هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان آشنایی و استفاده طلاب حوزه علمیه قم از فناوری های وب2 انجام شده است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 180 نفر از طلاب حوزه علمیه قم می باشد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای بود که روایی آن به تایید صاحبنظران رسید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 917/. محاسبه شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها، از فنون آماری مختلف مانند فراوانی، درصد، و تحلیل واریانس استفاده شده است. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، آشنایی طلاب پاسخ دهنده با فناوری های وب2 (وبلاگ، شبکه های اجتماعی، ویکی، آر.اس.اس.، پادکست، ایمیل، چت، گوگل اسکولار و گوگل ارت) ، 16/2=µ بدست آمد که نشان دهنده میزان آشنایی با فناوری وب2 در حد کمتر از متوسط (43 درصد) بود. استفاده آنها از فناوری وب2 ،9/1=µ بدست آمد که مبین میزان استفاده از فناوری وب2 در حد کمتر از متوسط (38 درصد) بود. از دیدگاه آنها استفاده از فناوری های وب2 در زمینه حمایت از آموزش و یادگیری 45/1=µ و در سطح پایین (1/29 درصد) بود. افزون بر این دیدگاه آنها در مورد استفاده از فناوری وب2 در راستای ارتقای دریافت اطلاعات 2/4=µ و در سطح بالا (84 درصد) و اثر بخشی محتوای وب2 در ارتقای آموزش و پژوهش 86/3 =µ و در سطح بالا (3/77 درصد) بود. نتیجه گیری: استفاده از فناوری وب2 در حوزه های علمیه در گرو آشنایی طلاب با ابزارها و امکانات فناوری وب2 است لذا برگزاری کارگاه های آموزشی، دوره های آموزشی، برگزاری سخنرانی ها و سمینارها، گنجاندن برنامه فناوری وب2 در سطوح تحصیلی طلاب، استفاده از متخصصان آشنا با فناوری وب2 و ترغیب طلاب نسبت به شناخت و استفاده از فناوری های وب2، از مواردی است که لازم است به آن پرداخته شود.

چکیده هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کتاب های مرجع فارسی کودکان و نوجوانان که از سال 1385 تا 1390 برای اولین بار در ایران به چاپ رسیده است، می باشد. تا بدین وسیله میزان مطابقتشان با معیارهای کتاب های مرجع کودکان ونوجوانان مشخص شود. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است. روش به کار گرفته شده در این پژوهش، تحلیل محتوا و از نوع کمّی است. جامعه آماری پژوهش شامل 216 عنوان کتاب مرجع کودک و نوجوان می باشد. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی محقق ساخته است که روایی آن به تأیید صاحب نظران رسید. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، از تعداد 216 عنوان کتاب بررسی شده 150اثر دانش نامه، 33 اثر واژه نامه، 8 اثر سرگذشت نامه، 18 اثر منابع مرجع فوری، 7 اثر منابع مرجع جغرافیایی می باشد. معیارهای ارزیابی کلی در تعداد زیادی از کتاب ها به صورت کاملاً مطلوبی رعایت نشده است. هم چنین در معیارهای اختصاصی در بین انواع کتاب های مرجع تقریباً سرگذشت نامه های جمعی نسبتاً معیارهای بیشتری را رعایت کرده اند. کتاب های تألیفی ـ ترجمه ای بیشتر از سایر کتاب ها معیارهای مورد نظر را رعایت کرده اند و این درحالی است که تعداد کتاب های تألیفی ـ ترجمه ای تنها 6% از کل کتاب ها را در این 6 سال تشکیل می دهند. از لحاظ ویژگی ظاهری نیز ابتدا دانش نامه ها و سپس واژه نامه ها نسبت به سایر منابع از وضعیت نسبتاً مناسبی برخوردارند. نتیجه گیری: از مجموع یافته ها می توان به این نتیجه رسید که در همه ی سال ها به جزء سال 1390 ما در زمینه ی کیفیت کتاب ها یک سیر صعودی داشتیم. شاید یکی از این عوامل، تحولات سیاسی مانند: تحریم کشورها و یا کم توجهی مسئولین و ناشران به کیفیت کتاب های مرجع کودکان و نوجوانان در مقابل کمیت آنها باشد. کلیدواژه ها: منابع مرجع،کودک و نوجوان، مطالعات ارزیابی، معیارهای ارزیابی.

پژوهش حاضر به ارزیابی رابط کاربر پایگاه های مگ ایران ( بانک اطلاعات نشریات کشور) و سید (مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی ) با رویکرد مکاشفه ای پرداخته است. در این پژوهش 5 نفر از متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی که به روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند، پایگاه های فوق الذکر را با استفاده از سیاهه وارسی که شامل ده مولفه اصلی نیلسن و 115 مولفه فرعی بود، ارزیابی کردند. نتایج نشان داد از مجموع 402 امتیاز مولفه های فرعی، پایگاه مگ ایران 5/239 امتیاز و پایگاه "سید" 75/167 امتیاز را کسب کردند. یافته ها نشاد داد میزان همخوانی پایگاه مگ ایران با ده مولفه نیلسن 73/59 ( کمی بیش از حد متوسط) و در پایگاه سید 65/43 درصد ( کمتر از حد متوسط) است. از بین ده مولفه مورد مطالعه نیلسن، مولفه ثبات و یکدستی با رعایت 5/90 درصد معیارها بیش از سایر مولفه ها با معیارها همخوانی دارد و مولفه انعطاف پذیری با رعایت 7/9 درصد معیارها کمترین همخوانی را از بین ده مولفه نیلسن دارد. در پایگاه سید مولفه انطباق با دنیای واقعی با امتیاز 2/84 درصد بیشترین همخوانی و مولفه شناسایی/ تصحیح خطا با کسب صفر درصد کمترین همخوانی را از بین مولفه های نیلسن داشته است. نتایج به طور کلی نشان داد رابط کاربر هر دو پایگاه دارای مشکلات زیادی هستند.

پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات و گسترش شبکه ها به ویژه اینترنت بر خدمات اطلاع رسانی کتابخانه ها تأثیر گذاشته اند. این فناوری ها نه تنها ارتباطات جهانی را دچار تغییر نموده بلکه در وظایف اساسی کتابخانه ها و کتابداران نیز موجب تغییراتی شده است،یکی از این تغییرات در زمینه خدمات مرجع، ضرورت ارایه خدمات مرجع الکترونیک می باشد که این امکان را برای مراجعان کتابخانه فراهم می آورد که بتوانند بدون مراجعه حضوری به بخش مرجع کتابخانه و از طریق امکانات شبکه ای به اطلاعات مورد نیاز خود دست یابند. پژوهش حاضر با توجه به ضرورت این امر به بررسی امکانات و تجهیزات الکترونیکی و رایانه ای موجود، نیروی انسانی و بودجه لازم برای ارایه خدمات مرجع الکترونیک در کتابخانه های دانشگاه شیراز می پردازد. هدف این پژوهش سنجش امکانات موجود و بررسی امکان ایجاد خدمات مرجع الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاه شیراز می باشد. روش این پژوهش پیماشی توصیفی است. بررسی های آماری و تجزیه و تحلیل مربوطه از طریق نرم افزار اس پی اس اس انجام گرفته است. نتایج حاصل از بررسی این امکان سنجی در کتابخانه های دانشگاه شیراز نشان می دهد که علیرغم این که تمامی کتابداران و مدیران این کتابخانه ها با ایجاد این خدمات در کتابخانه موافق هستند و کتابداران نیز از لحاظ انگیزه و علاقه و تمایل در سطح مطلوبی قرار دارند، ولی کمبود تجهیزات و امکانات الکترونیکی، رایانه ای و شبکه ای و عدم تخصیص بودجه و حمایت مالی سازمان مادر و همچنین کمبود تعداد کتابداران متخصص توان ارایه خدمات مرجع الکترونیکی را در حال حاضر ندارند و تنها کتابخانه مرکزی این دانشگاه تا حدودی امکان ارایه این خدمات را دارد که البته با برنامه ریزی درست در جهت رشد تجهیزات و امکانات الکترونیکی، شبکه ای و رایانه ای، کفایت نیروی انسانی، همچنین جلب حمایت مالی دانشگاه و سازمان، توان ارایه این خدمات به صورت مناسب در آینده نزدیک وجود خواهد داشت. کلیدواژه ها: خدمات مرجع الکترونیک، خدمات مرجع از راه دور، کتابخانه های دانشگاهی، خدمات اطلاعاتی، امکان سنجی، دانشگاه شیراز

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر توسعه سیستم کتابخانه دیجیتالی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران انجام شده است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی مدیران و مسئولان سیستم کتابخانه دیجیتالی 7 کتابخانه مرکزی دانشگاه های دولتی (تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) شهر تهران، در زمستان 1391 است که مطابق با تعریف فدراسیون کتابخانه-های دیجیتالی مجهز به سیستم کتابخانه دیجیتالی، می باشند. ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه ای است که برای دو گروه جامعه آماری تدوین گردید. برای تجزیه و تحلیل، از انواع فنون آماری توصیفی و استنباطی نظیر فراوانی، درصد، و مقیاس لیکرت، آزمون مجذورکا بهره گرفته است. یافته ها: نتایج این پژوهش حاکی از آن است که مدیران و مسئولان سیستم کتابخانه های دیجیتالی راهکارهای استراتژیک متعددی را در جهت توسعه ساختار یافته و علمی سیستم کتابخانه دیجیتالی مفید می دانند و وجود برنامه ریزی استراتژیک را در کتابخانه برای توسعه سیستم کتابخانه دیجیتالی ضروری تلقی می کنند و معتقدند در مسیر توسعه عوامل متعددی در چهار حوزه: نیروی انسانی، مجموعه، خدمات، فناوری کتابخانه دیجیتالی موثراند. براساس نتایج حاصل از آزمون مجذورکا، به طور کلی بین آرا و دیدگاه ایشان در مورد عوامل موثر در این 4 حوزه موضوعی اتفاق نظر وجود دارد. اصالت و ارزش: این پژوهش توانسته است بر اساس آرا و دیدگاه های مدیران و مسئولان سیستم کتابخانه های دیجیتالی که با قابلیت ها و نیازمندی های موجود در این زمینه آشنایی عملی دارند، طرح جامعی را در مورد عوامل توسعه این سیستم ارائه دهد. نتایج حاصل از پژوهش کمک خواهد کرد تا کلیه مسئولان و متولیان این امر در کشور، و بخصوص جامعه مورد مطالعه، قبل از هر گونه برنامه ریزی و اقدامی در این زمینه با استناد به موارد مذکور تصمیمات بهتری را اتخاذ کنند. کلید واژه ها: سیستم های کتابخانه دیجیتالی، توسعه سیستم،کتابخانه های دانشگاهی، نیروی انسانی، خدمات، مجموعه، فناوری، برنامه ریزی استراتژیک.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی مشکلات جستجو و بازیابی تصاویر در موتور های کاوش برگزیده مبتنی بر ویژگی های نگارشیِ زبان فارسی انجام شده است. روش/رویکرد: این پژوهش از نوع کاربردی است، که در آن از روش پیمایشی- تحلیلی استفاده شد. جامع? آماریِ پژوهش شامل سه موتور کاوش گوگل، یاهو و بینگ است که در زمر? موتور های کاوش پر استفاده هستند، و قابلیت جستجوی تصاویر به زبان فارسی را نیز فراهم نموده اند. برای گرد آوری داده ها، سیاه? محقق ساخته تهیه شد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد موتور های کاوش گوگل، بینگ و یاهو، نسبت به ویژگی های نوشتاری و معنایی زبان فارسی توجه کافی ندارند، و بسیاری از این ویژگی ها را در هنگام جستجو و بازیابی تصاویر نادیده می گیرند. همچنین مشکلات مربوط به پیوسته نویسی و جدا نویسیِ واژگانِ مشتق، مشتق- مرکب، انواع جمع های فارسی و مکسرِ عربی، نگارش همز? بدونِ کرسی و استفاده از زبان محاوره؛ از مشکلات عمد? زبان فارسی در جستجو و بازیابی تصاویر از موتور های کاوش مورد پژوهش به شمار می آیند. به علاوه، بررسی ها نشان داد که در بخش معنایی و نوشتاری، قابلیت های گوگل در انطباق با زبان فارسی نسبت به همتایانش در پژوهش حاضر، بیشتر است. اصالت/ارزش: این پژوهش ابعاد تازه ای از مسائل نگارشیِ زبان فارسی را در رابطه با جستجو و بازیابی اطلاعات از موتور های کاوش، مطرح و بررسی نمود که با وجود تأثیرشان در بحث جستجو و بازیابی، حداقل در میان فارسی زبانان چندان به آنها پرداخته نشده است. در نظر گرفتن دو جنب? نوشتاری و معنایی زبان در کنار هم و پیوند زدن این جوانب با مسئل? کاوش تصاویر در موتور های جستجو، سبب انجام تحقیقی میان رشته ای شد. تازگیِ موضوع پژوهش نیز موجب شد تا روش انجام آن بیشتر ابداعی باشد تا تقلیدی و در نتیجه علاوه بر راهکار هایی که ارائه می کند، راهگشایی برای انجام این دست پژوهش ها باشد.

هدف: در تحقیق حاضر کوشش شده است تا به تعیین میزان انطباق ترجمه ی چکیده های انگلیسی با فارسی در رساله های علم اطلاعات و دانش شناسی پرداخته شود. روش/رویکرد: شیوه پژوهش پیمایشی و از نوع کاربردی است. جهت ارزیابی نوشتار از نمره دهی تحلیلی باچا-ژاکوب در برگیرنده پنج جزء تشکیل دهنده شامل محتوا، سازماندهی، دستور زبان، کاربرد واژگان و مکانیزم بهره برده شد و بر این اساس، 59 مولفه فرعی برگرفته از پژوهش احمدی شیرازی (2013) اتخاذ شد. دو ارزیاب به صورت مستقل، 49 عنوان چکیده مختص رساله های دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی سه دانشگاه دولتی را مورد ارزیابی قرار داده که نتایج حاکی ازپایایی قوی بین دو ارزیاب (7/90%) بود. هم چنین، تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها: بیشترین میزان انطباق در چکیده ها به ترتیب برای مولفه محتوا (8/97%r=) و سازماندهی (8/66%) و هم چنین، بیشترین میزان رعایت برای مولفه های کاربرد واژگان (1/92%)، دستور زبان (52/91%)، مکانیزم (2/83%) گزارش شد. بنابراین، نتایج حاصله نشان می دهد که نگارش چکیده انگلیسی در سطح خیلی خوب (28/86%) قرار دارد. نتیجه گیری: یکی از مهم ترین نتایج در ارزیابی چکیده ها، رعایت امانت در ترجمه ی محتوای متن فارسی به انگلیسی است که این ویژگی به انتقال صحیح و یکسان محتوای مطالب در ذهن خواننده منتهی می شود و نتیجه ی دیگر، ارتباط تنگاتنگ و مستقیم بین مولفه-های زبان شناسی است که نگارش کیفی هر کدام بر دیگری تأثیرگذار است. در واقع، منتقدان و متخصصان ترجمه می توانند با استفاده از چگونگی اجرای فرایند ارزیابی در پژوهش حاضر، به ارائه نقاط قوت و ضعف نوشتار زبان انگلیسی بپردازند و به بهبود مهارت نگارش زبان انگلیسی محققان کمک نمایند.