هدف:آرمان پژوهش بر این مطلب استوار است که با معرفی چند کانی و بررسی آن در متون ایران باستان و سده های نخستین اسلامی به نقش این کانی ها در زندگی مردم آن دوره از تاریخ ونیزکاربرد های آن ها وهمچنین عقاید و بعضاً خرافات احتمالی بوجود آمده در مورد آن کانی نگاهی اجمالی داشته باشیم . روش تحقیق: در نگارش این رساله از روش تحقیق کتابخانه ای استفاده شده است .برخی از کتاب های مربوط به سده های نخستین اسلامی و دوران باستان(متون اوستایی?فارسی باستان?متون پهلوی ومتون سغدی) مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند واشارات مربوط به کانی های مورد نظر (الماس?آهن?زمرد?طلا?فیروزه?مروارید ویاقوت)از متون این کتاب ها استخراج شده است .پس از آن کتب دیگر مرتبط با موضوع رساله از منابع معاصر مورد بررسی قرار گرفته تا تشابهات و تفاوت های آن مشخص شود.در ادامه نیز متنی سغدی به نام طلسم باران که بیانگر عقاید مربوط به جادو ونقش کانی ها در بارش باران بااستفاده از این کانی ها است آورده شده که شامل حرف نویسی ?آوا نویسی و ترجمه متن مذبور می باشد . نتایج: ختم سخن این رساله حاکی از این مطلب است که ایرانیان باستان از دیر باز کانی های مختلف را می شناختند ودر مواردی همچون صنعت ?ساخت وساز?پزشکی?جادوگری?زیور آلات و دادو ستد از این کانی ها بهره می برده اند.همچنین با قیاس میان اطلاعات اقوام کهن در رابطه با سنگ ها واطلاعات معاصر تشابهات فراوانی به چشم می خورد .در نهایت بررسی اطلاعات بدست آمده بیانگر این حقیقت است که کانی ها نقش عمده و بسزایی در پیشرفت وتکامل تمدن و تفکر بشری داشته اند.با بررسی ومطالعه در این زمینه ونیز در تاریخ کهن ایران زمین به روشنی در می یابیم که ایرانیان باستان چگونه سیر تکاملی خود را از جادو به سوی دین وعلم پیموده اند .