بادرشبی با نام علمی dracocephalummoldavica، گیاهی است نهاندانه، دولپه ای، پیوسته گلبرگ، از تیره نعناع. اسانس بادرشبی در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی، غذایی و عطر سازی کاربرد های فراوان دارد. به منظور بررسی اثر تیمار های کودی مختلف بر عملکرد و اسانس گیاه بادرشبی، این تحقیق در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمار ها شامل 1: شاهد. 2: (t/ha 100کود دامی). 3: (t/ha 50کود دامی +kg/ha 100 نیتروژن). 4: (t/ha 50 کود دامی + kg/ha 100 فسفر). 5: (t/ha 50 کود دامی + kg/ha 100 نیتروژن + kg/ha 50 فسفر). 6: (t/ha 25کود دامی + kg/ha 150 نیتروژن + kg/ha 100 فسفر). 7: (kg/ha 150 نیتروژن + kg/ha 150 فسفر) بود. نتایج حاصل از بررسی اثر تیمار های کودی بر رشد، عملکرد، مقدار و اجزای تشکیل دهنده اسانس گیاه بادرشبی نشان داد که تیمار های کودی بر خصوصیات رویشی و زایشی گیاه تاثیر معنی داری دارد. تلفیق کود دامی و شیمیایی منجر به بیشترین افزایش وزن تر و خشک نسبت به بقیه تیمار ها شد. بیشترین درصد ماده خشک، درصد اسانس، حجم اسانس(لیتر)، عملکرد اسانس(کیلوگرم) و چگالی اسانس را تیمار t/ha 50 کود دامی+kg/ha 100 نیتروژن+kg/ha 50 فسفر داشت. بیشترین میزان ژرانیل استات در تیمار t/ha 100کود دامی و بعد از آن در تیمار t/ha 50 کود دامی+kg/ha 100 نیتروژن + kg/ha50 فسفر و کمترین میزان آن در تیمار شاهد مشاهده شد. بیشترین میزان ژرانیال و ژرانیول به ترتیب در تیمار شاهد و t/ha 25کود دامی +kg/ha 150 نیتروژن +kg/ha 100 فسفر مشاهده گردید.

گل گاو زبان ایرانی (echium amoenum fisch et may) متعلق به تیره گاوزبان و بومی ایران است از این رو اغلب مطالعات صورت پذیرفته توسط محققان ایرانی بوده و اغلب نیز مطالعات بالینی را در بر می گیرد. در این مطالعه به کشت وکار، عملکرد گل، میزان آنتوسیانین، ترکیبات فنولیکی، تانن دار، روغن و اجزای بذر و بررسی برخی از ویژگی های روغن گل گاورزبان ایرانی پرداخته شده است. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با توده های جمع آوری شده از اصفهان، همدان، تهران، زردبند، رودبار، رحیم آباد و عزت آباد سفلی به همراه توده بومی فشکور، در منطق? کوهستانی فشکور از توابع شهرستان چالوس انجام پذیرفت. طی سال های 88-1387مراحل مورفولوژیکی توده ها ثبت شد و در بهار و تابستان1388، گل و بذرها به منظور بررسی مواد موثره و استخراج و تجزیه روغن برداشت شدند. میزان آنتوسیانین، ترکیبات فنولیکی و تانن دار با دستگاه اسپکتروفوتومتر اندازه گیری شدند. میزان روغن بذرها توسط سوکسله استخراج شد و با دستگاه gc مورد تجزیه قرار گرفت. تجزیه واریانس داده های حاصله وجود تفاوت معنی دار در صفات مورفولوژیکی را تایید نکرد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که اختلاف معنی داری در میزان آنتوسیانین توده ها وجود نداشت اما در میزان ترکیبات فنولیکی و تانن دار در توده-های مختلف اختلاف معنی دار تایید شد. میزان روغن توده ها در سطح پنج درصد اختلاف معنی دار نداشتند اما در مقدار اجزای تشکیل دهنده ی روغن اختلاف معنی داری مشاهده شد. نتایج حاکی از این بود که اسید لینولنیک عمده ترین ترکیب موجود در روغن این گیاه است ( 42%). ضریب شکست روغن 473/1، عدد اسیدی mg naoh/g oil3/1/0، عدد پراکسید meq o2/kg oil 39/1، عدد یدی g i2/100 g oil 3/101، عدد صابونی mg koh/g oil163، مقدار رطوبت 78/1درصد، میزان کلروفیلmg pheophytin/kg oil 9/16/0 و ph آن 8/5 بود.

شیرین بیان گیاهی است از تیره پروانه آساها، علفی، چند ساله و ایران یکی از کشورهای صادر کننده ریشه آن محسوب می شود. این گیاه در مناطق مختلف ایران رویش دارد از این رو بررسی کیفیت محصول مناطق مختلف حائز اهمیت است. مهمترین معیار تعیین کیفیت ریشه شیرین بیان بر اساس منابع معتبر، میزان گلیسیریزین و درصد عصاره محلول در آب است. به همین منظور در این بررسی این دو فاکتور و صفات مورفولوژیکی آن اندازه گیری شدند. هدف اصلی این تحقیق یافتن بهترین اکوتیپ از نظر درصد گلیسیریزین و عصاره محلول در آب بود. نمونه برداری از دوازده منطقه که در پنج استان کرمانشاه، خراسان رضوی، خراسان شمالی، گلستان و فارس پراکنده بودند انجام گردید. اندازه گیری گلیسیریزین به وسیله دستگاه hplc انجام گرفت و حلال مورد استفاده متانول هفتاد درصد بود. آزمایشات با چهار تکرار بر روی ریشه هایی با قطرهای کمتر از یک و بین یک تا دو سانتی متر انجام گردید. تجزیه آماری داده های مربوطه در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. وجود اختلاف معنی دار در صفات مورفولوژیکی در سطح یک درصد، نشان دهنده دامنه خوب تنوع ژنتیکی در ژرم پلاسم موجود در مناطق تحت مطالعه را بیان می کند. نتایج نشان داد که کیفیت خاک در میزان مواد موثره نقش مهمی دارد همچنین میزان گلیسیریزین در چهار منطقه ده سرخ خاک خوب، عراقی محله، دشمن زیاری و کوه سرخ در هر دو قطر مورد بررسی و همچنین در منطقه هاشم آباد در قطرهای بین یک تا دو سانتی متر، و در منطقه مملجه در قطرهای کمتر از یک سانتی متر و میانگین دو قطر، در ح استاندارد فارماکوپه ایالت متحده آمریکا بودند. از نظر میزان عصاره محلول در آب مناطق دشمن زیاری، عراقی محله، کوه سرخ و ده سرخ دارای بالاترین درصد بودند ولی کمتر از حد استاندارد فارماکوپه بودند. بهترین مناطق مورد بررسی از نظر بالا بودن درصد هر دو صفت، چهار منطقه ده سرخ، عراقی محله، دشمن زیاری و کوه سرخ بودند و می توان این مناطق را به عنوان اکوتیپ های برتر معرفی کرده و در روند اهلی سازی مورد توجه قرار داد. این تحقیق با همکاری پژوهشکده علوم و فنون نوین اتکا انجام گردید. کلمات کلیدی: شیرین بیان، گلیسیریزین، عصاره محلول در آب، کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا

آنغوزه تلخ با نام علمی frula assa-foetida l. گیاهی چند ساله، علفی و از گیاهان دارویی مهم تیره چتریان می باشد. شیرابه استخراج شده از این گیاه که با انجام عمل تیغ زدن ریشه در فصل خواب آن (تابستان) صورت می گیرد، خاصیت دارویی دارد. مواد موثره آنغوزه اکثرا ترکیبات گوگردی می باشند. مواد موثره این گیاه اثر ضد انگل، قاعده آور و ضد تشنج دارند. در رفع بیماریهای دستگاه تنفس، اسپاسم حنجره، آسم و دستگاه هضم موثر است. به دلیل بهره برداری های نادرست و بی رویه، نسل این گیاه در معرض خطر انقراض قرار گرفته است. برای نجات نسل این گیاه و همچنین برای استفاده از سایر مزایای کشت زراعی، اهلی کردن این گیاه اجتناب ناپذیر است. برای اهلی کردن گیاهان وحشی نظیر آنغوزه باید شرایط اقلیمی (آب و هوایی و خاکی) مورد نیاز برای رشد و نمو گیاه به دقت تعیین گردد. به همین منظور 9 رویشگاه آنغوزه شامل کوهپایه، جنگل قائم، جوپار، خمروت، پابدانا، راین، ساردوئیه، سیرجان و شهربابک واقع در استان کرمان شناسایی و مطالعات بر روی گیاهان آنغوزه این مراتع انجام گرفت. از هر مرتع دو نمونه خاک از عمق 30-5 سانتی متری تهیه و کلیه عناصر ماکرو و میکرو و همچنین بافت، هدایت الکتریکی و سایر خصوصیات این دو نمونه اندازه گیری گردید. سپس میانگین داده های این دو نمونه خاک، به عنوان خصوصیات خاک هر مرتع در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه خاک نشان داد که آنغوزه گیاهی کم توقع است و در خاکی با بافت سبک و فقیر از نظر مواد غذایی و آلی که هدایت الکتریکی حدود 8 دارد، قابل کشت و کار است. نتایج نشان داد که میزان بارندگی در رویشگاههای مورد مطالعه از حدود 140 میلیمتر بارندگی سالیانه در مراتع جنگل قائم و پابدانا تا 286 میلیمتر در مرتع سیرجان متغییر است. گرادیان دما نشان داد که متوسط دمای سالیانه از حدود 7 درجه سلسیوس در مرتع راین تا 7/15 درجه سلسیوس در مرتع شهربابک متغییر است. از آنجائیکه تکثیر آنغوزه فقط از طریق بذر انجام می شود، به همین جهت برای کشت و کار زراعی این گیاه باید بتوان بذر آن را به راحتی وادار به جوانه زنی نمود. جهت تعیین بهترین تیمار برای حل مشکل جوانه زنی بذر آنغوزه، 12 تیمار مختلف در 4 تکرار و در هر تکرار 100 بذر در قالب طرح کاملا تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد بذر آنغوزه برای جوانه زنی بر اساس ارتفاع جمع آوری به حدود 20 تا 30 روز سرما دهی مرطوب در دمای 7-0 درجه سلسیوس نیاز دارد. همچنین مشخص گردید، حذف پوسته بذور یکساله بهترین تیمار برای جوانه زنی بذور آنغوزه می باشد. همچنین برای بررسی تنوع ژنتیکی از نشانگر rapd استفاده شد. نتایج نشان داد گیاهان 9 مرتع مورد مطالعه در 4 گروه قرار گرفتند. مراتع کوهپایه، جنگل قائم و جوپار در یک گروه، مراتع خمروت و پابدانا در یک گروه، مراتع راین و ساردوئیه در یگ گروه و مراتع شهربابک و سیرجان نیز در گروه دیگر قرار گرفتند. فاصله مراتع از هم، جدایی جغرافیایی توسط کوههای بلند و کشت بذور مراتع مجاور در یکدیگر توسط انسان در این دسته بندی نقش مهمی داشتند. بررسی تنوع مورفولوژیکی نشان داد که اقلیم، مخصوصا میزان بارندگی نقش مهمی در بروز صفات مورفولوژیکی دارد. تفاوت صفات مورفولوژیکی مانند طول و عرض برگها، قطر گیاه، قطر ریشه، ارتفاع ساقه گل دهنده، تعداد چتر ساده و مرکب، عملکرد بذر، وزن هزار دانه به استثناء تعداد برگ در گیاهان مراتع مورد مطالعه در سطح یک درصد با هم تفاوت معنی دار داشتند. هر چه ارتفاع محل رویش گیاهان بالاتر بود، میزان بارندگی بالاتر و در نتیجه صفات مورفولوژیکی مذکور از لحاظ کمی افزایش یافتند. از لحاظ فنولوژی نیز هر چه ارتفاع مرتع بالاتر بود، زمان سبز شدن گیاهان، تاریخ گل دهی و بذر دهی به تاخیر افتاد ولی طول دوره رشد رویشی و فعال بودن گیاه به دلیل افزایش بارندگی و کاهش دما افزایش یافت. برای تعیین عملکرد شیرابه در 5 تکرار و در هر تکرار 10 گیاه با روش دوطرفه برای 15 مرتبه تیغ زده شدند. نتایج نشان داد گیاهان مرتع کوهپایه با میانگین 64/69 گرم در هر بوته بیشترین عملکرد و گیاهان مرتع جوپار با میانگین 76/50 گرم در هر بوته کمترین عملکرد را به خود اختصاص دادند. با استخراج اسانس شیرابه گیاهان مراتع مورد تحقیق در 3 تکرار با روش تقطیر با آب با دستگاه کلونجر، بازده اسانس شیرابه هر رویشگاه محاسبه گردید. شیرابه گیاهان جنگل قائم بیشترین بازده اسانس (07/10 درصد) و شیرابه مرتع راین کمترین بازده اسانس (24/7 درصد) را داشتند. آنالیز نمونه اسانس هر رویشگاه با gc و gc/ms نشان داد که کلاستر و گروهبندی تنوع فیتوشیمیایی دقیقا مانند گروهبندی و کلاستر تنوع ژنتیکی می باشد. علاوه بر عامل ژنتیک، ارتفاع و میزان بارندگی نیز بر درصد ترکیبات اسانس مخصوصا ترکیبات دی سولفیدی نقش داشت و با افزایش ارتفاع و بارندگی، درصد این مواد کاهش یافت. در نهایت با کشت بذور هر مرتع در پائین دست همان مرتع گام اولیه جهت اهلی کردن این گیاه برداشته شد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده گیاه آویشن ابلق با نام علمی(tymus × citriodorus (pers.) schreb)یک گیاه بوته ای چند ساله و متعلق به تیره نعناع است. این گیاه در حقیقت هیبرید بین دو گیاه tymus pulegioides × thumus vulgaris میباشد. آویشن ابلق از منطقه جنوبی انگلیس و اروپای جنوبی منشأ میگیرد و در منطقه مدیترانه کشت میگردد. این گیاه به عنوا ن معرق و در درمان برونشیت مورد استفاده قرار میگیرد. مشخص شده که اسانس حاصل از پیکر رویشی آن دارای اثرات ضد باکتری و ضد قارچی می باشد. این تحقیق از سال 1385 در باغ بوتانیکی شرکت دارویی زردبند واقع در شمال تهران به منظور تعیین تأثیر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه آویشن ابلق آغاز گردید. گیاه آویشن ابلق در سال 1378 از بخش گیاهان دارویی و معطر دانشگاه کورونیوس بوداپست تهیه و وارد کشور شد و در باغ گیاه شناسی شرکت دارویی زردبند واقع در شمال تهران کشت گردید. گیاهان در نیمه مهر ماه 1385 از طریق تقسیم بوته تکثیر شدند و به صورت ردیفهایی به فاصله 40 سانتیمتر از یکدیگر و 25 سانتیمتر فاصله بین بوته ها بر روی ردیف کشت شدند. پیکر رویشی گیاهان دو ساله از خرداد تا آخر تیر ماه سال 1387 در 4 مرحله فنولوژیکی مختلف شامل 1) مرحله قبل از گلدهی 2) مرحله آغاز گلدهی 3) مرحله گلدهی کامل 4) مرحله تشکیل میوه برداشت شدند و سپس در هوای آزاد و در سایه خشک گردیدند. اسانس گیاهان برداشت شده به وسیله دستگاه کلونجر (اسانس گیر) و به روش تقطیر با آب استخراج شد و سپس با استفاده از دستگاه gc-ms و gc اجزاء تشکیل دهنده اسانس هر تیمار موردشناسایی قرار گرفت. بیشترین مقدار اسانس به میزان 21/2 درصد از مرحله آغاز گلدهی استخراج شد و مقدار اسانس بدست آمده از گیاهان برداشت شده در مراحل قبل از گلدهی، گلدهی کامل و تشکیل میوه به ترتیب 8/1، 45/1و 66/1 درصد بود. 22 ترکیب مختلف در اسانسهای مراحل قبل از گلدهی،آغاز گلدهی و گلدهی کامل وجود داشت اما 23 ترکیب در اسانس بدست آمده از پیکر رویشی گیاهان بداشت شده در مرحله تشیل میوه شناسایی شد.عمده ترین ترکیب تشکیل دهنده اسانس در تمام 4 مرحله برداشت ژرانیول بود و میزان آن بین 21/54% تا میزان 48/72% متغیر بود.بیشترین مقدار ژرانیول 48/72% در اسانس مرحله قبل از گلدهی شناسایی شد و کمترین مقدار آن 21/54% از اسانس گیاهان برداشت شده در مرحله تشکیل میوه بدست آمد. ترکیب ژرانیال از مرحله قبل از گلدهی تا مرحله تشکیل میوه افزایش پیدا کرد. کمترین مقدار ژرانیال 24/3% از مرحله قبل از گلدهی و بیشترین مقدار آن 9/11% از اسانس مرحله تشکیل میوه استخراج شد.

فاگوپیروم گیاهی است علفی ، یکساله ، ارتفاع این گیاه متفاوت است و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش داشته و بین 40 تا 80 سانتیمتر است .

فاگوپیروم گیاهی است علفی ، یکساله ، ارتفاع این گیاه متفاوت است و بستگی به شرایط اقلیمی و محل رویش داشته و بین 40 تا 80 سانتی متر است.فاگوپیروم متعلق به خانواده علف هفت بند می باشد. پیکر رویشی این گیاه حاوی مواد موثره متعلق به فلانوئیدها بوده (روتین) و اهمیت بسیار زیادی در صنایع مدرن داروسازی دارد. از آنجا که شرایط اقلیمی محل رویش نقش عمده ای در باروری گیاهان دارویی دارد. لذا هدف از انجام این تحقیق مطالعه اثر نیتروژن و فسفر و بعضی اثرات متقابل آنها بر رشد، نمو، عملکرد پیکر رویشی ، بذر و ماده موثره این گیاه است.