موکوس پوست ماهیان عملکردهای گسترده ای در مقاومت به بیماری دارد. هدف از این مطالعه، ارزیابی تاثیر سطوح متفاوت ویتامین a بر فعالیت ضدباکتریایی موکوس اپی درم ماهی کلمه (rutilus rutilus caspicus) بود، برای این منظور از روش انتشار دیسک استفاده گردید. باکتری-های بکارگرفته شده شامل دو باکتری گرم مثبت staphylococcus aureus، streptococcus faecium و دو باکتری گرم منفی escherichia coli و serratia marcescens بود. نمونه های موکوس از سه گروه تحت تیمار غلظت های 5000، 10000 و 15000 واحد بین المللی ویتامین a به ازای کیلوگرم خشک جیره و یک گروه شاهد جمع آوری شد. نتایج نشان داد که با افزایش ویتامین a افزوده به جیره، غلظت پروتئین محلول موکوس بصورت معنی داری افزایش یافت (p‹0/05). همچنین حداقل غلظت های بازدارندگی رشد نمونه های موکوس بدست آمد؛ رقت های آزمایشی نمونه 5/12، 25، 50، 100 و 200 میکرولیتر در میلی لیتر بود و قطر مناطق بازدارنده رشد نیز تعیین گردید که به ترتیب در برابر استرپتوکوکوس فاسیوم، استافیلوکوکوس اورئوس، سراشیا مارسسنس و اشرشیا کلی برابر با 02/3 ± 33/6، 2 ± 75/4، 97/1 ± 08/5 و 82/2 ± 16/11 بود. نتایج نشان داد که در غلظت موکوس 5/12 میکرولیتر در میلی لیتر همچنان خواص ضدباکتریایی مشاهده شد و برای تمامی نمونه های موکوس حداقل غلظت بازدارنده رشد کمتر از 5/12 میکرولیتر در میلی لیتر بود. در غلظت های بالاتر موکوس، فعالیت ضدباکتریایی نیز بیشتر بود و در غلظت 200 میکرولیتر در میلی-لیتر بیشترین فعالیت ضدباکتریایی دیده شد (p‹0/05). باکتری های اشرشیا کلی، استرپتوکوکوس فاسیوم، سراشیا مارسسنس و استافیلوکوکوس اورئوس به ترتیب بیشترین حساسیت را به فعالیت ضدباکتریایی موکوس نشان دادند.