نام پژوهشگر: ناهید نیک پی
ناهید نیک پی جهانبخش ثواقب
چکیده بررسی نظام اقتصادی در دوره صفویه سده یازدهم هجری قمری/ هفده میلادی بر اساس سفرنامه های اروپاییان موضوع اصلی این رساله است. افزایش تولیدات کشاورزی و صنعتی، ایجاد بازارهای فعال و پررونق، گسترش شبکه اصناف و صنعتگران، جلب و جذب بازرگانان داخلی وخارجی، گسترده شدن دامنه تجارت و داد و ستد، رشد کاروانسراها، حضور هیأتها و نمایندگیهای گوناگون برای نظام بخشی به تجارت و گسترش روابط خارجی و صدور کالاهای داخلی به دیگر کشورها از نتایج رشد و رونق اقتصاد و مناسبات اقتصادی در این دوره است. به طور کلی اقتصاد دوره صفویه به اقتضای نقش حکومت و نحوه قدرت گیری دولت نسبت به دورههای دیگر فرق داشت. بر خلاف اقتصاد، تجارت در این دوره، بر روح بالندگی و شکوفایی خود رسید. در این دوره به سبب ساختن جادهها، ایجاد پلها، کاروانسراها بر سر راههای اصلی و ایجاد امنیت در راهها، تجارت داخلی به شکل فراگیری رونق یافت. اما ارتباط گسترده با دیگر کشورها و ایجاد زمینه جهت رفت و آمد بازرگانان و تاجران کشورهای بیگانه، خصوصاً اروپاییان زیر ساختی را پدید آورد که منجر به رشد و شکوفایی تجارت گردید. رونق تجارت، و داد و ستدهایی که میان بازرگانان داخلی و خارجی انجام میگرفت، منجر به بهبود وضع مالی دولت و رشد اقتصاد پولی و سرانجام افزایش قدرت مالی دولت گردید. دوران صفوی، دوران رواج و رونق سفر سیاحان و جهانگردان به ایران است و جهشی که در این دوران در این زمینه صورت گرفت، موجب گشت سیاحت اروپاییان به ایران مورد توجه قرار گیرد به طوری که بیشتر سفرنامههایی که درباره ایران نوشته شده، مربوط به دوران صفویه و بعد آن است. واژههای کلیدی: صفویه، تجارت، راه و راهداری، سیاحان، سفرنامه ها.