استفاده از انرژی های پاک و تجدید پذیر در حال حاضر گسترش چشم گیری یافته است. در مقابل انواع انرژی فسیلی، با توجه به رو به اتمام بودن منابع این نوع انرژی، مضرات طبیعی و زیست محیطی و هزینه های گزاف آن، روی آوردن به انرژی های پاک و تجدید پذیر امری الزامی است که در بسیاری از کشورهای صنعتی و نیز در حال توسعه، در دستور کار دولت ها قرار گرفته است. انرژی زمین گرمایی، از جمله مهم ترین منابع انرژی طبیعی است که در این گروه قرار می گیرد. بسته به نوع منبع از نظر عمق، حجم و میزان انرژی، نوع مصرف این نوع انرژی نیز تغییر خواهد کرد. بر اساس این پارامترها، بهره برداری از انرژی زمین گرمایی از استفاده مستقیم در مصارف گرمایشی تا استفاده در تولید انرژی الکتریکی در نیروگاه های برق متفاوت خواهد بود. منابع انرژی ژئوترمال در بسیاری از نقاط زمین پراکنده اند، با این حال یک منبع انرژی زمین گرمایی تنها در صورت وجود شرایط زمین شناسی و تکتونیکی مناسب، از لحاظ تکنیکی و اقتصادی قابل بهره برداری خواهد بود. تعیین وجود شرایط مناسب جهت شکل گیری یک منبع انرژی ژئوترمال قابل بهره برداری، از طریق مطالعات اکتشافی در مقیاس کشوری و سپس در مقیاس های بزرگ تر و بر مناطق محدودتر انجام می پذیرد. مطالعات پیشین در ایران، وجود منابع بالقوه زمین گرمایی را در نقاط مختلف، به ویژه بر روی کمربند آتشفشانی ایران تأیید نموده اند. مرحله ی اکتشافی بعدی، مطالعه بر روی هر یک از این مناطق دارای پتانسیل، جهت محدودتر نمودن زون اکتشافی و تعیین جزییات دقیق تر مرتبط با منبع زمین گرمایی موجود است. استان آذربایجان شرقی به خاطر وجود قلل آتشفشانی جوان و سایر شواهد اکتشافی، به عنوان یکی از مناطق دارای پتانسیل زمین گرمایی در کشور شناخته شده است. در این پژوهش، با استفاده از یک سیستم اطلاعات جغرافیایی، مناطق دارای پتانسیل بالای ژئوترمال در استان آذربایجان شرقی تعیین گشته اند. هدف از این مطالعه، معرفی مناطق دارای پتانسیل بالای زمین گرمایی در استان، جهت انجام فازهای بعدی اکتشافی می باشد. تکنیک های اکتشافی مورد استفاده عبارتند از مطالعات زمین شناسی، مطالعات دورسنجی و برداشت های ژئوفیزیکی در استان. به این منظور، لایه های اطلاعاتی مرتبط با وجود یک منبع ژئوترمال در منطقه، شناسایی شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. این لایه ها شامل اطلاعات زمین شناسی (سنگ شناسی، گسل، مراکز آتشفشانی) ژئوفیزیک (داده های مغناطیس و ریزلرزه ها) و دورسنجی (آلتراسیون هیدروترمال، اکسید آهن و دمای سطحی زمین) می باشند که در مقیاس 1:250000 آماده شده و مورد پردازش قرار گرفتند. پردازش این لایه ها با هدف یافتن شواهد وجود مناطق مساعد زمین گرمایی از جمله وجود توده های نفوذی کم عمق، شرایط تکتونیکی مساعد و وجود فعالیت های گرمابی و حرارتی زیر سطحی انجام گرفته است. پس از آن، داده های موجود با استفاده از سه روش تلفیقی بولین، هم پوشانی وزن دار و مدل منطق فازی، تلفیق گشته و نتایج حاصل مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته اند. نتایج حاصل از به کارگیری این مدل های تلفیقی دانش محور، مناطق دارای پتانسیل بالا جهت انجام مراحل بعدی اکتشاف را مشخص نمود. این مناطق که درصد بسیار کمی از استان را در بر می گیرند، با یکدیگر و با شواهد زمینی موجود به خوبی در تطابق می باشند.

یکی از دغدغه های اصلی بشریت تامین انرژی مورد نیاز برای بهتر زیستن است و از موارد مهم در انتخاب منابع انرژی، ارزش بیشتر، هزینه کمتر و اثرات زیست محیطی کمتر است. یکی از این انرژی های پاک، انرژی ژئوترمال می باشد که از منابع انرژی ایده آل محسوب می شود، چرا که هم از نظر هزینه تمام شده و هم از نظر زیست محیطی از منابع انرژی پایدار آن می باشد. با توجه به میزان حرارت قابل استخراج، از ذخایر انرژی زمین گرمایی به عنوان منبع گرمایش در بخش خانگی یا صنایع، گلخانه ها، پرورش آبزیان و در تولید الکتریسیته استفاده می شود. معمولاً هنگامی که راجع به منابع ژئوترمال سخن میگوئیم، اشاره اصلی ما به آن بخشی از منابع ژئوترمال است که بهتر است آن را « بخش قابل دسترسی منابع بنامیم »، « بخش مفید منابع قابل دسترسی ژئوترمال » به آن بخشی از منابع قابل دسترسی ژئوترمال اطلاق می گردد که بهره برداری از آنها در یک آینده معین ( کمتر از صد سال آینده ) از توجیه اقتصادی کافی و اعتبار قانونی لازم برخوردار خواهد بود. با افزایش آگاهی از اثرات زیان آور سوزاندن سوخت های فسیلی بر محیط زیست، علاقه به استفاده از انرژی های پاک و تجدید پذیر مانند منابع انرژی زمین گرمایی در سراسر جهان گسترش می یابد. اولین نیروگاه زمین گرمایی ایران در استان اردبیل و در دامنه کوه سبلان با ظرفیت نهایی بالغ بر ??? مگاوات در سال 13?? به بهره برداری رسید. با توجه به تحقیقات انجام شده امکان ساخت این دست نیروگاه ها در مناطق مستعد دیگر، مانند دامنه کوه تفتان و مناطق سهند و سبلان نیز وجود دارد. با توجه به وجود مناطق آتشفشانی در کشور و امکان وجود منابع ژئوترمال در استان آذربایجان شرقی، یک مطالعه اکتشافی مقدماتی بر روی نقشه زمین شناسی 1:100،000 اسکو که شامل بخش عمده ای از کوه سهند است انجام شده است. سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و روش های مدرن برای نمایندگی از داده های فضایی به طور گسترده ای در عمل مانند مدل سازی فرآیندهای زمین شناسی و جغرافیایی مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر پردازش داده ها در نرم افزار gis، با روش های تجزیه و تحلیل آماری نیز قابلیت بهبود دارند. استفاده از یک سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) به عنوان یک ابزار قدرتمند در پردازش و تفسیر داده های علوم زمین، به ویژه در امر اکتشاف، در پردازش و ارزیابی دقیق و کاهش خطاهای انسانی بسیار سودمند می باشد. استفاده از این رویکرد در اکتشاف منابع معدنی، از طریق جمع آوری لایه های اطلاعاتی مرتبط با روش های اکتشافی مختلف و آمیخته شدن اطلاعات مربوطه از لایه های مختلف است. بونهام کارتر و دیگران (1988)، اگتربرگ (1989)، کاتز (1991)، چونگ و دیگران (1992) از جمله کسانی هستند که از gis جهت تعیین مناطق مطلوب کانی زایی و تصمیم گیری در رابطه با مراحل اکتشافی بعدی استفاده نمودند. سیستم اطلاعات جغرافیایی در اکتشاف منابع زمین گرمایی پیش از این در مکزیک توسط پرول لدسما (1999)، نوادا در امریکا توسط کولباف (2002)، غرب ترکیه و ژاپن با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش داده های اکتشافاتی از جمله داده های مختلف زمین شناسی اعم از واحدهای سنگ شناسی، گسل ها، کراترها، چشمه های آب گرم، داده های ژئوفیزیکی شامل مغناطیس هوابردی، گرانی سنجی و لرزه نگاری، داده های ژئوشیمیایی رسوبات آبراهه ای منطقه و نیز داده های سنجش از دور (aster) منطقه در محیط gis آماده شدند و برای تهیه نقشه مناطق بالقوه و مناطق با اولویت بالا برای فعالیت های اکتشافی بیشتر مورد استفاده قرار گرفتند. روش های تلفیق فازی و همپوشانی وزن دار برای تهیه نقشه مناطق پرپتانسیل مورد استفاده قرار گرفتند

چکیده منطقه مورد مطالعه در 70 کیلومتری جنوب – جنوب غربی استان یزد در بخش میانی کمربند ولکانی ارومیه- دختر و درون زون گسله دهشیر قرار گرفته است واقع شده است که محدوده¬ای به مساحت تقریبی 2100 کیلومترمربع را تحت پوشش قرار می¬دهد. در این تحقیق کانسارهای مس پورفیری دره زرشک، طلای اپی ترمال چاه زرد و حدفاصله این دو کانسار مورد بررسی¬های زمین شناسی، سنگ شناسی، کانی شناسی و دورسنجی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق بررسی و تعیین نقاط پر پتانسیل محدوده مورد نظر با استفاده از تلفیق کلیه لایه¬های اکتشافی زمین شناسی و دورسنجی با استفاده از منطق فازی می¬باشد. به منظور مطالعات زمین شناسی و شناسایی واحدهای سنگی در رابطه با کانی¬سازی طلا و مس، نقشه زمین شناسی 1:100000 مناطق مورد بررسی قرار گرفت و واحدهای لیتولوژیکی به صورت نقشه¬های باینری تهیه گردید. برای شناسایی آلتراسیون¬ها و اکسیدهای آهن در منطقه دره زرشک و چاه زرد بررسی دورسنجی بر روی داده¬های ماهواره¬ای استر و etm+ انجام شد، که در نهایت آلتراسیون-های آرژیلیکی، پروپلیتیکی، فیلیک و اکسیدهای آهن موجود در منطقه شناسایی و تفکیک شدند. کلیه واحدهای زمین شناسی بعد از بررسی اهمیت هر واحد در رابطه با کانی سازی مس و طلا برای استفاده در مدل تلفیقی به فرمت مناسب تبدیل شدند. ساختارهای کنترل کننده کانی سازی از نقشه زمین شناسی 1:100000 به دست آمدند و در مدل تلفیقی از دانسیته گسل¬ها با شبکه سلول 100 متری برای آن¬ها در نظر گرفته شد. در پایان با استفاده از تلفیق کلیه لایه¬های اکتشافی واحدهای لیتولوژیکی میزبان در رابطه با کانی سازی، آلتراسیون¬ها، کنترل کننده¬های کانی سازی، با استفاده از روش¬ منطق فازی نقشه¬های پتانسیل کانی سازی مس و طلا تهیه گردید. این مدل تلفیقی به خوبی توانسته است زون¬های پر پتانسیل کانی سازی مس و طلا را برای اکتشاف¬ها و حفاری¬های بعدی تعیین نماید. کلمات کلیدی: آلتراسیون، پورفیری، اپی ترمال، دورسنجی، چگالی گسل، منطق فازی، سیستم اطلاعات جغرافیایی

چکیده ندارد.