موتیف یکی از اصطلاحات جدید نقد ادبی است که در تحلیل آثار ادبی می تواند یکی از عوامل مهم نقد و بررسی محسوب شود و مشخصه ی قابل توجهی برای سنجش و تشخیص نگرش و شیوه ی خلاقیّت صاحب اثر قرار گیرد. درتعریفی اجمالی موتیف به معنایِ موضوع، مضمون، الگوی صرفی، نحوی، موسیقایی ویا کلماتی است که در اثر شاعر تکرار می شود و ذهنیت و سمت و سامان خیال آفرینی او را نشان می دهد. یکی از عناصرخیال آفرینی واژه ها هستند که شاعر از رهگذر ظرفیت های نهفته در واژگان، با قرینه سازی و ایجاد تناسب و پیوندهای چندگانه ی معنایی-تصویری درشعر، به این امر دست می یابد. بخشی از جریان سبک هندی که خلاقیّت ادبی اش بر این بنیان واقع است، التذاذ ادبی متن را نیز در کشف و ادراک این فضای خیالین تازه و معمولاً غافلگیر کننده می جوید. صائب که یکی از بزرگترین شاعران معتدل و تناسب گرای این جریان شعری است، گرانیگاه خلاقیّت های شعری اش نیز کشف و خلق امکانات همین واژگانی است که سنّت های ادبی، ظرفیت های معنایی، گستره ی تلمیحی و ویژگی های طبیعی مدلول های زبانی در اختیار شاعر می گذارد؛ واژگانی با بسامد بالا که ذهن را به خوانشی تأمّل برانگیز حول خویش فرا می خواند. دراین مقال موتیف واژگانی در اشعارصائب تبریزی مورد نظر ما است. موتیف در شعر هر شاعری مختصات و ویژگی های خاص آن شاعر را تداعی می کند؛ امّا آن چه موتیف واژگانیِ شعر صائب را نسبت به شعرای دیگر متمایز ساخته، و او را به عنوان شاعری نکته سنج و پرکار در تصویر و مضمون معروف کرده، این است که او موتیف هایش را غالباً با الهام گرفتن از مظاهر طبیعت، موجودات و اشیای پیرامون خود از طریق تداعی و با شگردهای بلاغی ویژه ی خود چون اسلوب معادله، اغراق، تشبیه، کنایه های خاص و متناقض نما خلق کرده است و در پس هر تصویر، پیامی را برای خواننده در پی دارد. بدین ترتیب که او موضوع بیتی را اعم از نکته های اخلاقی، اجتماعی، انتقادی، عرفانی و ... در یک مصراع طرح می کند و در مصراع دیگر معادلی عینی از جهان ملموس به دست می دهد که مبتنی بر تجربه است و در اکثر موارد موتیف از جهان عینی، در دریافت و پیام متن موثر واقع می شود. در این رساله بیست و پنج موتیف از غزلیّات صائب استخراج و بر اساس تداعی و تصویر سازی و پیام های آن ها تبیین و تحلیل شده است.