رابطه و پیوند انسان و گیاه به قدمت فرهنگ بشری است، از آغاز اولین آثار جوامع بشری، استفاده از گیاه به عنوان مواد غذایی و دارو در تمام جوامع متداول بوده است. عصاره و اسانس گیاهان به سبب دارا بودن خواص و ویژگی های منحصر به فرد و کاربردهای فراوان سنتی و صنعتی آن ها اهمیت بسزائی دارند. در این پژوهش گیاه l. pterocarya fraxinifoliaکه نام عمومی آن caucasian wingnut است و در آستارا، سیاهکل، رشت و مازندران به ترتیب به نام های موتال،کهل ،کوچی و لرگ مشهور است به-عنوان یکی از گیاهان بومی ایران که با پراکندگی بسیار در مناطق شمالی ایران، ترکیه و قفقاز می روید، برای انجام آنالیزهای کیفی و سنجش خواص بیولوژیکی از جمله سنجش فعالیت مهار رادیکال آزاد، سنجش فعالیت مهار پراکسیداسیون لیپید، سنجش میزان کل ترکیبات فنلی، میزان خواص ضد میکروبی و همچنین سنجش میزان خواص سمیت سلولی انتخاب شد. افراد محلی از برگ این گیاه به عنوان ضد قارچ در درمان کچلی و همچنین به عنوان ماهی کش در صید ماهی استفاده می کنند. از آنجا که عصاره این گیاه در آزمون های بیولوژیکی فعالیت بالایی نشان داد، به منظور دست یابی به فرکشن موثر، کروماتوگرافی ستونی انجام و فعالیت های بیولوژیکی فرکشن های هگزانی، کلروفرمی، اتیل استاتی و متانولی اندازه گیری و با عصاره تام مقایسه شد. از بین فرکشن های فوق ملاحظه گردید که فرکشن اتیل استاتی بیشترین فعالیت بیولوژیکی را نشان داد. سپس برای بدست آوردن اجزاء موثر جداسازی بر روی فرکشن اتیل استاتی آغاز و با توجه به موفقیت آمیز بودن روش های کروماتوگرافی کلاسیک در جداسازی اجزاء با انجام روش های خالص سازی تکمیلی، چهار ماده خالص حاصل شد که از طریق طیف-گیریuv ،ir ، h1-nmr ،c13-nmr ، hmbc، hsqc و mass ساختار دقیق این ترکیب ها تعیین گردید. ژوگلون (juglone )، هیدرو ژوگلون 4-o-گلوکوزاید (hydrojuglone-4-o-glucoside)، سیرینجین ((syringin و 1,4-dihydroxy-8-methoxy-7,8-dihydronaphthalen-5-one ترکیب های خالص شده از این گیاه بودند.

امروزه مصرف ترکیبات گیاهی به عنوان دارو با دارا بودن اثرات جانبی کمتری نسبت به ترکیبات شیمیایی مورد توجه قرار گرفته است. از جمله این گیاهان می توان گیاه انگلی دارواش با نام علمی ویسکوم آلبوم اشاره کرد که دارای سابقه طولانی در مصرف و درمان به صورت سنتی می باشد. در این مطالعه تجربی دو عصاره آبی و الکلی گیاه دارواش از تیره ویسکاسه روی رده سلول سرطانی سینه mcf-7 اثر داده شد. این عصاره در دوزهای مختلف 50، 100، 500، 1000 و 2500 میکروگرم در میلی لیتر اثر داده شد و همزمان یک داروی شیمیایی به نام سیس پلاتین برای مقایسه سمیت عصاره و یک نمونه کنترل فاقد ماده موثره نیز وجود دارد. اثر این عصاره در سه زمان 12، 36 و 60 ساعت انکوباسیون مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا تأثیر عصاره گیاه دارواش بر روی سلول های سرطانی از طریق مشاهدات چشمی بوسیله میکروسکوپ معکوس مورد مطالعه قرار گرفت و بعد از رنگ آمیزی با تریپان بلو تعداد سلول-های زنده و مرده به کمک لام نئوبار شمارش شد و میزان مهار رشد و مرگ سلولی محاسبه گردید. سپس میزان بقای سلول ها از روش رنگ آمیزی mtt اندازه گیری شد. در همه موارد به جز نمونه های کنترل نتیجه ای مبنی بر کاهش تعداد سلول ها بدست آمد. شروع کاهش چشمگیر تعداد سلول ها از دوز 500 میکروگرم در میلی لیتر بود .این امر در زمان انکوباسیون 60 ساعت مشهودتر بوده است. غلظت دارو و زمان انکوباسیون در میزان اثر گذاری و نوع اثر این عصاره گیاهی قابل توجه است به طوری که زمان طولانی و غلظت های بیشتر عصاره می تواند خواص مهار کنندگی رشد و مرگ سلولی این عصاره گیاهی را نشان دهد.

گیاه کاکوتی از گیاهانی است که در بین مردم نقاط مختلف ایران بعنوان یک گیاه طعم دهنده مورد استفاده بسیاری در مواد غذائی دارد ، از آنجا که پیشگیری بسیاری از بیماریها از رژیم غذائی انسان شروع می شود با توجه به اثرات مختلفی که اسانسها دارند از قبیل ضد نفخ، آرام بخش، ضد درد و ضد التهاب و غیره و گیاهان آروماتیک نیز در بسیاری موارد دارای اثرات همانند بوده و بجای اسانس مصرف میشوند و در عین حال دارای ترکیبات متنوع دیگری مانند مواد فنلیک از قبیل فلاونوئید، اسید های فنلیک و غیره میباشند اثر آنها شاید حتی قویتر از اسانس گیاه بروز نماید. بنابراین بر آن شدیم تا این گیاه را که در منطقه آذربایجان شرقی مصف دارد جمع آوری و اثرات ضد التهابی این گیاه را نیز که تاکنون تحقیقی بر روی آن انجام نشده است را در مقایسه با شاهد مثبت ارزیابی نمائیم. ابتدا عصاره گیاه خشک و پودر شده بوسیله پرکولاتور و با حلال متانول و آب 80 در صد تا بیرنگ شدن حلال روی گیاه تهیه می شود.عصاره توسط دستگاه تقطیر در خلاء ، در حرارت کم تغلیظ گردیده و وزن عصاره تعیین می شود.سپس غلظت 1 میلی گرم در10 میلی لیتر از محلول عصاره ی فراکشن های اتانولی ، کلروفرمی ، هگزانی و آبی گیاه تهیه شد که با تزریق 1 میلی لیتر از این محلول ها به حیوان دوزهای مورد نظر به ازای هر کیلوگرم وزن حیوان ایجاد می شود. دراین روش از سوسپانسیون 1? تازه آماده شده کاراژینان به عنوان عامل التهاب زا استفاده شد. حجم50 میکرولیتر از سوسپانسیون تازه تهیه شده کاراژینان1 % در سرم فیزیولوژی، یک ساعت بعد از تزریق داخل صفاقی عصاره ها ( درمورد نمونه ها) و حلال حامل ( درمورد تست)، با سرنگ انسولین به کف پای موش تزریق شد. البته قبل از تزریق به کف پا، حجم پای مورد نظر توسط کولیس اندازه گیری و یادداشت شده بود. حجم پا در ساعت های 1، 2، 3، 4و 5 بعد از تزریق، جهت بررسی پاسخ ضد التهابی اندازه گیری شد.با توجه نتایج به نتیج حاصل از بررسی برروی غلظت های مختلف از عصاره های حاصل از حلال های متانول آب کلروفرم و هگزان نرمال برروی التهاب ایجاد شده توسط کاراژینان در کف پای موش می توان گفت که عصاره گیاه دارای اثر ضد التهاب مناسبی می باشد.بدین صورت که قدرت مهاری عصاره های کلروفرمی و متانولی دارای بالاترین قدرت ضد التهابی می باشند.میزان فعالیت ضد التهاب در این دو عصاره با افزایش غلظت بیشتر شده و به کنترل مثبت نزدیک می شود که وابسته به دوز بودن قدرت التهابی را نشان می دهد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

کاروتنوئیدها یکی از مهمترین گروههای ترکیبات رنگی طبیعی را تشکیل می دهند و در تمام خانواده سبزیجات و نیز در دنیای حیوانات یافت می شوند. عصاره های کارتنوئیدی مختلف امروزه در صنایع غذائی برای رنگین کردن غذاها و غذاهای حیوانی بکار می روند. رنگهای طبیعی برای مصرف کنندگان قابل قبول تر هستند زیرا همیشه در غذاهای طبیعی وجود دارند و به آسانی متابولیزه می شوند بعلاوه متابولیتهای آنها برای سلامتی بشر مفید می باشند. کاروتنوئیدهای هیدروکربنی فعالیت پیشتاز ویتامین آرا دارند و کارتنوئیدهای اکسیژندار (گزانتوفیل ها) امکان ابتلا به سرطان را کاهش می دهند. قابل دسترسی بودن کاروتنوئیدهای سنتتیک مصرف کاروتنوئیدهای طبیعی را بعنوان رنگ مواد غذائی کاهش داده است اگر چه نوز رنگ های طبیی بعنوان رنگهای اختصاصی مصرف دارند. گل جعفری گیاه بومی مملکت ما نیست ولی بعنوان گیاه زینتی در باغچه ها و پارک ها کاشته می شود. گلهای این گیاه معمولی ترین منبع گزانتوفیل ها بوده، لوتئین موجود در آن بصورت استریفیه با اسیدهای پالمیتیک -استئاریک و میریستیک می باشد. این تحقیق به جداسازی و شناسائی یک گزانتوفیل (لوتئین)، دو مشتق کوئرستاژتین {-4متوکسی کوئرستاژین و -4متوکسی -3-هیدروکسی کوئرستاژین} استیگماسترزول و بتاسیتوسترول از فراکسیونهای مختلف عصاره گیاه می پردازد. این دو فلاونوئید برای اولین بار در این گیاه گزارش می شود. این مواد با روشهای مختلف کروماتوگرافی (ستون کروماتوگرافی روی لایه نازک و کروماتوگرافی روی کاغذ) جدا شده و با روشهای مختلف دستگاهی مانند uv، ms، nmr شناسایی شده اند.

باتوجه به مصرف روزافزون داروهای سنتتیک که هم دارای عوارض و اثرات نامطلوب میباشند و همچنین ازنظراقتصادی با توجه به شرایط کشور مامقرون به صرفه نیست ، شناخت منابع داروئی گیاهی و گیاهان داروئی ازاهمیت خاصی برخوردار میباشد که میتوان با بهره وری صحیح ازاین منابع داروئی کمکی به سرمایه کشور نمود. ازاینرو گیاهان منطقه سمنان مورد بررسی قرار گرفتند که پس از شناسائی و مراحل فیتوشیمی اثرات ضدمیکروبی آنها مورد بررسی قرار گرفته است که پس از تهیه 4 نوع عصاره مربوطه از هرگیاه دیسکهای کاغذی حاوی عصاره رابرروی 8 سوش میکروبی آزمایش کردیم . سوشهای مورد مطالعه عبارتنداز :1-staphylococcus aureus 2-staphylococcus epidermidis 3-klebsiella pneumoniae 4-proteus vulgaris 5-salmonella paratyphi b 6-escherichia coli 7-pseudomonas aeruginose 8-bacillus subtilis پس از تهیه سوشهای استاندارد از مرکز پژوهشهای علمی و صنعتی ایران آنها رافعال نموده و عصاره های گیاهی را مورد بررسی قرار دادیم. گیاهانی که مورد مطالعه قرار گرفتند عبارتنداز : نام علمی و تیره :1-artemisia scoparia w.k. - compositae -2 ephedra intermedia schernk -ephedraceae 3-glycyrrhiza glabra.l.-leguminosae 4-plantago lanceolata l.-plantaginaceae 5-pulicaria gnaphalodes boiss -compositae 6-reaumuria squarosa - tamaricaceae دراین پایان نامه برای شناسائی مواد موثره موجود درگیاه که دارای اثرات ضد میکروبی بودند. اقدام به تهیه انواع عصاره های گیاهی نمودیم که شامل : -1 عصاره آبی -2 عصاره کلروفرمی -3 عصاره متانولی (سرد) -4 عصاره متانولی (گرم) البته تمام عصاره های فوق در دمای پایین بین30-35 درجه سانتیگراد تهیه شده (بجز عصاره متانولی گرم که با سوکسله وحرارت تهیه گردید) به لحاظ اینکه مواد موجود در گیاه کمتر دراثر حرارت تغییر نمایند. سپس مقدار مشخصی از عصاره های فوق رابرروی دیسکهای کاغذی قرار داده و برروی محیط کشت حاوی سوش میکروبی قرار دادیم، لازم به یادآوری است که وجود دیسکهای شاهد مثبت جنتامایسین و شاهد منفی متانولی که متانول آن نیز توسط دستگاه سانتریفوژ با خلاء تبخیر شده بود ضروری میباشد. هاله های شفاف عدم رشد با قطر 11-13 میلیمتر رابا +1، 14-16 رابا +2 قطرهای17-19 رابا +3 و 20 بالاتر رابا +4 مشخص مینمائیم.

استفاده از فرآورده های گیاهی در نقاط مختلف جهان مرسوم بوده و اسانسها از جمله فرآورده های مهم موجود در گیاهان می باشند که استفاده گسترده ای در صنایع داروسازی غذایی و آرایشی بهداشتی داشته و دارند. با توجه به اهمیت این مسئله و نیز افزایش روز افزون مطالعه و تحقیقات بر روی انسانها و منبع تولید اسانسها، تحقیق در این زمینه اسانسهای جدید گیاهی علی الخصوص اسانس گیاهان دارویی از اهمیت بالایی برخوردار است از جمله گیاهانی که از زمانهای بسیار قدیم مورد توجه قرار گرفته گیاهان تیره منتا (نعناعیان) می باشند. در این تحقیق که بر روی گیاه mentha aquatica صورت گرفت با استفاده از روش تقطیر در دستگاه اسانس گیری انجام شد و میزان اسانس حدود 0/2 درصد شناسایی گردید اسانس حاصل از گیاه توسط دستگاه گاز کروماتوگراف کوپل بل طیف نگار جرمی gc-ms که مشخصات آن در متن پایان نامه آمده است تجزیه و طیف های مربوطه تهیه گردید. با توجه به طیف های بدست آمده و مقایسه آنها با کتاب eight peak و اندازه گیری اندیس کواتس (طریق محاسبه آن در پایان نامه آمده است) اندیس کواتس های بدست آمده با اندیس کواتس استاندارد در کتب مرجع مقایسه گردید و نام و ساختار اجزا تشکیل دهنده اسانس شناسائی و درصد هر یک از اجزا با استفاده از طیف gc و محاسبه سطح زیر منحنی تعیین گردید نتایج حاصله در جدولی خلاصه شده است . دو ترکیب مهم موجود در اسانس که thin layar chromatography هم آن را تائید می کند cimonene و منتون فوران را درصدهای به ترتیب 27/5 و 38 می باشد.

جنس هلیوتروپیوم حاوی حاوی الکالوئیدهای پیرولیزیدینی به فرم آزاد و انواکسید است . این الکالوئیدهای دارای سمیت کبدی بوده و برای انسان و حیوان سرطانزا می باشند. در این مطالعه بر روی استخراج، جداسازی و شناسایی الکالوئیدی گیاه هلیوتروپیوم دیسیتی فلوروم، کار شده است . گیاه فوق در منطقه رود شور قم جمع آوری گردید و با استفاده از متانول، از تمام اجزا گیاه عصاره گیری شد. مواد زائد نیز بوسیله اتردوپترول و اتیل استات جداسازی گردید و در نهایت از الکالوئید تام، که توسط کلروفرم استخراج شده بود، با استفاده از روش کروماتوگرافی (بر روی ستون) 4 الکالوئید بصورت خالص جداسازی گردید و ساختمان آنها توسط طیف زیر قرمز، طیف رزونانس مغناطیس هسته ای پروتون (h-nmr)، رزونانس مغناطیس هسته ای کربن 13 (c13-nmr) و طیف جرمی تایید گردید. الکالوئیدهای شناساییی شده به ترتیب زیر می باشد. -1 هلیوترین -2 -5 داکسی لازیوکارپین -3 اروپین -4 هلیوترین انوکسید.

مصرف مداوم داروهای شیمیایی ضد درد و ضد التهاب در افراد مبتلا به ناراحتیهای مزمن معمولا موجب بروز عوارض متعدد می شود. با توجه به جایگاه ویژه گیاهان دارویی در طب سنتی و اینکه تعدادی از گیاهان در طب سنتی و طب عوام به عنوان ضد درد و ضد التهاب مصرف دارند، لازم است که خواص آنها مورد مطالعه قرار گیرد تا دارویی مناسب و موثر از آنها تهیه شود. در این پژوهش اثرات ضد دردی گیاه، آویشن شیرازی یا zataria multiflora مورد مطالعه قرار گرفت . مدل مورد استفاده در این مطالعه آزمون فرمالین و حیوان مورد استفاده موش صحرایی سفید (rat) می باشد. عصاره آبی گیاه به فرم جوشانده در غلضتهای 5، 7.5 و 10 میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم مورد استفاده قرار گرفت . نتایج حاصله نشان داد که: 1 - دوز 10mg/kg، اثرات ضد درد موثرتری را نشان می دهد. 2 - 30 دقیقه پس از تزریق داخل صفاقی عصاره اثر ضد درد بیشتری مشاهده می شود. 3 - در مقایسه با ایندومتاسین با دوز 5mg/kg، دوز 10mg/kg از عصاره اثرات ضد درد بیشتری را نشان می دهد. 4 - دارو در فاز تاخیری اثرات ضد درد بسیار بیشتری از فاز اولیه نشان می دهد. لذا به نظر می رسد مصرف این دارو می تواند در درد مزمن اثرات خوبی به همراه داشته باشد.

با توجه به جایگاه ویژه گیاهان دارویی در طب سنتی، در این پایان نامه اثرات عصاره کلروفرمی و اتردوپترولی گیاه ‏‎artemisia annua l.‎‏ بر ‏‎cns‎‏ مورد بررسی قرار گرفت. مدلهای انتخاب شده، دستگاه روتارود، تست پلکانی، تست القای خواب و افزایش طول خواب بهمراه فنوباربیتال می باشند. در تست روتارود، عصاره های کلروفرمی و اتردوپترولی و شاهدهای آنها با مقادیر 100، 150 و ‏‎200mg/kg‎‏، بصورت ‏‎i.p‎‏ به موشها تزریق شدند و پس از زمانهای 15، 30 و 60 دقیقه مورد آزمایش صورت گرفت. در تست پلکانی، عصاره کلروفرمی و شاهد آن با مقادیر 25، 50، 75 و ‏‎100mg/kg‎‏ انتخاب گردید که پس از 30 دقیقه از تزریق، تست صورت گرفت. در تست القای خواب، ‏‎30mg/kg‎‏ فنوباربیتال بهمراه عصاره کلروفرمی یا شاهد آن با مقادیر 50، 75، 100، 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ بصورت ‏‎i.p‎‏ به موشها تزریق شد و پس از آن بوسیله کرنومتر زمان به خواب رفتن موش و طول خواب ثبت گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که: در تست روتارود: 1-در عصاره کلروفرمی در هر سه دوز 100، 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ و در هر سه زمان 15، 30 و 60 دقیقه اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد به دست آمد ‏‎(p<0.01)‎‏ که نشاندهنده اثر این عصاره بر سیستم عصبی و بالاخص اثر شل کنندگی عضلانی این عصاره می باشد.2- با افزایش دوز از 100 به ‏‎200mg/kg‎‏ در هر سه زمان 15، 30 و 60 دقیقه اثر بخشی بیشتری مشاهده شد. (نمودارهای 4 و 5 و 6)3- در زمان 15 دقیقه، اثر بخشی نسبت به زمانهای دیگر بیشتر بود. (نمودار 7)4- در عصاره اثردوپترولی در هیچکدام از مقادیر 100، 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ در زمانهای 15 و 30 دقیقه، اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد بدست نیامد. در تست پلکانی:1- در کلیه مقادیر 25، 50، 75 و ‏‎100mg/kg‎‏ از عصاره کلروفرمی اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد بدست آمد.2- با افزایش دوز از 25 به ‏‎100mg/kg‎‏، تعداد پله های بالا رفته توسط موش کم شد که نشاندهنده افزایش اثر خواب آوری و شل کنندگی عضلانی وابسته به دوز عصاره کلروفرمی می باشد.در تست القای خواب: 1- در کلیه مقادیر 50، 75، 100، 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ از عصاره کلروفرمی، در مورد زمان بخواب رفتن، اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد بدست آمد. 2- با افزایش دوز، مدت زمان لازم برای بخواب رفتن، کم شده است که نشاندهنده وابستگی افزایش اثر القای خواب عصاره کلروفرمی با افزایش دوز می باشد.در تست طول خواب:1- در مقادیر 50، 75 و ‏‎100mg/kg‎‏ از عصاره کلروفرمی، اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد، بدست آمد. در مقادیر 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ نیز اختلاف معنی داری بین گروههای اصلی و شاهد بدست آمد. 2- با افزایش دوز، طول خواب افزایش یافت و اثر افزایش طول خواب در مقادیر 150 و ‏‎200mg/kg‎‏ بیشتر از بقیه مقادیر بود. با بررسی و جمع بندی کلیه نتایج به این نکته رسیدیم که عصاره کلروفرمی گیاه ‏‎artemisia annua l.‎‏ دارای اثر بر سیستم عصبی مرکزی است.

صرع از جمله شایعترین اختلالات مزمن سیستم عصبی مرکزی ‏‎cns‎‏ است که با حملات تشنجی مزمن و عودکننده همراه است . امروزه اساس درمان بیماری صرع ، دارودرمانی است. علیرغم اثرات مناسب و چشمگیر بعضی از این داروها روی کنترل حملات صرع، عوارض جانبی و سمیت این داروها، اندکس درمانی پائین آنها، گرانی ، مقاومت دارویی نسبت به برخی از آنها و ... از جمله مشکلاتی هستند که نیاز به داروهای ضدصرعی با کارایی بالاتر و اثرات جانبی کمتر را اجتناب ناپذیر می نمایند. از طرفی در سالیان اخیر، گیاهان دارویی به عنوان منابع مهم دارویی بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته اند.

در این پایان نامه عصاره گرفته شده از برگ گیاه آویشن شیرازی که طی فرایند خاصی تهیه شده به موش صحرایی ‏‎rat‎‏ تزریق ‏‎ip‎‏ شده است و بعد از یک ساعت با تزریق ماده دردزا(فرمالین) اثرات ضددردی و ضدالتهابی بررسی شده است.رفتارهای مختلف حیوانی در زمانهای مختلف در جدولی که نمونه آن در آخر پایان نامه درج گردیده ثبت شده است.