نام پژوهشگر: محمد جعفر علمی

کارکرد های خیال متصل در نظام فلسفی صدرالمتألهین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1389
  فرشته سادات یاسینی   محمد جعفر علمی

اثبات تجرد قوه خیال و اصول قائمه بر آن و بررسی و ارائه کارکردهای آن از مباحث مربوط به نفس و مقامات آن است. تحقیق و تبیین مسأله مذکور ارتباط مستقیم با اکثر مبانی فلسفی دارد. بدون تردید فلاسفه قبل از صدر المتألهین به بسیاری از این نکات پی نبرده اند و اگر هم پاره ای از این مباحث در کتب آنها دیده می شود چون همه قواعد مربوط به آن را ضبط نکرده اند، از رسیدن به حقیقت محروم مانده اند. صدر المتألهین در بررسی قوای نفس تجرد قوه خیال را اثبات می کند و دلائل ابن سینا بر مادی بودن قوه خیال را رد می کند. با اثبات تجرد این قوه و اثبات وحدت نفس با قوای نفس، مرتبه و صقعی به نام خیال متصل برای نفس مطرح می کند. خیال متصل از منظر ایشان جایگاه صور خیالی، صور منامیه و صور جزئی دریافتی از عالم غیب است. قوه خیال از نظر ملاصدرا دارای توانایی های خاص است از جمله نفس با کمک این قوه در مرتبه خیالی خود صور خیالی را ابداع و خلق می کند علاوه بر این توانایی حفظ و نگهداری دریافتهای غیبی و وحیانی نیز ویژه این قوه است. با اثبات تجرد قوه خیال بقاء آن در معاد نیز توجیه می شود و با بقاء آن در معاد، معاد جسمانی تبیین می شود که خود از شاهکارهای صدر المتألهین است. در تحقیق حاضر ابتداءً به بررسی جایگاه قوه خیال در بین سایر قوای نفس پرداخته می شود و ادله ای که بر تجرد آن اقامه گردیده مطرح می شود، سپس کارکردهای این قوه در مباحثی چون ادراک، دریافت امور غیبی، معاد جسمانی مورد مداقه فلسفی قرار می-گیرد. واژگان کلیدی: نفس، خیال متصل، متخیله، ادراک، رویا، معاد جسمانی، وحی.

محمد ارکون و منهجه القرآنی دراسه نقدیه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده اصول الدین 1389
  احمد سعدی   احمد واعظی

خلاصه فصل ها 1ـ ارکون براساس متد (اسلام شناسی تطبیقی) و طرح (نقد عقل اسلامی( سعی می کند بازخوانی مجدد از اسلام داشته باشد. 2ـ نقد عقل اسلامی ممکن نبود مگر با نقد میراث اسلامی از اینرو میراث را مورد نقد قرار دادوچون میراث اسلامی بر قران استوار است ارکون کارش را متوجه قرآن کرد. و لذا با استفاده از اسلام شناسی تطبیقی که شامل علوم مختلف است قران را مورد بررسی قرار داد. 3ـ وحی از دیدگاه ارکون ساختار اجتماعی لغوی است و معنای است کا قابل تجدید نظر و نقض و تأویل است . 4ـ ارکون بین متن شفاهی و مکتوب قران فرق قائل است و معتقد است که انتقال قرآن به مکتوب موجب فقدان قراین و مستندات زیادی ازآن شده است که او را در معرض کم یا زیاد شدن قرار داد وبه یک متن رسمی بسته تبدیل کرد. 5ـ قرآن از دیدگاه ارکون پس از رحلت پیامبر و در زمان عثمان تدوین شد و بین قرآن و اناجیل مقایسه می کند تا قرآن را قرائتی از قرائتهای صحابه می داند مانند اناجیل و اما قرانی که بر پیامبر نازل شد دیگر اثری از آن نیست. 6ـ از دیدگاه ارکون قرآن بازتاب محیطی که پیامبر در آن زندگی می کرد. 7ـ قرآن از دیدگاه ارکون کتاب فراتاریخی نیست بلکه تاریخ مصرف دارد. 8ـ قداست قرآن امری ساختگی که در دوران اولیه نبود همچنانکه ارکون اعتقاد دارد . 9ـ قرآن متنی است که با بقیه نصوص بشری هیچ فرقی ندارد . 10ـ قرآن سرشار از مجاز است و در برابر احتمالات متعدد باز است برحسب اعتقاد ارکون . 11ـ ارکون معتقد است که قرائت ،متن را بوجود می آورد و تأویل نتیجه موضوعی تفاعل خواننده و متن است. 12ـ علوم قران از دیدگاه ارکون ابزارهای معرفتی متحجری است که باید قرآن را از آن رهایی نمود .

رویارویی فکری ائمه(علیهم السلام) با غالیان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1389
  امیرحسین غفاری فر   محمد جعفر علمی

خلاصه و چکیده مطالب در این تحقیق، ابتدائاً غلات را به عنوان کسانی معرفی نموده ایم که درباره اهل بیت? سخنانی گفتند که خود آنها درباره خودشان نگفتند و امامان را در عرض خداوند تبارک و تعالی قرار دادند و صفات الهی را به صورت استقلالی منسوب به اهل بیت? کردند. مغالیان، اعتقاداتی مانند حلول یا تشبیه یا تناسخ یا الوهیت یا نبوت و... داشتند که به سبب همین اعتقادات از مرز اسلام خارج و وارد دایره کفر گشتند، از حد و میزان اعتدال و حقیقت، تجاوز کردند و در حق اهل بیت? غلوّ نمودند. ائمه? که میزان حقیقی افکار و اعمال اند در برابر این ارتفاع غالیان، موضع گرفته و با آنها برخورد فکری و عملی کردند. در این مجموعه ضمن آشنایی اجمالی با پدیده غلو و غالیان، به طور مبسوط با شیوه رویارویی فکری ائمه? با این افراد به ظاهر دوست، اما در واقع، دشمن اهل بیت? آشنا خواهیم شد و سپس در فصل رویارویی عملی، خواهیم دید که ائمه? ضمن نهی از غلو، دستور به تبرّی جستن و سب و لعن غلات را داده‏اند و آنها را به انزوا کشانده و در مواردی آنها را مجروح و یا به قتل رسانده‏اند و یا دستور آن را صادر فرموده‏اند، که مجموع اینها برای خواننده یک پیام اساسی دارد و آن فاصل? عمیق میان غالیان و شیعیان است و اینکه این دو گروه را هرگز نباید در کنار هم و با هم دید.

بررسی تحلیلی تطور برهان امکان و وجوب در فلسفه اسلامی و فلسفه غرب
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1390
  علی آقامحمدی   یار علی کرد فیروزجایی

اثبات وجود خداوند از دیر باز وجهه همت فیلسوفان بوده است و حاصل تلاش آنان براهین متعددی است که بر وجود خداوند اقامه کرده اند. یکی از روشن ترین و استوارترین براهین اثبات وجود خداوند، برهان امکان و وجوب است که از اندیشه های ابتکاری فارابی بشمار می رود، پس از وی برهان مزبور پیوسته مورد توجه فلاسفه الهی – به ویژه فلاسفه اسلامی- بوده و بیانات مختلفی در تقریر آن ذکر گردیده است. برهان امکان و وجوب اگرچه تنها طریق خداشناسی فلسفی نیست، اما مهمترین آنهاست. این برهان تقریرهای گوناگونی دارد که یکی از قدیمی ترین و نیز معروف ترین آنها برهان ابن سیناست. در این نوشتار ضمن ارائه تحلیلی از برهان امکان و وجوب در تحول تاریخی اش، نقدهای عمده ای که به برهان امکان و وجوب شده، بررسی، سپس نسبت آن نقدها با برهان امکان و وجوب، سنجیده شده است. برهان امکان و وجوب در آثار اندیشمندان غربی، جزء براهین جهان شناختی است. ایمانوئل کانت این برهان را ضمن اینکه ساده و قابل فهم همگان می داند، در عین حال دارای بیشترین درجه اقناع دانسته، و آن را اساس تمام برهان های خداشناسی طبیعی که به صورت های مختلف عرضه شده می شمارد. از میان تقریرهای متعددی که این برهان در غرب به خود اختصاص داده است، دو تقریر آکویناس و لایب نیتز شهرت فراوانی دارند. و در ادامه به تقریرهای توماس آکوئینی، لایب نیتس، نقدهای کانت، هیوم، راسل که به برهان امکان کرده اند پرداخته شده است.

حیات سیاسی و فرهنگی ابن تیمیه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی 1388
  فاطمه علیپور   حسین فلاح زاده

افکار و اندیشه های ابن تیمیه در دفاع صرف از مذهب حنبلی است.وی عقاید و اندیشه های خود را به عنوان زنده کردن فقه حنبلی بیان می کند لذا عموماً در قبال اوضاع زمانه و در عرصه های سیاسی،فرهنگی و اجتماعی جامعه آن روز دیدی انتقادی دارد که گاهی این دیدگاه به ویژه در مواجه با حکام مغول و سایر مذاهب اسلامی از حد انتقاد فراتر می رود و شکل خصمانه به خود می گیرد.پژوهش حاضر شامل سه فصل است.فصل اول به زندگی نامه ابن تیمیه و حیات سیاسی و اجتماعی وی می پردازد.در فصل دوم حیات فرهنگی ابن تیمیه مورد توجه قرار می گیرد و در فصل سوم موضع ابن تیمیه نسبت به سه جریان مهم اسلامی یعنی مذهب تشیع،فرقه ی صوفیه و اشاعره بیان می شود.