نام پژوهشگر: محسن نخبه الفقهایی
مریم فرزانه حسین بهاروند
سلول های بنیادی جنینی، سلول های پر توانی هستند که دارای دو خصوصیت مهم خود نوزایی و توانایی تبدیل شدن به سه لایه زاینده جنینی را دارند. این سلول ها برای اولین بار در اوایل سال 1980 از موش و همچنین در اواخر سال 1990 از پریمات ها و انسان جداسازی شدند. در این بازه زمانی و پس از دهه 90، جانداران مختلفی به عنوان نمونه مدل انتخاب و سلول های بنیادی جنینی پرتوان آنها بنابراهداف محققین، جداسازی و مورد بررسی قرار گرفتند. در کنار سایر نمونه های مدل، رده پرندگان و به طور خاص جنین جوجه، نیز مورد توجه قرار گرفت و اولین رده سلول های پرتوان جنینی جوجه در سال 1996 که حاصل جداسازی و انتقال بلاستودرم جنین جوجه در مرحله x بر اساس جدول eg & k بود، تولید و در محیط آزمایشگاه برای طولانی مدت نگهداری شد. این سلول ها همانند سایر سلول های پرتوان جنینی، تحت شرایط خاص کشت، وضعیت خودنوزایی و همچنین توانایی تمایز یافتن به سه لایه جنینی را داشتند. در این طرح مشاهده گردید که برای دستیابی به رده سلول های بنیادی جنینی جوجه، فاکتورهای رشد، سیتوکین ها و به خصوص کوچک مولکول ها نقش مهمی ایفا می کنند. تا به امروز تحقیقات زیادی برای تولید و حفظ این سلول های پرتوان، جهت دستیابی هر چه بیشتر به فرایند هایی که در طی تکوین رخ می دهد، انجام شده است. با این وجود هنوز ناگفته های زیادی در این مسیر دیده می شود و تلاش بر اینست که بتوان مسیرهای ناشناخته برای حفظ این سلول های پرتوان در محیط آزمایشگاهی را بخوبی شناسایی کرد و رده این سلول های پرتوان را تولید کرد. واژگان کلیدی: بلاستودرم جنین جوجه، سلول های بنیادی جنینی پرتوان، سلول های بنیادی جنینی جوجه، کوچک مولکول ها
سمیه قاسمیان حمیدرضا اسماعیلی
سه گونه ماهی گل خورک periophthalmus waltoni، boleophthalmus dussumieri و scartelaos tenuis متعلق به خانواده گاوماهیان می باشند که در سواحل گلی جزر و مدی زندگی می کنند. با توجه به اینکه مطالعات کمی در خصوص زیست شناسی گونه های مذکور در ایران صورت نگرفته، بنابراین اهداف اصلی این پژوهش بررسی زیست شناسی تولیدمثل، رژیم و عادات غذایی و پویایی شناسی جمعیت این سه گونه ماهی می باشد. بدین منظور نمونه برداری به مدت یک سال به صورت ماهیانه از مصب رودخانه ی هله واقع در زیر حوضه ی هله (حوضه خلیج فارس)، استان بوشهر صورت گرفت. با توجه به بررسی اطلاعات نوعی دوشکلی جنسی در بین افراد p. waltoni و b. dussumieri دیده شد. نسبت جنسی در p. waltoni به نفع ماده ها (7/1:1) و در b. dussumieri به نفع نرها (5/1:1) محاسبه گردید. p. waltoni در فصل بهار و پاییز و b. dussumieri در بهار تخم ریزی می کند. میزان هماوری b. dussumieri نسبت به p. waltoni بیشتر است. با استفاده از مطالعات بافت شناسی و مورفولوژی گنادها، 6 مرحله رسیدگی جنسی در ماده ها و 4 مرحله در نرهای هر دو گونه تشخیص داده شد. اطلاعات تغذیه ای نشان داد که رژیم غذایی p. waltoni گوشتخواری و b. dussumieri گیاهخواری می باشد. سرعت رشد p. waltoni نسبت به b. dussumieri بیشتر است اما b. dussumieri به طول بی نهایت بیشتری می رسد.
سرور میرغیاثی حمیدرضا اسماعیلی
سگ ماهی جویباری پارسی (nalbant and bianco, 1998) oxynoemacheilus persa گونه ی بومزاد استان فارس است که در حوضه ی رودخانه کر یافت می شود. با توجه به اینکه اطلاعات زیست شناختی از این گونه در دسترس نمی باشد، لذا هدف از این پژوهش مطالعه ی زیست شناسی تولیدمثل، تغذیه و پویایی شناسی جمیعت سگ ماهی جویباری پارسی، در استان فارس است. بدین منظور نمونه برداری به صورت ماهیانه در طول یک سال از اردیبهشت ماه 1389 تا اردیبهشت ماه 1390 از چشمه ی مشکان واقع در حوضه ی آبریز کر در استان فارس صورت گرفت. نتایج حاصل از آنالیز اطلاعات نشان داد که نسبت جنسی در جمعیت مورد مطالعه 1/37 :1 به نفع ماده ها است. بر اساس شاخص های تولید مثلی (شاخص گنادی-بدنی، دوبریال، میانگین قطر تخمک ها و فراوانی گنادهای رسیده) مشخص گردید که سگ ماهی جویباری پارسی در فصل بهار تخم ریزی می کند. میانگین هماوری مطلق و نسبی آن بترتیب 1931/44 و 879/37محاسبه گردید. همچنین بر اساس مطالعات ریخت شناختی و بافت-شناسی گنادها 5 مرحله ی رسیدگی جنسی در ماده ها و 4 مرحله در نرها تشخیص داده شد. این گونه یک ماهی گوشتخوار بوده و غالباً از حشرات و پلانکتون ها تغذیه می نماید. طول بی-نهایت برای جمعیت مورد مطالعه 78 میلی متر و ضریب رشد 66/0 بدست آمد.
زهرا درخشان محسن نخبه الفقهایی
دوزیستان موجوداتی خونسرد هستند که تقریبأ همه ی جنبه های فیزیولوژی و رفتاری آنها تحت تأثیر دما می باشد. هدف از این مطالعه، بررسی اثر سرما بر روند تکوین جنین یکی از گونه های دوزیست به نام(pseudepidalea viridis) bufo viridis (وزغ سبز) و تلاش جهت انجماد تخم آنها می باشد. جهت بررسی اثر سرما، تخم های وزغ در آکواریومی قرار داده شدند که توسط دو منبع سرما و گرما دامنه ای از درجه حرارت ها را ایجاد می کرد. تخم ها در معرض طیف متفاوتی از دما ها قرار گرفتند. پس از آن اندازه ی جنین و تکوین مراحل جنینی نسبت به سن، در پنج دما (c°8، c°15، c°18، c°25 و c°30) با یکدیگر مقایسه شد. نتایج مطالعات نشان داد که با کاهش دما سرعت تکوین کاهش می یابد و همچنین جنین های رشد یافته در دماهای 8، 15، 18 و 25 در مرحله ی تکوینی 22 جدول gosner از لحاظ اندازه بزرگتر از جنین های رشد یافته در دمای 30 درجه بودند درحالی که در مرحله ی تکوینی 25 جدول gosner تنها اندازه ی جنین ها در دمای 8 در مقایسه با 30 درجه تفاوت معنا داری را نشان می داد. جهت ذخیره سازی انجمادی جنین ها از روش انجماد شیشه ای یا ویتریفیکاسیون استفاده شد و بدین منظور ویژگی های سمیت سه نگهدارنده ی انجمادی (متانول، پروپیلن گلیکول و دی متیل سولفوکسید(dmso) قبل از انجام ویتریفیکاسیون مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس این ویژگی ها، محلول های ویتریفیکاسیون ساخته شد. نتایج حاصله نشان داد که متانول کم ترین و dmso بالا ترین میزان سمیت را دارا می باشد. جهت ویتریفیکاسیون جنینهای دارای ژله و بدون ژله در مرحله ی بلاستولا و جنین های مرحله ی 17 در معرض چهار محلول مختلف انجمادی تحت دو دوره زمانی مختلف (3 و 5 دقیقه) قرار گرفتند که تنها بلاستولای ژله داری که به مدت 3 دقیقه در محلول انجمادی متشکل از 2 مولار dmso، 3 مولار پروپیلن گلیکول و 15/0 مولار پلی اتیلن گلیکول قرار داشتند پس از ذوب، توانستند تا مرحله ی تشکیل لوله ی عصبی تکوین یابند.
المیرا حسنی محسن نخبه الفقهایی
صفحات چسبنده صاف در میان حشرات، دوزیستان (به ویژه قورباغه های درختی)، و شماری از پستانداران یافت می شود.جانوران از این ساختار ها جهت چسبیدن، بالا رفتن و یا آویزان شدن از سطوح صاف استفاده می کنند، در واقع این ساختار ها یک نیاز ضروری برای جانور می باشند تا از سقوط جانور در حین حرکت یا چسبیدن جلوگیری شود. هدف این مطالعه تحقیق فراساختاری و بافت شناسی ساختار صفحه چسبنده در یکی از گونه های hylid (hyla savignyi) و همچنین نشان دادن هر گونه اختلافات ساختاری بین صفحات چسبنده اندام های حرکتی جلویی و عقبی می باشد. دومین هدف این مطالعه مقایسه پارامترهای صفحات چسبنده با یکی از گونه های خشکی زی به نام bufo surdus، و درک این موضوع که آیا هیچ گونه شباهتی بین مقاطع بافتی این دو گونه وجود دارد یا خیر. در این تحقیق مورفولوژی و بافت شناسی صفحه چسبنده توسط sem و میکروسکوپ نوری توصیف شد. در بزرگنمایی های بالا صفحات چسبنده اندام های حرکتی عقبی توسط دو شکاف عمودی بزرگ به قسمت های میانی و جانبی تقسیم می شود. مطالعات sem سه شکل اساسی را برای سلول های اپیدرمی نشان داد: پنج ضلعی، شش ضلعی، هفت ضلعی. سلول های شش ضلعی اکثر مناطق پشتی صفحه چسبنده را اشغال کرده است. دو نوع از منافذ ترشح کننده مخاط در بین سلول های اپیتلیومی مشاهده شدند. تعداد زیادی از این منافذ هم در قسمت های پشتی صفحه چسبنده یافت شدند، اگرچه عملکرد این منافذ تاکنون مورد مطالعه قرار نگرفته است. مقاطع بافتی در hyla savignyi نشان داد که اپیدرم صفحه چسبنده در سومین و چهارمین انگشت اندام حرکتی عقبی شامل 6 لایه سلولی می باشد که سلول ها در خارجی ترین لایه استوانه ای و در لایه های داخلی مکعبی شکل می باشد، در حالی که اپیدرم صفحه چسبنده در اندام های حرکتی جلویی در دومین انگشت شامل 5 لایه است که بیرونی ترین سلول ها استوانه ای می باشند و در سومین انگشت اپیدرم شامل 4 لایه، با سلول هایی مکعبی شکل می باشد. شبکه-های عروقی فراوانی شامل عروق خونی و سینوس های لنفی در لایه های درم و هیپودرم صفحه چسبنده یافت شدند. تعداد قابل توجهی از غدد با مجاری خود در صفحه چسبنده حضور داشتند. مقاطع بافتی از b.surdus هیچ گونه شباهتی را در لایه های اپیدرم و درم و هیپودرم نشان نداد، اگرچه تعدادی غدد در لایه هیپودرم این گونه یافت شد. در این تحقیق همچنین تکوین صفحه چسبنده در hyla savignyi مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله تکوینی 45 سلول های اپیدرم شکمی انگشت طویل شدند این در حالی بود که سلول های اپیدرم پشتی به شکل سنگفرشی مشاهده شدند، غدد موکوسی پشتی نیز زودتر از غدد شکمی تکوین پیدا کردند. همچنین در این مطالعه میزان توانایی چسبندگی با اندازه و وزن جانور مورد بحث قرار گرفت. کلید واژه: صفحه چسبنده، hyla savignyi ، bufo surdus ، شکاف عرضی، غده مخاطی، سلول ستونی
فاطمه روشناس محسن نخبه الفقهایی
چکیده بررسی تأثیر سدیم آرسنیت ((naaso2 بر روی تکوین وزغ سبز (pseudepidalea viridis) به کوشش فاطمه روشناس سدیم آرسنیت ترکیبی است نسبتا فراوان در بین فلزات سنگین محیطی، که از طریق فعالیت های صنعتی انسانی وارد محیط می شود. تحقیق حاضر اثرات سدیم آرسنیت را بر روی تکوین وزغ سبز، به عنوان یکی از گونه های موجود در استان فارس، مورد بررسی قرار می دهد. در این تحقیق، تعدادی وزغ بالغ در مرحله ی آمپلکسوس، از ایستگاه باجگاه جمع آوری شده و در طول شب در آکواریوم نگه داری و تخم های آن ها صبح روز بعد جمع آوری می شد. تخم ها و لارو-های این گونه از مراحل ابتدایی تکوین تا مرحله ی دگردیسی به مدت 60 روز در معرض غلظت-های مختلف آرسنیک (iii) شامل، غلظت های کم (ppb6000، 2000، 1500، 1000، 500)، غلظت های متوسط (ppb36000، 25000، 24000، 12000) و غلظت های بالا (ml80، 40، 20، 10) قرار گرفته و الگوی تکوینی آن ها با گروه کنترل مقایسه شد. جهت بررسی نقش و اهمیت ژله در تکوین، تعدادی از تخم ها انتخاب، دژله و در شرایط مساوی با تخم های ژله-دار/طبیعی مورد آزمایش قرار گرفتند. علاوه بر این، قطر تخم ها و ژله در گروه های کنترل و تیمار به وسیله ی کولیس با دقت 01/0 میلیمتر اندازه گیری شد. نتایج نشان داد آرسنیک (iii) در غلظت های کم، بر روی رشد و حداکثر سرعت شنای لارو ها اثرات مثبت و افزایشی دارد و این اثرات در گروه دژله بیشتر از گروه ژله دار است. سم سدیم آرسنیت در غلظت های متوسط و بالا باعث کاهش رشد و حداکثر سرعت شنای لارو ها می شود و این کاهش در گروه دژله بیشتر از گروه ژله دار است. مقدار lc50 برای گروه ژله دار غلظت 10 میلی لیتر بعد از 5 روز و برای گروه بدون ژله غلظت 80 میلی لیتر بعد از 9 روز از شروع آزمایش به دست آمد. افزایش میزان مرگ و میر و همچنین چندین نوع ناهنجاری مثل ادم شکمی، کوتولگی، خمیدگی دم، تشکیل نشدن روده و ناهنجاری در ناحیه ی سر، دهان و پوست نیز در گروه های تیمار شده با غلظت های متوسط و بالای سدیم آرسنیت مشاهده شد. آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که گروه کنترل و غلظت های مختلف سدیم آرسنیت، در ویژگی های قطر تخم و ضخامت ژله ی دور آن با هم اختلاف معنی داری دارند (p<0.05). کلمات کلیدی: سدیم آرسنیت، دوزیستان، فلزات سنگین، سرعت شنا، lc50، رشد، وزغ سبز
راضیه یداللهی ملیحه الزمان منصفی
گیاه شوید با نام علمی anethum graveolens l. متعلق به خانواده چتریان (apiaceae) از گیاهان دارویی است که در طب سنتی استفاده می شود. این مطالعه جهت بررسی اثر عصاره ی آبی بذر و برگ گیاه شوید بر روی تغییرات مورفولوژی غده پستانی موش صحرایی ماده انجام گرفت. 21 سر موش صحرایی ماده نژاد ویستار با وزن تقریبی 150-130 گرم به 3 گروه کنترل، تیمار با عصاره آبی بذر و تیمار با عصاره آبی برگ تفکیک شدند. گروه های آزمایشی به مدت 25 روز، روزانه ml 1 عصاره آبی بذر و برگ شوید را به صورت خوراکی دریافت کردند. گروه کنترل نیز در همین دوره زمانی روزانه ml 1 آب مقطر دریافت کردند. بعد از انجام تیمار به مدت 25 روز، موش های که در فاز استروس بودند تشریح شده، خونگیری از آئورت پشتی جهت اندازه گیری غلظت هورمون های استروژن، پروژسترون، fsh و lh پلاسما انجام گرفت. غده پستانی ناحیه لگنی جدا شده و پس از گسترش روی لام با کارمین رنگ آمیزی شد. سپس گسترش روی لام به سه قسمت مساوی نوک پستان، مرکز و انتهای درخت اپیتلیالی تقسیم شد و زیر میکروسکوپ نوری در هر قسمت در 5 میدان دید به بررسی تعداد جوانه های آلوئولی (ab) و لوبول ها پرداخته شد. داده های بدست آمده با استفاده از روش آماری anova در سطح معناداری 05/0< p مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تجویز خوراکی عصاره آبی برگ و بذر شوید باعث افزایش معنادار در تعداد لوبول ها در هر دو گروه تیمار با عصاره آبی بذر (015/0=p) و برگ (009/0=p) شوید نسبت به گروه کنترل گردید. غلظت هورمون پروژسترون در گروه تیمار با عصاره آبی بذر افزایش معناداری را نسبت به گروه کنترل و گروه تیمار با عصاره آبی برگ نشان داد. براین اساس چنین نتیجه گیری می شود که تجویز خوراکی عصاره آبی برگ و بذر شوید با اثر بر هورمون های جنسی و بویژه پروژسترون باعث تمایز آلوئول های غده پستانی به لوبول های پستانی گردیده است.
صبا بختیاری ملیحه الزمان منصفی
شوید در طب سنتی به عنوان قاعده آور و تنظیم کننده قاعدگی بیان شده است. در تحقیقات اخیر اثرات افزاینده طول سیکل جنسی و ترشح هورمون پروژسترون این گیاه درموش صحرایی گزارش شده است. در این تحقیق اثر احتمالی عصاره آبی بذر و برگ این گیاه بر باروری و لانه گزینی در 21 سر موش صحرایی ماده از نژاد ویستار بررسی شد. حیوانات به 3 گروه کنترل، دریافت کننده عصاره آبی بذر شوید و دریافت کننده عصاره آبی برگ شوید تقسیم گردیدند. گروه کنترل 1 میلی لیترآب مقطر و دو گروه دیگر1 میلی لیترعصاره آّبی بذر و برگ گیاه شوید با دوز روزانه 5/0 گرم به ازاء هر کیلو گرم وزن بدن رابه مدت 25 روز(5 سیکل جنسی) بصورت خوراکی دریافت نمودند. در روز 25 یک موش نر برای جفت گیری مجاور دو موش ماده که در فاز استروس سیکل جنسی بودند در قفسی جدا گانه قرار داده شد. موش های حامله در روز 20 بارداری تشریح و جنین ها خارج شده، وزن و طول سر تا نشمین گاه (crl) آن ها اندازه گیری شده و ناهنجاری های ظاهری بررسی گردید. جفت ها توزین شده و قطر طولی و عرضی آنها اندازه گیری شد. سپس شاخص های ضد باروری و ضد لانه گزینی با محاسبه فرمولی تعدادموش های صحرایی بارور، تعداد جسم زرد، تعداد جنین های زنده، مرده و یا جذب شده بدست آمد. داده ها با آزمون آماری anovaدر سطح معنا داری 05/0 p تجزیه و تحلیل شدند. نتایج بیانگر عدم تغییرات معنی دار در تعداد کل جنین ها، جنین های جذب شده، جنین های زنده، قطر جفت و تعداد جسم زرد بود. هیچ گونه ناهنجاری در جنین ها مشاهده نگردید. crl و وزن جنین ها وجفت و شاخص باروری در گروه دریافت کننده عصاره آبی بذر شوید کاهش معنی داری را در مقایسه با گروه کنترل نشان داد. فعالیت ضد لانه گزینی و ضد باروری نیز در این گروه نسبت به کنترل افزایش یافته است. در نتیجه عصاره آبی بذر شوید می تواند به عنوان داروی ضد باروری مورد استفاده قرار گیرد ولی برگ شوید فاقد خاصیت ممانعت از بارداری بوده و مصارف غذایی آن هیچ گونه اثر سویی ندارد.
زینب پرورش محسن نخبه الفقهایی
چکیده مطالعه مراحل تکوینی وزغ بی گوش (bufo surdus ) در استان فارس به کوشش زینب پرورش تاریخچه مطالعات در ایران نشان می دهد که تحقیق چندانی بر روی pseudepidalea(bufo) surdus صورت نگرفته است. تنها یکسری مطالعات سیستماتیکی آن هم بر روی نمونه های بالغ دوزیستان انجام شده است. در این کار تحقیقی دسته های متعدد تخم، همچنین نمونه های بالغ pseudepidalea surdus annulatus ( وزغ بی گوش خال حلقه ای ) از منطقه علی آباد نیریز استان فارس جمع آوری شدند. این وزغ گونه ایرانی که مطالعات جنین شناسی بر روی آن صورت نگرفته است و تا سال 1968 فقط یک نمونه در 5 کیلومتری شمال مهکویه، 80 کیلومتری شیراز استان فارس یافت شده است .در این پژوهش برای اولین بار این گونه در منطقه علی آباد نیریز استان فارس گزارش شده است. تخم های جمع آوری شده را تحت شرایط یکسان آزمایشگاهی قرار دادیم. رشد تخم ها، جنین و لارو در مراحل مختلف تکوینی مرحله به مرحله تثبیت شده و به کمک جدول gosner شناسایی شدند. مرحله تفریخ لاروها ثبت گردید. تعداد تخم های موجود در هر کلاچ، همچنین قطر تخم و ضخامت ژله دور آن در مراحل اولیه تکوین اندازه گیری شدند. صفات مورفولوژیکی لاروها و نمونه های بالغ نیز اندازه گیری شدند. همچنین برخی از صفات مورفولوژیکی لاروها ( مانند آبشش های خارجی، فرمول دندانی و غده چسبنده) بوسیله میکروسکوپ نوری و الکترونی توصیف شدند. همچنین زمان و الگوی تکوین غده چسبنده (cg) توصیف شدند. بعلاوه مقاطع بافتی از برخی از اندام های لاروها و وزغ های بالغ نیز تهیه گردید. در بین 50 کلاچ بدست آمده pseudepidalea surdus، کلاچ ها در لانه یافت شدند، شکل کلاچ بصورت تک رشته های بلند بوده و اندازه کلاچ بین 2019-338 تخم تخمین زده می شود. تفریخ در مرحله 18-17 رخ می دهد؛ و زمان تفریخ بعد از 7/4 ± 95/72 ساعت در درجه حرارت 34/1 ±17/19 درجه سانتی گراد صورت می گیرد. نتایج نشان می دهد که میانگین ضخامت تخم و پوشش ژله به ترتیب 18/0 ± 45/1 و 04/0 ± 17/0 میلی متر می باشد. آناتومی آبشش خارجی با دو ساقه اصلی در هر طرف سر با تعدادی از سلول های مژه دار سطحی روی فیلامنت های آبششی آشکار می شود. فرمول دندانی {3/ (2) 2} می باشد. نتایج برای زمان تکوین cg نشان می دهد، اولین زمانیکه غده چسبنده ظاهر می شود مرحله 17 می باشد همچنین در مرحله 26 ناپدید می شود. تحقیقات بیشتری برای بررسی الگوهای تکوین جمعیت های دیگری از این گونه در مکان ( مهکویه ) که در استان فارس گزارش شده است نیاز دارد. کلمات کلیدی: pseudepidalea surdus ، اندازه کلاچ، نیریز، مرحله تکوینی، غده چسبنده
زهرا مصدقی محسن نخبه الفقهایی
چکیده مطالعه تاثیر سم بوتاکلر بر تکوین وزغ سبز pseudepidalea) viridis)bufo به کوشش : زهرا مصدقی کاهش جمعیت دوزیستان در 25 سال گذشته رشد چشم گیری داشته است. این کاهش جمیعت دوزیستان، دارای دلایل مختلفی است. از جمله علت های این کاهش جمعیت، وجود آفت کش هاست. علف کش بوتاکلر( ان بوتوکسی- متیل-دو-کلرو-20و60 دی اتینیل استانیلید) بیشترین علف کش مورد استفاده در مزارع برنج در ایران و جنوب شرقی آسیا است. مزارع برنج ایجاد شده توسط انسان معمولا به عنوان زیستگاهی برای تولیدمثل انواع گونه های bufo می باشد. در این مطالعه، هدف ما توضیح اثرات مورفولوژیک و هیستولوژیک سم بوتاکلر روی وزغ سبز (pseudepidalea) viridis bufo موجود در کشور ایران، استان فارس، منطقه باجگاه می باشد. نمونه های بالغ pseudepidalea viridis را که در حالت آمپلکسوس بودند، از ایستگاه باجگاه در استان فارس جمع آوری شد و در یک آکواریوم درآزمایشگاه در طول شب نگه داشته شدند، تخم ها در صبح روز بعد جمع آوری شدند. تخم های pseudepidalea viridis در غلظت های مختلفی از سم بوتاکلر(lµ150و75و14 و7 و5/ 3و 2و1و8 /0و5 /0و2/0و1/0 و05/0) از مراحل اولیه تا مرحله 23 از جدول گسنر که مدت 168ساعت به طول انجامید، قرار گرفتند و الگوهای رشد و نمو با الگوهای رشد و نمو گروه شاهد مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی اینکه پوشش ژله نقش قابل توجهی در تکوین دارد، تعدادی از تخم ها انتخاب و بدون ژله شدند و در شرایط مساوی با تخم های ژله دار مورد بررسی قرار گرفتند. تمام تخم ها در آزمایشگاه در شرایط مشابه قرار داده شدند. جنین ها و لاروها جمع آوری شدند، فیکس گردیدند و مرحله به مرحله تا مرحله 23 از جدول گسنر مورد بررسی قرار گرفتند. هم چنین زمان و مرحله هچ شدن تخم ها نیز مشخص گردید. قطر ژله و قطر تخم در دو گروه مورد آزمایش و گروه کنترل توسط کولیس با دقت 01/0 اندازه گیری شد. مقدار lc50برای سم بوتاکلر پس از 96 ساعت lµ 14 بدست آمد. اندازه گیری های مورفولوژیکی در لارو p. viridis نشان داد که، در غلظت های (lµ 14و lµ7 و lµ2)، کاهش معنی داری در رشد و نمو وطول بدن جنین و لارو دیده می شود. به ازای هر یک میکرولیتر از سم بوتاکلر، طول دم وطول کل بدن و طول پوزه- مخرج 9 /0و1/0و06/0 میلی متر به ترتیب کاهش می یابد. آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که تفاوت معنی داری بین گروه های مورد آزمایش و گروه کنترل در زمینه قطر ژله و قطر تخم وجود دارد(p<0.05 ). تعدادی از ناهنجاری ها مانند: ادم در ناحیه شکم، کاهش واکنش به محرک ها، از دست دادن تعادل در تمام گروه های مورد آزمایش دیده می شود و کم شدن سرعت شنا در گروه 1 /0 میکرولیتر بدون ژله تیمارشده با سم بوتاکلر به خوبی قابل تشخیص است. پیشنهاد می شود در کارهای آتی، تاثیر سم بوتاکلر بر جمعیت های مختلف p. viridis مورد بررسی قرار گیرد. هم چنین اینکه آیا سم بوتاکلر روی دوزیستان دیگر هم تاثیر مشابهی دارد یا خیر.
نزیهه صدیقی محسن نخبه الفقهایی
اثر تراتوژنیک ماده بیسفنولa بر تکوین موش نژاد balb/c بیسفنولa مونومری است که در صنایع تولید پلاستیک های پلی کربنی و رزین پوشش دهنده ی قوطی های کنسروی استفاده می شود. این ماده در اثر حرارت و استفاده ی مداوم از ظروف وارد مواد غذایی شده و از این طریق وارد بدن می شود. محققین اثر بیسفنول a بر تکوین موش در مرحله ی اندام زایی را مورد بررسی قرارداده اند اما تحقیقات اندکی در رابطه با اثر این ماده در دوران ابتدایی تکوین وجود دارد. در این تحقیق اثر ناهنجاری زایی bpa قبل از لانه گزینی (روز صفر) تا روز پانزده و نیم تکوین موش balb/c مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور پس از حصول اطمینان از حاملگی موش ها از طریق مشاهده ی پلاک واژنی، موش های حامله به پنج گروه تقسیم شدند. موش های حامله ی سه گروه آزمایش غلظت های500، 750 و mg/kg/d1000 بیسفنولa با توجه به وزن موش ها به تفکیک از طریق خوراکی دریافت می کردند. گروه شم با روغن کنجد که به عنوان حلال بیسفنولa استفاده شده بود تیمار شدند و گروه کنترل دست نخورده باقی ماندند. موش های حامله به مدت پانزده روز از روز صفر(روز مشاهده ی پلاگ واژنی) تا روز پانزده و نیم تیمار شده و جنین ها در روز هیجدهم از رحم خارج شدند. به طور رندوم نیمی از جنین ها جهت مطالعه ی ظاهری و مقاطع بافتی در بوئن فیکس شدند. نیم دیگر برای بررسی سیستم اسکلتی با استفاده از رنگ آمیزی آلیزارین رد و آلسین بلو آماده گردیدند. نتایج به دست آمده از این تحقیق کاهش معنی داری)05/0 (p<را در وزن و طول سری-نشیمنگاهی در جنین های گروه های آزمایش در مقایسه با گروه کنترل و شم نشان داد. همچنین ناهنجاری های اسکلتی از جمله تاخیر در استخوانی شدن جمجمه و اندام های حرکتی و انحراف ستون مهره ها مشاهده گردید. با توجه به نتایج این تحقیق مادران باردار باید از احتمال اثرات ناهنجاری زایی bpa به خصوص در مراحل ابتدایی تا میانی تکوین آگاهی داشته و در این دوران از هر گونه محصولات پلی کربنی به عنوان ظروف غذا و آب بپرهیزند.
سمیرا رحیمی محسن نخبه الفقهایی
چکیده مطالعه تکوین یک گونه قورباغه درخت زیhyla savignyi (family: hylidae) در استان فارس به وسیله: سمیرا رحیمی دوزیستان همواره نقش مهمی را در تحقیقات زیست شناسی داشته و دارند. به طور کلی مطالعه بر روی دوزیستان و تکوین آن ها، جنبه های جذابی از تکوین را آشکار کرده که نیاز به ادامه کار در این زمینه دارد. گزارش کاهش جمعیت جهانی دوزیستان در دهه های اخیر، همچنین در دسترس نبودن اطلاعات کافی از وضعیت تکوینی و تولیدمثلی دوزیستان در ایران اهمیت مطالعه دوزیستان را افزایش داده است. هدف از این مطالعه بررسی توالی تکوینی کامل یک گونه قورباغه درخت زی hyla savignyi برای اولین بار بود. جهت شروع کار نمونه های بالغ hyla savignyi در حالت آمپلکسوس در شب از ایستگاه های نمونه برداری باجگاه و بیدگل در استان فارس جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. جفت ها در آکواریوم های جداگانه در آزمایشگاه در طول شب نگهداری و صبح روز بعد تخم های ریخته شده جمع آوری گردیدند. تخم ها در شرایط یکسان آزمایشگاه نگهداری گردیدند. تخم ها، جنین ها و لاروها در مراحل مختلف تکوینی در محلول بوئن تثبیت گردیدند و مراحل تکوینی با استفاده از جدول گوسنر توصیف و مرحله ای که به طور طبیعی تفریخ رخ می داد یادداشت گردید. تعداد تخم ها در هر کلاچ، قطر تخم ها و پوشش ژله ای آن ها در مراحل اولیه تکوین اندازه گیری شد. خصوصیات مورفولوژیکی جنین ها و لاروها(آبشش خارجی، فرمول دندانی، غده چسبنده(cg= cement gland) با کمک میکروسکوپ نوری و الکترونی نگاره بررسی شدند. زمان و الگوی تکوینی غده چسبنده(cg) توصیف گردید. همچنین مقاطع بافتی از برخی از اندام های لاروی و بالغ شامل گنادها نیز تهیه گردید. از بین 5 کلاچ بررسی شده، اندازه کلاچ hyla savignyi 56/320±2/1015 تخمین زده شد. تفریخ در اواخر مرحله 20 رخ داد و زمان تفریخ بعد از 90/12±26/106 ساعت از تکوین در دمای 72/0±?c80/19 تشخیص داده شد. نتایج نشان دادند که میانگین قطر تخم ها و پوشش ژله ای به ترتیب 14/0±mm53/1 و 06/0±mm32/0 بودند. آناتومی آبشش خارجی دو ساقه در هر طرف با تعدادی از سلول های مژه دار سطحی بر روی فیلامنت های آبشش را نشان داد. فرمول دندانی {3/(2)2} بود. نتایج حاصل از مطالعات زمان تکوین برای cg نشان داد که cg در مرحله g17 ظاهر و در g26 ناپدید می شود. علاوه براین، انجام مطالعات بیشتر برای بررسی الگوهای تکوینی این گونه به صورت مقایسه ای در بین جمعیت های مختلف از مناطق مختلف استان فارس پیشنهاد می شود. واژه های کلیدی: دوزیستان، hyla savignyi، کلاچ تخم، باجگاه و بیدگل، مراحل مختلف تکوینی
فاطمه لقایی خواه جهرمی محسن نخبه الفقهایی
چکیده ندارد.