مقوله ی قرائات از مباحث مهم علوم قرآنی است. گستردگی این مبحث مهم در تفسیر مجمع البیان و رویکرد امین الاسلام طبرسی به آن، که غالبا مستند به آرای پیشینیان می باشد ،این مبحث را از مباحث اصلی تفسیر مجمع البیان گردانیده است، به طوری که نیاز به واکاوی و بررسی مجدد دارد. این رساله که به دنبال بررسی مسأله ی اختلاف قرائات در تفسیر مجمع البیان، موضع طبرسی و ترجیحات او در این عرصه با توجه به منابع دیگربوده، در سه فصل اصلی تنظیم شده است: سیر کلی تحول قرائات، زمینه های پیدایش قرائات، سیر پیدایش قاریان از صدر اسلام تا زمان قراء هفتگانه؛ بررسی موارد اختلاف قرائات در مجمع البیان؛ بررسی موارد ترجیح قرائات در مجمع البیان، شامل، ترجیح قرائت عاصم بر سایر قرائات و ترجیح سایر قرائات بر قرائت عاصم. نگارنده از رهگذر این پژوهش به این نتیجه دست یافته است که: طبرسی با این وجود که قرائت عاصم به روایت حفص را قرائت برتردانسته ولی گاه قرائت عاصم به روایت دیگر راوی او یعنی ابو بکر شعبه بن عیاش را ترجیح داده، و گاه سایر قرائات را بر هر دو روایت از قرائت عاصم مرجح دانسته است.

فهم و نقد احادیث از موضوعات بسیار مهم دانش حدیث است، امروزه با توجه به توسعه ی علوم بشری برخیبرداشت های پیشین از احادیث مربوط به طبیعیات به چالش کشیده شده است. از جمله برخی از برداشت ها از احادیث مربوط به خواص خوراکی ها، با کمک آن چه امروز بشر در اختیار دارد، بسیار تغییر کرده، دقیق تر شده و جلوه یتازه اییافته است. این رساله به گردآوری، گزارش، دسته بندی و تحلیلناهمسانی برخی روایات مربوط به خواص خوراکی ها با دانش امروز پرداخته است. بررسی این موضوع به این صورت بوده است که ابتدا مبانی و پیشدانسته های لازم برای فصول تحقیق ذکر شده و سپس با مراجعه به کتب روایی و کتاب های مربوط به طب گیاهی و طب سنتی، روایاتی که در نگاه اولیه ناصحیح و یا جعلیمی نمود، شناسایی و دسته بندی گردیده است. ادامه، کار نیز در سه مرحله صورت گرفته است. ابتدا مباحث مرتبط با سند روایات خواص خوراکی ها، مورد بررسی قرار گرفته، سپس نکاتی مربوط به فقه الحدیث، مانند مراحل فهم حدیث و برخی اصطلاحات فقه الحدیثی بیان شده است. در مرحله ی پایانی و اصلی نیز احادیث،یکیک ارزیابی سندی شده و محتوای آن با توجه به دانسته های امروز بشر و نظرات عالمان و محققان این عرصه مورد بازبینی و بررسی قرار گرفته است.

عرفان اسلامی از قرن دوم هجری به وجود آمده است.این مکتب فکری اگر چه مبنای آراء خود را قرآن و احادیث قرار داده است اما در بهر ه گیری از این منابع از روش کشف و شهود استفاده کرده است که با روش سایر مکاتب فکری اسلامی نظیر فقها و محدثین و...متفاوت است . در نوشتار حاضر پس از معرفی مولانا و جایگاه علمی او و بیان روش عرفا در برخورد با احادیث، به بررسی سند و متن احادیث عرفانی مثنوی معنوی، پرداخته شده است تا از این رهگذر روشی که مولانا به عنوان یکی از عرفای برجسته قرن هفتم در استفاده از احادیث به کار گرفته است مشخص گردد نتیجه این پژوهش آن است که مولانا نیز در اکثر موارد از روش سایر عرفا درباره احادیث پیروی نموده است لذا اگر چه در میان این احادیث روایاتی با سند صحیح وجود دارد اما بخشی از احادیث مثنوی فاقد سند و سند برخی از آنها ضعیف است اما مولانا به این روایات اعتماد نموده و به آنها استناد کرده است.

چکیده پایان نامه : پیامبر اکرم (ص) اولین مفسر قرآن بودند بعد از ایشان صحابه ی آن حضرت به تفسیر قرآن پرداختندکه با محوریت هریک از صحابه برجسته حضرت در شهرهای مختلف جلسات تفسیر برگزار شد و منجر به شکل گیری مدارس یا مکاتب تفسیری شد. از جمله این مدارس، مدرسه ی ابن عباس در مکه، ابی بن کعب در مدینه و ابوموسی اشعری در بصره است. ابن مسعود، به عنوان معلم قرآن در زمان عمر به کوفه فرستاده شد؛ وی جلساتی مبنی برآموزش قرآن و قرائت آن در کوفه برگزار می کرد با تلاشهای وی، قرائتش در این شهر شهرت یافت و مشهورترین قاریان کوفه به دست وی تربیت یافتند. این روند آشنایی با آیات قرآن همچنان ادامه داشت تا در 36ه.ق با حضور امام علی (ع) و صحابه ای که همراه ایشان به کوفه آمدند و با جلسات متعددی که در تفسیر قرآن برگزار کردند شهر کوفه تحول علمی یافت. این فعالیت های تفسیری با حضور امام علی (ع)آغاز و به دست دیگر ائمه و شاگردانشان دنبال شد بطوری که در عصر امام صادق(ع) به اوج شکوفایی خود رسید و بیشترین مفسران تابعی از کوفه برخاستند. مهم ترین ویژگی های مکتب تفسیری کوفه : حضور ائمه (ع) و صحابه، پرورش مفسران برجسته و خاندان های حدیثی به دست ایشان و شکل گیری آثار مکتوب حدیثی و تفسیری است که زمینه ی رونق تفسیر در این شهر شد. مفسران کوفه در این دوره با گرایشهای مختلف ادبی، فقهی، کلامی، رویکرد روائی و نیز اجتهادی تفاسیری را پدید آوردند.

در این رساله به مسأله اختلافات در فهم یا تحول در فهم از متون دینی پرداخته ایم. این مسأله را - که بررسی آن در سنت اسلامی بی سابقه نیست - کوشیده ایم تا با تکیه بر مفهوم گفتمان تبیین کنیم. در این رساله، روایت «أفضل الأعمال انتظار الفرج» را به مثاب? نمونه، مورد بررسی قرار داده ایم.