یکی از آثار پرتوها در مواد ایجاد رادیکالهای آزاد است که در این خصوص از دستگاه اسپکترومتر epr برای تشخیص و سنجش تعداد رادیکالهای آزاد استفاده شده است. اندازه گیری مقدار دز دریافت شده متناظر با رادیکالهای تولید شده در بافت زنده ای که در معرض پرتوها قرار گرفته می تواند برای جلوگیری از بیش پرتوگیری افراد موثر واقع شود. رادیکالهای آزاد ایجاد شده در استخوان و مینای دندان به عنوان یک بافت سخت دارای عمر طولانی بوده و لذا به عنوان بافت اصلی برای تشخیص دز جذبی بدن مورد استفاده قرار می گیرد. هیدروکسی اپتایت (ha) عامل رادیکالهای پایدار و ماده اصلی موجود در استخوان و دندان است. در این پژوهش نمونه های هیدروکسی اپتایت از چهار روش با عناوین روش سل-ژل، دو روش هیدرولیز (که در هر دو روش هیدرولیز تقریبا همه شرایط یکسان است ولی دماهای سخت سازی متفاوتی دارند)، و روش میکروویو به طریق مصنوعی تولید، و نهایتاٌ اثر فرایندهای تهیه بر پاسخ epr آنها مورد مطالعه قرار گرفت. در این پایان نامه انواع روشهای ساخت نمونه های هیدروکسی اپتایت مصنوعی به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است و سپس انواع بلورهای پودری ha رشد داده شده به روش های مختلف بررسی و تحلیل شده است. تحلیل ریخت شناسی و ساختار ha به وسیله ابزارها و آزمونهای شیمیایی و فیزیکی xrd ،sem و fitr انجام شد. و سرانجام از میان روشهای تهیه ذکر شده، روش هیدرولیز-2 به عنوان روش برتر انتخاب شد.

کامپوزیت ها از زمره مواد پیشرفته ای به حساب می آیند که در آنها از ترکیب مواد به منظور ایجاد ماده ای جدید با خواص فیزیکی و مکانیکی برتر استفاده میشود. بدین گونه که هر یک از اجزاء با خصوصیات منحصر بفرد خود، مرز مشخصی را با یکدیگر تشکیل داده و در مجموع خواص بهتری را از خود نشان می دهند. کامپوزیت ها عموماً از دو ماده، تحت عناوینِ ماتریس و تقویت کننده ساخته می شوند. بسته به نوع کامپوزیت در آن از پایه سرامیکی، فلزی، و پلیمری به عنوان فاز ماتریس استفاده می گردد. در نانوکامپوزیت ها از نانو ذرات، نانو صفحات، نانو الیافها، و نانو لوله های کربنی به عنوان فاز تقویت کننده استفاده می شود. امروزه پخت کامپوزیت های پیشرفته با بهره گیری از فناوری پرتوهای گاما و الکترون، به منظور عملیات پلیمریزاسیون و ایجاد اتصالات عرضی به دلیل مزایای آن در مقایسه با روش های سنتی بهره گیری می شود. در این تحقیق تأثیر باریک? الکترون های mev 10 بر خواص الکتریکی نانو کامپوزیت بر پای? اپوکسی و نانو لوله های کربنی چند دیواره در درصدهای وزنی 5/0، 1، 2 و 5 و نیز اپوکسی خالص مورد مطالعه قرار گرفته شده است. نمونه ها تا دز جذبی kgy 300 تحت پرتودهی با باریکه های الکترون قرار گرفته اند. به منظور مشخصه یابی و ارزیابی نتایج، آزمون های خواص الکتریکی از قبیل مقاومت حجمی، ثابت دی الکتریک، اتلاف دی الکتریک، و ولتاژ شکست بر روی نمونه ها انجام پذیرفت. سر انجام نتایج از دو جنبه یکی اثر درصدهای مختلف نانو لوله های کربنی و دیگری دزهای متفاوت پرتوهای الکترونی در مقایسه با نمون? خالص اپوکسی پرتودهی نشده مورد بررسی قرار گرفته شده است. به منظور بررسی میزان ایجاد اتصالات عرضی ایجاد شده در اثر پرتوهای الکترونی، درصد تورم نمونه ها اندازه گیری گردیده و نتایج در جهت توجیه داده های بدست آمده از آزمونهای خواص الکتریکی استفاده شده است. همچنین به منظور بررسی توزیع نانو ذرات در ماتریس پلیمری از دستگاه میکروسکوپ الکترونی روبشی بهره گرفته شده است. تغییر خواص الکتریکی در اثر پرتودهی و به ویژه افرودن نانو لوله های کربنی در نانو کامپوزیت حاصله کاملاً مشهود می باشد.

گل های شاخه بریده و گیاهان زینتی از مهمترین محصولات کشاورزی در تجارت بین المللی هستند که در عین حال مستعد آلودگی با آفات متعددی می باشند. تدخین با متیل بروماید، تیمار رایج در قرنطینه این محصولات است که کاربرد آن به دلیل اثرات مخرب زیست محیطی در حال توقف است. استفاده از دزهای پرتوهای یونیزان نظیر پرتو گاما می تواند به عنوان یک تیمار جایگزین موثر، علیه آفات گل ها و گیاهان زینتی در محدوده دزهای قابل تحمل توسط این گیاهان پیشنهاد شود. کنه تارتن دولکه ای، tetranychus urticae koch، متعلق به خانواده tetranychidae از مهمترین و کلیدی ترین آفات این دسته از محصولات کشاورزی است. با توجه به تحمل بالای کنه ها در برابر پرتو و نیاز به دزهای بالا جهت ایجاد مرگ فوری در این موجودات، ملاک کارآمدی دز پیشنهادی در قرنطینه ها، جلوگیری از ایجاد نسل جدید در محیط تازه توسط جلوگیری از تولید مثل و یا نشو و نمای کنه ها تا مرحله بلوغ است. همچنین دز پیشنهادی باید در محدوده دزهای قابل تحمل توسط گیاهان میزبان نیز قرار گیرد. بر این اساس در مطالعه حاضر اثر دزهای مختلف پرتو گاما بر مراحل مختلف زیستی کنه تارتن شامل سنین مختلف تخم، مراحل فعال و غیر فعال پس از جنینی و مرحله بالغ و نیز روی شاخص های کیفیتی دو گل گلایول و داوودی (از مهمترین گل های صادراتی ایران) مورد بررسی قرار گرفت. کلنی کنه مذکور روی گیاهان لوبیای (phaseolus vulgaris l.) کاشته شده در گلدان، در گلخانه های گروه کشاورزی پژوهشکده کشاورزی، پزشکی و صنعتی پرورش یافت. هر یک از مراحل زیستی مورد آزمایش این کنه بر روی برگ های بریده شده لوبیای رقم سان ری بر روی پنبه خیس در پتری های آزمایشگاهی در اتاقک رشدی با شرایط دمایی°c 1±27، رطوبت نسبی5 ± 60 درصد و دوره نوری 8 :16 ساعت (l:d) نگهداری شد و در دستگاه گاماسل (gammacell px30) با منبع کبالت 60 پرتودهی شدند. بر اساس نتایج حاصل، هیچ کدام از تخم های یک روزه تیمار شده با دز 100 گری قادر به تفریخ نبودند. تخم های دو روزه پرتودهی شده با دز 350 گری توانایی تکمیل مراحل رشدی و ورود به مرحله بلوغ را نداشتند. دزهای 250، 250، 200، 250، 200، 350 و 300 گری توانستند سبب عقیمی ماده های حاصل از تخم های سه روزه، لاروی، استراحت اول، پورگی سن اول، استراحت دوم، پورگی سن دوم و استراحت سوم شده و سبب کاهش درصد ورود کنه های مرحله نابالغ به مرحله بلوغ با افزایش مرگ و میر در مراحل رشدی بعدی گردد. همچنین اثرات ناشی از پرتودهی به صورت کاهش طول عمر کنه های بالغ ماده و نر، تعداد کل تخم و تخم به ازای هر ماده حاصل از مراحل رشدی نابالغ و افزایش زمان لازم جهت تکمیل مراحل رشدی در کنه ها مشاهده شد. نسبت جنسی کنه های بالغ حاصل از مراحل نابالغ پرتودهی شده با افزایش دز در همه مراحل به سمت افزایش کنه ماده گراییده و 100% کنه های بالغ که دارای قدرت رسیدن به مرحله بلوغ از مراحل تخم دو روزه، تخم سه روزه، لاروی، استراحت اول و استراحت دوم به ترتیب در دزهای 100، 350، 300، 350 و 350 گری همگی ماده بودند. به طور کلی ماده های حاصل از مراحل استراحتی در مورد خصوصیاتی نظیر درصد تفریخ تخم و نسبت جنسی کنه های حاصل حساسیت بالایی از خود نشان دادند، در حالی که در مورد درصد رسیدن کنه های حاصل از مراحل نابالغ به مرحله بلوغ و طول عمر کنه های بالغ نر و ماده، تعداد تخم های گذاشته شده توسط ماده های حاصل و زمان لازم جهت تکمیل نسل، مرحله استراحت سوم به عنوان متحمل ترین مرحله شناخته شد. در هر مرحله رشدی، کاهش درصد ورود افراد به مرحله بلوغ به طور معنی داری با افزایش دز، رابطه خطی با شیب منفی داشت و تنها در مورد مرحله استراحت سوم، ارتباط درجه دوم بین میانگین های این صفت و دزهای پرتو گاما برقرار شد. در رابطه با اثر دزهای پرتو بر طول عمر ماده های بالغ حاصل، در مورد مراحل تخم سه روزه، لاروی و پورگی سن دوم تنها معادله خطی معنی دار شد و در مورد مراحل استراحت اول، پورگی سن اول و استراحت دوم به دلیل افزایش میانگین های این صفت در دزهایی که سبب توقف تخم گذاری در کنه بالغ شدند، و نیز در مورد مرحله استراحت سوم به دلیل تاثیر کمتر دزهای پایین بر این مرحله رابطه درجه دوم بین میانگین های این صفت و دزهای پرتو برقرار شد. افزایش طول مجموع مراحل رشدی با افزایش دز در مورد تمام مراحل از رابطه خطی با شیب مثبت پیروی کرد. بر اساس نتایج حاصل از پرتودهی ماده های بالغ این کنه در دو سن مختلف، دز 350 گری و 300 گری به ترتیب سبب کاهش معنی داری در طول عمر ماده های 24-0 ساعته و 72-48 ساعته نسبت به شاهد شد. ماده های جوان تر مقاوم تر ازماده های مسن تر در برابر دزهای پایین تر پرتو بودند به نحوی که رابطه اثر دز با کاهش طول عمر ماده های جوان به صورت منحنی درجه دوم و رابطه خطی در مورد ماده های مسن تر بود. تعداد کل تخم های گذاشته شده توسط ماده های هر دو سن مذکور، پس از پرتودهی با دز 250 گری کاهش معنی داری نسبت به شاهد نشان دادند و به صورت خطی با افزایش دز کاهش یافتند. تخم های گذاشته شده توسط هر دو سن ماده در دز 350 گری توانایی تفریخ خود را از دست دادند. همچنین با انجام آزمایش هایی جهت تعیین دز مناسب عقیمی بر کنه های بالغ این گونه دز 320 گری به هنگام پرتودهی کنه های بالغ نر یا ماده قبل از جفتگیری و دز 300 گری به هنگام پرتودهی هر دو جنس نر و ماده قبل از جفتگیری، سبب عقیمی بالغین این کنه و عدم توانایی در ایجاد نسل جدید شد. همچنین دزهای مختلف پرتو گاما سبب ایجاد ناهنجاری و بدشکلی هایی در فرم کلی بدن و تشکیل پاها در کنه های رشد یافته از مراحل نابلغ پرتودهی شده گردیدند. نتایج حاصل از پرتودهی (تا دز 500 گری) روی دو گل گلایول و داوودی نشان دادند که پرتودهی دزهای تا 500 گری هیچ اثر منفی بر طول عمر گلدانی، وزن تر این دو گل و زمان باز شدن غنچه ها در گل گلایول، به عنوان شاخص های تعیین کیفیت، نداشت. با توجه به نتایج حاصل از آزمایشات انجام شده جهت تعیین اثر دز های پرتو گاما بر واکنش های زیستی مورد مطالعه در کنه تارتن دو لکه ای، دز350 گری به عنوان حداقل دز قرنطینه ای که بتواند اثرات مناسب را روی مرحله جنینی، مراحل نابالغ پس از آن و کنه های بالغ حاصله از این مراحل و نیز زادآوری و باروری کنه های بالغ این گونه داشته باشد، پیشنهاد می شود و از طرفی این دز در محدوده دزهای آزمایشی قابل تحمل توسط گیاهان مورد مطالعه نیز بود. بر این اساس اثرات پرتودهی با دز 350 گری به عنوان حداقل دز موثر قرنطینه ای پیشنهادی در شرایطی که این کنه ها مستقیما روی گل های مذکور پرتودهی شده و در قفس های مستقر بر روی گیاه قرار گرفتند مطالعه شد. این آزمایش جهت حصول اطمینان از اثرات مورد انتظار این دز، با شبیه سازی شرایط قرنطینه ای (پرتودهی کنه روی گل) جهت مقایسه نتایج با آزمایش های قسمت قبلی (پرتودهی مستقل گل و کنه) انجام شد. مطالعه روی مراحل تخم سه روزه، لارو، پوره های سنین اول و دوم و نیز روی عقیمی کنه های نر و ماده این گونه و همچنین روی طول عمر گلدانی گل های گلایول تکرار شد و نتایج حاصل از پرتودهی با این دز، نتایج قسمت های قبلی را تایید کرده و از ایجاد نسل جدید توسط کنه های پرتودیده در مراحل مختلف زیستی و بلوغ ممانعت به عمل آورد. برای تجزیه داده ها از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و 50 کنه در هر تکرار برای هر دز، در هر مرحله زیستی نابالغ و سنین مختلف بلوغ استفاده گردید. همچنین مقایسه میانگین ها توسط آزمون چند دامنه ای دانکن انجام پذیرفت. برای برخی صفات تجزیه رگرسیونی و برازش خط و یا منحنی های پاسخ بر روند تغییر میانگین ها با دزهای مورد مطالعه انجام گرفت. همچنین برای تجزیه داده های مربوط به وزن تر گل ها از طرح کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی و برای داده های مربوط به طول عمر همه گل ها و زمان باز شدن گلچه های گل گلایول از طرح بلوک های کامل تصادفی، با چهار تکرار برای هر دز و دو شاخه گل برای هر تکرار استفاده شد و مقایسه میانگین با آزمون چند دامنه ای دانکن انجام پذیرفت.

این پژوهش به منظور بررسی اثر پودر ذرت و پودر سویا در خاک پوششی در چهار سطح: صفر، 17، 34 و 51 گرم در زمان خاکدهی و اعمال پنج دز مختلف تحت باریکه الکترون شامل: صفر بعنوان تیمار شاهد، 5/0، 1، 2 و 4 کیلوگری و همچنین پنج دز مختلف تحت پرتوهای گاما شامل: صفر بعنوان تیمار شاهد، 5/0، 1، 5/1 و 2 کیلوگری روی ماندگاری و کیفیت پس از برداشت قارچ تکمه ای در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان و پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای ( پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی- کرج و پژوهشکده کاربرد پرتوها، یزد) در سال 1390 انجام گرفت. مواد افزودنی مختلف اثر معنی داری روی شاخص های ارزیابی شده داشتند. بعلاوه، بین تیمارهای پرتودهی شده با تیمار شاهد اختلاف معنی دار مشاهده گردید. در تیمار های 51 گرم پودر ذرت و سویا روند کاهش مواد جامد محلول با گذشت زمان نگهداری از سرعت کمتری در مقایسه با سایر تیمارها برخوردار بود. قارچ های برداشت شده از تیمار شاهد دارای کمترین میزان ویتامین ث در مقایسه با تیمار های غنی شده بودند. قارچ هایی که از کمپوست غنی شده با 51 گرم پودر سویا بدست آمدند در زمان های مختلف نگهداری حاوی میزان پروتئین بیشتری بودند. تیمار 34 و 51 گرم پودر ذرت بترتیب، بیشترین ظرفیت آنتی اکسیدانی و حجم فنل کل را در کل دوره نگهداری موجب شدند. در سایر شاخص ها نیز از جمله رنگ تیمار 34 گرم پودر سویا بهتر از سایر تیمارها بود. تجزیه ترکیبات فنولی نشان داد که قارچ های پرتودهی شده تحت باریکه الکترون در دزهای 2 و 4 کیلوگری و نیز نمونه های پرتودهی شده تحت پرتوهای گاما در دزهای 5/1 و 1 دارای میزان فنول بیشتر در مقایسه با قارچ های تیمار شده با سایر دز ها هستند. کمترین مقدار ظرفیت آنتی اکسیدانی در نمونه های شاهد مشاهده گردید. بعلاوه، تیمار 4 کیلوگری تحت باریکه الکترون و 5/1 کیلوگری تحت پرتوهای گاما بیشترین پروتئین قارچ را باعث شدند. قارچ های پرتودهی شده با دز 2و 5/1 کیلوگری تحت باریکه الکترون و پرتوهای گاما، بترتیب از سفیدی بیشتری در مقایسه با دیگر نمونه ها برخوردار بودند. همچنین میزان مواد جامد محلول ، سرعت نشت الکترولیت، ویتامین ث،کاهش وزن و فعالیت آنزیمی در زمان های مختلف نگهداری متفاوت بودند.

هیدروکسی اپتایت یا بعبارتی کلسیم فسفات هیدروکسی اپتایت با نام معدنی هیدروکسیل اپتایت بیوسرامیکی است با فرمول استوکیومتری ca10(po4)6(oh)2. در طی روند معدنی شدن هیدروکسی اپتایت بیولوژیکی، یونهای کربنات در شبکه بلوری شرکت می کنند و جایگزین یونهای فسفات و هیدروکسیل می شوند. با جذب انرژی یونش توسط بلور هیدروکسی اپتایت، یونهای کربنات الکترون آزاد را به دام می اندازند و مراکز رادیکالهای آزاد تشکیل می شوند که فوق العاده پایدارند. روش epr (تشدید پارامغناطیسی الکترون) به عنوان یک روش بسیار حساس برای آشکار سازی و اندازه گیری رادیکالهای آزاد است. به منظور تهیه کربن اپتایت در این پروژه، نمونه های هیدروکسی اپتایت به صورت مستقیم در زمانهای متفاوت توسط یونهای گاز با انرژی kev 80 تحت بمباران قرار گرفته و یونهای وارد شبکه بلوری هیدروکسی اپتایت گردیدند. پس از بمباران نمونه ها به جهت مشخصه یابی تحت آزمونهای متفاوت ftir، xrd قرار گرفته و به منظور بررسی ریز ساختاری تصاویر tem آنها نیز تهیه گردید. پس از تهیه نمونه های کربن اپتایت با درصد کربن متفاوت، عملیات پرتودهی در دزهای متفاوت انجام و نهایتاً تحت آزمون epr قرار گرفت. منحنی شدت سیگنال epr نمونه ها بر حسب دز جذبی پرتو، رسم و مورد مقایسه قرار گرفته است.

اتاقک های یونش کاربردی ترین آشکارسازهای پرتوی هستند. آنها بسیار ساده وآسان تهیه و سریع پاسخ می دهند و بسته به موادی که در آنها استفاده شده، ساختار یا حجمشان برای هدفهای مختلفی استفاده می شوند. یک نوع به خصوص از این اتاقک یونش، اتاقک یونش مونیتوری است.در درمان رادیوتراپی و همچنین در روش های رادیولوژی تشخیصی این اتاقک های یونش برای اطمینان دادن به پرتودهی درست به بیمار مورد استفاده است که اتاقک مذکور در دهانه کلیماتور خروجی پرتو x جاسازی می شود. در آزمایشگاه کالیبراسیون در موسسه ipen ( موسسه انرژی هسته ای واقع در برزیل )، یک اتاقک تنظیم شده حلقوی قبلاً توسعه و آزمایش شده بود که نتایج آزمایشهای مختلف خوبی را از خود نشان می داد. این اتاقک یونش ازالکترودهای آلومینیومی برای استفاده به عنوان یک اتاقک یونش مونیتوری برای تشخیص پرتوهای x رادیولوژی ساخته شده بود. ما برای اولین بار در ایران در پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی سازمان انرژی اتمی کرج اقدام به ساخت اتاقک یونشی با گاردرینگ و الکترودهای گرافیتی با حجم حساس ³m c 200 نمودیم که تفاوت آن با نمونه های قبلی، شکل حلقوی و حفره ای cm7 در وسط آن که اجازه عبور پرتوهای ایکس مستقیم را بدون تضعیف می دهد، می باشد. تفاوت دیگر آن با نمونه خارجی که با الکترودهای آلومینیومی ساخته شده بود، همین استفاده از گرافیت است. با تغییر الکترودها از آلومینیوم به پوشش گرافیتی بهبود عملکرد این اتاقک یونش را در آزمایش های پایداری، تکرارپذیری، خطی بودن، منحنی اشباع، اثر پلاریته و کالیبراسیون نتیجه گرفتیم، که با نتایج بین المللی هم خوانی دارد .