بیتا حاجبی محمود ارژمند
روش های آموزشی درطول زمان در حال تغییرند، جمعیت دانش آموزان نیز متغیر است ، پس برنامه ریزی آموزشی نیز براین اساس در حال دگرگونی است. فضاهای آموزشی نیز باید جوابگوی نیازهای حاصل از این تغییرات باشند. در واقع کیفیت فضایی مدارس را می توان در هماهنگی اش با نظام آموزشی ارزیابی و بررسی کرد. در عین رشد نظریه و روش های آموزشی و همچنین افزایش جمعیت دانش آموزان، در کشورمان، شاهد مدارس غیر انتفاعی هستیم که به دلیل عدم فضای متناسب با نظام های جدید آموزشی و جمعیت دانش آموزان، مشکلات زیادی به وجود آورده اند. این در حالیست که با نگاه به سیر تاریخی مدارس ایران، می توان دید تحولات مدارس همواره پاسخگوی -دگرگونی های نظام و محتوای آموزشی بوده است. با توجه به این که عصر صفوی زمان تداوم و تکامل این تحولات است، در این تحقیق سعی شد، با استفاده از منابع کتابخانه ای، نظام آموزشی عصرصفوی و قابلیت های انعطاف پذیری آن بررسی شود و سپس با روشی کیفی به بررسی چگونگی انطباق نظام آموزشی با کالبد مدارس صفویه، در زمینه فرهنگی، اجتماعی آن پرداخته شد. در این سیر، با مطالعه موردی مدرسه چهارباغ به عنوان نمونه کامل مدارس صفوی، در قیاس با هفت مدرسه دیگر هم دوره به بررسی قابلیت آنها در سه مقیاس (قابلیت های مدارس در ارتباط با همجواری هایشان، قابلیت سازماندهی و ارتباط فضاهای مدارس با یکدیگر و قابلیت ریز فضاهای آموزشی) پرداخته شد. بازشناسی این قابلیت ها می تواند به ما در طراحی فضاهای آموزشی انعطاف پذیر و متناسب با نظام آموزشی، کمک کند.
سیما لطیفیان مصطفی کیانی
چکیده پایداری اجتماعی در مسکن، به تشکیل اجتماعی می اندیشد که به پایداری خودش کمک کند. این مهم با برطرف شدن نیازهای فیزیکی و روانی انسان بدست می آید. در این راستا طراحی محیط، نقشی اساسی را به جهت برآورده کردن کلیه نیازهای عملکردی و تأمین سلامت جسمی و روحی کاربران بر عهده دارد.این طراحی باید فرصتهای مناسب برای تجلی فرهنگ را فراهم سازد. در این پژوهش نقش، معیارها و چگونگی افزایش پایداری اجتماعی با توجه به علم روانشناسی محیطی در مجتمهای زیستی، جهت طراحی مجتمع های مسکونی با امنیت ، هویت و آسایش و دارای مراودات اجتماعی ، مورد کنکاش قرار خواهد گرفت تا به مدد آن و همچنین آگاهی یافتن از نیازهای استفاده کنندگان مجتمع مسکونی مورد نظر برای طراحی مجدد آن، اصول و معیارهای طراحی برای ایجاد یک مجموعه مسکونی پایدار بدست آید. فرضیه این تحقیق را افزایش میزان امنیت، حس تعلق به مکان و رضایت از زندگی و هویت مندی در مجتمع های زیستی توسط پایداری اجتماعی، تشکیل می دهد.روش تحقیق به صورت اسنادی- تحلیلی و میدانی خواهد بود. در این پژوهش به جمع آوری اطلاعات، مقایسه نمونه های موفق و ناموفق و جمع آوری اطلاعات موجود سایت پرداخته شده است. در اینجا با استفاده از نتایج پرسشنامه و مشاهدات میدانی به تحقیق عمق بیشتری می بخشیم. این پژوهش دارای هشت فصل می باشد. از آنجا که بیان کلیات ضروری به نظر میرسید، فصل اول به این مقوله اختصاص یافت و بیان مسئله، اهداف کلی و تفضیلی، فرضیه و سوالات کلیدی، روش و پیشینه تحقیق به تفضیل در آن مورد بحث قرار گرفت. با توجه به عنوان رویکرد روانشناسی به پایداری اجتماعی در مسکن در فصل دوم به تعریف مفاهیم پایداری، روانشناسی محیط و رابطه پایداری و روانشناسی محیط پرداخته شده است، هدف پایداری اجتماعی و طراحی بر اساس روانشناسی محیط، برطرف نمودن نیازهای جسمی و روحی افراد در فضاست تا تداوم زندگی در فضا صورت گیرد. در فصل سوم معیارهای پایداری اجتماعی در مجتمع های مسکونی با توجه به مولفه های تشکیل دهنده کیفیت محیط تصورات (نمادین) ،کالبد در سه مقیاس و همچنین فعالیت، بررسی شده است. در اینجا مشخص گردید که بسترطرح، تراکم، خلوت، قلمرو، ساختار، سلسله مراتب،مجاورت، عدم تداخل عملکردی، چیدمان فضایی، نحوه قرارگیری فضاها، شرایط فضاهای عمومی، در نظر گرفتن گروه های سنی مختلف، نحوه ایجاد کیفیت در محیط توسط عناصر تشکیل دهنده آن، ارائه خدمات مناسب و در نظر گرفتن آسایش اقلیمی بسیار مهم می باشد. در فصل سوم جهت بررسی مطالب عنوان شده در فصل های گذشته، نمونه های خارجی و داخلی تحلیل شده اند که مشخص گردید واحد همسایگی کوچک با تراکم انسانی کم، مردم را بیشتر به تعامل تشویق و آنها را از انزوا خارج میکند. بسته بودن خیابانها نیز برای کنترل غریبه ها، خصوصی شدن فضا و در نتیجه احساس امنیت و تعامل بیشتر ساکنین مفید است. تمایل افراد، طول زمان سکونت و یا یک هویت اجتماعی قوی برای حس تعهد به مکان مواردی هستند که به ساکنان این حس را میدهد تا در قبال فضای زندگی خود مسئولیت پذیر باشند و این باعث ایجاد روابط همسایگی ایده آل میشود، به این ترتیب افراد غریبه از این فضاها دوری می کنند. فرهنگ و شخصیت افراد در این بین نقش اساسی را بازی میکنند. فصل پنجم به بررسی مشخصات کلی منطقه مورد نظر از جمله عوارض و اقلیم آن پرداخته تا عوامل تاثیرگذار این موارد بدست آید که می توان به نحوه چرخش و فرم ساختمان اشاره نمود. در فصل ششم با معرفی پروژه موجود، همسایگی و خدمات اطراف آن، ضمن آشنایی با مجموعه تا حدودی نقاط ضعف و قوت و نیازهای ساکنین بدست می آید. در فصل هفتم نیز با توجه به مبانی نظری وبررسی مجتمع های آپارتمانی، مجتمع مسکونی مورد نظر واطلاعات اخذ شده از نظرات ساکنین توسط پرسشنامه و مشاهدات میدانی، معیارهای طراحی اتخاذ میشود وطراحی مجدد مجتمع مسکونی بنز خاور در فصل آخر انجام میگرد. این کار از آن جهت است که فضای طراحی شده برای ساخت مجدد مجموعه متناسب با نیازهای افراد ساکن انجام شده و بسیاری از مشکلات موجود آنها برطرف میشود زیرا با اطلاعات اخذ شد، مشخص گردید با برطرف شدن نیاز ساکنان، می توان آنها را به این مجموعه علاقه مند نمود . اگرچه همگونی افراد، جنسیت، سن، فرهنگ، تحصیلات، طول مدت سکونت، حق انتخاب محل زندگی در دلبستگی افراد به محیط زندگیشان موثر است. اما با توجه به خواست و نیازهای ساکنان(و در نظر گرفتن اولویت آنها مثل الویت نظارت، حریم، خلوت، خدمات و در نظر گرفتن گروههای سنی مختلف در منطقه یافت آباد)، دقت در طراحی مسکن و در نظر گرفتن خصوصیات کیفی و کمی در هر واحد مسکونی و همچنین همجواری ها، همسایگی ها و مشاعات، خدمات شهری در نزدیکی سایت، خدمات محله ای، خدمات در نظر گرفته شده برای هر بلوک و مسایل اقتصادی با توجه به منطقه مورد نظر، می توان پایداری اجتماعی را در مجتمع های مسکونی که بصورت انبوه ساخته می شوند، برقرار نمود. واژه های کلیدی : پایداری اجتماعی، روانشناسی محیط، معیارهای پایداری اجتماعی، مجتمع مسکونی آپارتمانی
حامد حسنی پور علیرضا مستغنی
در حال حاضر در کشور، آموزشگاه های موسیقی با هدف تربیت نوازندگان و آهنگسازان، در سنین پایین و از دوران کودکی و نوجوانی به صورت گسترده و در حال رشد فزاینده مشغول فعالیت هستند. آموزشگاه موسیقی پارس، یکی از مراکز مهم موجود در شهر تهران در این زمینه است که عمده فعالیت آن، تعلیم موسیقی ایرانی و جهانی به هنرجویان در سنین پایه و پس از آن تربیت نوجوانان در حوزه موسیقی است. این آموزشگاه در منطقه ونک، خیابان شیخ بهایی واقع شده است. همانند دیگر آموزشگاههای موسیقی کشور، ساختمانهای این مرکز نیز شامل آپارتمانهای با کاربری مسکونی بوده که پس از انجام تغییراتی به صورت کنونی مورد استفاده قرار گرفته اند. از سوی دیگر با توجه به حجم زیاد هنرجویان این آموزشگاه و ازدیاد و مراجعه روزافزون علاقمندان به این مرکز، کمبود فضایی و نیز عدم تناسب شایسته فضاهای موجود به طرزی محسوس قابل مشاهده است. طراحی بنایی مختص این آموزشگاه و متناسب با رشته موسیقی راه حلی است که برای مواجهه با مشکلات پیش آمده مورد توجه قرار گرفته است.
هاله حاج یاسینی محمود ارژمند
تهران در دوره ی قاجار دارای دروازه های متعددی بوده که امروزه جز تعدادی تصویر، اثری از آن ها به جای نمانده است. با این حال این امکان وجود دارد که با استفاده از منابع موجود، بتوان ویژگی های مختلف آن ها را مورد مطالعه قرار داد. پژوهش حاضر به منظور آشنایی با خصوصیات این دروازه ها از نظر شهری و معماری و تبیین الگوهای به کار رفته در آن ها انجام پذیرفته است. بدین منظور منابع تاریخی، اسناد تصویری و نقشه های شهری تهران در دوره ی قاجار با رویکرد تحقیق تاریخی_تفسیری مطالعه و دوره های مختلف ساخت حصارهای تهران و دروازه های واقع در آن ها به تفکیک بررسی شده است. خصوصیات مشترک یا تفاوت های موجود بین دروازه های مورد مطالعه در هر حصار، در مقیاس شهری با توجه به نوع ارتباطات و موقعیت قرارگیری آن ها و در حوزه ی معماری با بررسی اجزای کالبدی و چگونگی ترکیب این اجزا مشخص شده است. اطلاعات به دست آمده، در بخش شهری بر اساس کارکرد دروازه ها و در ارتباط با ویژگی های معماری آن ها، بر اساس مشترکات فرمی دسته بندی شده و مورد مقایسه قرار گرفته اند. علاوه بر تبیین الگوهای معماری به کار رفته در دروازه ها و روشن شدن تفاوت های کلی میان الگوهای ساخت دروازه های دو حصار شهر تهران، نتایج حاصل بیان گر تأثیر برخی کارکردهای شهری بر نوع الگوی شکلی به کار رفته در هر یک از دروازه ها می باشد.
زهرا کیانپور محمود ارژمند
معماری و شهرسازی دوره ی زندیه، دوره ای از معماری ایران است که حلقه ی اتصالی میان معماری صفویه و قاجار محسوب می شود، اما کمتر به ارزش ها و شاخصه های این دوره پرداخته شده است. به منظور تبیین این ویژگی ها لازم است تا در ابتدا مشخص شود که ساخت بناها و شهرسازی زندیه با چه معیاری انجام گرفته است. هم چنین معلوم شود کدام یک از ویژگی ها خاص این دوره و کدام یک متأثر از دوره های پیشین و به خصوص دوره ی صفوی بوده است. برای رسیدن به پاسخ این پرسش ها در این پژوهش، نمونه های موجود از مجموعه ی شهری و بناهای ساخته شده در شیراز، منطبق بر شواهد و قراین باقی مانده از این بناها، بر اساس ویژگی های زمان ساخت، مطالعه شده است. در انتها نیز مجموعه بناهای زندیه در شیراز(مجموعه وکیل) با مجموعه بناهای صقویه در اصفهان(میدان نقش جهان) مقایسه شده است تا مشابهت ها و تفاوت های آنها معلوم گردد. علاوه بر تبیین خصوصیات کالبدی مشترک در معماری میان بناهای دوره ی زندیه، نتایج حاصل بیانگر آن است که معماری دوره ی زندیه، به لحاظ کارکردی و فضایی تشابهاتی با دوره ی صفویه دارد، اما در جزییاتی نظیر سازماندهی فضاها و تناسبات آنها، دارای ویژگی های خاص خود است. شهرسازی زندیه نیز در اصول کلی، تابع شهرسازی دوره صفویه بوده است.
طیبه جهاندار لاشکی محمود ارژمند
چکیده کتاب به عنوان یک محصول فرهنگی نقش بسزایی در ارتقای سطح فرهنگ و دانش جامعه دارا می باشد. هر جامعه ای که در آن شمار افراد مانوس با کتاب بیشتر باشد، آگاهی و دانش آن جامعه در سطوح فردی و اجتماعی به شکل قابل ملاحظه ای افزایش یافته به پیشبرد اهداف و توسعه آن، یاری خواهد رسانید. با این وجود در جامعه امروز ایران شاهد کاهش علاقه به کتاب و رکود بازار این محصول فرهنگی هستیم که این مسئله در دراز مدت معضلاتی را در پی داشته، جامعه را از ترقی بازمی دارد. بر این اساس توجه به کتاب به عنوان عاملی آگاهی ساز و مولد اندیشه، و سعی در جهت ترویج فرهنگ کتابخوانی نزد افراد اجتماع، هدف اصلی پروژه حاضر قرار گرفت.در این راستا طراحی مکانی که در آن شرایط مناسبی برای آشنایی و استفاده از کتاب فراهم باشد، موضوع اصلی رساله حاضر می باشد؛ مکانی که علاوه بر ایجاد عرصه مناسب برای مبادله کتاب و تسهیل استفاده از آن، توان آشنا کردن مردم با ین محصول فرهنگی را در بستری از تعاملات اجتماعی فراهم آورد و به ارتقای سطح فرهنک و آگاهی نزد اقشار گوناگون اجتماع یاری رساند. به این منظور در جریان رساله، ابتدا به آشنایی با شرایط اجتماعی حاکم بر جامعه امروز ایران پرداخته ، جایگاه کتاب را در آن، مورد توجه قرار می دهیم.پس از آن با تشریح مفهوم فضای شهری و فضاهای عمومی شهر، ویژگی هایی که شرایط را برای طراحی مطلوب پردیس کتاب فراهم می آورند از نظر می گذارنیم. در ادامه روند طراحی پروژه را با معرفی نمونه های مشابه و سایت طراحی پی میگیریم. و در نهایت امر، رساله با طراحی مجموعه پردیس کتاب پایان می پذیرد. انتظار می رود طراحی چنین مجموعه ای در فراهم آوردن بستری مناسب برای ترویج فرهنگ کتابخوانی در میان مردم و تعریف الگوی جدیدی از فضاهای جمعی با محوریت مقولات فرهنگی ، خصوصا در ارتباط با کتاب، موثر افتد. کلمات کلیدی: کتاب، پردیس کتاب، فضای عمومی شهری، تعاملات اجتماعی، فرهنگ
محمد مرادی محمود ارژمند
اندیشه تأسیس یک مرکز تجاری در یک مجموعه شهری بازتابی از رشد فیزیکی و اجتماعی آن می باشد. با توجه به رشد سریع و بی رویه شهر کرمانشاه در دهه اخیر و افزایش جمعیت در همین سالها نسبت به گذشته و سیل جمعیتی که رو به این شهر دارند و رشد فرهنگی خاص مانند بالا رفتن سطح زندگی و توقع ساکنان، باعث عدم توان مراکز تجاری در پاسخگویی به نیاز مردم گردیده است. نیاز به مراکزی که عرضه کالا را به صورتی منسجم و تعریف شده از لحاظ تنوع و کیفیت حتی در یک محصول در اختیار مردم قرار دهند و در عین حال پاسخگوی نیازهای دیگر آنان باشد، احساس می گردد. مراکز خرید نسبت به مغازه های انفرادی به علت تمرکز کالاهای گوناگون و مقایسه سریع آنها توسط خریداران و همچنینی به علت وجود امکانات رفاهی- خدماتی مزایای فراوانی دارند. جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه در خرید و نیز کاهش آثار سوء زیست محیطی، اقتصادی، ترافیکی و اجتماعی حاصل از پراکندگی مغازه های انفرادی از جمله مزایای این گونه مراکز خرید است که در نهایت، باعث جذب خریداران به این گونه مراکز و اماکن و رونق اقتصادی آنها می گردد. از زمانهای قدیم موقعیت بازارها بستگی به جمعیت و دسترسی آنان به راههای عبوری داشته است و این امر هنوز هم ضامن حیات فروشگاه هاست. در این تحقیق، قبل از پرداختن به موضوع اصلی، یعنی عوامل موثر بر طراحی موفق مراکز خرید و اصول طراحی آنها، ویژگی های بازارهای سنتی ایران، تعاریف و تحول آنها مورد بررسی قرار می گیرد؛ تا با شناخت ویژگی ها و نقش آنها در شهر، بتوان به زبانی دیگر در مراکز خرید از آن استفاده نمود. این مطلب از آن جهت کاربرد دارد که مراکز خرید موفق، پرجنب و جوش و مطابق با اقتضائات محلی از تجلیات یک شهر زنده و پویاست. در پژوهش حاضر؛ در فصل اول به شرح ابعاد و اهمیت مساله و نحوه برخورد با آن در حال حاضر و نیز ضرورت تبیین دقیق موضوع در محدوده مورد مطالعه پرداخته و سپس با بیان ضرورت و سوالات کلیدی تحقیق، اهداف کلی و جزئی تحقیق و فرضیات مورد نظر ارائه می شود. در ادامه، روش تحقیق، شیوه های دستیابی به اطلاعات و روش تجزیه وتحلیل اطلاعات بیان شده و در نهایت روش بهره برداری از نتایج تحقیق در طراحی مجتمع تجاری بیان می گردد. سپس در فصل دوم به معرفی مفهوم اجتماع و شهر - بستر روابط اجتماعی- و تعامل اجتماعی پرداخته شده و تعامل اجتماعی در معماری و نیز نقش آن در موضوع تبیین می گردد. در فصل سوم ابتدا واژه بازار واکاوی شده و تاریخچه پیدایش آن و نیز شاخص ترین ویژگی های آن در شهرهای ایران بیان می گردد، تلاش بر آن است که تولد، تکامل و انحطاط بازار ایران در گذر از شار به شهر و در گام بعدی مراحل جایگزینی کالبدی بازار به پاساژها و مراکز خرید خیابانی بررسی گردد.
ندا ثابت ایمانی محمود ارژمند
لذت بردن از موسیقی در فضایی دلنشین نیاز انسان ها در تمام زمان ها بوده است. فضایی که هر فرد می تواند به راحتی فرصت تجربه کردن آن را داشته باشد. این امر دریک فضای شهری عمومی با کارکردی مختص به اجرا و آموزش موسیقی می تواند فراهم شود. دراین تحقیق به دنبال شناخت مولفه های عمدتا کالبدی هستیم که دریک فضای شهری عمومی با کاربری مرکز موسیقی ایجاد کننده موفقیت هستند و می توانند مردم را به فضا جذب کنند. فضایی که در آن تجربه ی موسیقی درمقیاس شهر برای عموم شهروندان امکان پذیرباشد. بنابراین ابتدا ضرورت نیاز به موسیقی و شناخت آن به طورکل و در جامعه ایران بیان می شود . پس ازارائه تعریف از فضای عمومی شهری وکارکردهای اصلی آن ، به بررسی مبانی نظری مربوط به فضای عمومی موفق پرداخته می شود.درادامه چند نمونه موردی جهانی و ایرانی موفق از فضاهای عمومی و مراکز موسیقی معرفی و بررسی می شود.درنهایت بخش های مربوط به مراحل طراحی شامل سایت طراحی ، مسائل فنی مربوط به پروژه ( آکوستیک ، ...) ارائه می شود.حاصل این پژوهش درواقع به دست آمدن راهکارهایی برای طراحی فضاهایی عمومی درشهر باکاکردی مشخص برای شهروندان است .مواردی چون : - ایجاد فضای عمومی شهری برای استفاده همه ی شهروندان - ایجادمحیط صمیمی برای اجراهای خودجوش و فردی موسیقی - طراحی وایجاد یک محیط پاسخده شهری