پژوهش حاضر با عنوان « آسیب شناسی متون حقوقی از دیدگاه زبان شناسی و ارائه الگویی بر مبنای تحلیل ساخت موضوعی: رویکرد زبان شناسی حقوقی(قانونی)» درصدد است تا ضمن شناسایی عواملی که درک مفهوم آرای قضایی را مشکل می سازد، الگویی را تحت عنوان "الگوی خلاق" (الگوی خلاصه نویسی آرای قضایی) ارائه دهد تا بر اساس آن ضمن شناسایی علائم گفتمانی، با تقطیع ساخت موضوعی متن، حذف عناصر غیر ضروری و سپس گزینش عناصر کلیدی آن بتوان خلاصه آرای قضایی را که حاوی کلان گزاره های متن است به زبان ساده حقوقی و به تفکیک موضوع ارائه داد. پیکره زبانی پژوهش عبارتست از 50 دادنامه با مضامین کیفری و حقوقی که به روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. پرسشهای پژوهش به این شرح است: از لحاظ زبان شناختی چه دشواریها و پیچیدگی هایی در متن آرای قضایی وجود دارد؟ از تقطیع ساخت موضوعی متن رأی دادگاه به چه اطلاعاتی می توان دست یافت؟ چگونه می توان بدون هیچگونه لطمه به انسجام معنایی متن دادنامه، نکات کلیدی آن را از سایر عناصر مجزا ساخت؟ ارتباط میان اهمیت معنایی و کمیت زبانی بخشهای موجود در خلاصه آرای قضایی (به لحاظ حجمی) از دیدگاه حقوقی چگونه تبیین می شود؟ الگویی که بتواند دشواریها و پیچیدگی های موجود در درک آرای قضایی (دادنامه ها) را حل کند دارای چه مشخصه هایی است؟ براساس پرسشهای فوق و تدوین فرضیه ها، نتایج پژوهش به شرح زیر موید فرضیه های تحقیق است: از لحاظ زبان شناختی، دشواریها و پیچیدگی های متن آرای قضایی ناشی از سبک و ساختار پیچیده آن است؛ از جمله دراز نویسی ، استفاده فراوان از واژه های عربی و عبارات حرف اضافه ای، عدم رعایت اصول نشانه گذاری وهمچنین به کارگیری واژه های تخصصی و اصطلاحات حقوقی (بدون ارائه تعریف مناسب به طوری که برای غیر حقوقدانان هم قابل فهم باشد). با تقطیع ساخت موضوعی متن رأی دادگاه می توان به مضمون هر بخش و همچنین علائم گفتمانی و نشانه های زبانی هر قسمت مانند اصطلاحات خاص حقوقی و عناصرکلیدی ارائه شده در آن بخش پی برد. با شناسایی ساخت موضوعی آرای قضایی و تقطیع آن به مضامین مختلف و سپس حذف عناصر و گزاره های غیر ضروری متن می توان بدون هرگونه لطمه به انسجام معنایی متن رأی، عبارات کلیدی آن را از سایر عناصر غیر ضروری مجزا ساخت. اهمیت بخشهای مختلف آرای قضایی ( به لحاظ معنای زبانی) و کمیت زبانی داده های مستخرج از آرای قضایی در هر بخش از خلاصه رأی ( به لحاظ حجمی) الزاماًً با هم رابطه مستقیم ندارند. ویژگیها و مشخصات الگوی زبانشناسی متن پیشنهادی (الگوی خلاق) عبارتند از : ارتقاء پیوستگی معنایی، قابلیت درک آسانتر و شفافیت و صراحت بیان بیشتر در متن آرای قضایی که مورد تایید گروه کانونی متشکل از حقوقدانان نیز واقع شده است.