعی درهرعصری با شرع انور می باشد به تعبیر دیگر اجتهاد به فقها این اجازه را داده است که درهر عصری مسائل مبتلا به اجتماع خود را با شرع مطابقت بدهند و بتوانند آن را در احکام مستحدثه زمان خود بکار برند. این مساله باعث اختلافات اندک اما قابل توجهی در حوزه ی فقه شده است واین خود از نشانه های پویایی فقه شیعه است واز طرفی برداشتهای مختلف فقها از منابع دینی نیز موثر در اختلاف نظریات فقها شده است واگرکه این اختلافات مورد بحث و بررسی تخصصی قراربگیرد کمک زیادی در جهت نشان دادن پویایی وترقی فقه شیعه و مسأله اجتهاد و بیان مبانی فقها خواهد بود. بنابراین در این حوزه تحقیقات گسترده ای باید انجام بگیرد، تا علاوه بر تطبیق نظرات فقها با یکدیگر؛ مبانی، مکاتب وگرایش آنها مشخص شود، به همین علت ما در این تحقیق سعی بر آن داشته ایم؛ نظرات امام خمینی را با دیدگاه های آیت الله مغنیه که هردو از فقهای معاصر هستند را مقایسه کنیم و نظرات اختلافی آنها را بررسی و بیان نماییم.

شماری از ابواب فقه به نوعی با مسئله قبله مرتبط می شوند و در آن ها رعایت قبله به صورت الزامی یا توجه ای مطلوب است، اعم از این که استقبال یا استدبار واجب، یا حرام، یا مستحب و یا مکروه باشد. از سویی تشخیص قبله نیز از مباحث دیرین فقهی است و در این فرایند روش های گوناگون مورد بحث بوده و هست. پایان نامه حاضر به بررسی این دو مهم پرداخته و کوشیده است تحلیل جامع در این باره ارائه دهد. روش پژوهش در این پایان نامه کتابخانه ای و تحلیل داده ها نیز به نسبتی به روش توصیف، تبیین و مقایسه است قلمرو بررسی نیز آثار فقهی امامیه به طور خاص است، هر چند در مواردی به منابع از اهل سنت نیز مراجعه شده است.

در این پایان نامه در دو بخش و هشت فصل و یک خاتمه تنظیم شده است . بخش اول که به بحث درباره نماز جمعه از نظر موضوع اختصاص دارد، شامل پنج فصل است . در صل اول واژه های صلاه و جمعه، در فصل دوم، تشریع نماز جمعه، در فصل سوم، اهمیت نماز جمعه، در فصل چهارم، ماهیت و اجرای نماز جمعه و بالاخره در فصل پنجم، شرایط نماز جمعه مورد بحث قرار گرفته است . در بخش دوم، نماز جمعه از نظر حکم موضوع بحث است و شامل سه فصل است . فصل اول به حکم نماز جمعه، فصل دوم به احکام نماز جمعه و فصل سوم به آداب نماز جمعه اختصاص پیدا کرده است . در خاتمه نظری اجمالی به چگونگی اقامه این فرضیه توسط شیعه و اسامی فقهایی که در زمان غیبت معصوم (ع) قائل به وجوب تعیینی نماز جمعه می باشند، انداخته شده است . در تنظیم این مطالب ، سعی شده است نظمی منطقی رعایت گردد. در این رساله، برخلاف بیشتر رساله هایی که درباره نماز جمعه به نگارش درآمده، این فرضیه تنها از نظر حکم مورد بررسی قرار نگرفته، بلکه تقریبا بحث کاملی از مسائل کلی نماز جمعه ارائه شده است . همچنین بحث پیرامون حکم نماز جمعه، مستقل از بحث درباره شرط بودن معصوم (ع) مطرح شده است .

از نتایج این تحقیق می توان از موارد زیر نام برد: الف - جامعیت فقه نسبت به حقوق روشن می شود، چراکه حقوق فقط عهده دار تنظیم روابط انسانها با یکدیگر بوده ولی فقه علاوه بر این، عهده دار تبیین و تشریح بخش مهمتر زندگی انسانها یعنی روابط انسان با خدا هم می باشد. ب - وامداری حقوق جدید (قانون مدنی و سایر قوانین) به فقه ثابت می شود، چرا که حقوقدانان برای تدوین حقوق و قانون از فقه بهره کافی برده اند. ج - نقاط قوت و توان استدلالی و عدم آن در مذاهب مختلف فقهی به روشنی قابل درک است . د - تعیین مبحث "عقد ضمان" به شیوه ای نو و تقسیم بندیهای قابل فهم حتی برای آنانی که آشنایی جزئی با فقه دارند. روش کار چنانکه معلوم می شود این است که نظرات مذاهب فقهی اسلامی (امامیه، مالکیه، حنفیه، شافعیه و حنبلیه) را استخراج و تقسیم بندی و دسته بندی نموده و سپس توضیحات لازم همراه با منابع مورد استفاده و مدارک احادیث در پاورقی و نیز ذیل نظر امامیه، به تشریح دیدگاه حقوق جدید (با تکیه بر قانون مدنی جهموری اسلامی ایران) پرداخته ایم.

پایه و اساس این رساله مبنی بر متن ذی قیمت لمعه دمشقیه متعلق به شهید اول محمدبن جمال الدین مکی العاملی و علاوه بر ترجمه کتاب طهارت الانتصار مرتضی و المبسوط و الخلاف شیخ طوسی و السرائر ابن ادریس و شرایع محقق حلی و تبصره علامه حلی و جواهرالکلام محمدحسن نجفی و تحریرالوسیله امام خمینی (ق) و نظرات فقهی فقهای مذاهب چهارگانه اهل سنت : شافیعه، مالکیه، حنابله و حنیفه گردآوری و ترجمه گردیده، و سپس بعد از تحقیق در معانی لغوی و اصطلاحی واژه های نسبتا مشکل متن لمعه و آوردن آیات و بعضی روایات مورد استدلال و تطبیق نظرات علمای امامیه و فقهای اهل سنت با فتاوای کم نظیر شهید، مسائل و احکام مورد اتفاق را در پایان هر بخش بعنوان نتیجه تحقیق ارائه نمودم.

این پایان نامه، با عنوان مزبور، برررسی مسائل اختلافی نماز، در فقه مذاهب پنجگانه اسلامی اختصاص دارد. منابع این جستار، یعنی قران کریم سنت رسول اکرم (ص) و نیز سنت اهل بیت اطهار (ع) و حجیت هر یک از انها در مقدمه بیان شده است . همچنین، حجیت سنت صحابه و نیز سنت خلفای راشدین مورد نقد و بررسی قرار گرفته است . در پیش گفتار به این نکته اشاره شده، که در بیشتر احکام نماز، مسائل کلی آن، اختلاف وجود ندارد بلکه در بسیاری از موارد، مذاهب مختلف اسلامی دیدگاه مشترک دارند. متن اصلی شامل ارکان و واجبات نماز از قبیل تکبیره الاحرام، لزوم سوره فاتحه، لزوم بسمله، لزوم سوره بعد از فاتحه و ... تا پایان نماز است ، که ابتدا دیدگاههای مضاهر اسلامی و اقوال مطرح شده و آنگاه ادله هر یک از اقوال بیان شده است . مولف در بیشتر موارد بطور صریح نظر و دلیل خود را بیان نموده و گاهی با رد ادله چند قول، و تایید ادله یک قول دیدگاه خود را اظهار داشته است . ویژه گی خاص این جستار این است ، که مولف بدون اینکه متاثر از تعالیم مکتب خاصی باشد، مسائل را بررسی کرده و سعی نموده، در صورت امکان، برای اثبات نظریه صحیح از احادیث رسول گرامی اسلام (ص) استفاده نموده.

این رساله به برخی از این نسبتهای ناروا اشاره شده است . بهرحال در نتیجه برداشت و استنباط اشتباه از تقیه، برخی از دانشمندان درباره مورد تقیه به اشتباه افتاده اند تا آنجا که در برخی از موارد که تقیه حرام بوده، تصور جواز یا لزوم تقیه را نموده اند. تقیه از طرفی مشخصه امامیه است و امامیه بران شناسایی میشوند، و از طرفی دیگر وسیله ای برای تشیع و ایراد بر تشعیع گردیده، که علت آن همانطور بدان اشاره شد، بی اطلاعی از حقیقت آن و دست نیافتن و به محتوای واقعی آن می باشد، کما اینکه در بسیاری از مباحث اختلافی بین مذاهب ، علت اصلی همین مطلب است . لذا بایستی بطرزی شایسته در آن بسیاری از مباحث اختلافی بین مذاهب ، علت اصلی همین مطلب است . لذا بایستی بطرزی شایسته در آن اندیشید و حق آن را ادا کرد، از طرفی به تبین حقیقت تقیه از دیدگاه شیعه امامیه پرداخت تا تشنیعات بیجا و اشکالات ناروا بر طرف گردد و از طرف دیگر مانع هر گونه استفاده سوء از این بخش دین گردد، لذا در این رساله به تبیین حقیقت می پردازیم.

این پایان نامه در چهارده فصل به شرح زیر تهیه شده است . فصل اول - تعاریف ، توضیح برخی از اصطلاحات جمعیتی می باشد که در این رساله به آن اشاره شده فصل دوم، جمعیت از دیدگاه مکاتب مختلف ، در این فصل دیدگاههای مختلف جمعیتی از گذشته تا عصر حاضر بطور اختصار مورد بررسی قرار گرفته است . در فصل سوم جمعیت از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار گرفته، جمعیت از دیدگاه روایات در فصل چهارم مورد اشاره واقع شده و در فصل پنجم تاریخچه جمعیت جهان و علل افزایش آن مورد بحث واقع شده است . در فصل ششم آثار رشد جمعیت شمرده شده و در فصل هفتم نظریات و دلایل مخالفان کنترل جمعیت آمده است . در فصل هشتم تاریخچه تغییرات جمعیتی ایران و همچنین امکانات سرزمیت ایران مورد بررسی قرار گرفته است و دلایل موافقان کنترل جمعیت در فصل نهم آمده است . و دلایل مخالفان کنترل جمعیت ایران در فصل دهم مورد اشاره واقع شده است . و دلایل مخالفان کنترل جمعیت ایران در فصل دهم مورد اشاره واقع شده و حکم فقهی کنترل جمعیت و فتاوی فقهاء و نظریات علماء در فصل یازدهم آمده است . طرق و شیوه های جلوگیری از حمل و تحدید نسل در فصل دوازدهم مورد بحث قرار گرفته و در فصل سیزدهم به ضرورت کنترل جمعیت ایران اشاره شده است و سرانجام در فصل چهاردهم از کل مباحث نتیجه گیری به عمل آمده است .

از آنجائیکه در جهانی پر از شور و بلوا و آمیخته با نگرانی و اضطراب زندگی می کنیم زندگی که اضطراب آن ناشی از جنگها و کشتارها و از برخوردهای قدرتهای استکبای که در همه حال حاصل نابودی و تباهی گروهی از مستضعفان می باشد، اشاره ای مختصر به موضوع قراردادها، مشروعیت قراردادهای بین المللی، حکمیت و موارد کاربرد آن شده است . چون شگفتی در این است که دولتهای قلدر چنین وانمود می کنند که کوشش و تلاششان در این جنگ افروزی و فتنه گریها حفظ صلح و امنیت جهان است و اظهار می دارند که برای استقرار صلح ناگزیر در برخی از مناطق زمین نیرو پیاده کنند جنگ بین المللی اول و دوم بر اثر مطامع و خودبینی اینگونه از قدرتمندان بزرگ جهان پدید آمد، جنگی بود که آتش آن تر و خشک را سوزاند و میلیونها بشر را نابود کرد، جنگی که علاوه بر فقر و مرض و گرسنگی مشکلاتی صخت و اندوههای جانکاه از خود برجای گذاشت . با بررسی موارد فوق روشن می شود که دعوی دولتهای بزرگ و مقتدر در تلاش به اصطلاح برقراری امنیت جهانی سخنی جز گزاف نمی تواند باشد. در پایان بخش صلح، معاهدات زمان حضرت رسول (ص) اشاره بیان شده و علل پذیرش صلح از جانب جمهوری اسلامی در جنگ تحمیلی اشاره بیان شده است لازم به توضیح است نظرات فقهی تعدادی از علماء شیعه و سنی در باب صلح نیز جمع آوری و سرآغاز بحث می باشد. و اما بحث جهاد که با توجه به گستره مطالبی که در این موضوع وجود دارد بیشتر متن این پایان نامه را به خود اختصاص داده است . شمشیر حضرت علی (ع) و پیروان مکتب او که بر مبنای خداشناسی و انسان شناسی حرکت کرده اند تشبیه شده با شمشیری که چون چاقوی جراحی در دست طبیبی بصیر و ثقه قرار گرفته و جز معیشت حق در آن دیده نمی شود. این شمشیر در صدد از بین بردن جانی که جلوگاه عظمت الهی و شعاعی از اشعه ربانی در او باشد نیست . این جهاد شمشیری است که گلشن جهانهای آدمیان را که میهمان چند روزه خوان گسترده الهی هستند از خارهای زهرآگین پاک نموده آنان را آبیاری می نماید. در آئین اسلام کشیدن شمشیر و در معرض کشتن و کشته شدن، فقط و فقط برای اجرای قوانین نورانی الهی که تامین کننده سعادت دنیا و آخرت انسانهاست دیده شده و هر نوع زورگویی و سلطه طلبی و منفعت گرایی و لذت پرستی و خودکامگی که متاسفانه اغلب جنگها بر مبنای آنها شعله ور می شود، نفی و مردود شمرده شده است . در این بخش کلیاتی در مورد جهاد از دیدگاه لغت شناسان، اصطلاح انواع جهاد - جهاد از دیدگاه قرآن، فلسفه جهاد، شروط جهاد - دفاع و تعریف دفاع مشروع - غزوات حضرت رسول (ص) - وجوب جهاد - سیمای رزمندگان - مقام و فضیلت شهداء - احکام ایران - احکام جزیه - موارد ترک قتال - احکام غنیمت - احکام بغاه و در پایان نگاهی به جنگ تحمیلی و تاثیرات آن بر روناد حرکت انقلاب از منابع فقهی و روایی، تفسیری و تاریخ اسلام با توجه به موضوع پایان نامه که صلح و جهاد در اسلام بوده در حد وسع و توان مطلب جمع آوری شده است .

این رساله در دو بخش کلی و چند فصل که هر فصل نیز از چند عنوان تشکیل شده به نگارش در می آید و مطالب آن به سه قسم تقسیم می شود: مطالبی که از تفاسیر گرفته شده، مطالبی که از روایات گرفته شده و موضوعات متفرقه آن، از کلیاتی پیرامون شور و مشورت ، تاریخچه، فوائد مشورت ، صفات مشاورین و حقوق مشیر و مستشیر و مشورت باز زنان و... تشکیل شده، که همگی دال بر اهمیت موضوع اند. نگارش رساله با رجوع به منابع و ماخذی مانند تفاسیر عریقه و کتب اربعه و سایر کتابهای روائی و نهج البلاغه، دایره المعارفها و کتب لغت ، تاریخ و کتابهایی در موضوعات مختلف که در این رابطه بوده اند مراجعه شده و سعی شده از کتب معتبر استفاده شود.

چکیده ندارد.

این مقاله مشتمل بر سه بخش می باشد که در بخش اول مطالبی پیرامون مفهوم تربیت ، امکان تربیت آدمی، هدف از تعلیم و تربیت ، عوامل تربیت ، ویژگیهای تربیت اسلامی و اصول تربیت اسلامی آمده است . در بخش دوم که پیرامون قوانین جزایی است به مباحثی مختصر درباره ضرورت قوانین جزایی، ابواب مختلف جزا در اسلام و قرآن اشاره شده است . در بخش سوم ویژگیهای تربیتی قوانین جزایی اسلام و روشهای تربیت در جزاییات اسلام آمده است و در پایان این بخش به چند اشکال بر جزاییات اسلام، پاسخ داده شده است .

در این رساله سعی شده است تفاوتهای جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی نوشته شود و در ذیل هر تفاوت یکسری از احکام جهاد و دفاع مانند نحوه و شیوه مبارزه و جنگ ، مسئله غنایم، اسرا، مقابله به مثل، نحوه برخورد با اهل کتاب و بغاه در جنگ و شرایط انواع قراردادها مثل قرارداد مهادنه و ذمه آورده شود و کوشش شده مباحثی که کمتر مورد بحث واقع شده و موضوعات جدیدی که با گذشت زمان و ساخته شدن سلاحها و تجهیزات جنگی پیشرفته و مدرن پیش آمده طرح و بررسی شود و سپس حجم شرعی آن بدست آید، مثل مسئله مقابله به مثل با سلاحهای جدید و مخرب مانند انواع موشک ، توپ و بمب ، مسئله استفاده از سلاحهای شیمیایی در جنگهای دفاعی و یا مجهز شدن کشورهای اسلامی به سلاحهای هسته ای بعنوان یک سلاح بازدارنده و موضوع عملیات شهادت طلبانه در اسلام.

این رساله حاوی سه باب و هر باب مشتمل بر چند فصل است . باب اول در مورد تاریخچه طلاق و دارای دو فصل است : فصل اول به تاریخچه طلاق در جوامع قدیم و فصل دوم به تاریخچه طلاق در ادیان پرداخته است . باب دوم تحت عنوان طلاق در اسلام و مشتمل بر هفت فصل اسست . در فصل اول از مباحثی چون نظر اسلام پیرامون طلاق، تدابیر اسلام برای پیشگیری از طلاق، علل و انگیزه های طلاق، آمار طلاق و مشکلات ناشی از طلاق، سخن به میان آمده است . در فصل دوم به شرایط صحت طلاق شامل شرایط مطلق، شرایط مطلقه، صیغه طلاق و اشهاد پرداخته ایم و از آنجا که از نظر حقوقی، ارجاع به داوری و اجازه دادگاه برای طلاق لازم می باشند اجازه دادگاه را به عنوان یک فرع در انتهای فصل و مساله حکمیت (داوری) را به دنبال همین فصل در فصل سوم مطرح کرده ایم. فصل چهارم به موحبات طلاق پرداخته است و در سه مبحث ارائه شده است : اراده مرد در طلاق، موجبات طلاق به درخواست زن، و توافق زوجین برای طلاق. در فصل پنجم اقسام طلاق مطرح شده است و در مورد طلاق بائن و انواع آن، طلاق سه گانه و محلل، طلاق مرتبه نهم، طلاق خلع و مبارات و طلاق رجعی بحث شده است . فصل ششم به آثار طلاق اختصاص دارد: آثار طلاق نسبت به زوجین که در آن عده، انواع و احکام آن مورد بررسی قرار گرفته است . آثار طلاق نسبت به شخص ثالث ، و آثار طلاق نسبت به کودکان که در برگیرنده بحث حضانت می باشد. در فصل هفتم از ضهار، ایلاء و لعان بحث کرده ایم. باب سوم تحت عنوان طلاق در دیگر کشورها در پنج فصل به بررسی مساله طلاق در کشورهای فرانسه، ایتالیا، انگلیس ، ایالان متحده امریکا، شوروی سابق، چین و کوبا می پردازد.

شامل دو بخش می باشد. بخش اول آن دارای سه فصل و بخش دوم آن دارای چهار فصل می باشد. در فصلهای بخش اول به کلیاتی از قبیل (بررسی لغوی و اصطلاحی - تعاریف - اهمیت و فلسفه و شرائط و مراتب و ویژگیها و....) اشاره شده است . و در فصلهای بخش دوم به معرفی محورهای معروف و عوامل توسعه معروف و همچنین انواع منکرات و دیگر مسائل پرداخته شده است . و در مجموع سعی شده است تلفیقی میان دو بخش و فصلهای مربوطه ایجاد شود بطوری که نقش کاربردی فریضه امر و نهی در اصلاح فرد و اجتماع از دو جنبه ثبوت و اثبات - به آسانی روشن گردد ونیز در لابلای موضوعات مختلف موارد متعددی از اطلاعات نرم افزاری نیز گنجانده شده تا تحقیقاتی که در آینده در مورد امر به معروف و نهی از منکر و مسائل مربوط به آن بعمل می آید - به نحو مقتضی مورد استفاده قرار گیرد. قابل ذکر است قبل از ورود به بحث اصلی مقدمه ای نیز ارایه می گردد که شامل دو سخن می باشد که سخن اول تفسیری از جهان معاصر بوده و سخن دوم مقابله ای بین جوامع دینی و غیر دینی صورت گرفته و در آن به توانمندی دو عنصر امر به معروف و نهی از منکر و کارآمدی فقه و معرفت دینی در راستای حاکمیت ولایت فقیه جهت نابودی تمام منکرات و... پرداخته شده است .

برای آشنایی هر چه بیشتر با محتوای رساله و چگونگی ترتیب مطالب ، یادآوری نکات زیر ضروری است : -1 این نوشتار شامل دو بخش و یازده فصل می باشد. بخش اول دارای سه فصل بوده و در هر یک از فصول آن، تحولات مهم حج و خانه کعبه در برهه خاصی از زمان مورد بررسی قرار گرفته است . بخش دوم نیز شامل هشت فصل بوده و در فصول مختلف آن از احکام و آراء مشهور و مورد اتفاق مذاهب خمسه در باب حج و عمره سخن به میان آمده است . -2 به منظور جمع آوری فتاوای مشهور و مورد اتفاق مذاهب خمسه، ابتدا آراء مشهور هر یک از مذاهب اهل تسنن از کتابهای المعنی، بدایه المجتهد و الفقه علی المذاهب الاربعه استخراج گردید و سپس آراء مورد اتفاق مذهاب اربعه اهل سنت با فتاوای مشهور امامیه مقایسه شد و نظرات مورد اتفاق مذاهب خمسه انتخاب گردید. آنگاه برای مطمئن شدن از نتیجه کار حداقل به چهار منبع، از هر مذهب مراجعه شد. ضمنا در مواردی که اصل مسئله مورد اتفاق بود، اما در برخی از فروعات آن اختلاف شده بود، اصل مسئله در متن و فروعات آن همراه با ماخذ در پاورقی ذکر گردید. -3 در ترتیب مذاهب فقهی و منابع، از تقدم و تاخر زمانی آنها تبعیت شده و ملاک دیگری در نظر نبوده است . -4 گرچه در حج تمتع، در عمل، عمره بر حج مقدم می باشد، اما فصول مربوط به اعمال، به تبعیت از کتاب شرایع الاسلام و اکثر کتب فقهی اهل سنت ، به ترتیب اعمال حج منظم شده است . -5 جهت رعایت اختصار، به تمام دلایل احکام اشاره نگردید و در استدلال به آیات و روایات تنها به نحوه استدلال مواردی که دلیل بر حکم مسئله صراحت نداشت ، اشاره شد. -6 از آنجا که تنها آراء مورد اتفاق مذاهب خمسه جمع آوری شده است ، از بیان شاهد صرف نظر گردید، زیرا بیان شواهد امری زائد و تکراری به نظر می رسید. -7 در ترجمه آیات از تفسیر نمونه و ترجمه تفسیرالمیزان استفاده شده است . -8 مطالب نقل قول در داخل " " و آیات و روایات همراه با ترجمه در داخل " " قرار داده شده است .

هدف این پایان نامه که کار تحقیق و تطبیق "آراء و نظرات فقهی در تفسیر مجمع البیان" را از دو بخش "طهارت و صلوه" آغاز کرده، راهگشایی برای تدوین فقه قرآنی در تفسیر بزرگ امام المفسرین طبرسی است . با توجه به اینکه در این مختصر به نظرات فقهای متقدم شیعه و فقهای مذاهب اسلام، راویان و احادیث مرویه از پیامبر اسلامی (ص) و ائمهء معصومین (علیهم السلام) و آراء مفسران پیشین در تفاسیر گوناگون اشاره شده است ، می توان آن را جامعی بین مسائل فقهی طهارت و صلوه در قرآن، روایت ، فقه و تفسیر دانست . در ابتدای پایان نامه، شرح حال شیخ امین الدین طبرسی را که به صورت بسیار تحقیقی، مبسوط و جامع نگاشته شده، آورده ام که حاوی تمامی نظرات ، اختلافات و بررسی آنها از کلیه منابعی است که به نوعی به زندگانی آن بزرگ اشاره کرده اند. و در آن از بیش از پنجاه منبع استفاده گردیده که می تواند جامع کلیهء مطالب نوشته شده در شرح حال شیخ طبرسی (قدس سره) باشد. بخش اول پایان نامه، کتاب الطهاره است که در یک مقدمه و چهار فصل می باشد. مقدمه معنای لغوی، اصطلاحی و اقسام طهارت و فصل اول طهارات سه گانه، فصل دوم احکام مطهرات ، فصل سوم چیزهایی که طهارت در آنها لازم است و فصل چهارم نجاسات و احکام آن را دربردارد. بخش دوم کتاب الصلوه است که در یک مقدمه و ده فصل تنظیم یافته است . مقدمه در معنای لغوی و اصطلاحی و تقسیمات نماز است . فصل اول تا دهم به ترتیب در مورد جایگاه نماز در قرآن کریم، تشریع نماز، نمازهای یومیه و اوقات آن، قبله، احکام مساجد، مقارنات نماز، متعلقات نماز، نماز شب ،دیگر نمازها و تبلور همبستگی در نماز، بحث و بررسی گردیده است .

-1 الف : معرفی قرآن، ب : حجیت قرآن. -2 الف : سنت چیست ؟، ب : حجیت سنت پیامبر (ص)، ج: حجیت سنت ائمه (ع). -3 معنای کلمه صلات : الف : معنای لغوی، ب : ترجمه عرفانی، ج: معنای ولایتی، د: معنای شرعی. -4 الف : اسامی نماز در قرآن، ب : موارد استعمال کلمه "صلات " در قرآن. -5 چهره ملکوتی نماز. بخش دوم: در "تاثیرات نماز و فرجام ترک آن" می باشد، که مشتمیل بر بیست و دو فصل است ، به این قرار: -1 مفهوم اقامه نماز، -2 اهمیت و مراتب اجزای نماز،-3 نماز و ولایت ، -4 جبهه جنگ و نماز وداع، -5 دیدگاه دانشمندان جهاد درباره نماز، -6 نماز و عشق حقیقی، -7 نماز و مقام ملکوتی، -8 نقش نماز در توبه سرکرده دزدها، -9 داستانها و خبرهایی درباره نماز خاشعان، -10 از نماز چه می آموزیم؟، -11 نصیحتی پدرانه در مورد نماز، -12 منشا خوف اولیای خدا، -13 پاداش یکتاپرستان نمازگرا، -14 چه بدختی بزرگی.، -15 عاقبت بی نمازی، -16 سرانجام عبادت نکرن چیست ؟ -17 حرمت سبک شمرن نماز و سستی نسبت به آن، -18 پانزده اثر دنیوی و اخروری برای ترک نماز، -19 ترک نماز چند قسم است ، -20 ترک نماز از روی عمد گناه کبیره است ، -21 کمک به تارک نماز، -22 سگ از تارک بندگی بهتر است . بخش سوم: در "حقیقت نماز" است که حاوی پنج فصل می باشد بدین ترتیب : -1 اسرار نماز -2 مقدمات نماز -3 مقارنات نماز -4 منافیات نماز -5 تعقیبات نماز. بخش چهارم: درباره "جایگاه نماز در قرآن" است ، کا شامل یک مقدمه و هفده فصل می باشد. بدین بیان: -1 مقدمات نماز در قرآن، -2 نمازهای واجب و مستحب در قرآن، -3 انبیا الهی و نماز، -4 نماز و تقوا، -5 بازداشتن نماز از فحشا و منکر، -6 الف : نماز و کسالت - ب : جهر و اخفات در نماز، -8 آیاتی که در آن صبر و نماز با هم بکار رفته اند، -9 آیاتی که در آن نماز و زکات در کنار هم ذکر شده اند، -10 نماز و نظم، -11 نماز، محور زمان بندی، -12 نماز و شورا، -13 نماز و قربانی، -14 نماز و مسائل اخلاقی، -15 نماز و ستایش خداوند، -16 نماز اعراب جاهلی، -17 معانی دیگر واژه "صلات " در قرآن. در این بخش سعی شده است بیش از هشتاد و چهار آیه قرآن که در آنها لفظ "صلات " یا یکی از مشتقات آن بکار رفته است مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد، با توجه به این نکته که، محور اصلی بحث در تمام آیات مساله نماز است ، ولی گاهی اوقات با عنایت به مقام بحث مسائلی را که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به مساله ای از مسائل نماز مربوط می شود مورد بحث قرار می گیرد. ضمنا در این بخش کیفیت نماز یومیه، نمتز سفر، نماز خوف ، نماز جماعت ، نماز جمعه، نماز شب ، به دلیل این که صریحا در قرآن ذکر شده اند به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرند. بخش مذکور با شرح و توضیح آیه شریف پنجاه و ششم سوره سی و سوم قرآن - سوره مبارک احزاب - به اتمام می رسد. بخش پنجم این نامه: در نماز "نماز و سیره معصومین (ع) می باشد، که از مقدمه و چهارده فصل تشکیل شده است ، که در هر فصل سیره عملی و قولی یکی از چهارده اختر فروزان آسمان امامت و ولایت تجلی می کند و مسیر ظلمانی دنیوی را به سوی بهشت ابدی روشنایی می بخشد. علاوه بر این، سعی شده که در این بخش کیفیت نماز غفلیه، نماز استغاثه به حضرت زهرا (س)، نماز فاطمه (س) یا نماز توجه کنندگان، نماز آیات ، نماز اول هر ماه، نماز حاجت ، نماز جعفربن ابن طالب "نماز جعفر طیار"، نماز عید فطر و قربان، نماز استسقاء "طلب باران" نماز استخاره و نماز مریض به بحث و بررسی گرفته شود.