این پژوهش بر آن است که «ویژگی های خانواده های نمونه در قرآن» را تبیین کند، منظور ما از خانواده های نمونه، خانواده هایی هستند که هر یک از اعضا علاوه بر تدین و شایسته و موفق بودن در بُعد فردی، در روابط خانوادگی نیز دارای فضایل و صفاتی اند که آنها را شایسته پیروی کردن نموده است. فرهنگ حاکم بر آن خانواده ها، ارزش ها و فضایل است. پژوهش های انجام یافته درباره زندگی انبیاء نوعاً خلاصه شده در کتب تفسیری، قصه های قرآنی و سیره و داستان های انبیاء و اولیاء است که یا صرفاً با نگرش تفسیری نوشته شده یا تاریخ و وقایع را بیان نموده اند اما به تبیین ویژگی های روابط اعضای خانواده های انبیاء و اولیاء پرداخته نشده است. مسئله ما این است که ویژگی های اعضای خانواده های انبیاء و اولیاء در ارتباط با همدیگر چگونه است. برای پاسخ به این مسئله به روش تحلیلی و با مراجعه به تفاسیر شیعی و برخی تفاسیر اهل سنت به این موضوع پرداخته شد. در پی آشنایی با خانوادهه های نمونه معرفی شده در قرآن و بررسی ویژگی های روابط اعضای آنها با یکدیگر مشخص شد که خداوند در قرآن 12 خانواده را به عنوان خانواده نمونه معرفی کرده است که عتارت ند از: خانواده های حضرات آدم، ابراهیم، لوط، یعقوب، ایوب، لقمان، شعیب، موسی، عمران، زکریا، محمد، علی علیهم السلام.در بررسی های انجام شده مشخص شد که: ویژگی های «فرزندان» در خانواده های نمونه عتارت ند از رعایت ادب، تواضع، احسان ، اطاعت ، هم راهی با والدین و... .«شوهران» ویژگی هایی مانند: عفو و گذشت، توجه به رشد معنوی همسر از جمله سفارش او به نماز و زکات، محبت و مهرورزی، احترام، اعتماد، رازگویی، احساس مسوولیت نسبت به همسر دارندو...«زنان» دارای صفاتی مانند، صبر و استقامت، هم راهی، حیا، پاک دامنی، خانه داری، مهر و محبت، احترام و... هستند.در خانواده های نمونه« مادران» فرزند را قره عین(روشنی چشم) خود می دانند، ایمان، حیا، نجابت دارند ،برای آنها نام نیکی انتخاب می کنند، نسبت به آنها مهر و محبت دارند، به نیازهای فرزندان توجه می کنند و...«پدران» در خانواده های نمونه از خداوند هدفمندانه فرزند می خواهند، از خداوند به خاطر نعمت فرزند شکرگزاری می کنند، مهرورزی به فرزندان می نمایند،به فرزندان تلاش، مشارکت، ایثار، اخلاص، امیدو توکل رایاد می دهند و... «برادران» نمونه ، خیرخواه و پشت و پناه همدیگرند، با یکدیگرهم کاری و مشارکت می کنند، در حق یکدیگر احسان و بزرگواری می کنند.ویژگی هایی مانند بصیرت و زیرکی برای «خواهران» نمونه بیان شده است.در خانواده های نمونه، همه رفتارهای اعضای آنها جهت گیری شده به سوی خداوند است و تنها به خاطر خدا و رضایت او، حسن معاشرت و روابطی نیکو با خانواده اشان دارندوبه سوی رشد وتکامل حرکت می کنند.

یکی از علوم پیش نیاز مفسر، «دانش مفردات» است که به بیان معانی واژ ه های قرآن می پردازد. این علم از زمان پیامبر (ص) وجود داشته است. به طوری که اگر مردم زمان نزول، معنی بعضی کلمات را نمی دانستند تفسیر آن را از پیامبر (ص) و بعدها از ائمه علیهم السلام می پرسیدند. البته دانش مفردات نیز مانند دیگر علوم در زمانهای بعد گسترش پیدا کرده و مورد توجه دانشمندان و مفسران قرار گرفته و کتاب ها و مقالات بسیاری در این زمینه نوشته شده است. از جمله مفسرانی که در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم به این امر پرداخته اند «طبرسی» صاحب کتاب ارزشمند «مجمع البیان فی تفسیر القرآن» و «زمخشری» نویسنده ی کتاب «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل» می باشند. به علت اهمیت فهم مفردات قرآن کریم از یک سو، و اهمیت این دو تفسیر کهن ادبی از سوی دیگر، در این پایان نامه معانی واژه های دو جزء 13 و 14 سوره های یوسف (از آیه ی 52)، رعد، ابراهیم، حجر و نحل) از نظر این دو مفسر بررسی شده و در مرحله ی بعد میان دیدگاه این دو مفسر به نوعی مقایسه و بررسی انجام گرفته است. در تطبیق نظرِ دو مفسر، از آرای سایر لغویان و مفسران نیز استفاده شده است. یکی از نتایجی که در ضمن مقایسه ی دیدگاه هر دو مفسر ذیل معنای واژه ها به دست آمده این است که طبرسی، بیشتر معنای لغوی واژه ها را بیان نموده ولی زمخشری به معنای واژه ها با توجه به سیاق پرداخته است و برای بیشتر واژگان، علت و وجه تسمیه ای در ضمن معنایشان ارائه کرده است. البته این بدان معنا نیست که طبرسی به سیاق توجه نداشته بلکه در بخش های دیگر مجمع البیان مانند «المعنی» به سیاق آیه نیز توجه کرده و آیات را معنا می کند. بنابراین می توان گفت: نظر این دو مفسر بزرگ، می تواند در کنار هم در روشن شدن معنای واژه موثر واقع شود.

معناشناسی بخشی از دانش زبان شناسی یا شاخه ای مستقل از آن است که از رهگذر آن می توان به تحلیل معنای واژه ها و جمله های یک متن پرداخت و جایگاه دقیق کلمه ها و ترکیب های آن را با توجه به نظام معنایی که در آن قرار دارد، به دست آورد. این نوشتار به معناشناسی واژه عفو در قرآن کریم می پردازد. عفو در لغت حامل معانی مختلف و حتی متضاد است. همچنین در قرآن نیز چندین معنا از سوی مفسران برای آن ارائه شده است که این معانی با توجه به واژگان هم نشین به دست می آید و سیاق به عنوان یکی از مهم ترین قرینه ها برای فهم واژگان قرآن، در ایجاد معانی مختلف عفو در آیه نقش عمده و تعیین کننده ای دارد، البته به نظر می رسد بهترین راه برای دست یابی به دقیق ترین معنا، توجه به سیاق آیه همراه با بهره گیری از تحلیل جامعه شناختی و روان شناختی حاکم بر فضای نزول و سیاق آیه است که در این پژوهش برای یافتن معنای عفو در قرآن از این روش بهره گرفته شده است. همچنین بررسی واژگان به ظاهر مترادف با عفو نظیر صفح، غفر و جوز نشان می دهد که این واژگان با وجود این که در ظاهر هم معنای با عفو به نظر می رسند ولی به سبب اندک تفاوت معنایی که بین این واژه ها و عفو وجود دارد، هرگز نمی توانند به عنوان واژه ای مترادف، جانشین معنایی آن در قرآن کریم شوند. تحلیل معناشناسی عفو در قرآن نشان می دهد که این واژه دارای معنایی اصلی و پایه است که روح آن را تشکیل می دهد؛ به طوری که در همه آیات و با هر سیاقی این معنا به عنوان هسته مرکزی این واژه حضور دارد و این معنا همان گذشت است. گذشت از مفاهیم برتر اخلاقی است که در سعادت و تعالی فردی و اجتماعی انسان ها نقش موثری ایفا می کند و دارای آثار و فوائدی است. این آثار شامل مغفرت الهی، رحمت خدا، تألیف قلوب، آرامش خاطر، و... می باشند که این پژوهش به آن ها پرداخته است